Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CSK 666/12
POSTANOWIENIE
Dnia 13 czerwca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący)
SSN Marian Kocon (sprawozdawca)
SSN Zbigniew Kwaśniewski
w sprawie z wniosku A. K.
przy uczestnictwie M. W.
o zniesienie współwłasności nieruchomości,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 13 czerwca 2013 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawczyni
od postanowienia Sądu Okręgowego w S.
z dnia 19 czerwca 2012 r.,
oddala skargę kasacyjną.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w S. postanowieniem z dna 19 czerwca 2012 r. oddalił
apelację wnioskodawczyni A. K. od postanowienia Sądu Rejonowego w S. z dnia
29 listopada 2011 r. oddalającego wniosek o zniesienie współwłasności bliżej
oznaczonej nieruchomości. Ustalił, że w dziale II księgi wieczystej nieruchomości
objętej wnioskiem wpisanym właścicielem jest M. W. na podstawie prawomocnego
postanowienia Sądu Rejonowego w S. o przysądzeniu własności z dnia 21
października 2005 r. Uznał, że tym postanowieniem jest związany na podstawie art.
365 k.p.c., a w konsekwencji podnoszone przez wnioskodawczynię okoliczności
faktyczne sprzed tego postanowienia są bez znaczenia prawnego.
Skarga kasacyjna wnioskodawczyni od postanowienia Sądu Okręgowego –
oparta na podstawie drugiej z art. 3983
k.p.c. – zawiera zarzut naruszenia art. 618
§ 1 k.p.c., art. 365 § 1 w zw. z art. 13§ 2 k.p.c., a także art. 378 § 1 k.p.c. i zmierza
do uchylenia tego postanowienia oraz przekazania sprawy do ponownego
rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarżąca bezzasadnie zmierza do podważenia oceny Sądu Okręgowego co
do skuteczności nabycia przez uczestnika M. W. własności objętej wnioskiem
nieruchomości w trybie egzekucji sądowej. Pomija bowiem przepisy kodeksu
postępowania cywilnego normujące egzekucje z nieruchomości, a w szczególności
art. 998-1003. Określają zaś one, jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22
września 1997 r., II CKN 730/97 (OSP 1998, nr 7- 8, poz. 139), skutki nabycia
własności w wyniku uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności.
Nabycie własności nieruchomości w trybie postępowania egzekucyjnego jest
zaliczane do cywilnoprawnych sposobów nabycia tego prawa. Według art. 999 § 1
zd. 1 k.p.c. prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności przenosi
własność nieruchomości na nabywcę i jest tytułem do ujawnienia prawa nabywcy
w księdze wieczystej. Postanowienie to ma charakter kształtujący. Powoduje, co
wymaga podkreślenia, nabycie własności przez nabywcę i utratę własności przez
dotychczasowego właściciela. Nie budzi przy tym wątpliwości, że nabycie prawa
własności nieruchomości w trybie postępowania egzekucyjnego jest nabyciem
3
pierwotnym. W przypadku zaś pierwotnego nabycia własności z punktu widzenia
skuteczności nabycia własności obojętne jest, kto był uprzednio właścicielem.
Godzi się przypomnieć, że osoba biorąca udział w licytacji działa w zaufaniu
do organów reprezentujących autorytet państwa. Licytacja odbywa się publicznie
i pod nadzorem sędziego (art. 972 k.p.c.). Przepisy kodeksu postępowania
cywilnego zawierają szereg reguł, którym sprzedaż licytacyjna podlega (art. 973
i nast. k.p.c.). Przewidują też uproszczony sposób zaskarżania czynności
komornika podejmowanych w toku licytacji (art. 986 k.p.c.). Nie określają przy tym,
kto może złożyć skargę na czynności komornika. Przyjmuje się, że skargę taką
mogą złożyć zarówno uczestnicy postępowania (art. 922 k.p.c.), jak i inne osoby
mające interes prawny w zaskarżeniu. Interes prawny danej osoby wyraża się
w tym, że czynność może wpłynąć na jej prawa. Ponadto po zamknięciu przetargu
sąd w osobie sędziego, pod którego nadzorem odbywa się licytacja, wydaje na
posiedzeniu jawnym postanowienie co do przybicia na rzecz licytanta, który
zaofiarował najwyższą cenę, po wysłuchaniu tak jego, jak i obecnych uczestników
(art. 987 k.p.c.). Na postanowienie sądu co do przybicia przysługuje zażalenie.
Jego podstawą nie mogą być takie uchybienia przepisów postępowania, które nie
naruszają praw skarżącego (art. 997 k.p.c.). Podobnie jak w przypadku skargi na
czynności komornika prowadzącego licytację krąg podmiotów uprawnionych do
złożenia zażalenia nie został wyraźnie określony. Przyjmuje się, że legitymację
mają uczestnicy postępowania, a także osoby mające interes prawny w uzyskaniu
uchylenia lub zmiany wydanego postanowienia.
Po uprawomocnieniu się przybicia i wykonaniu przez nabywcę warunków
licytacyjnych lub postanowienia o ustaleniu ceny nabycia i wypłaceniu całej ceny
przez Skarb Państwa sąd wydaje postanowienie o przysądzeniu własności (art. 998
§ 1 k.p.c.). Na postanowienie to służy zażalenie, którego podstawą nie mogą być
jednak uchybienia sprzed uprawomocnienia się przybicia (art. 998 § 2 k.p.c.).
Jak z powyższego wynika, na każdym etapie sprzedaży nieruchomości
w postępowaniu egzekucyjnym istnieje możliwość skorzystania przez osoby mające
interes prawny z przewidzianych ustawą środków zaskarżenia.
Na koniec, skarżąca pomija, iż brak kolejnego wniosku o wpis spowodowany
był stanowiskiem Sądu Najwyższego zawartym w uchwale z dnia 17 czerwca
4
2003 r., III CZP 31/03 (OSP 2004, nr 7-8, poz. 94), gdzie przyjęto, iż w razie
przyłączenia się kolejnego wierzyciela do wszczętego wcześniej postępowania
egzekucyjnego z nieruchomości, komornik, ani kolejny wierzyciel nie mogą żądać
powtórzenia wpisu o wszczęciu egzekucji. Skutki wpisu o wszczęciu egzekucji,
będące konsekwencją wniosku złożonego przez pierwszego wierzyciela, obejmują
także każdego wierzyciela przyłączającego się do egzekucji, nie ma zatem
podstawy i potrzeby powielania wpisów. Odmienne stanowisko zajął natomiast Sąd
Najwyższy w uchwale z dnia 30 marca 2006 r., III CZP 16/06, OSNC 2007/2/20
i uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 6 listopada 2007 r., III CZP 93/07, OSNC
2008/7-8/68.
Z tych przyczyn orzeczono, jak w postanowieniu.
db
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13