V CZ 28/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:24-09-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I CZ 17/03 II CSK 314/06 II CZ 143/98 IV CSK 188/10 II CK 718/04 II CZ 158/98 II CZ 70/98 II CZ 97/76 III CKU 35/98 III CZ 34/99
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 28/13
POSTANOWIENIE
Dnia 13 czerwca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący)
SSN Irena Gromska-Szuster
SSN Bogumiła Ustjanicz (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku F. W.
przy uczestnictwie P. Ż. i in.,
o stwierdzenie nabycia spadku,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 13 czerwca 2013 r.,
zażalenia uczestniczki postępowania J. Ż.-G.
na postanowienie Sądu Okręgowego w B.
z dnia 21 lutego 2013 r.,
oddala zażalenie i zasądza od J. Ż.-G.
na rzecz H. P.-J. i W. B. kwotę 154 zł (sto pięćdziesiąt cztery)
tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
2
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy odrzucił skargę kasacyjną
uczestniczki J. Ż.-G. od postanowienia tego Sądu z dnia 23 listopada 2012 r.,
którym sprostowane zostało postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 17 kwietnia
2009 r. przez wpisanie w miejsce udziału „1/12 części", udziału „1/9 części” oraz w
miejsce udziału „1/24 części każdy", udziału „1/36 części każdy”. Skarga kasacyjna
uznana została za niedopuszczalną, ponieważ nie dotyczy ani postanowienia co do
istoty sprawy, ani postanowienia w przedmiocie odrzucenia wniosku lub umorzenia
postępowania, kończącego postępowanie w sprawie, które wymienione zostały w
art. 5191
§ 1 k.p.c.
Uczestniczka w zażaleniu podniosła zarzut naruszenia art. 519 § 1 k.p.c.
przez błędną wykładnię, polegającą na uznaniu, że postanowienie Sądu drugiej
instancji prostujące w trybie art. 350 § 1 w związku z art. 13 § 2 k.p.c. wysokość
udziałów spadkowych w prawomocnym postanowieniu Sądu pierwszej instancji
o stwierdzeniu nabycia spadku i tym samym zmieniające w opisany sposób to
postanowienie, nie jest postanowieniem co do istoty sprawy, co miało wpływ na
treść zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie nie należy do kategorii orzeczeń wymienionych
w art. 5191
§ 1 k.p.c., zaskarżalnych skargą kasacyjną. Do wydania go doszło
w następstwie rozpoznania zażalenia na postanowienie Sądu pierwszej instancji
oddalające wniosek uczestniczki H.P. – J. o sprostowanie postanowienia Sądu
Rejonowego z dnia 17 kwietnia 2009 r. o stwierdzeniu nabycia spadku. Przyczyną
sprostowania tego postanowienia było uznanie, że doszło do błędu rachunkowego,
polegającego na wadliwym przeprowadzeniu dzielenia ułamkowych udziałów. Nie
miała miejsca zmiana treści orzeczenia, jego przedmiotu, porządku dziedziczenia
ani objęcia nim osób, które nie brały udziału w postępowaniu. Sprostowanie
orzeczenia przewidziane w art. 350 § 1 k.p.c., stosowanym w postępowaniu
nieprocesowym zgodnie z art. 13 § 2 k.p.c., ma na celu usunięcie niezgodności
pomiędzy rzeczywistą wolą i wiedzą sądu, a ich wyrażeniem na piśmie.
Ugruntowane zostało w orzecznictwie stanowisko, że instytucja sprostowania nie
może być wykorzystywana do usuwania merytorycznych błędów w rozstrzygnięciu
3
sprawy, nie może prowadzić do jego zmiany, a wymienione w art. 350 § 1 k.p.c.
wady orzeczenia musi charakteryzować cecha oczywistości, wyznaczająca granicę
dopuszczalności tego rodzaju ingerencji (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z
dnia 25 listopada 1976 r., II CZ 97/76, niepubl.; z dnia 3 lipca 2003 r., I CZ 17/03,
niepubl; z dnia 10 czerwca 2005 r., II CK 718/04, niepubl.; z dnia 31 stycznia 2007
r., II CSK 314/06, niepubl.). Podziela go również Sąd Najwyższy w składzie
rozpoznającym sprawę. Oczywisty błąd rachunkowy może wynikać z samej
sentencji orzeczenia, jak również z zestawienia sentencji orzeczenia z podstawą
rozstrzygnięcia. Stwierdzenie istnienia błędu w przeprowadzonym rachunku może
prowadzić do korekty orzeczenia, która w takiej sytuacji nie będzie miała
charakteru merytorycznej zmiany. Postanowienie w przedmiocie sprostowania
orzeczenia nie należy do orzeczeń merytorycznych, kończących postępowanie w
sprawie, a wydane przez sąd drugiej instancji nie może być zaskarżone
zażaleniem ani skargą kasacyjną (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia
26 sierpnia 1998 r., II CZ 70/98, niepubl; z dnia 9 grudnia 1998 r., II CZ 143/98,
niepubl.; z dnia 27 stycznia 1999 r., II CZ 158/98, niepubl., z dnia 26 maja 1999 r.,
III CZ 34/99, niepubl.). Zapatrywanie wskazujące, że postanowienie o sprostowaniu
wyroku, które w rzeczywistości zmienia ten wyrok co do istoty podlega zaskarżeniu
skargą kasacyjną (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2010 r., IV CSK
188/10 niepubl.) wyrażone zostało na gruncie odmiennego stanu faktycznego. Z tej
też przyczyny nie znajduje zastosowania w rozpoznawanej sprawie stanowisko
Sądu Najwyższego o niedopuszczalności zmiany w trybie art. 350 § 1 k.p.c.
postanowienia ustalającego udziały spadkowe poszczególnych spadkobierców
(postanowienie z dnia 20 sierpnia 1998 r., III CKU 35/98, niepubl.).
Z powyższych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w związku
z art. 3941
§ 3 k.p.c. oddalił zażalenie. Orzeczenie o kosztach postępowania
zażaleniowego oparte zostało na podstawie art. 520 § 3 w związku z art. 391 § 1,
art. 39821
k.p.c.
4
db
POSTANOWIENIE
Dnia 13 czerwca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący)
SSN Irena Gromska-Szuster
SSN Bogumiła Ustjanicz (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku F. W.
przy uczestnictwie P. Ż. i in.,
o stwierdzenie nabycia spadku,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 13 czerwca 2013 r.,
zażalenia uczestniczki postępowania J. Ż.-G.
na postanowienie Sądu Okręgowego w B.
z dnia 21 lutego 2013 r.,
oddala zażalenie i zasądza od J. Ż.-G.
na rzecz H. P.-J. i W. B. kwotę 154 zł (sto pięćdziesiąt cztery)
tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
2
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy odrzucił skargę kasacyjną
uczestniczki J. Ż.-G. od postanowienia tego Sądu z dnia 23 listopada 2012 r.,
którym sprostowane zostało postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 17 kwietnia
2009 r. przez wpisanie w miejsce udziału „1/12 części", udziału „1/9 części” oraz w
miejsce udziału „1/24 części każdy", udziału „1/36 części każdy”. Skarga kasacyjna
uznana została za niedopuszczalną, ponieważ nie dotyczy ani postanowienia co do
istoty sprawy, ani postanowienia w przedmiocie odrzucenia wniosku lub umorzenia
postępowania, kończącego postępowanie w sprawie, które wymienione zostały w
art. 5191
§ 1 k.p.c.
Uczestniczka w zażaleniu podniosła zarzut naruszenia art. 519 § 1 k.p.c.
przez błędną wykładnię, polegającą na uznaniu, że postanowienie Sądu drugiej
instancji prostujące w trybie art. 350 § 1 w związku z art. 13 § 2 k.p.c. wysokość
udziałów spadkowych w prawomocnym postanowieniu Sądu pierwszej instancji
o stwierdzeniu nabycia spadku i tym samym zmieniające w opisany sposób to
postanowienie, nie jest postanowieniem co do istoty sprawy, co miało wpływ na
treść zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie nie należy do kategorii orzeczeń wymienionych
w art. 5191
§ 1 k.p.c., zaskarżalnych skargą kasacyjną. Do wydania go doszło
w następstwie rozpoznania zażalenia na postanowienie Sądu pierwszej instancji
oddalające wniosek uczestniczki H.P. – J. o sprostowanie postanowienia Sądu
Rejonowego z dnia 17 kwietnia 2009 r. o stwierdzeniu nabycia spadku. Przyczyną
sprostowania tego postanowienia było uznanie, że doszło do błędu rachunkowego,
polegającego na wadliwym przeprowadzeniu dzielenia ułamkowych udziałów. Nie
miała miejsca zmiana treści orzeczenia, jego przedmiotu, porządku dziedziczenia
ani objęcia nim osób, które nie brały udziału w postępowaniu. Sprostowanie
orzeczenia przewidziane w art. 350 § 1 k.p.c., stosowanym w postępowaniu
nieprocesowym zgodnie z art. 13 § 2 k.p.c., ma na celu usunięcie niezgodności
pomiędzy rzeczywistą wolą i wiedzą sądu, a ich wyrażeniem na piśmie.
Ugruntowane zostało w orzecznictwie stanowisko, że instytucja sprostowania nie
może być wykorzystywana do usuwania merytorycznych błędów w rozstrzygnięciu
3
sprawy, nie może prowadzić do jego zmiany, a wymienione w art. 350 § 1 k.p.c.
wady orzeczenia musi charakteryzować cecha oczywistości, wyznaczająca granicę
dopuszczalności tego rodzaju ingerencji (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z
dnia 25 listopada 1976 r., II CZ 97/76, niepubl.; z dnia 3 lipca 2003 r., I CZ 17/03,
niepubl; z dnia 10 czerwca 2005 r., II CK 718/04, niepubl.; z dnia 31 stycznia 2007
r., II CSK 314/06, niepubl.). Podziela go również Sąd Najwyższy w składzie
rozpoznającym sprawę. Oczywisty błąd rachunkowy może wynikać z samej
sentencji orzeczenia, jak również z zestawienia sentencji orzeczenia z podstawą
rozstrzygnięcia. Stwierdzenie istnienia błędu w przeprowadzonym rachunku może
prowadzić do korekty orzeczenia, która w takiej sytuacji nie będzie miała
charakteru merytorycznej zmiany. Postanowienie w przedmiocie sprostowania
orzeczenia nie należy do orzeczeń merytorycznych, kończących postępowanie w
sprawie, a wydane przez sąd drugiej instancji nie może być zaskarżone
zażaleniem ani skargą kasacyjną (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia
26 sierpnia 1998 r., II CZ 70/98, niepubl; z dnia 9 grudnia 1998 r., II CZ 143/98,
niepubl.; z dnia 27 stycznia 1999 r., II CZ 158/98, niepubl., z dnia 26 maja 1999 r.,
III CZ 34/99, niepubl.). Zapatrywanie wskazujące, że postanowienie o sprostowaniu
wyroku, które w rzeczywistości zmienia ten wyrok co do istoty podlega zaskarżeniu
skargą kasacyjną (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2010 r., IV CSK
188/10 niepubl.) wyrażone zostało na gruncie odmiennego stanu faktycznego. Z tej
też przyczyny nie znajduje zastosowania w rozpoznawanej sprawie stanowisko
Sądu Najwyższego o niedopuszczalności zmiany w trybie art. 350 § 1 k.p.c.
postanowienia ustalającego udziały spadkowe poszczególnych spadkobierców
(postanowienie z dnia 20 sierpnia 1998 r., III CKU 35/98, niepubl.).
Z powyższych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w związku
z art. 3941
§ 3 k.p.c. oddalił zażalenie. Orzeczenie o kosztach postępowania
zażaleniowego oparte zostało na podstawie art. 520 § 3 w związku z art. 391 § 1,
art. 39821
k.p.c.
4
db