V KK 136/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:17-07-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V KK 136/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 4 lipca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tomasz Grzegorczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Józef Dołhy
SSN Małgorzata Gierszon
Protokolant Anna Kowal
w sprawie M. M.
skazanego z art. 178a § 2 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 4 lipca 2013 r.,
kasacji wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od wyroku nakazowego Sądu Rejonowego w S., z dnia 12 października 2012 r. ,
uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej orzeczenia o
karze grzywny i w tym zakresie przekazuje sprawę Sądowi
Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Zaskarżonym wyrokiem nakazowym M. M. został uznany winnym
popełnienia, w dniu 31 lipca 2011 r. w N., zarzucanego mu przestępstwa z art. 178a
2
§ 2 k.k. i skazany za to na karę grzywny w wymiarze 120 stawek dziennych po 10 zł
każda, z orzeczeniem także środka karnego zakazu prowadzenia rowerów na okres
2 lat i obciążeniem go kosztami sądowymi. Wyrok ten uprawomocnił się bez
zaskarżania w dniu 8 listopada 2012 r. W kwietniu 2013 r. wyrok ten zaskarżył w
całości na korzyść oskarżonego Prokurator Generalny, który we wniesionej kasacji
zarzucił obrazę prawa procesowego, a to: art. 502 § 1 k.p.k. przez orzeczenie
wobec oskarżonego w postępowaniu nakazowym grzywny w wysokości
przekraczającej maksymalny jej wymiar przewidziany we wskazanym przepisie.
Wywodząc w ten sposób, skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i
przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Rozpoznając tę kasację Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja ta jest zasadna w oczywistym stopniu, stąd jej rozpoznanie na
posiedzeniu, o jakim mowa w art. 535 § 5 k.p.k. Sąd orzekający w tej sprawie nie
zauważył bowiem, że stosownie do art. 502 § 1 k.p.k., wyrokiem nakazowym
można orzec jedynie grzywnę do 100 stawek dziennych. Wprawdzie w przepisie
tym mówi się również o ograniczeniu kwotowym grzywny, zakładając, że nie może
ona być wyższa od 200.000 zł, ale użyty między stwierdzeniem „do 100 stawek
dziennych” oraz wskazaniem „do 200.000 zł” łącznik „albo” oznacza, że owa druga
wielkość dotyczy sytuacji, gdy wedle przepisów pozakodeksowych przewidziana
jest grzywna kwotowa, a nie grzywna w stawkach dziennych, co jest dopuszczalne
stosownie do art. 11 § 1 przepisów wprowadzających Kodeks karny z 1997 r. W
odniesieniu zatem do przestępstw określonych w Kodeksie karnym, obowiązuje
rygor zakazujący przekraczania przy orzekaniu kary grzywny w omawianym trybie
postępowania wysokości 100 stawek dziennych. Tymczasem w sprawie tej
orzeczono ich 120, a więc bez wątpienia w sposób rażący obrażono art. 502 § 1
k.p.k., na co też od dawna wskazuje się w orzecznictwie Sądu Najwyższego (zob.
np. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 6 kwietnia 2006 r., II KK 32/06, LEX nr
294175, z dnia 16 kwietnia 2008 r., V KK 53/08, LEX nr 531270, z dnia 2 lutego
2010 r., III KK 430/09, LEX nr 843420, z dnia 24 listopada 2010 r., IV KK 374/10,
LEX nr 638545, z dnia 11 stycznia 2012 r., II KK 332/11, OSNPiPr 2012, z. 6, poz.
10 czy z dnia 26 września 2012 r., II KK 243/12, LEX nr 1220812).
3
Powyższe dowodzi, że postawiony w kasacji zarzut jest w sposób oczywisty
zasadny. Pojawia się jednak w tym miejscu kwestia wniosku skarżącego, który w
kasacji tej wniósł o uchylenie całego zaskarżonego wyroku, z przekazaniem sprawy
do ponownego rozpoznania, podnosząc – z przywołaniem (wskazanego już wyżej)
wyroku Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2012 r., II KK 243/12 - że skoro
sprawę rozpoznano w trybie, w którym zgodnie z art. 502 § 1 k.p.k., niemożliwe
było orzeczenie kary grzywny przekraczającej 100 stawek dziennych, to wskutek
wadliwego trybu procedowania wyrok należy uchylić w całości. Należy jednak
zauważyć, że w przywołanym wyroku orzeczono też o zaliczeniu oskarżonemu na
poczet wymierzonej tam grzywny także okresu rzeczywistego pozbawienia
wolności, uznając karę grzywny częściowo za wykonaną, nie orzekając przy tym
żadnych środków karnych.
Podkreślić w tym miejscu trzeba, że stosownie do art. 536 k.p.k. Sąd
Najwyższy rozpoznaje kasację w granicach zaskarżenia i podniesionych zarzutów.
W niniejszej skardze zaś, mimo że zaskarżono formalnie wyrok w całości, jedyny
zarzut odnosił się do wysokości orzeczonej kary grzywny. Brak natomiast w tej
kasacji jakiegokolwiek zarzutu dotyczącego orzeczonego przez Sąd Rejonowy
środka karnego. Wprawdzie zaskarżenie orzeczenia co do kary oznacza także ex
lege zaskarżenie go co do środka karnego (art. 518 w zw. z art. 447 § 2 k.p.k.), ale
kasacja ta nie została ograniczona co do kary, lecz formalnie objęła ona wyrok w
całości, nie formułując jednak żadnych zarzutów dotyczących orzeczonego środka
karnego zakazu prowadzenia pojazdów, którego orzeczenie nota bene było w tej
sprawie obligatoryjne (art. 42 § 2 w zw. z § 1 k.k.). Zauważyć też należy, że
uwzględnienie wniosku skarżącego oznaczałoby w istocie rzeczy pogorszenie
sytuacji skazanego w zakresie przedmiotowego zakazu, jako że okres, biegnącego
już od bez mała 8 miesięcy owego zakazu, zostałby obecnie wstrzymany i mógłby
biec dalej dopiero po ponownym prawomocnym jego orzeczeniu, a przy tym z
uwagi na kierunek tej skargi, nie mógłby on być orzeczony na okres dłuższy niż
obecnie. Jednakże, wnioski skarżącego nie są wiążące dla sądu, gdyż ten
ograniczony jest w zakresie orzekania, tylko zakresem zaskarżenia i podniesionymi
zarzutami, a jak zasadnie wskazuje się w orzecznictwie, na zidentyfikowanie granic
zaskarżenia nie ma decydującego wpływu oznaczenie ich w części wstępnej
4
kasacji, gdyż to treść zarzutu i wynikającego z niego uchybienia określa owe
granice (zob. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2010 r., IV KK
347/10, LEX nr 638545).
Akceptując to stanowisko należy stwierdzić, że przedmiotem zaskarżenia w
niniejszej sprawie jest w gruncie rzeczy jedynie orzeczenie dotyczące kary
grzywny, jaką wymierzono zaskarżonym wyrokiem. Ponieważ podniesiony zarzut
jest – jak już wykazano – bezsprzecznie zasadny w oczywistym stopniu, to fakt
niepodzielenia w całości samego wniosku skarżącego co do zakresu uchylenia
orzeczenia i tym samym zakresu rozstrzygnięcia następczego, nie wyklucza
uwzględnienia tej kasacji, także na posiedzeniu, o jakim mowa w art. 535 § 5 k.p.k.
(tak też słusznie we wskazanym wyżej wyroku z dnia 24 listopada 2010 r., IV KK
347/10). W świetle bowiem tego przepisu można na tym forum uwzględnić w
całości kasację wniesioną na korzyść oskarżonego w razie jej oczywistej
zasadności, a owo uwzględnienie w całości winno być odnoszone do zasadności
tego, co wiąże sąd, a więc zarzutów kasacyjnych, mających charakter oczywiście
zasadny, a do niewiążących sądu kasacyjnego wniosków odnośnie orzeczeń
następczych.
Dlatego też Sąd Najwyższy uwzględnił tę skargę na posiedzeniu i uchylił
zaskarżony wyrok jedynie odnośnie wadliwie orzeczonej kary grzywny i w tym
zakresie przekazał sprawę do ponownego rozpoznania w pierwszej instancji.
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 4 lipca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tomasz Grzegorczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Józef Dołhy
SSN Małgorzata Gierszon
Protokolant Anna Kowal
w sprawie M. M.
skazanego z art. 178a § 2 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 4 lipca 2013 r.,
kasacji wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od wyroku nakazowego Sądu Rejonowego w S., z dnia 12 października 2012 r. ,
uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej orzeczenia o
karze grzywny i w tym zakresie przekazuje sprawę Sądowi
Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Zaskarżonym wyrokiem nakazowym M. M. został uznany winnym
popełnienia, w dniu 31 lipca 2011 r. w N., zarzucanego mu przestępstwa z art. 178a
2
§ 2 k.k. i skazany za to na karę grzywny w wymiarze 120 stawek dziennych po 10 zł
każda, z orzeczeniem także środka karnego zakazu prowadzenia rowerów na okres
2 lat i obciążeniem go kosztami sądowymi. Wyrok ten uprawomocnił się bez
zaskarżania w dniu 8 listopada 2012 r. W kwietniu 2013 r. wyrok ten zaskarżył w
całości na korzyść oskarżonego Prokurator Generalny, który we wniesionej kasacji
zarzucił obrazę prawa procesowego, a to: art. 502 § 1 k.p.k. przez orzeczenie
wobec oskarżonego w postępowaniu nakazowym grzywny w wysokości
przekraczającej maksymalny jej wymiar przewidziany we wskazanym przepisie.
Wywodząc w ten sposób, skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i
przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Rozpoznając tę kasację Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja ta jest zasadna w oczywistym stopniu, stąd jej rozpoznanie na
posiedzeniu, o jakim mowa w art. 535 § 5 k.p.k. Sąd orzekający w tej sprawie nie
zauważył bowiem, że stosownie do art. 502 § 1 k.p.k., wyrokiem nakazowym
można orzec jedynie grzywnę do 100 stawek dziennych. Wprawdzie w przepisie
tym mówi się również o ograniczeniu kwotowym grzywny, zakładając, że nie może
ona być wyższa od 200.000 zł, ale użyty między stwierdzeniem „do 100 stawek
dziennych” oraz wskazaniem „do 200.000 zł” łącznik „albo” oznacza, że owa druga
wielkość dotyczy sytuacji, gdy wedle przepisów pozakodeksowych przewidziana
jest grzywna kwotowa, a nie grzywna w stawkach dziennych, co jest dopuszczalne
stosownie do art. 11 § 1 przepisów wprowadzających Kodeks karny z 1997 r. W
odniesieniu zatem do przestępstw określonych w Kodeksie karnym, obowiązuje
rygor zakazujący przekraczania przy orzekaniu kary grzywny w omawianym trybie
postępowania wysokości 100 stawek dziennych. Tymczasem w sprawie tej
orzeczono ich 120, a więc bez wątpienia w sposób rażący obrażono art. 502 § 1
k.p.k., na co też od dawna wskazuje się w orzecznictwie Sądu Najwyższego (zob.
np. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 6 kwietnia 2006 r., II KK 32/06, LEX nr
294175, z dnia 16 kwietnia 2008 r., V KK 53/08, LEX nr 531270, z dnia 2 lutego
2010 r., III KK 430/09, LEX nr 843420, z dnia 24 listopada 2010 r., IV KK 374/10,
LEX nr 638545, z dnia 11 stycznia 2012 r., II KK 332/11, OSNPiPr 2012, z. 6, poz.
10 czy z dnia 26 września 2012 r., II KK 243/12, LEX nr 1220812).
3
Powyższe dowodzi, że postawiony w kasacji zarzut jest w sposób oczywisty
zasadny. Pojawia się jednak w tym miejscu kwestia wniosku skarżącego, który w
kasacji tej wniósł o uchylenie całego zaskarżonego wyroku, z przekazaniem sprawy
do ponownego rozpoznania, podnosząc – z przywołaniem (wskazanego już wyżej)
wyroku Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2012 r., II KK 243/12 - że skoro
sprawę rozpoznano w trybie, w którym zgodnie z art. 502 § 1 k.p.k., niemożliwe
było orzeczenie kary grzywny przekraczającej 100 stawek dziennych, to wskutek
wadliwego trybu procedowania wyrok należy uchylić w całości. Należy jednak
zauważyć, że w przywołanym wyroku orzeczono też o zaliczeniu oskarżonemu na
poczet wymierzonej tam grzywny także okresu rzeczywistego pozbawienia
wolności, uznając karę grzywny częściowo za wykonaną, nie orzekając przy tym
żadnych środków karnych.
Podkreślić w tym miejscu trzeba, że stosownie do art. 536 k.p.k. Sąd
Najwyższy rozpoznaje kasację w granicach zaskarżenia i podniesionych zarzutów.
W niniejszej skardze zaś, mimo że zaskarżono formalnie wyrok w całości, jedyny
zarzut odnosił się do wysokości orzeczonej kary grzywny. Brak natomiast w tej
kasacji jakiegokolwiek zarzutu dotyczącego orzeczonego przez Sąd Rejonowy
środka karnego. Wprawdzie zaskarżenie orzeczenia co do kary oznacza także ex
lege zaskarżenie go co do środka karnego (art. 518 w zw. z art. 447 § 2 k.p.k.), ale
kasacja ta nie została ograniczona co do kary, lecz formalnie objęła ona wyrok w
całości, nie formułując jednak żadnych zarzutów dotyczących orzeczonego środka
karnego zakazu prowadzenia pojazdów, którego orzeczenie nota bene było w tej
sprawie obligatoryjne (art. 42 § 2 w zw. z § 1 k.k.). Zauważyć też należy, że
uwzględnienie wniosku skarżącego oznaczałoby w istocie rzeczy pogorszenie
sytuacji skazanego w zakresie przedmiotowego zakazu, jako że okres, biegnącego
już od bez mała 8 miesięcy owego zakazu, zostałby obecnie wstrzymany i mógłby
biec dalej dopiero po ponownym prawomocnym jego orzeczeniu, a przy tym z
uwagi na kierunek tej skargi, nie mógłby on być orzeczony na okres dłuższy niż
obecnie. Jednakże, wnioski skarżącego nie są wiążące dla sądu, gdyż ten
ograniczony jest w zakresie orzekania, tylko zakresem zaskarżenia i podniesionymi
zarzutami, a jak zasadnie wskazuje się w orzecznictwie, na zidentyfikowanie granic
zaskarżenia nie ma decydującego wpływu oznaczenie ich w części wstępnej
4
kasacji, gdyż to treść zarzutu i wynikającego z niego uchybienia określa owe
granice (zob. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2010 r., IV KK
347/10, LEX nr 638545).
Akceptując to stanowisko należy stwierdzić, że przedmiotem zaskarżenia w
niniejszej sprawie jest w gruncie rzeczy jedynie orzeczenie dotyczące kary
grzywny, jaką wymierzono zaskarżonym wyrokiem. Ponieważ podniesiony zarzut
jest – jak już wykazano – bezsprzecznie zasadny w oczywistym stopniu, to fakt
niepodzielenia w całości samego wniosku skarżącego co do zakresu uchylenia
orzeczenia i tym samym zakresu rozstrzygnięcia następczego, nie wyklucza
uwzględnienia tej kasacji, także na posiedzeniu, o jakim mowa w art. 535 § 5 k.p.k.
(tak też słusznie we wskazanym wyżej wyroku z dnia 24 listopada 2010 r., IV KK
347/10). W świetle bowiem tego przepisu można na tym forum uwzględnić w
całości kasację wniesioną na korzyść oskarżonego w razie jej oczywistej
zasadności, a owo uwzględnienie w całości winno być odnoszone do zasadności
tego, co wiąże sąd, a więc zarzutów kasacyjnych, mających charakter oczywiście
zasadny, a do niewiążących sądu kasacyjnego wniosków odnośnie orzeczeń
następczych.
Dlatego też Sąd Najwyższy uwzględnił tę skargę na posiedzeniu i uchylił
zaskarżony wyrok jedynie odnośnie wadliwie orzeczonej kary grzywny i w tym
zakresie przekazał sprawę do ponownego rozpoznania w pierwszej instancji.