Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KK 196/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 16 lipca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dariusz Świecki (przewodniczący)
SSN Józef Szewczyk
SSN Eugeniusz Wildowicz (sprawozdawca)
Protokolant Anna Korzeniecka-Plewka
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w sprawie G. J. i M. J.
skazanych z art. 278 § 1 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 16 lipca 2013 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanych
od wyroku Sądu Rejonowego w T. z dnia 22 listopada 2012 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Rejonowemu w T. do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
G. J. i M. J. zostali oskarżeni o to, że:
I. w dniu 6 sierpnia 2012 r. z oddziału […], działając wspólnie i w porozumieniu,
dokonali kradzieży drewna dębowego S4 w ilości 0,44 m3
oraz drewna
2
brzozowego S4 w ilości 1,35 m3
o łącznej wartości 268, 50 zł, czym działali na
szkodę Nadleśnictwa Z., tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k.;
II. w dniu 13 sierpnia 2012 r. z oddziału […], działając wspólnie i w porozumieniu,
dokonali kradzieży drewna brzozowego S4 w ilości 1,87m3
wartości 280,50 zł,
czym działali na szkodę Nadleśnictwa Z., tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k.;
III.w dniu 16 sierpnia 2012 r. z oddziału […], działając wspólnie i w porozumieniu,
dokonali kradzieży drewna brzozowego S4 w ilości 1,92m3
wartości 288 zł,
czym działali na szkodę Nadleśnictwa Z., tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k.;
IV. w dniach od 6 sierpnia 2012 r. do 16 sierpnia 2012 r. z oddziału […],
działając wspólnie i w porozumieniu, dokonali kradzieży drewna
modrzewiowego S2A w ilości 0,17m3
wartości 33,32 zł, czym działali na
szkodę Nadleśnictwa Z., tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k.
Oskarżeni w toku przewodu sądowego, po zakończeniu składania wyjaśnień,
oświadczyli, że chcą skorzystać z możliwości dobrowolnego poddania się karze i
wnieśli o wymierzenie im kar grzywny w wysokości po 30 stawek dziennych po 10
zł każda oraz orzeczenie nawiązek na rzecz pokrzywdzonego.
Sąd Rejonowy, na podstawie art. 387 § 2 k.p.k., uwzględnił wnioski
oskarżonych o wydanie wyroku skazującego w postaci przez nich zaproponowanej i
wyrokiem z dnia 22 listopada 2012 r. uznał oskarżonych G. J. i M. J. za winnych
popełnienia zarzucanych im czynów z tym ustaleniem, że zostały one popełnione w
krótkich odstępach czasu i w podobny sposób, to jest stanowią ciąg przestępstw z
art. 278 § 1 k.k. i za to na podstawie art.278 § 1 k.k. w zw. z art. 58 § 3 k.k. skazał
ich na kary grzywny w wysokości po 30 stawek dziennych, ustalając wysokość
jednej stawki na kwotę 10 zł. Ponadto, na podstawie art. 290 § 2 k.k., zasądził
solidarnie od oskarżonych na rzecz pokrzywdzonego Nadleśnictwa Z. nawiązkę w
wysokości 870,32 zł.
Wyrok ten nie został zaskarżony przez strony i uprawomocnił się w dniu 29
listopada 2012 r.
Obecnie kasację od tego wyroku wniósł - na podstawie art. 521 § 1 k.p.k. -
Prokurator Generalny, zaskarżając wyrok w całości na korzyść oskarżonych. W
kasacji zarzucił rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie
przepisów prawa karnego procesowego, a mianowicie art. 387 § 2 k.p.k.,
3
polegające na uwzględnieniu przez sąd sprzecznych z wymogami prawa wniosków
oskarżonych o wydanie wyroku skazującego bez przeprowadzenia postępowania
dowodowego i wymierzenie oskarżonym uzgodnionych z nimi kar i środków
karnych, w konsekwencji czego doszło do rażącego naruszenia prawa karnego
materialnego – art. 290 § 2 k.k., polegającego na orzeczeniu na jego podstawie
nawiązek, mimo że oskarżeni zostali skazani za kradzież pociętego na kawałki
drewna dębowego S4, brzozowego S4 i modrzewiowego S2A, a nie za wyrąb
drzewa albo za kradzież drzewa wyrąbanego lub powalonego.
W konkluzji kasacji wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie
sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest oczywiście zasadna, stąd jej uwzględnienie na posiedzeniu w
trybie art. 535 § 5 k.p.k.
Zaskarżony wyrok został wydany z rażącym naruszeniem przepisów prawa,
wymienionych w zarzucie kasacji, polegającym na uwzględnieniu dotkniętego
obrazą prawa materialnego wniosku oskarżonych o wydanie wyroku skazującego
bez przeprowadzenia postępowania dowodowego. Sąd Rejonowy orzekając wobec
oskarżonych na podstawie art. 290 § 2 k.k. nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego
nadleśnictwa nie zauważył bowiem, iż przedmiotem postępowania w sprawie była
kradzież drewna, a podstawą orzeczenia w tym trybie nawiązki, zgodnie z
ugruntowanym orzecznictwem, jest skazanie za czyn polegający na wyrębie
drzewa, albo kradzieży drzewa wyrąbanego lub powalonego, a więc drzewa w
takim stanie, w jakim pozostało w lesie po wyrąbaniu (por. wyroki Sądu
Najwyższego z dnia 3 września 2009 r., V KK 171/09, OSNKW 2010, z. 2, poz. 16;
z dnia 2 kwietnia 2012 r., V KK 429/11, Lex nr 1163986).
Skoro oskarżeni dopuścili się zaboru w celu przywłaszczenia drewna
pociętego na kawałki i składowanego w stosie, a więc drewna powstałego z
przerobienia drzew wyrąbanych na materiał użytkowy przeznaczony do sprzedaży,
brak było podstaw do orzeczenia wobec nich nawiązek na podstawie art. 290 § 2
k.k. Fakt, że orzeczenie nawiązek przewidywał wniosek oskarżonych złożony w
trybie art. 387 § 1 k.p.k., nie zwalniał sądu od konieczności dokonania oceny
poprawności takiego wniosku. Jeżeli nie uwzględnia on obowiązujących przepisów
4
prawa karnego materialnego, wówczas sąd powinien zaproponować oskarżonym
taką jego zmianę, aby wniosek respektował aktualny stan prawny. Nie czyniąc tego
i wydając wyrok skazujący zgodnie z wadliwym wnioskiem naruszył w ten sposób
rażąco art. 387 § 2 k.p.k. W konsekwencji doszło też do rażącego naruszenia przez
ten Sąd art. 290 § 2 k.k. Wskazane naruszenia prawa miały ewidentny wpływ na
treść zaskarżonego wyroku, dlatego podlegał on uchyleniu.
Na uwzględnienie zasługuje również wniosek skarżącego o uchylenie
zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do
ponownego rozpoznania. Wprawdzie naprawienie stwierdzonego uchybienia ma
polegać na nie orzekaniu na podstawie art. 290 § 2 k.k. nawiązek na rzecz
pokrzywdzonego nadleśnictwa, co jest również możliwe w postępowaniu
kasacyjnym, gdyż Sąd Najwyższy może wyeliminować z obrotu prawnego to,
wydane z naruszeniem prawa materialnego, rozstrzygnięcie lecz w sprawie istnieją
inne, ważkie powody przemawiające za podzieleniem wniosku skarżącego.
Mianowicie, Sąd Najwyższy z urzędu stwierdza, że czyn przypisany
oskarżonym w pkt. IV wyroku nie wyczerpuje znamion przestępstwa z art. 278 § 1
k.k., gdyż wartość skradzionego drewna wynosi 33,32 zł. Z uwagi na istnienie w
Kodeksie wykroczeń odpowiednika art. 278 § 1 k.k., kradzież cudzej rzeczy
ruchomej może zaś stanowić przestępstwo, jeżeli wartość przedmiotu kradzieży
przekracza 250 zł. Zatem czyn przypisany oskarżonym w pkt. IV wyroku może
stanowić wykroczenie.
W toku ponownego rozpoznania sprawy Sąd Rejonowy powyższe będzie
miał na uwadze. Zakwalifikuje ten czyn z właściwego przepisu Kodeksu wykroczeń
oraz wyda inne stosowne rozstrzygnięcia, bacząc aby nie naruszyć zakazu
reformationis in peius.
Kierując się powyższym, Sąd Najwyższy orzekł jak w wyroku.
)