II KK 186/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:24-08-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II KK 186/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 22 sierpnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Michał Laskowski (przewodniczący)
SSN Kazimierz Klugiewicz (sprawozdawca)
SSN Andrzej Stępka
Protokolant Ewa Oziębła
w sprawie P. W.
skazanego z art. 178a § 1 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 22 sierpnia 2013 r., w trybie art. 535 § 5 kpk
kasacji wniesionej przez Prokuratora Generalnego - na korzyść skazanego,
od wyroku nakazowego Sądu Rejonowego w S.
z dnia 20 lipca 2012 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi
Rejonowemu w S. do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Wyrokiem nakazowym z dnia 20 lipca 2012 roku, Sąd Rejonowy w S. uznał
P. W. za winnego popełnienia czynu z art. 178a § 1 k.k. i za to na podstawie tego
przepisu wymierzył mu karę 180 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość
jednej stawki na kwotę 10 zł; na podstawie art. 42 § 2 k.k. orzekł wobec
2
oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów
mechanicznych na okres 2 lat; na podstawie art. 49 § 2 k.k. orzekł wobec
oskarżonego środek karny w postaci świadczenia pieniężnego w kwocie 200 zł; na
podstawie art. 50 k.k. orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci podania
wyroku do publicznej wiadomości; na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył
oskarżonemu na poczet kary grzywny okres rzeczywistego pozbawienia wolności w
sprawie w okresie od 31 maja 2012 roku do 1 czerwca 2012 roku; na podstawie art.
63 § 2 k.k. zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonego środka karnego w postaci
zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych okres zatrzymania prawa
jazdy od dnia 19 czerwca 2012 roku; zwolnił oskarżonego od opłaty, natomiast
obciążył go pozostałymi kosztami sądowymi w sprawie.
Wyrok powyższy nie został zaskarżony sprzeciwem przez żadną ze stron
postępowania i stał się prawomocny w dniu 1 sierpnia 2012 roku.
Kasację od powyższego wyroku, na korzyść P. W., wniósł Prokurator
Generalny. Podniósł w niej dwa zarzuty rażącego i mającego istotny wpływ na treść
orzeczenia naruszenia prawa procesowego tj.:
- art. 501 pkt 1 k.p.k., polegającego na wydaniu na posiedzeniu wyroku
nakazowego w stosunku do oskarżonego, który był w tej sprawie pozbawiony
wolności, co obligowało sąd do rozpoznania sprawy na zasadach ogólnych na
rozprawie;
- art. 502 § 1 k.p.k., polegającego na wymierzeniu oskarżonemu wyrokiem
nakazowym kary grzywny w wysokości 180 stawek dziennych po 10 zł każda
stawka, a zatem powyżej górnej granicy zakreślonej tym przepisem.
Prokurator Generalny wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w S.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja Prokuratora Generalnego jest oczywiście zasadna w rozumieniu art.
535 § 5 k.p.k. i podlega uwzględnieniu.
Procedując w przedmiotowej sprawie i wymierzając skazanemu karę
grzywny w wymiarze 180 stawek dziennych Sąd Rejonowy w S. dopuścił się
rażącego i mającego istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenia art. 502 § 1
k.p.k. Zgodnie bowiem z treścią tego przepisu w postępowaniu nakazowym można
3
orzec między innymi karę grzywny w wysokości do 100 stawek dziennych.
Niezastosowanie się do tej granicy zakreślonej w ustawie procesowej dla tego
szczególnego postępowania, jakim jest tryb nakazowy i skazanie oskarżonego na
karę grzywny, której rozmiar opiewa na liczbę stawek wyższą niż wskazana w art.
502 § 1 k.p.k., stanowi rażące naruszenie powołanego art. 502 § 1 k.p.k. (wyrok SN
z dnia 11 stycznia 2012 r., II KK 332/11, Lex nr 1108473).
Stwierdzenie tego uchybienia musi skutkować uchyleniem orzeczenia Sądu
Rejonowego i przekazaniem sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania, a
także właściwie zwalnia od konieczności odnoszenia się do kolejnego zarzutu
kasacji Prokuratora Generalnego tj. naruszenia art. 501 pkt 1 k.p.k. W tym zakresie
wskazać jednak należy, iż zgodnie z powołanym art. 501 pkt 1 k.p.k. wydanie
wyroku nakazowego nie jest dopuszczalne w stosunku do osoby pozbawionej
wolności w tej lub innej sprawie. Z utrwalonej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego
wynika, że nie ma znaczenia – dla określenia zakresu owego ustanowionego w art.
501 pkt 1 k.p.k. zakazu – podstawa prawna danego pozbawienia wolności, a istotny
i wystarczający dla zastosowania tej normy jest sam fakt, że dana osoba jest (była)
pozbawiona wolności w tej lub innej sprawie. Określony w art. 501 pkt 1 k.p.k.
zakaz wydania wyroku nakazowego nie ogranicza się do osoby pozbawionej
wolności (w tej lub innej sprawie) w czasie wyrokowania. Ma on zastosowanie
również do osoby, która w tym czasie nie jest pozbawiona wolności, lecz była jej
pozbawiona wcześniej, w toku prowadzonego w sprawie postępowania (wyrok SN z
dnia 12 lipca 2007 r., IV KK 142/07, Lex nr 296712; postanowienie SN z dnia 20
lipca 2005 r., I KZP 19/05, OSNKW 2005, z. 9, poz. 75; wyrok SN z dnia 13 grudnia
2010 r., IV KK 294/10, Lex nr 683113).
Niemniej jednak, dla ścisłości należy podkreślić, że w piśmiennictwie
wyrażane są w tym względzie poglądy przeciwne, które odnoszą pozbawienie
wolności, o którym mowa w art. 501 pkt 1 k.p.k., do pozbawienia wolności w chwili
wyrokowania w postępowaniu nakazowym. Ustanie pozbawienia wolności zanim
jeszcze została wyznaczona rozprawa główna, zgodnie z tym stanowiskiem,
otwiera możliwość skierowania sprawy na posiedzenie i wydania wyroku
nakazowego (zob. J. Grajewski, S. Steinborn, Komentarz do art. 501 Kodeksu
postępowania karnego, teza 3, Lex/el. 2013; P. Hofmański, S. Zabłocki, Wydanie
4
wyroku nakazowego (art. 500 k.p.k.), w: Elementy metodyki pracy sędziego w
sprawach karnych, Zakamycze 2006, teza 4; D. Drajewicz, Glosa do wyroku SN z
dnia 13 grudnia 2010 r., IV KK 294/10, LEX/el. 2011).
O konieczności uwzględnienia skargi kasacyjnej i przekazania sprawy
Sądowi Rejonowemu w S. do ponownego rozpoznania przesądziło jednak przede
wszystkim rażące naruszenie art. 502 § 1 k.p.k. poprzez niezastosowanie się do
ograniczenia wskazanego w tym przepisie co do wysokości grzywny w
postępowaniu nakazowym.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w części dyspozytywnej
wyroku.
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 22 sierpnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Michał Laskowski (przewodniczący)
SSN Kazimierz Klugiewicz (sprawozdawca)
SSN Andrzej Stępka
Protokolant Ewa Oziębła
w sprawie P. W.
skazanego z art. 178a § 1 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 22 sierpnia 2013 r., w trybie art. 535 § 5 kpk
kasacji wniesionej przez Prokuratora Generalnego - na korzyść skazanego,
od wyroku nakazowego Sądu Rejonowego w S.
z dnia 20 lipca 2012 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi
Rejonowemu w S. do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Wyrokiem nakazowym z dnia 20 lipca 2012 roku, Sąd Rejonowy w S. uznał
P. W. za winnego popełnienia czynu z art. 178a § 1 k.k. i za to na podstawie tego
przepisu wymierzył mu karę 180 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość
jednej stawki na kwotę 10 zł; na podstawie art. 42 § 2 k.k. orzekł wobec
2
oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów
mechanicznych na okres 2 lat; na podstawie art. 49 § 2 k.k. orzekł wobec
oskarżonego środek karny w postaci świadczenia pieniężnego w kwocie 200 zł; na
podstawie art. 50 k.k. orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci podania
wyroku do publicznej wiadomości; na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył
oskarżonemu na poczet kary grzywny okres rzeczywistego pozbawienia wolności w
sprawie w okresie od 31 maja 2012 roku do 1 czerwca 2012 roku; na podstawie art.
63 § 2 k.k. zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonego środka karnego w postaci
zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych okres zatrzymania prawa
jazdy od dnia 19 czerwca 2012 roku; zwolnił oskarżonego od opłaty, natomiast
obciążył go pozostałymi kosztami sądowymi w sprawie.
Wyrok powyższy nie został zaskarżony sprzeciwem przez żadną ze stron
postępowania i stał się prawomocny w dniu 1 sierpnia 2012 roku.
Kasację od powyższego wyroku, na korzyść P. W., wniósł Prokurator
Generalny. Podniósł w niej dwa zarzuty rażącego i mającego istotny wpływ na treść
orzeczenia naruszenia prawa procesowego tj.:
- art. 501 pkt 1 k.p.k., polegającego na wydaniu na posiedzeniu wyroku
nakazowego w stosunku do oskarżonego, który był w tej sprawie pozbawiony
wolności, co obligowało sąd do rozpoznania sprawy na zasadach ogólnych na
rozprawie;
- art. 502 § 1 k.p.k., polegającego na wymierzeniu oskarżonemu wyrokiem
nakazowym kary grzywny w wysokości 180 stawek dziennych po 10 zł każda
stawka, a zatem powyżej górnej granicy zakreślonej tym przepisem.
Prokurator Generalny wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w S.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja Prokuratora Generalnego jest oczywiście zasadna w rozumieniu art.
535 § 5 k.p.k. i podlega uwzględnieniu.
Procedując w przedmiotowej sprawie i wymierzając skazanemu karę
grzywny w wymiarze 180 stawek dziennych Sąd Rejonowy w S. dopuścił się
rażącego i mającego istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenia art. 502 § 1
k.p.k. Zgodnie bowiem z treścią tego przepisu w postępowaniu nakazowym można
3
orzec między innymi karę grzywny w wysokości do 100 stawek dziennych.
Niezastosowanie się do tej granicy zakreślonej w ustawie procesowej dla tego
szczególnego postępowania, jakim jest tryb nakazowy i skazanie oskarżonego na
karę grzywny, której rozmiar opiewa na liczbę stawek wyższą niż wskazana w art.
502 § 1 k.p.k., stanowi rażące naruszenie powołanego art. 502 § 1 k.p.k. (wyrok SN
z dnia 11 stycznia 2012 r., II KK 332/11, Lex nr 1108473).
Stwierdzenie tego uchybienia musi skutkować uchyleniem orzeczenia Sądu
Rejonowego i przekazaniem sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania, a
także właściwie zwalnia od konieczności odnoszenia się do kolejnego zarzutu
kasacji Prokuratora Generalnego tj. naruszenia art. 501 pkt 1 k.p.k. W tym zakresie
wskazać jednak należy, iż zgodnie z powołanym art. 501 pkt 1 k.p.k. wydanie
wyroku nakazowego nie jest dopuszczalne w stosunku do osoby pozbawionej
wolności w tej lub innej sprawie. Z utrwalonej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego
wynika, że nie ma znaczenia – dla określenia zakresu owego ustanowionego w art.
501 pkt 1 k.p.k. zakazu – podstawa prawna danego pozbawienia wolności, a istotny
i wystarczający dla zastosowania tej normy jest sam fakt, że dana osoba jest (była)
pozbawiona wolności w tej lub innej sprawie. Określony w art. 501 pkt 1 k.p.k.
zakaz wydania wyroku nakazowego nie ogranicza się do osoby pozbawionej
wolności (w tej lub innej sprawie) w czasie wyrokowania. Ma on zastosowanie
również do osoby, która w tym czasie nie jest pozbawiona wolności, lecz była jej
pozbawiona wcześniej, w toku prowadzonego w sprawie postępowania (wyrok SN z
dnia 12 lipca 2007 r., IV KK 142/07, Lex nr 296712; postanowienie SN z dnia 20
lipca 2005 r., I KZP 19/05, OSNKW 2005, z. 9, poz. 75; wyrok SN z dnia 13 grudnia
2010 r., IV KK 294/10, Lex nr 683113).
Niemniej jednak, dla ścisłości należy podkreślić, że w piśmiennictwie
wyrażane są w tym względzie poglądy przeciwne, które odnoszą pozbawienie
wolności, o którym mowa w art. 501 pkt 1 k.p.k., do pozbawienia wolności w chwili
wyrokowania w postępowaniu nakazowym. Ustanie pozbawienia wolności zanim
jeszcze została wyznaczona rozprawa główna, zgodnie z tym stanowiskiem,
otwiera możliwość skierowania sprawy na posiedzenie i wydania wyroku
nakazowego (zob. J. Grajewski, S. Steinborn, Komentarz do art. 501 Kodeksu
postępowania karnego, teza 3, Lex/el. 2013; P. Hofmański, S. Zabłocki, Wydanie
4
wyroku nakazowego (art. 500 k.p.k.), w: Elementy metodyki pracy sędziego w
sprawach karnych, Zakamycze 2006, teza 4; D. Drajewicz, Glosa do wyroku SN z
dnia 13 grudnia 2010 r., IV KK 294/10, LEX/el. 2011).
O konieczności uwzględnienia skargi kasacyjnej i przekazania sprawy
Sądowi Rejonowemu w S. do ponownego rozpoznania przesądziło jednak przede
wszystkim rażące naruszenie art. 502 § 1 k.p.k. poprzez niezastosowanie się do
ograniczenia wskazanego w tym przepisie co do wysokości grzywny w
postępowaniu nakazowym.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w części dyspozytywnej
wyroku.