Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 199/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 22 sierpnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Michał Laskowski (przewodniczący)
SSN Kazimierz Klugiewicz (sprawozdawca)
SSN Andrzej Stępka
Protokolant Ewa Oziębła
w sprawie M. J.
skazanego z art. 278 § 1 kk i in.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 22 sierpnia 2013 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego - na korzyść skazanego
od wyroku Sądu Rejonowego w B.
z dnia 11 kwietnia 2012 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi
Rejonowemu w B. do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 11 kwietnia 2012 r., Sąd Rejonowy w B., na posiedzeniu w
trybie art. 343 k.p.k., uwzględniając wniosek prokuratora, o którym mowa w art. 335
§ 1 k.p.k., uznał oskarżonego M. J. za winnego popełnienia trzech zarzuconych mu
w akcie oskarżenia czynów kwalifikowanych z art. 278 § 1 k.k., z art. 13 § 1 k.k. w
2
zw. z art. 278 § 1 k.k. oraz z art. 234 k.k. wymierzając – zgodnie z tym wnioskiem:
za czyn I – na podstawie art. 278 § 1 k.k. i art. 33 § 2 k.k. karę 6 (sześciu) miesięcy
pozbawienia wolności oraz 50 stawek dziennych grzywny przyjmując wysokość
stawki dziennej na 10 zł; za czyn II – na podstawie art. 14 § 1 k.k. w zw. z art. 278 §
1 k.k. i art. 33 § 2 k.k. karę 6 miesięcy pozbawienia wolności i 50 stawek dziennych
grzywny przyjmując wysokość stawki dziennej na 10 zł; za czyn III – na podstawie
art. 234 k.k. karę 6 miesięcy pozbawienia wolności. W miejsce orzeczonych kar
jednostkowych wymierzono oskarżonemu karę łączną 1 (jednego) roku
pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat
próby oraz 150 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość każdej stawki na 10
zł. Nadto, w powołanym wyroku, zaliczono na poczet orzeczonej kary grzywny
okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie w dniu 27 stycznia 2012 roku,
orzeczono obowiązek naprawienia szkody i rozstrzygnięto o kosztach
postępowania.
Wyrok ten nie został zaskarżony przez strony i uprawomocnił się w dniu 19
kwietnia 2012 roku.
Orzeczenie powyższe, w całości, na korzyść skazanego M. J. zaskarżył
Prokurator Generalny. We wniesionej kasacji zarzucił rażące i mające istotny wpływ
na treść wyroku naruszenie przepisów prawa karnego procesowego – art. 343 § 7
k.p.k. w zw. z art. 335 § 1 k.p.k., polegające na uwzględnieniu wniosku prokuratora
o skazanie M. J. bez przeprowadzenia rozprawy i wydaniu wyroku zgodnie z
wnioskiem, pomimo, iż był on wadliwy w zakresie proponowanego wymiaru kary
łącznej grzywny, w konsekwencji czego doszło do rażącego naruszenia przepisu
prawa karnego materialnego – art. 86 § 1 k.k. poprzez orzeczenie wobec
oskarżonego kary łącznej grzywny w wymiarze 150 stawek dziennych po 10 zł,
przewyższającym sumę jednostkowych kar grzywny wymierzonych za
poszczególne przestępstwa objęte karą łączną tj. 100 stawek dziennych po 10 zł.
W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i
przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w B. do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
3
Kasacja Prokuratora Generalnego jest zasadna i zawarty w niej postulat
uchylenia wyroku Sądu Rejonowego w B. w całości i przekazania sprawy do
ponownego rozpoznania zasługuje na uwzględnienie.
Oczywistą sprawą jest, że sąd pierwszej instancji orzekając na posiedzeniu
w trybie art. 343 § 1–6 k.p.k. jest związany treścią uzgodnień pomiędzy
oskarżonym i prokuratorem, poczynionych na podstawie art. 335 § 1 k.p.k. i nie
może wydać innego wyroku niż skazujący i orzec innej kary lub środka karnego od
uzgodnionych przez strony. Rozpoznając zaś wniosek o wydanie wyroku
skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kary lub środka karnego bez
przeprowadzenia rozprawy, Sąd nie może się uchylić od zbadania sprawy zarówno
pod kątem ustaleń faktycznych i zawinienia, a także zastosowanych przepisów
prawa materialnego i w sytuacji dostrzeżenia jakichkolwiek wad propozycji
oskarżyciela publicznego, nie tylko nie może wniosku takiego uwzględnić, ale
zobligowany jest treścią art. 343 § 7 k.p.k. skierować sprawę do rozpoznania na
zasadach ogólnych, chyba że w toku posiedzenia prokurator za zgodą oskarżonego
dokona modyfikacji wniosku w kierunku przez sąd postulowanym.
Nie ulega wątpliwości, że umieszczony przez prokuratora w akcie oskarżenia,
uzgodniony z oskarżonym (k. 35–36), wniosek o wydanie wyroku skazującego
sugerował wymierzenie M. J. obok kary pozbawienia wolności kary łącznej grzywny
w wymiarze 150 stawek dziennych przy jednoczesnym ustaleniu wysokości każdej
stawki na kwotę 10 zł. Wniosek w tej właśnie postaci został zaakceptowany przez
Sąd meriti. Rzecz jednak w tym, że zgodnie z art. 86 § 1 k.k. karę łączną orzeka się
od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa do ich sumy, co
w tym wypadku oznaczało możliwość określenia kary łącznej grzywny (przy
zastosowaniu zasady kumulacji) w rozmiarze do 100 stawek dziennych, podczas
gdy zaproponowana we wniosku kara łączna grzywny bez wątpienia dopuszczalną,
górną granicę przekraczała. Tej oczywistej wady wniosku, o którym mowa w art.
335 § 1 k.p.k., stanowiącej obrazę powołanego wyżej przepisu prawa materialnego,
nie zauważył orzekający w niniejszej sprawie Sąd.
Prawidłowo procedując Sąd Rejonowy powinien był złożonego wniosku
prokuratora nie uwzględnić i skierować sprawę do rozpoznania na zasadach
ogólnych (art. 343 § 7 k.p.k.), chyba że doszłoby do zmiany tego wniosku – za
4
zgodą oskarżonego – w taki sposób, aby był on zgodny z obowiązującymi
przepisami prawa. Przypomnieć zatem jedynie wypada, że przepis art. 335 § 1
k.p.k. nie pozwala na formułowanie wniosków co do kar, poza granicami
wynikającymi z prawa karnego materialnego, a jeśli wniosek prokuratora złożony w
tym trybie nie czyni temu zadość, to sąd nie może go uwzględnić, albowiem nie
może w konsekwencji akceptować wyroku, którego treść byłaby niezgodna z
prawem. Jeżeli zatem nie dojdzie do modyfikacji złożonego wniosku w kierunku
dostosowania jego zgodności z prawem, to sąd winien skierować sprawę do
rozpoznania na rozprawie, jak stanowi o tym przepis art. 343 § 7 k.p.k. (wyrok SN z
19 kwietnia 2013 r., V KK 17/13, Lex nr 1313140).
W przedmiotowej sprawie tak jednak się nie stało, a skoro do oczywistej i
rażącej obrazy prawa, mającej istotny wpływ na treść orzeczenia doszło, to
wniesioną przez Prokuratora Generalnego kasację należało uwzględnić.
Procedując ponownie Sąd Rejonowy władny będzie rozpoznać wniosek
prokuratora na posiedzeniu w trybie art. 343 k.p.k., bowiem nadal istnieje w sprawie
wniosek o skazanie oskarżonego bez rozprawy, ale jego uwzględnienie
uzależnione jest od zmodyfikowania przez prokuratora w uzgodnieniu z
oskarżonym treści wniosku w taki sposób, aby odpowiadał on wymogom prawa
materialnego. W wypadku braku takiej modyfikacji sprawa będzie podlegała
rozpoznaniu na zasadach ogólnych.
Kierując się wskazanymi wyżej powodami Sąd Najwyższy orzekł jak w
wyroku.