Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KZ 33/13
POSTANOWIENIE
Dnia 22 sierpnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Stępka
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu bez udziału stron
w dniu 22 sierpnia 2013 r.,
w sprawie M. P.
zażalenia skazanej na zarządzenie Przewodniczącego Sekcji zażaleniowo -
wnioskowej Wydziału II Karnego Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 17 lipca 2013 r., o odmowie przyjęcia wniosku skazanej o wznowienie
postępowania,
na podstawie art. 437 § 1 kpk
p o s t a n o w i ł :
utrzymać w mocy zaskarżone zarządzenie.
UZASADNIENIE
Wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 8 listopada 2011 r., w sprawie IV K
…/11, M. P. została skazana za przestępstwa z art. 202 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.,
z art. 190 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., z art. 212 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i z art.
216 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k., na łączną karę 2 lat pozbawienia wolności. Po
rozpoznaniu apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego oraz obrońców
oskarżonej, Sąd Okręgowy w W. wyrokiem z dnia 13 czerwca 2012 r., sygn. akt IX
Ka …/12, zmienił ten wyrok przyjmując, że przypisane oskarżonej zachowania
stanowią jeden czyn zabroniony wyczerpujący znamiona przestępstwa z art. 202 §
1 k.k. w zw. z art. 190 § 1 k.k. w zw. z art. 212 § 2 k.k. w zw. z art. 216 § 2 k.k. w
zw. z art. 11 § 2 k.k. i w zw. z art. 12 k.k. Na podstawie art. 190 § 1 k.k. w zw. z art.
2
11 § 3 k.k. wymierzył jej karę roku i 10 miesięcy pozbawienia wolności, a w
pozostałym zakresie utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.
Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 12 lutego 2013 roku, w sprawie II KK
320/12, oddalił kasację obrońcy skazanej od tego wyroku jako oczywiście
bezzasadną.
Pismem z dnia 16 marca 2013 roku (data wpływu do Sądu Apelacyjnego 19 marca
2013 roku) skazana M. P. wystąpiła z osobistym wnioskiem o wznowienie
postępowania w sprawie Sądu Rejonowego w W. z dnia 8 listopada 2011 r., w
sprawie IV K …/11, zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w
W. z dnia 13 czerwca 2012 r. Tego rodzaju wniosek skazana powielała jeszcze
kilkakrotnie, składając kolejne pisma o wznowienie w/w postępowania w dniach 25
marca, 26 marca i 29 marca 2013 roku, (daty wpływu do Sądu, k. 3805 – 3808,
3843 – 3846, 3855 – 3862 i 3980 – 3987, tom 18 akt sprawy). Jednocześnie
skazana w tych wnioskach wystąpiła o wyznaczenie jej obrońcy z urzędu do
sporządzenia wniosku o wznowienie.
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 20 czerwca 2013 roku nie uwzględnił tego
wniosku skazanej i odmówił wyznaczenia obrońcy z urzędu.
Zarządzeniem z dnia 24 czerwca 2013 roku M. P. została wezwana w trybie art.
120 § 1 k.p.k. w zw. z art. 545 § 2 k.p.k. do usunięcia w terminie 7 dni braku
formalnego poprzez sporządzenie i podpisanie wniosku o wznowienie
postępowania przez adwokata albo radcę prawnego, pod rygorem pozostawienia
wniosku o wznowienie postępowania bez dalszego biegu (k. 4090, tom 19).
To wezwanie zostało doręczone skazanej w trybie art. 132 § 2 k.p.k. w dniu 27
czerwca 2013 roku (k. 4205). Skazana nie usunęła jednak w zakreślonym terminie
powyższego braku formalnego, lecz nadesłała kolejne pismo (data wpływu do
Sądu 1 lipca 2013 r.), w którym ponownie wystąpiła o wyznaczenie jej obrońcy z
urzędu.
W tej sytuacji, wobec nieusunięcia braku formalnego, zarządzeniem
Przewodniczącego Sekcji zażaleniowo – wnioskowej II Wydziału Karnego Sądu
Apelacyjnego z dnia 17 lipca 2013 r., odmówiono na podstawie art. 120 § 1 k.p.k.
w zw. z art. 530 § 2 k.p.k. i art. 545 § 1 k.p.k. przyjęcia wniosków skazanej o
wznowienie w/w postępowania.
3
Odpis zarządzenia doręczono ojcu skazanej w dniu 22 lipca 2013 r. i w dniu 24
lipca 2013 r. M. P. złożyła zażalenie na to zarządzenie (k. 4215 – 4217).
Powołując się na swoją sytuację majątkową wniosła w zażaleniu o
przyznanie jej adwokata z urzędu dla sporządzenia wniosku o wznowienie
postępowania. Nadto nadesłała do Sądu Najwyższego dwa pisma z informacją, iż
przeciwko adwokat S. K. broniącej jej w postępowaniu karnym wszczęto
postępowanie dyscyplinarne, co miałoby dodatkowo przemawiać za
uwzględnieniem przedmiotowego zażalenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie skazanej M. P. nie zasługuje na uwzględnienie.
Przepis art. 545 § 2 k.p.k. stwierdza jednoznacznie, że jeśli wniosek o
wznowienie postępowania nie pochodzi od prokuratora, powinien być sporządzony i
podpisany przez adwokata albo radcę prawnego. W doktrynie oraz orzecznictwie
obowiązek ten określany jest powszechnie jako przymus adwokacki, chodzi
bowiem o to, by przedmiotowy wniosek opracował podmiot fachowy. Użyte w tym
przepisie sformułowanie „powinien” jest równoznaczne z bezwzględną
koniecznością realizacji nakazu w nim zawartego. A zatem złożenie wniosku o
wznowienie postępowania sporządzonego osobiście przez samego wnioskodawcę
(skazanego, ukaranego), jest czynnością prawnie bezskuteczną. (zob. T.
Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2008, s. 1153,
postanowienia Sądu Najwyższego: z dn. 13 września 2012 r., III KZ 67/12, Lex Nr
1220908, z dn. 21 listopada 2012 r., IV KZ 65/12, Lex Nr 1228644, z dn. 30
września 1996 r., V KZ 47/96, OSNKW 1996, Nr 11 – 12, poz. 88).
A zatem w przedmiotowej sprawie skazana P. nie była uprawniona do
sporządzenia osobiście wniosku o wznowienie postępowania. Brak formalny
wniosku polegający na niesporządzeniu i jego niepodpisaniu przez adwokata mógł
być usunięty przez skazaną tylko poprzez ustanowienie przez nią pełnomocnika w
osobie adwokata lub radcy prawnego z wyboru, gdyż została prawidłowo do tego
wezwana w trybie art. 120 § 1 k.p.k. Należy zauważyć, iż wezwanie do usunięcia
braku formalnego z dnia 24 czerwca 2013 r. zawiera wyczerpujące pouczenie w
tym zakresie wraz z konsekwencjami prawnymi nieusunięcia tego braku.
4
Rozpoznając niniejsze zażalenie Sąd Najwyższy nie mógł badać zasadności
skazania za przypisane przestępstwo, czy też okoliczności faktycznych
przedstawionych w zażaleniu, podobnie jak też istnienia przesłanek do wznowienia
postępowania, gdyż stanowiłoby to obejście przepisów ustanawiających przymus
adwokacki. Fakt, że przeciwko adwokat S. K. wszczęto dochodzenie dyscyplinarne,
w chwili obecnej nie może wpływać na rozstrzygnięcie w przedmiocie odmowy
przyjęcia wniosku skazanej o wznowienie postępowania.
Należy zauważyć, iż złożenie wniosku o wznowienie postępowania na
korzyść skazanego nie jest ograniczone żadnym terminem, zatem skazana może
to uczynić po zebraniu odpowiednich środków i zleceniu sporządzenia wniosku
ustanowionemu przez siebie adwokatowi, o ile obrońca uzna, że powody do
wznowienia rzeczywiście zachodzą.
Ponieważ jednak w przedmiotowej sprawie skazana mimo wezwania nie usunęła
braku formalnego, wydanie zaskarżonego zarządzenia stało się konieczne.
Zarządzenie to jest w pełni zasadne i jako takie należało utrzymać w mocy.