Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CSK 706/12
POSTANOWIENIE
Dnia 19 września 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Wojciech Katner (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Agnieszka Piotrowska
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z wniosku M. K.
przy uczestnictwie Wojskowej Akademii Technicznej w W.,
M. K., E. K. i K. K.
o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 19 września 2013 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawczyni
od postanowienia Sądu Okręgowego w W.
z dnia 20 lipca 2012 r.
oddala skargę kasacyjną.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 20 lipca 2012 r. Sąd Okręgowy w W. oddalił
zażalenie wnioskodawczyni M. K. od postanowienia Sądu Rejonowego w W. z dnia
19 marca 2012 r. w sprawie z udziałem Wojskowej Akademii Technicznej w W., M.
K., E. K. i K. K. o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości w drodze
zasiedzenia. Oddalenie zażalenia, a wcześniej odrzucenie wniosku o zasiedzenie
nastąpiło na podstawie art. 199 § 1 pkt 2 w związku z art. 13 § 2 k.p.c.
W skardze kasacyjnej wnioskodawczyni zarzuciła zaskarżonemu
postanowieniu Sądu Okręgowego naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 199
§ 1 pkt 2, art. 321 oraz art. 366 w związku z art. 365 § 1 k.p.c., a także art. 523 i art.
610 § 1 zdanie pierwsze w związku z art. 670 i art. 677 § 1 zdanie pierwsze k.p.c.
Skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy
do ponownego rozpoznania wraz z rozstrzygnięciem o kosztach postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna jest nieuzasadniona i podlega oddaleniu. Opiera się ona
na próbie zakwestionowania dwóch podstawowych twierdzeń Sądu Okręgowego.
Pierwszym jest stwierdzenie i uzasadnienie w zaskarżonym postanowieniu,
że w sprawie nie są spełnione przesłanki z art. 523 k.p.c., gdyż przepis ten odnosi
się jedynie do okoliczności, które powstały już po wydaniu postanowienia, a nie do
okoliczności, które występowały wcześniej, ale nie zostały udowodnione.
Drugim ustaleniem w zaskarżonym postanowieniu jest stwierdzenie res iudicata
w niniejszej sprawie, jako że wniosek o zasiedzenie dotyczy tej samej kwestii
faktycznej i prawnej, która była prawomocnie rozstrzygnięta postanowieniem Sądu
Rejonowego w W. z dnia 21 października 2009 r. (sygn. akt …482/09), wobec
którego apelacja wnioskodawców M. i J. małż. K. oraz E. K. i K. K. została
oddalona postanowieniem Sądu Okręgowego w W. z dnia 27 stycznia 2010 r.
Skarżąca M. K. uważa w skardze kasacyjnej, że obecnie rozpoznawana
sprawa jest nową i inną sprawą, niż rozpoznana w 2009 r., gdyż wnioskodawczynią
3
jest tylko ona, a sama sprawa dotyczy innej materii, niż poprzednia. To prowadzi
skarżącą także do wniosku, że art. 523 k.p.c. nie powinien mieć w sprawie
zastosowania. U podstaw stanowiska wnioskodawczyni leży to, że uprzednio
wnosiła ona o orzeczenie, iż wraz z mężem J. oraz E. K. i K. K. nabyli w wyniku
zasiedzenia z dniem 1 października 2005 r. własność nieruchomości po 1/3 części.
Obecnie wnioskodawczyni dochodzi stwierdzenia, że wraz z mężem nabyła drogą
zasiedzenia całość nieruchomości z dniem 15 czerwca 1986 r., a to ze względu na
wykrycie nowych dokumentów, stanowiących, że przed 1990 r. przedmiotowa
nieruchomość nie stanowiła własności państwowej, przez co mogła być
zasiedziana we wskazanym terminie.
Argumenty przytoczone przez skarżącą są całkowicie chybione. Po pierwsze,
w obu sprawach, o które chodzi przedmiot rozpoznania był tożsamy, to znaczy
zbadanie wystąpienia przesłanek zasiedzenia własności tej samej nieruchomości.
Dla przesłanek tych nie ma żadnego znaczenia, czy we wniosku żądano
stwierdzenia zasiedzenia dla konkretnych osób w całości, czy też w częściach,
gdyż najpierw musi się ustalić spełnienie przesłanek co do posiadania samoistnego
oraz czasu tego posiadania, zależnego od dobrej lub złej wiary posiadacza oraz,
najpierw, czy zasiedzenie określonej nieruchomości w ogóle mogło nastąpić.
Po drugie, skarżąca we wniosku o ponowne orzeczenie o zasiedzeniu
nieruchomości wskazała art. 523 k.p.c. jako podstawę do ponownego zajęcia się
sprawą. Skoro zatem szczególna sytuacja, o jakiej mowa w tym przepisie miała
uzasadniać rozpoznanie sprawy, to dlatego, że ponowny wniosek w tej samej
sprawie podlegał powadze rzeczy osądzonej. Twierdząc obecnie w uzasadnieniu
skargi, że art. 523 k.p.c. nie ma w sprawie zastosowania skarżąca sama sobie
przeczy. W rezultacie jednak Sąd Okręgowy trafnie ocenił brak zastosowania
powołanego przepisu, gdyż w sprawie nie doszło do zmiany okoliczności
w rozumieniu art. 523 k.p.c., lecz do ujawnienia, zdaniem wnioskodawczyni nowych
faktów i dowodów, istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, istniejących jednak
jeszcze przed prawomocnym zakończeniem postępowania w sprawie o sygn.
akt …482/09. W takim wypadku jednak mogło to uzasadniać wznowienie
postępowania w tej sprawie, a nie wszczynanie nowego postępowania
4
o stwierdzenie zasiedzenia. Słusznie zatem Sąd Okręgowy podniósł wybranie
przez wnioskodawczynię niewłaściwego środka obrony swych praw.
Po trzecie, z ustaleń faktycznych w sprawie wynika jednoznacznie,
że nieruchomość o którą chodzi stanowiła własność państwową od 1921 r.,
a dopiero w 2000 r. została dla niej założona księga wieczysta, co nie miało
żadnego wpływu na występowanie tytułu własności, a ten jedynie od Skarbu
Państwa w 2005 r. z mocy prawa uzyskała, uczestnicząca w niniejszym
postępowaniu Wojskowa Akademia Techniczna. Tak więc do 1990 r. nieruchomość
ta jako państwowa nie mogła być przedmiotem zasiedzenia. W tych
okolicznościach prawidłowe jest ustalenie Sądów w toku instancji, że gdyby
nawet przyjąć posiadanie samoistne nieruchomości od 1966 r. w złej wierze,
to nabycie własności przez zasiedzenie przez wnioskodawczynię mogło nastąpić
dopiero w 2005 r. Jednak na przeszkodzie temu stanęło zawarcie przez męża
wnioskodawczyni w 1992 r. umowy dzierżawy tej nieruchomości (posiadanie
zależne) z Szefostwem Zakwaterowania i Budownictwa Garnizonu S., w którego
dyspozycji pozostawała w tamtym czasie przedmiotowa nieruchomość państwowa.
W tym stanie rzeczy, wobec nienaruszenia przez zaskarżone postanowienie
przepisów wskazanych w skardze kasacyjnej, w szczególności decydujących
o jej zasadności art. 199 § 1 pkt 2 w związku z art. 13 § 2 k.p.c. oraz art. 523 k.p.c.
skargę tę należało oddalić.