Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 113/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 25 września 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Rafał Malarski (przewodniczący)
SSN Marian Buliński
SSN Andrzej Stępka (sprawozdawca)
Protokolant Ewa Oziębła
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Barbary Nowińskiej
w sprawie W. K.
skazanego z art. 244 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 25 września 2013 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na niekorzyść W. K.
od wyroku Sądu Rejonowego w P.
z dnia 7 grudnia 2012 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi
Rejonowemu w P. do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Prokurator Prokuratury Rejonowej w P. oskarżył W. K. o to, że w dniu 14
sierpnia 2012 r., w S., kierując na drodze publicznej samochodem osobowym m-ki
Renault 19, nie zastosował się do orzeczonego wyrokiem Sądu Rejonowego w O.,
2
zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, obowiązującego w
okresie od dnia 20 sierpnia 2011 r. do dnia 20 sierpnia 2013 r. - a więc oskarżył go
o czyn z art. 244 k.k.
Wraz z aktem oskarżenia prokurator skierował do sądu, na podstawie art.
335 § 1 k.p.k., wniosek o skazanie W. K. za ten występek bez przeprowadzenia
rozprawy i wymierzenie uzgodnionej z nim kary 2 miesięcy ograniczenia wolności,
poprzez wykonywanie nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w
wymiarze 20 godzin miesięcznie oraz obciążenie go opłatami sądowymi i kosztami
postępowania (k. 31).
Sąd Rejonowy w P. uwzględnił ten wniosek w całości i wydanym na
posiedzeniu w dniu 7 grudnia 2012 r. wyrokiem, uznał oskarżonego W.K. za
winnego zarzucanego mu w akcie oskarżenia czynu i wymierzył mu karę w pełni
odpowiadającą wnioskowi prokuratora (k. 34 i 35). Wyrok ten nie został zaskarżony
i uprawomocnił się w dniu 15 grudnia 2012 r. (k. 43).
Kasację od tego wyroku, na niekorzyść skazanego, wniósł Prokurator
Generalny.
Na podstawie art. 523 § 1 k.p.k., art. 526 § 1 k.p.k. oraz art. 537 § 1 i 2 k.p.k.
zarzucił wyrokowi rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie
przepisu prawa karnego procesowego, a mianowicie art. 343 § 1 i § 7 k.p.k. w zw. z
art 335 § 1 k.p.k., polegające na uwzględnieniu przez sąd sprzecznego z
wymogami prawa wniosku prokuratora i wydanie wyroku zgodnego z tym
wnioskiem w zakresie proponowanego wymiaru kary. W konsekwencji tego
uchybienia doszło do rażącego naruszenia przepisu prawa karnego materialnego –
a to art. 244 k.k., wobec wymierzenia skazanemu K. za popełnienie tego występku
kary 2 miesięcy ograniczenia wolności, nieprzewidzianej w granicach ustawowego
zagrożenia za powyższe przestępstwo.
W konkluzji wniósł o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy
Sądowi Rejonowemu w P. do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja Prokuratora Generalnego była zasadna i należało uwzględnić ją w
całości. Trzeba zgodzić się z autorem kasacji, że orzeczenie Sądu Rejonowego nie
3
budzi zastrzeżeń w zakresie uznania winy skazanego i przyjętej kwalifikacji prawnej
przypisanego mu czynu. Jest ono jednak wadliwe, gdyż w części odnoszącej się do
wymiaru kary zapadło z rażącym i mającym wpływ na jego treść naruszeniem
przepisów prawa wskazanych w zarzucie kasacji.
Przepis art. 244 k.k. przewiduje możliwość wymierzenia sprawcy tego
występku kary pozbawienia wolności w rozmiarze od 1 miesiąca do lat 3.
W przedmiotowej sprawie sąd wymierzył W. K. karę ograniczenia wolności
nieprzewidzianą w granicach ustawowego zagrożenia za to przestępstwo. Doszło
do tego na skutek naruszenia przepisu art. 343 § 1 i § 7 k.p.k., poprzez zaniechanie
dokonania prawidłowej kontroli wniosku prokuratora złożonego w oparciu o art. 335
§ 1 k.p.k. Wniosek ten pozostawał bowiem w ewidentnej sprzeczności z określoną
w art. 244 k.k. sankcją karną. Brak zatem było, już tylko z tego powodu, podstaw do
jego uwzględnienia i wydania wyroku w trybie przewidzianym w art. 343 k.p.k.
Dostrzeżenie tego uchybienia obligowało sąd do rozpoznania sprawy na zasadach
ogólnych, bądź dążenia do zmodyfikowania przez oskarżyciela publicznego
wniosku w zakresie wskazanej podstawy prawnej wymiaru kary poprzez
uwzględnienie przepisu art. 58 § 3 k.k., przy zastosowaniu którego sąd może orzec
karę ograniczenia wolności - jako karę łagodniejszego rodzaju, za przestępstwo
zagrożone karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 5 lat.
Oczywistą sprawą jest, że sąd pierwszej instancji orzekając na posiedzeniu
w trybie art. 343 § 1 - 6 k.p.k., jest związany treścią uzgodnień pomiędzy
oskarżonym i prokuratorem, poczynionych na podstawie art. 335 § 1 k.p.k. i nie
może wydać innego wyroku niż skazujący, a nadto orzec innej kary lub środka
karnego od uzgodnionych przez strony. Rozpoznając zaś wniosek o wydanie
wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionej z oskarżonym kary lub środka
karnego bez przeprowadzenia rozprawy, Sąd nie może uchylić się od zbadania
sprawy zarówno pod kątem ustaleń faktycznych i zawinienia, jak również
zastosowanych przepisów prawa materialnego.
W sytuacji dostrzeżenia jakichkolwiek wad propozycji oskarżyciela
publicznego, nie tylko nie może wniosku takiego uwzględnić, ale zobligowany jest
treścią art. 343 § 7 k.p.k. skierować sprawę do rozpoznania na zasadach ogólnych,
chyba że w toku posiedzenia prokurator za zgodą oskarżonego dokona modyfikacji
4
wniosku w kierunku przez sąd postulowanym. Przypomnieć zatem jedynie wypada,
że przepis art. 335 § 1 k.p.k. nie pozwala na formułowanie wniosków co do kar,
poza granicami wynikającymi z prawa karnego materialnego. Jeśli więc wniosek
prokuratora złożony w tym trybie nie czyni temu zadość, to sąd nie może go
uwzględnić, albowiem nie może w konsekwencji akceptować wyroku, którego treść
byłaby niezgodna z prawem. Jeżeli zatem nie dojdzie do modyfikacji złożonego
wniosku w kierunku dostosowania jego zgodności z prawem, to sąd winien
skierować sprawę do rozpoznania na rozprawie, jak stanowi o tym przepis art. 343
§ 7 k.p.k., chyba, że doszłoby do zmiany tego wniosku - za zgodą oskarżonego - w
taki sposób, aby był on zgodny z obowiązującymi przepisami prawa.
Naruszenie prawa, jakiego dopuścił się Sąd Rejonowy miało w sposób
oczywisty istotny wpływ na treść zapadłego rozstrzygnięcia, skoro na podstawie art.
244 k.k. – bez odwołania się do treści art. 58 § 3 k.k. - można było orzec w
stosunku do oskarżonego jedynie karę pozbawienia wolności.
Ponieważ w niniejszej sprawie przyjęto konsensualny tryb procedowania
sądu, należało uchylić wyrok w całości i przekazać sprawę Sądowi Rejonowemu w
P. do ponownego rozpoznania.