Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 206/13
POSTANOWIENIE
Dnia 29 października 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Rafał Malarski
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 kpk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 29 października 2013 r.,
sprawy Z. K.,
skazanego z art. 258 § 3 k.k. i in.,
z powodu kasacji wniesionej przez obrońcę,
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […],
z dnia 14 lutego 2013 r., utrzymującego w mocy wyrok Sądu Okręgowego w Z.,
z dnia 31 lipca 2012 r., sygn. akt […],
p o s t a n o w i ł
1) oddalić kasację jako oczywiście bezzasadną;
2) obciążyć skazanego kosztami sądowymi za postępowanie
kasacyjne.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy, wyrokiem z dnia 31 lipca 2012 r., skazał Z. K. za
przestępstwa z art. 258 § 3 k.k. oraz z art. 56 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005
r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zb. z art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r.
o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 kk w zw. z art.
65 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. na karę łączną 5 lat pozbawienia wolności.
Ponadto orzeczono wobec niego przepadek korzyści majątkowej osiągniętej z
popełnienia przestępstwa, nawiązkę na cel zwalczania i zapobiegania narkomanii,
przepadek dowodów rzeczowych oraz obciążono go kosztami sądowymi w części
od niego należnej. Sąd Apelacyjny, po rozpoznaniu w dniu 14 lutego 2013 r.
2
apelacji obrońcy Z. K., utrzymał w mocy wyrok Sądu pierwszej instancji oraz orzekł
o kosztach postępowania.
Kasację od prawomocnego wyroku Sądu odwoławczego złożył obrońca
skazanego, podnosząc w niej zarzuty naruszenia art. 41 § 1 k.p.k., art. 258 § 3
k.p.k. oraz art. 64 § 1 k.p.k.
W pisemnej odpowiedzi na kasację prokurator Prokuratury Apelacyjnej w /…/
wniósł o jej oddalenie jako oczywiście bezzasadnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja okazała się bezzasadna w stopniu oczywistym. Podzielić przy tym
należy w całości stanowisko prokuratora zawarte w odpowiedzi na kasację.
Zbędnym jest powtarzanie w pełni trafnych argumentów wskazanych w tejże
odpowiedzi, niemniej jednak w sprawie poczynić należało pewne uwagi.
Za oczywiście chybiony uznać należało zarzut naruszenia art. 41 § 1 k.p.k.
Wbrew twierdzeniom skarżącego, ugruntowana linia orzecznicza (sam skarżący
powołuje się, przecząc stawianej przez siebie tezie, na orzeczenie potwierdzające
tę linię) pozwala przyjąć, że co do zasady orzekanie w tzw. sprawach
incydentalnych, w tym o tymczasowym aresztowaniu, nie jest okolicznością
przemawiającą za wyłączeniem sędziego. Jedynie w przypadku, gdyby sędzia
orzekając w takim postępowaniu wypowiedział się w sposób mogący budzić
wątpliwości co do jego bezstronności podczas merytorycznego rozpoznania
sprawy, możliwe byłoby rozważanie jego wyłączenia. Taka sytuacja w niniejszej
sprawie nie miała miejsca, albowiem z treści postanowień dotyczących stosowania
wobec skazanego tymczasowego aresztowania nie wynika, aby sędziowie
orzekający w tym zakresie wyrażali jakiekolwiek poglądy mogące wpływać na ich
bezstronność. Poza tym Sąd Najwyższy pragnie zwrócić uwagę, że instytucji iudex
suspectus, unormowanej w art. 41 § 1 k.p.k., nie można utożsamiać z wyłączeniem
sędziego z mocy prawa jako iudex inhabilis na podstawie w art. 40 k.p.k.
Oczywiście, zgodnie z art. 42 § 1 k.p.k. wyłączenie sędziego z przyczyn
określonych w art. 41 § 1 k.p.k. może nastąpić również z urzędu. Trudno jednak
oczekiwać od sędziów podejmowania decyzji o wyłączeniu, w sytuacji gdy brak jest
ku temu obiektywnych przesłanek, a obrona nie podejmuje w tym zakresie żadnych
działań, nie wspominając już o wykazaniu wątpliwości co do bezstronności. Na
3
uwagę w tym miejscu zasługuje pogląd zawarty w uchwale Sądu Najwyższego z
dnia 22 lutego 2012r., sygn. SNO 50/11, Lex nr 1215815, zgodnie z którym: „Za
nieskuteczny musi być uznany podniesiony w środku odwoławczym zarzut
naruszenia art. 41 § 1 k.p.k. zarówno w razie spóźnionego zgłoszenia wniosku o
wyłączenie sędziego przez stronę znającą przyczynę wyłączenia (art. 41 § 2 k.p.k.),
jak i - tym bardziej - w sytuacji, gdy wniosek taki w ogóle nie został sformułowany.”
W związku z tym podważanie bezstronności sędziów orzekających w sprawie
dopiero w postępowaniu kasacyjnym, bez podjęcia przez stronę jakichkolwiek
wcześniejszych działań w tym zakresie, oraz oczekiwanie wcześniejszego
wyłączenia sędziów z urzędu, w sytuacji braku ewidentnych wątpliwości co do tejże
bezstronności, nie mogło być skuteczne. Na obecnym etapie postępowania nie jest
bowiem możliwa konwalidacja wcześniejszych zaniedbań strony dotyczących tych
zagadnień. Niezasadnym jest również doszukiwanie się obowiązku podjęcia działań
z urzędu, przy braku ku temu, jak już wskazano, bezdyskusyjnych powodów,
zwłaszcza w sytuacji gdy strona sama w tym zakresie nie zgłasza zastrzeżeń.
Odnosząc się do pozostałych zarzutów, na wstępie podkreślić należy, że
Sąd ad quem, nie zmieniał w sprawie ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę
orzeczenia, a także nie zmieniał przyjętej przez Sąd a quo kwalifikacji prawnej
czynów, za które Z. K. został skazany. W związku z tym zarzuty te skierowane
zostały w istocie przeciwko wyrokowi Sądu pierwszej instancji, co stoi w oczywistej
sprzeczności z art. 519 k.p.k. Charakter kasacji, która jest bez wątpienia
nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia, nie pozwala na jej traktowanie jako kolejnej
instancji odwoławczej w sprawie, co sugerowałaby treść przedmiotowej skargi w
tym zakresie.
Zarzut naruszenia art. 258 § 3 k.p.k. jawi się jako oczywiście bezzasadny.
Pod pozorem rażącego naruszenia prawa materialnego skarżący kwestionuje
bowiem de facto ustalenia faktyczne, dążąc do obejścia zakazu podnoszenia w
kasacji zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych określonego w art. 523 § 1 k.p.k.
Zarzut naruszenia prawa materialnego może zostać uznany za zasadny jedynie w
przypadku, gdy ustalenia faktyczne zostały dokonane w sposób prawidłowy, ale
wadliwie przeprowadzono proces subsumpcji norm prawnych do tych ustaleń, w
wyniku czego doszło do zastosowania niewłaściwego przepisu prawa materialnego
4
lub nie zastosowano przepisu, którego zastosowanie było obligatoryjnie.
Polemizując z ustaleniami faktycznymi dokonanymi w sprawie i przedstawiając
własną, subiektywną ocenę materiału dowodowego, skarżący nie może więc
kwestionować procesu subsumpcji normy prawnej do ustalonego stanu
faktycznego, ponieważ nie zaakceptował on tychże ustaleń, które mają być
podstawą tejże oceny prawnej. Podnosząc zarzut naruszenia prawa materialnego
godzić należy się bowiem z dokonanymi w sprawie ustaleniami stanu faktycznego.
Niemniej jednak, mając na względzie dowody zgromadzone w sprawie, nie sposób
zgodzić się ze skarżącym, że niezasadnie przypisano skazanemu przestępstwo z
art. 258 § 3 k.p.k. W istocie Sąd a quo dokonał w tym zakresie prawidłowego
przypisania skazanemu przestępstwa kierowania zorganizowaną grupą
przestępczą, uzasadniając to stanowisko w sposób prawidłowy. Podobnie za
prawidłową należy uznać kontrolę odwoławczą tego orzeczenia. W pełni należy
zaakceptować stanowiska zarówno Sądu pierwszej instancji, jak i Sądu
odwoławczego, których powtarzanie w tym miejscu byłoby zbędne.
Sąd Najwyższy całkowicie nie podziela stanowiska skarżącego odnośnie
naruszenia art. 64 §1 k.k. Zważyć przy tym należy, że prokurator w swojej
odpowiedzi na kasację odniósł się w sposób rzeczowy i kompletny do tejże
problematyki, a stanowisko jego w tym zakresie zasługiwało na pełną akceptację.
Należy w tym miejscu zaakcentować jedynie to, że okres 5 lat od chwili odbycia
kary pozbawienia wolności za przestępstwo podobne liczyć należy od chwili
popełnienia przez sprawcę czynu zabronionego, w stosunku do którego będzie
stosowana kwalifikacja z art. 64 § 1 k.k. wstecz, a nie, jakby to widział autor kasacji,
od chwili końca pierwszego odbycia kary co najmniej 6 miesięcy pozbawienia w
tejże sprawie. Nie budzi również wątpliwości dopuszczalność odbycia tej kary
pozbawienia wolności w kilku etapach (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17
września 1991r., sygn. akt I KZP 17/91, OSNKW 1991, z. 1-2, poz. 1).
Mając to na względzie, Sąd Najwyższy potraktował przedmiotową kasację
jako bezzasadną w stopniu oczywistym, skutkującym jej oddalenie w trybie art. 535
§ 3 k.p.k.
Na podstawie art. 636 § 1 k.p.k., skazanego obciążono kosztami
postępowania kasacyjnego.
5