Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UZ 59/13
POSTANOWIENIE
Dnia 7 listopada 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Myszka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Korzeniowski
SSA Magdalena Kostro-Wesołowska
w sprawie z wniosku Zakładu Drobiarskiego "L. – D." spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością w Z.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych - Oddział w E.
przy udziale zainteresowanych D. N. i K. G.
o wysokość podstawy wymiaru składki,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 7 listopada 2013 r.,
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Apelacyjnego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 15 lipca 2013 r.
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 15 lipca 2013 r. Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych odrzucił skargę kasacyjną płatnika składek Zakładu
Drobiarskiego „L.-D.” Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. od wyroku tego
Sądu z dnia 28 stycznia 2013 r., oddalającego apelację płatnika składek od
wyroków Sądu Okręgowego - IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w E. z
dnia 21 sierpnia 2012 r., wydanych w sprawach z udziałem zainteresowanych: D.
2
N. i K. G. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych - Oddziałowi w E. - o
wysokość podstawy wymiaru składek.
Zdaniem Sądu Apelacyjnego, „wartość przedmiotu zaskarżenia w sprawach
decyzji dotyczących podstawy wymiaru składek, odrębnych względem każdego
zainteresowanego, przez zaliczenie do nich również bonów pieniężnych
finansowanych ze środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych stanowi
różnica wielkości wysokości podstawy składek pomiędzy składką uiszczoną a
ustaloną w zaskarżonych decyzjach w stosunku do obu zainteresowanych”. We
wniesionej skardze oznaczono wartość przedmiotu zaskarżenia na kwoty
odpowiednio: 11.958,56 zł dla D. N. i 13.959,08 zł dla K. G. Natomiast wezwany do
uzupełnienia braków skargi kasacyjnej przez podanie wielkości różnic pomiędzy
składką uiszczoną od wymienionych podstaw ich wymiaru a składką ustaloną w
zaskarżonych decyzjach w stosunku do obu zainteresowanych, skarżący podał, że
różnica pomiędzy składką ustaloną a uiszczoną a w stosunku do
zainteresowanych: D. N. wynosi 1.515,16 zł, a do K. G. - 1.263,29 zł, co oznaczało
w stosunku do każdego z zainteresowanych kwoty niższe niż dziesięć tysięcy zł, co
prowadziło do odrzucenia niedopuszczalnej skargi kasacyjnej (art. 3982
§ 1 k.p.c.).
W dwóch jednobrzmiących zażaleniach na to postanowienie zainteresowani
domagali się jego zmiany i przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, ewentualnie
uchylenia zaskarżonego postanowienia, twierdząc, że zażalenie jest oczywiście
uzasadnione, a ponadto zasądzenia od organu rentowego na rzecz strony
skarżącej kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.
Zaskarżonemu rozstrzygnięciu zarzucono naruszenie: 1/ art. 25 § 2 k.p.c. w
związku z art. 26 k.p.c. przez sprawdzenie wartości przedmiotu zaskarżenia
dopiero na etapie skargi kasacyjnej, nie zaś bezpośrednio po wniesieniu odwołania,
gdy ZUS nie kwestionuje wartości przedmiotu zaskarżenia, to należy uznać ją za
ustaloną, 2/ art. 398 § 1 k.p.c. „przez ograniczenie wartości przedmiotu zaskarżenia
do części zakresu zaskarżenia w okoliczności, gdy decyzja organu została
zaskarżona w całości”, 3/ „art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i
podstawowych wolności z dnia 4 listopada 1950 r. przez ograniczenie stronie
powodowej prawa do Sądu, polegające na bezpodstawnym ograniczaniu wartości
przedmiotu zaskarżenia”.
3
Wnoszący zażalenia wskazali, że wartość przedmiotu zaskarżenia została
oznaczona odrębnie dla każdego z zainteresowanych i jest równa wysokości
podstawy wymiaru składek ustalonej przez ZUS w zaskarżonej decyzji w stosunku
do każdego zainteresowanego, a do tego odpowiada ona wartości przedmiotu
sporu. Według autorów zażalenia, w „sprawie sporna jest podstawa wymiaru
składek naliczonych przez ZUS w wartości wskazanej przez ZUS. Ma to
odzwierciedlenie we wskazaniu zakresu zaskarżenia, jako całości decyzji ZUS.
Skarżący nigdy nie ograniczył zakresu zaskarżenia. Przeciwnie od początku
postępowania kwestionuje wysokość wymiaru podstawy składek ustaloną przez
ZUS, w wartości ustalonej przez ZUS w stosunku do każdego z zainteresowanych.
Natomiast Sąd bezpodstawnie ograniczył wartość przedmiotu zaskarżenia do
części zaskarżonych decyzji, będąc związany granicami zaskarżenia, gdy strona
skarżąca nie ograniczyła zakresu zaskarżenia, a Sądy obu instancji oddalały
odwołania i apelacje w całości. Organ rentowy nie skorzystał z możliwości badania
wartości przedmiotu sporu na podstawie art. 25 k.p.c., przeto została ona ustalona
zakresem zaskarżonej decyzji i nie podlega ponownemu badaniu w dalszym toku
postępowania (art. 26 k.p.c.). Bez znaczenia powinna być okoliczność, że „spraw o
tym samym stanie faktycznym i prawnym jest wiele i organ rentowy wydał ponad
300 decyzji określając wysokość podstawy wymiaru składek w stosunku do
każdego z zainteresowanych”. Wreszcie, zdaniem wnoszących zażalenie,
odrzucenie skargi kasacyjnej z uwagi na wartość przedmiotu zaskarżenia stanowiło
„ograniczenie prawa strony do rozpoznania nadzwyczajnego środka zaskarżenia”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest bezpodstawne i bezzasadne. W jego uzasadnieniu autor
zażalenia przyznał, że organ rentowy wydał „ponad 300 decyzji określając
podstawę wymiary składek w stosunku do każdego z zainteresowanych”, co
wymagało poddania kontroli sądowej odwołań wniesionych od każdej z tych
licznych decyzji wydanych w sprawach indywidualnych „każdego z
zainteresowanych”, które zostały połączone w celu ich łącznego rozpoznania i
rozstrzygnięcia w okolicznościach, o których stanowi art. 219 k.p.c. (w
4
postępowaniu pomiędzy tymi samymi stronami procesowymi: płatnikiem składek na
indywidualne ubezpieczenia społeczne od wymierzonej podstawy ich wymiaru a
organem ubezpieczeń społecznych). W sprawach o podstawę wymiaru składek na
ubezpieczenia społeczne Sąd Najwyższy jednolicie przyjmuje, że wartość
przedmiotu zaskarżenia należy liczyć odrębnie względem każdego ubezpieczonego
pracownika (por. wyrok z dnia 26 czerwca 2012 r., II UK 312/11, LEX nr 1235842).
Obiektywne kryterium obliczenia wartości przedmiotów zaskarżenia w takich
indywidualnych sprawach wyrażają kwoty niezrealizowanego obowiązku
składkowego płatnika składek zobligowanego do opłacania całości należnych
składek za każdego zainteresowanego pracownika od określonej podstawy
wymiaru obowiązku składkowego, wynikające z nieopłacenia całości należnych
składek na indywidualne ubezpieczenia społeczne. Sprawia to, że wartość
przedmiotu zaskarżenia w sprawie o wysokość podstawy wymiaru składki na
ubezpieczenie społeczne stanowi różnicę pomiędzy wysokością składek należnych
a składkami opłaconymi, która wyraża się wielkością zaległych składek,
nieopłaconych w całości od ustalonej podstawy ich wymiaru przez ich płatnika w
okresie objętym odwołaniami (art. 22 w związku z art. 3982
§ 1 k.p.c., por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2012 r., II UZ 16/12, LEX nr
1222163).
Przedmiotowe ograniczenie dopuszczalności wnoszenia skarg kasacyjnych
ze względu na kodeksowe wskazanie minimalnej wartości przedmiotu kasacyjnego
zaskarżenia (art. 3982
§ 1 k.p.c., który przewiduje, że skarga kasacyjna jest
niedopuszczalna w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu
zaskarżenia jest niższa niż dziesięć tysięcy złotych, jeżeli przedmiotem sprawy nie
jest objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, przyznanie lub wstrzymanie
emerytury lub renty), nie narusza art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i
podstawowych wolności ani konstytucyjnego prawa do sądu (art. 45 ust. 1
Konstytucji RP), ponieważ takie prawa w rozpoznanej sprawie zostały
wystarczająco zagwarantowane i zachowane w dwuinstancyjnym toku sądowych
instancji.
Mając powyższe na względzie Sąd Najwyższy oddalił bezpodstawne i
bezzasadne zażalenie w zgodzie z art. 3941
§ 3 w związku z art. 39814
k.p.c.
5