Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 367/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 22 stycznia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dorota Rysińska (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jerzy Grubba
SSN Włodzimierz Wróbel
Protokolant Anna Kowal
w sprawie J. P. B.
skazanego z art. 258 § 1 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu, w trybie art. 535 § 5 k.p.k.,
w dniu 22 stycznia 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego
od wyroku Sądu Okręgowego w S.
z dnia 9 maja 2013 r.
uchyla wyrok w zaskarżonej części dotyczącej orzeczenia o
karze i w tym zakresie przekazuje sprawę do ponownego
rozpoznania Sądowi Okręgowemu w S.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 9 maja 2013 r. Sąd Okręgowy, orzekając na podstawie art.
387 § 1 i 2 k.p.k., uwzględnił wniosek oskarżonego J. P. B., zmodyfikowany
stosownie do postulatu prokuratora w zakresie wymiaru kar, i skazał go, bez
2
przeprowadzenia postępowania dowodowego oraz przy zastosowaniu art. 60 § 4
k.k., za popełnienie następujących przestępstw:
- z art. 258 § 1 k.k. (zarzucane w pkt. I.) – stosując art. 60 § 6 pkt. 4 k.k., na
karę 100 stawek dziennych grzywny po 50 zł każda,
- z art. 291 § 1 w zw. z art. 65 § 1 k.k. (pkt. III.) – stosując art. 60 § 6 pkt. 4
k.k., na karę 100 stawek dziennych grzywny po 50 zł każda,
- z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i art. 65 § 1 k.k. (pkt. II) oraz z art. 279
§ 1 k.k. w zw. z art. 279 § 1 k.k. (pkt. IV i V) – po stwierdzeniu, że stanowią one
ciąg przestępstw określony w art. 91 § 1 k.k., na karę 2 lat pozbawienia wolności i
50 stawek dziennych grzywny po 50 zł każda,
- z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 65 § 1 k.k. na karę roku i 3
miesięcy pozbawienia wolności oraz 50 stawek dziennych grzywny po 50 zł każda.
Na podstawie art. 91 § 2 k.k. Sąd Okręgowy wymierzył oskarżonemu łączne
kary 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz 200 stawek dziennych grzywny
po 50 zł za stawkę, przy czym wykonanie kary pozbawienia wolności warunkowo
zawiesił, na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k., art. 70 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 i 2 k.k.,
art. 73 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 i 2 k.k. oraz art. 60 § 4 k.k., na okres próby 5 lat,
oddając oskarżonego pod dozór kuratora sądowego. Sąd ponadto zaliczył na
poczet łącznej kary grzywny okres rzeczywistego pozbawienia oskarżonego
wolności oraz orzekł o kosztach procesu.
Wyrok ten uprawomocnił się bez jego zaskarżenia.
Obecnie Prokurator Generalny zaskarżył ten wyrok kasacją wniesioną w
części dotyczącej przeczenia o karze, na korzyść skazanego. Zarzucił mu „rażące i
mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów prawa karnego
procesowego - art. 387 § 2 i 3 k.p.k. polegające na uwzględnieniu przez sąd
sprzecznego z wymogami prawa wniosku oskarżonego J. P. B. o wydanie wyroku
skazującego bez przeprowadzenia postępowania dowodowego i wydanie tego
orzeczenia zgodnie z wnioskiem w zakresie proponowanego wymiaru kary łącznej,
w konsekwencji czego doszło do rażącego naruszenia prawa karnego materialnego
– art. 86 § 1 k.k., poprzez wymierzenie mu kary 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia
wolności, to jest w wymiarze wyższym od sumy podlegających łączeniu kar
jednostkowych, wynoszącej 3 lata i 3 miesiące pozbawienia wolności. Podnosząc
3
ten zarzut Prokurator Generalny wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w S.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest zasadna w stopniu oczywistym, co przy zważeniu na jej
kierunek pozwala na jej uwzględnienie w trybie określonym w art. 535 § 5 k.p.k.
Przedstawiony na wstępie stan sprawy, wynikający z samej treści
wysuniętego zarzutu kasacyjnego, wskazuje, że orzeczenie o łącznej karze
pozbawienia wolności, wymierzonej J. P. B., zapadło z rażącą obrazą przepisu art.
86 § 1 k.k., określającego wymiar kary łącznej w granicach od najwyższej z kar
wymierzonych za poszczególne przestępstwa do sumy tych kar. Sąd Okręgowy
wymierzył oskarżonemu łączną karę pozbawienia wolności – 3 lat i 6 miesięcy,
wyższą od sumy dwóch tych kar jednostkowych, która wynosiła 3 lata i 3 miesiące.
Powyższe świadczy natomiast nie tylko o tym, że w zaskarżonym wyroku doszło do
rażącego naruszenia wymienionego przepisu prawa materialnego, ale i o tym, iż
Sąd Okręgowy nie wywiązał się z obowiązku kontroli wniosku złożonego w trybie
art. 387 § 1 k.p.k. Zaakceptował propozycję prokuratora co do wymiaru kar
jednostkowych oraz kary łącznej (zaaprobowaną przez oskarżonego) w sposób
automatyczny, nie badając w istocie treści tej propozycji – niepoprawnej pod
względem prawnym niemal już na pierwszy rzut oka. Jest oczywiste, że
dostrzeżenie przytoczonej wady wniosku musiałoby doprowadzić do odmowy jego
uwzględnienia w trybie art. 387 § 2 k.p.k. i do podjęcia przez Sąd inicjatywy jego
zmodyfikowania albo do rozpoznania sprawy na zasadach ogólnych. Nie jest
bowiem dopuszczalne uwzględnienie zgłoszonego i choćby uzgodnionego przez
uprawnione podmioty wniosku o wydanie wyroku skazującego bez
przeprowadzenia postępowania dowodowego, o ile wniosek ten w prezentowanej
sądowi postaci nie odpowiada wymogom prawa materialnego.
Nie budzi zatem wątpliwości stanowisko Prokuratora Generalnego, że
omówione naruszenia prawa procesowego i materialnego miały charakter rażący
oraz że miały one istotny, niekorzystny dla oskarżonego, wpływ na treść wyroku w
zaskarżonej części. Nieprawidłowe postępowanie Sądu doprowadziło bowiem do
orzeczenia kary surowszej od możliwej do wymierzenia, na jaką to konstatację nie
4
ma wpływu fakt, iż łączną karę pozbawienia wolności wymierzono z warunkowym
zawieszeniem jej wykonania.
W świetle powyższego niezbędne stało się wydanie orzeczenia
kasatoryjnego w zaskarżonej części rozstrzygnięcia o karze – w celu
wyeliminowania w ponowionym postępowaniu stwierdzonych powyżej uchybień w
zakresie prawa procesowego i prawa materialnego.
Uwzględniając kierunek wniesionej na korzyść kasacji, Sąd Okręgowy
powinien baczyć także na treść art. 443 k.p.k., a zwłaszcza na brak możliwości
podwyższenia orzeczonych dotąd jednostkowych kar pozbawienia wolności i
grzywny.