Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 369/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 22 stycznia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dorota Rysińska (przewodniczący)
SSN Jerzy Grubba
SSN Włodzimierz Wróbel (sprawozdawca)
Protokolant Anna Kowal
w sprawie M. L.,
skazanego z art. 286 § 1 k.k. i in.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w dniu 22 stycznia 2014 r.
kasacji wniesionej na korzyść skazanego przez Prokuratora Generalnego
od wyroku łącznego Sądu Rejonowego w S. z dnia 6 lutego 2013 r.,
1) uchyla pkt 7 zaskarżonego wyroku w zakresie dotyczącym
wyroku Sądu Rejonowego w O. z dnia 23 lutego 2012 r., oraz
wyroku Sądu Rejonowego w O. z dnia 26 kwietnia 2012 r., i w tej
części przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi
Rejonowemu w S.;
2) kosztami sądowymi postępowania kasacyjnego obciąża
Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
2
Wyrokiem łącznym z dnia 6 lutego 2013 r., Sąd Rejonowy w S., , po
rozpoznaniu wniosku M. L., skazanego następującymi wyrokami:
I. Sądu Rejonowego w O. z dnia 24.11.2010 r., (sygn. akt II K 514/10) na
karę roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej
wykonania na okres 4 lat próby, której wykonanie zarządzono
postanowieniem Sądu Rejonowego w O. z dnia 23.02.2012 r., (sygn. akt
II Ko 10/12), a także karę grzywny na postawie art. 33 § 2 k.k. w ilości 50
stawek 10 złotych każda, za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art.
64 § 1 k.k. popełnione w dniach 28.12.2009 r. oraz 13.01.2010 r.,
II. Sądu Rejonowego w O. z dnia 26.05.2011 r., (sygn. akt II K 135/11) na
karę łączną roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej
wykonania na okres 3 lat próby, której wykonanie zarządzono
postanowieniem Sądu Rejonowego w O. z dnia 23.02.2012 r., (sygn. akt
Il Ko 55/12), obejmującą kary 5 miesięcy pozbawienia wolności za
przestępstwo z art. 209 § 1 k.k. popełnione w okresie od 25.03.2003 r. do
28.03.2004 r. i 8 miesięcy pozbawienia wolności za przestępstwo z art.
209 § 1 k.k. popełnione w okresie od 29.11.2008 r. do 21.02.2012 r.,
III. Sądu Rejonowego w O. z dnia 18.10.2011 r., (sygn. akt II K 371/11) na
karę 3 miesięcy pozbawienia wolności oraz 7 lat zakazu prowadzenia
rowerów za ciąg przestępstw z art. 178a § 2 k.k. popełniony w dniach:
23.05.2011 r., 10.06.2011 r. i 15.07.2011 r.,
IV. Sądu Rejonowego w O. z dnia 02.11.2011 r., (sygn. akt II K 572/11) na
karę łączną 12 miesięcy ograniczenia wolności, obejmującą kary: 12
miesięcy ograniczenia wolności za przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. w zw.
z art. 64 § 1 k.k. popełnione w połowie sierpnia 2011 r., 12 miesięcy
ograniczenia wolności za przestępstwo z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 278
§ 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnione 29.08.2011 r.;
V. Sądu Rejonowego w O. z dnia 23.02.2012 r., (sygn. akt II K 45/12) na
karę łączną roku i 10 miesięcy pozbawienia wolności oraz 8 lat zakazu
prowadzenia rowerów, obejmującą kary 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia
wolności za przestępstwo z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 279 § 1 k.k. i art.
288 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnione
3
19.11.2011 r., 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności za przestępstwo
z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnione 17.11.2011 r., 4
miesięcy pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 178a § 2 k.k. w
zw. z art. 244 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. popełnione 12.12.2011 r.,
VI. Sądu Rejonowego w O. z dnia 29.02.2012 r., (sygn. akt II K 9/12) na karę
8 miesięcy pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. w
zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnione 21.09.2011 r., (przy
czym Sąd Rejonowy w O. wyrokiem łącznym z dnia 26.09.2012 r., sygn.
akt II K 352/12 połączył kary pozbawienia wolności orzeczone w
sprawach pod sygnaturami II K 514/10 oraz II K 135/11 i wymierzył
skazanemu M. L. karę łączną roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności, a
także karę pozbawienia wolności orzeczoną w sprawie pod sygnaturą II K
371/11 oraz karę ograniczenia wolności orzeczoną w sprawie pod
sygnaturą II K 572/11 i wymierzył skazanemu karę łączną 6 miesięcy
pozbawienia wolności, jednocześnie umarzając postępowanie o wydanie
wyroku łącznego w odniesieniu do wyroków wydanych w sprawach pod
sygnaturami II K 45/12 i II K 9/12);
VII. Sądu Rejonowego w O. z dnia 26.04.2012 r., (sygn. akt II K 193/12) na
karę łączną 2 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności, obejmującą kary 1
roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 279 § 1
k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnione 2/3.12.2011 r., roku i 3 miesięcy
pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64
§ 1 k.k. popełnione 2/3.12.2011 r., roku i 7 miesięcy pozbawienia
wolności za przestępstwo z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.
popełnione 2/3.12.2011 r., roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności za
przestępstwo z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnione z
2/3.12.2011 r., roku i 10 miesięcy pozbawienia wolności za przestępstwo
z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnione z 03 na 04.12.2011
r.;
VIII. Sądu Rejonowego w O. z dnia 19.06.2012 r., sygn. akt II K 386/11 na
karę łączną 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności, obejmującą kary 5
miesięcy pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. w zw.
4
z art. 64 § 1 k.k. popełnione 6.05.2011 r., 1 roku i 2 miesięcy
pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64
§ 1 k.k. popełnione W okresie od 10.05.2011 r. do 28.05.2011 r., 8
miesięcy pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. w zw.
z art. 64 § 1 k.k. popełnione w okresie od 10.05.2011 r. do 28.05.2011 r.,
6 miesięcy pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. w
zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnione w okresie od 28.05.2011 r. do 2.06.2011
r.;
IX. Sądu Rejonowego w O. z dnia 26.09.2012 r., sygn. akt II K 405/12 na
karę roku i 2 (dwóch) miesięcy pozbawienia wolności za przestępstwo z
art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnione w nocy z 30.04.2012 r.
na 1.05.2012 r.
orzekł, co następuje:
1. na podstawie art. 575 § 1 k.p.k. stwierdził, że wyrok łączny Sądu
Rejonowego w O. z dnia 26.09.2012 r., sygn. akt II K 352/12 utracił moc,
2. rozwiązał węzły kar łącznych orzeczonych w sprawach Sądu Rejonowego w
O. pod sygnaturami IIK135/11, II K 572/11 oraz II K 386/11,
3. na postawie art. 85 k.k. oraz art. 86 § 1 k.k. połączył wyszczególnione w pkt I
i II wyroku kary pozbawienia wolności i wymierzył skazanemu M. L. karę łączną
roku 5 miesięcy pozbawienia wolności,
4. na postawie art. 91 § 2 k.k. oraz art. 87 k.k. połączył wyszczególnione w pkt
III, IV, VI i VIII kary pozbawienia wolności oraz kary ograniczenia wolności i
wymierzył skazanemu kare łączną 2 lat pozbawienia wolności,
5. na podstawie art. 577 k.p.k. zaliczył na poczet orzeczonej pkt 4 wyroku kary
łącznej okres odbywania kary w sprawie II K 371/11 od 16.12.2011 r. do
16.03.2012 r.,
6. uznał, że w pozostałym zakresie wyroki wymienione W pkt I, II, III, IV, VI oraz
VIII podlegają odrębnemu wykonaniu,
7. na podstawie art. 572 k.p.k. wniosku skazanego o objęcie wyrokiem łącznym
wyroków opisanych w pkt V, VII oraz IX nie uwzględnił i w tym zakresie umorzył
postępowanie,
5
8. na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. oraz art. 6 ustawy z dnia 23.06.1973 r.
opłatach w sprawach karnych (Dz. U. Nr 49 z 1983 r., poz. 223 ze zm.) zwolnił
skazanego w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych oraz
nie pobrał od wymierzonej kary łącznej opłaty, zaś na podstawie art. 632 pkt 2
k.p.k. kosztami procesu w części umarzającej postępowanie obciążył Skarb
Państwa.
Od tego wyroku łącznego, w zakresie rozstrzygnięcia zawartego pkt 7 w
odniesieniu do wyroku Sądu Rejonowego w O. z dnia 23 lutego 2012 r., II K 45/12
oraz wyroku Sądu Rejonowego w O. z dnia 26 kwietnia 2012 r., II K 193/12,
kasację w trybie art. 521 k.p.k. wniósł Prokurator Generalny zarzucając temu
orzeczeniu rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów
prawa procesowego i materialnego, a mianowicie art. 569 § 1 k.p.k. w zw. z art. 85
k.k., polegające na zaniechaniu orzeczenia wobec M. L. kary łącznej w stosunku do
wszystkich spełniających warunki do połączenia kar wymierzonych na mocy
wyroków jednostkowych objętych postępowaniem w przedmiocie wydania wyroku
łącznego, pomimo istnienia ku temu warunków.
Podnosząc powyższy zarzut, Prokurator Generalny wniósł o uchylenie
wyroku łącznego w zaskarżonej części í przekazanie sprawy w tym zakresie
Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest zasadna w stopniu upoważniającym do jej rozpoznania w trybie
art. 535 § 5 k.p.k.
Wobec braku pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku łącznego nie
jest możliwe odtworzenie racji, jakie stały za rozstrzygnięciem przyjętym w pkt 7
tego wyroku. Jednak analiza akt sprawy i całokształtu sytuacji prawnej M.L. w
zakresie dotyczących go skazań ujawnionych w trakcie postępowania w
przedmiocie wydania wyroku łącznego nie pozwala na uznanie, że umorzenie w pkt
7 tegoż wyroku postępowania odnośnie połączenia węzłem kary łącznej wyroków
jednostkowych w sprawach pod sygnaturami II K 45/12 oraz II K 193/12 było
uzasadnione. Biorąc pod uwagę obligatoryjny charakter objęcia węzłem kary
łącznej wyroków, które pozostają w układzie, o jakim stanowi art. 85 k.k. oraz
obowiązek wydania wyroku łącznego z urzędu (art. 569 i n. k.p.k.), rozstrzygnięcie
6
zawarte w pkt 7 skarżonego wyroku łącznego nastąpiło z rażącym naruszeniem
tych przepisów, co miało niewątpliwie istotny wpływ na treść orzeczenia.
Poddając analizie zapadłe w stosunku do M. L. wyroki w powiązaniu z
datami popełnienia przestępstw przypisanych tymi orzeczeniami uznać należy, że
w zakresie, w jakim Sąd Rejonowy połączył w pkt 3 i 4 wyroku łącznego z dnia 6
lutego 2013 r., (sygn. akt VIII K 101/13) węzłem kary łącznej jednostkowe wyroki w
nich opisane, nastąpiło to zgodnie z art. 85 k.p.k. w zw. z art. 569 k.p.k. Natomiast
relacja temporalna, w jakiej pozostają wobec siebie wyroki w sprawach pod
sygnaturami II K 45/12 oraz II K 193/12 w perspektywie dat czynów nimi
przypisanych, wskazuje na konieczność ich połączenia. Bowiem czyny objęte tymi
rozstrzygnięciami zostały popełnione w listopadzie i grudniu 2011 r. a wyrok w
sprawie II K 45/12 z dnia 23 lutego 2012 r. stanowi „pierwszy chociażby
nieprawomocny wyrok” w rozumieniu art. 85 k.k. i tym samym wyznacza elementy
zbiegu realnego przestępstw będącego podstawą do wymiaru kary łącznej.
Ponadto, wskazane powyżej wyroki jednostkowe oraz czyny w nich przypisane nie
pozostają w relacji, o jakiej mowa w art. 85 k.k. z pozostałymi ujawnionymi
skazaniami i czynami w nich wskazanymi.
Oznacza to, że umorzenie postępowania w przedmiocie wydania wyroku
łącznego, co do przestępstw objętych wyrokami w sprawach pod sygnaturami II K
45/12 oraz II K 193/12 nastąpiło z rażącym naruszeniem art. 572 k.p.k. i 569 k.p.k.
oraz 85 k.k., gdyż istniały przesłanki do wydania wyroku łącznego, co do tych
dwóch rozstrzygnięć. Obecnie sytuacja skazanego jest mniej korzystna, gdyż kary
wymierzone w nich wykonywane są odrębnie (po kolei).
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy dokona zatem
połączenia kar jednostkowych, orzeczonych wyrokami Sądu Rejonowego w O. z
dnia 23.02.2012 r., (sygn. akt II K 45/12) oraz z dnia 26.04.2012 r., (sygn. akt II K
193/12), a następnie wymierzy karę łączną w granicach określonych przez przepis
art. 86 § 1 k.k.
Mając na uwadze powyższe rozważania, orzeczono jak w sentencji.