Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CSK 237/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 30 stycznia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący)
SSN Jan Górowski
SSN Anna Owczarek (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa B. B.
przeciwko L. M.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 30 stycznia 2014 r.,
skargi kasacyjnej powódki
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 17 października 2012 r.,
1) oddala skargę;
2) zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 3.600,-
(trzy tysiące sześćset) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Powódka B. B. wniosła o zasądzenie od pozwanego L. M. kwoty 185.000 zł z
ustawowymi odsetkami, w tym kwoty 184.800 zł. odszkodowania za nienależyte
wykonanie umowy najmu obejmującego zysk za najem pokoi, nieuzyskany w
okresie od kwietnia 2008 r. do października 2008 r., wskutek przedłużenia terminu
usuwania usterek budowlanych oraz kwoty 1.000 zł. tytułem odszkodowania
odpowiadającego zwiększonym kosztom ogrzewania budynku, spowodowanych
wadliwie wykonaną izolacją dachu budynku.
Sąd Okręgowy wyrokiem zaocznym z 29 października 2008 r., któremu
nadano rygor natychmiastowej wykonalności, uwzględnił powództwo w całości.
Sąd Okręgowy wyrokiem kontradyktoryjnym z dnia 5 marca 2009 r. uchylił wyrok
zaoczny i powództwo oddalił.
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 15 lipca 2009 r., uwzględniając apelację
pozwanego, uchylił wskazany wyrok Sądu Okręgowego i przekazał mu sprawę do
ponownego rozpoznania.
Sąd Okręgowy kolejnym wyrokiem z dnia 6 grudnia 2011 r. uchylił wyrok
zaoczny i oddalił powództwo. Orzeczenie to zostało uzupełnione wyrokiem z dnia
20 kwietnia 2012 r. w części dotyczącej wniosku restytucyjnego pozwanego, którym
zasądzono od powódki na rzecz pozwanego kwotę 222.426,92 zł tytułem zwrotu
świadczenia, wyegzekwowanego na podstawie uchylonego wyroku zaocznego.
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 17 października 2012 r. oddalił apelacje
powódki od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 6 grudnia 2011 r. oraz od wyroku
uzupełniającego z dnia 20 kwietnia 2012 r.
Podstawa faktyczna i prawna rozstrzygnięć sądów obu instancji była
tożsama. Ustalono, że strony w dniu 14 marca 2007 r. zawarły umowę o roboty
budowlane, której przedmiotem była rozbudowa i modernizacja budynku
mieszkalnego powódki. Termin zakończenia prac ustalono na 31 lipca 2007 r.
Protokolarny odbiór nastąpił w dniu 15 października 2007 r. Pozwany zobowiązał
się do usunięcia wad, stwierdzonych przy odbiorze, w terminie 14 dni od podpisania
protokołu. Usterki, ujawniane w okresie gwarancji, miały być usuwane przez
3
pozwanego w terminie 10 dni od zgłoszenia, a w razie jego naruszenia – przez
powódkę na koszt pozwanego. Budynek powódki, posadowiony na terenie
atrakcyjnym turystycznie, miał być wynajmowany.
W innym postępowaniu, prawomocnie zakończonym wyrokiem Sądu
Okręgowego z dnia 14 lutego 2011 r., zasądzono od B. B. na rzecz L.M. kwotę
68.112,62 zł. tytułem reszty wynagrodzenia za wykonanie wskazanej umowy,
oddalono powództwo w części dotyczącej kwoty 20.627,56 zł uwzględniając zarzut
potrącenia w zakresie kwoty 1.955,56 zł tytułem kosztów zastępczego usunięcia
wad i kwoty 18.672 zł tytułem utraconego dochodu z najmu w sezonie letnim 2007 r.
Oddalając powództwo w obecnym postępowaniu, Sądy stwierdziły, że usterki
robót wykonywanych przez pozwanego nie były wadami istotnymi i nie
uniemożliwiały korzystania z budynku. Ponadto prawdopodobną przyczyną niskiej
temperatury na poddaszu była, dokonana przez powódkę, zmiana technologii
ocieplenia dachu w porównaniu z projektem, który zresztą już wcześniej
przewidywał ocieplenie w dolnych granicach normy. Z tych względów przyjęto,
że powódka nie udowodniła, aby wyłączną przyczyną niedogrzania pomieszczeń
było niewłaściwe wykonanie umowy przez pozwanego. W granicach normalnych
następstw nienależytego wykonania zobowiązania (art. 361 k.c.) nie mieszczą się
także skutki zaniechania przez nią realizacji uprawnień z gwarancji, poprzez
wezwanie pozwanego lub zastępcze usunięcie wad, gdyby one rzeczywiście
występowały. Pozwany, udzielając gwarancji na wykonane prace, zgodził się na
zastępcze usunięcie usterek na jego koszt, a powódka w okresie od
15 października 2007 r. do kwietnia 2008 r. miała dostatecznie dużo czasu, aby to
uczynić. Sądy uznały, że nie zostały wykazane przez powódkę dalsze przesłanki
odszkodowania, tj. wysokość szkody i związek przyczynowy pomiędzy szkodą
a nienależytym wykonaniem zobowiązania przez pozwanego (art. 471 k.c. w zw.
z art. 361 k.c.).
Zdaniem Sądu Apelacyjnego nie było wystarczających podstaw do
uwzględnienia żądania naprawienia szkody obejmującej utracone korzyści.
Dokumentacja dotycząca odwołania rezerwacji obejmowała 2007 r. Powódka
twierdziła, że miała możliwość wynajmowania nieruchomości dziesięcioosobowym
4
grupom turystów, czerpiąc z tego tytułu także przez 28 tygodni w 2008 r. dochody
w wysokości 2.000 euro tygodniowo. W tym celu musiałaby jednak podjąć szereg
czynności prawnych i faktycznych, których zaniechała. Obecnie trudno stwierdzić,
czy uzyskałaby decyzje administracyjne niezbędne do wynajmowania pomieszczeń.
Z przedstawionych dowodów nie wynika ponadto, aby budynek posiadał
odpowiednią infrastrukturę i wyposażenie do przyjmowania tak licznych grup
turystów, gdyż był niewielki i przeznaczony przede wszystkim do zaspokojenia
własnych potrzeb mieszkaniowych. Uzasadnienie żądania nie zawierało też
elementów niezbędnych do określenia rentowności przedsięwzięcia gospodarczego,
takich jak charakterystyka lokalnego rynku zbytu, oceny lokalizacji i otoczenia,
analizy konkurencji na lokalnym rynku, analizy sezonowych i tygodniowych zmian
popytu, kosztów prowadzenia działalności itp. Ciężar dowodu spoczywał na
powódce, a zastosowanie art. 322 k.p.c. było wykluczone, bowiem okolicznością
sporną był przede wszystkim fakt powstania szkody, a nie tylko jej wysokość.
Powódka nie wykazała również powstania i sposobu oszacowania szkody
obejmującej koszty dodatkowego ogrzania budynku. Sąd Apelacyjny podzielił
stanowisko, że powódka nie udowodniła związku przyczynowego, powstania
i wysokości szkody w postaci zwiększonych kosztów. Żądając jej naprawienia
powódka powinna wykazać zmniejszenie aktywów lub zwiększenie pasywów,
a rachunkami za energię elektryczną i paliwo gazowe potwierdziła jedynie, że takie
wydatki poniosła. Nie pozwalało to na przyjęcie, że koszty nie wynikały z normalnej
eksploatacji budynku i pozostawały w związku z wadami prac wykonanych przez
pozwanego. Powódka nie przedstawiła też sposobu obliczenia szkody, której miała
doznać z tej przyczyny.
Sąd Okręgowy wskazał, uzasadniając wyrok zasądzający od powódki kwotę
222.426,92 zł, że skoro doszło do uchylenia wyroku zaocznego, któremu nadany
został rygor natychmiastowej wykonalności, a pozwany wniósł o zwrot
wyegzekwowanej na jego podstawie kwoty, to w świetle art. 338 § 1 k.p.c. wniosek
ten zasługiwał na uwzględnienie. Sąd Okręgowy nie podzielił poglądu, że wniosek
restytucyjny pozwanego był spóźniony, gdyż został złożony nie tylko po zamknięciu
rozprawy w dniu 14 września 2010 r. w formie załącznika do protokołu (art. 161
k.p.c.), ale także po jej otwarciu na nowo na posiedzeniu w dniu 28 września 2010
5
r., ponownie w piśmie procesowym z dnia 28 października 2010 r. i podtrzymany
na posiedzeniu w dniu 22 listopada 2011 r., na którym rozprawa została ostatecznie
zamknięta. W ocenie Sądu odwoławczego przeszkodą do uwzględnienia wniosku
nie była okoliczność, że w chwili orzekania w obrocie prawnym nie istniał wyrok
zaoczny z rygorem natychmiastowej wykonalności, który wygasł w wyniku wydania
przez Sąd Okręgowy wyroku z dnia 5 marca 2009 r. uchylającego wyrok zaoczny
(art. 337 k.p.c.). Wyrok ten został uchylony w toku instancji i sprawa została
przekazana do ponownego rozpoznania, a z brzmienia art. 338 § 1 k.p.c. nie
wynika, aby rygor natychmiastowej wykonalności musiał być aktualny na dzień
rozstrzygnięcia o zwrocie spełnionego lub wyegzekwowanego świadczenia. Sąd
Apelacyjny uznał, że nie ma zastosowania art. 746 § 1 k.p.c., który dotyczy
roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej wykonaniem zabezpieczenia, zaś
wniosek restytucyjny ze swojej natury umożliwia tylko przywrócenie stanu
poprzedniego, a nie likwidację wszelkich następstw wykonania orzeczenia (art. 338
§ 2 k.p.c.). Nie uwzględnił zarzutu przedawnienia (art. 120 § 1 k.c.), wskazując że
roszczenie o zwrot świadczenia spełnionego na podstawie wykonalnego orzeczenia
staje się wymagalne z dniem, w którym prawomocnie orzeczono o nieistnieniu
obowiązku jego spełnienia.
Powódka zaskarżyła skargą kasacyjną powyższe orzeczenie w całości,
wnosząc o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania
sądowi drugiej instancji, ewentualnie jego uchylenie i zmianę przez uwzględnienie
powództwa i odrzucenie wniosku restytucyjnego. Skarga, oparta na podstawie
naruszenia przepisów prawa materialnego (art. 3983
§ 1 pkt 1 k.p.c.), wskazuje na
naruszenie art. 471 w zw. z art. 6 w zw. z art. 361 § 2 k.c. poprzez niewłaściwe
zastosowanie polegające na uznaniu, że powódka nie udowodniła powstania
szkody, jej wysokości oraz związku przyczynowego, art. 120 § 1 k.c. poprzez
błędną wykładnię, polegającą na uznaniu, że nie ma on zastosowania w sprawie,
skoro pozwany wcześniej wiedział o wyegzekwowaniu kwoty 222.426,92 zł
a roszczenie, jako związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, ulegało
przedawnieniu z upływem trzech lat. W ramach podstawy naruszenia przepisów
postępowania, mających wpływ na wynik sprawy (art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c.)
powołano art. 338 § 1 k.p.c. poprzez przyjęcie, że istniały przesłanki wydania
6
orzeczenia restytucyjnego, podczas gdy wniosek podlegał odrzuceniu jako
spóźniony i w braku rygoru natychmiastowej wykonalności aktualnego na dzień
wydania rozstrzygnięcia o zwrocie świadczenia ,oraz art. 385 k.p.c. poprzez
oddalenie apelacji mimo podstaw do uwzględnienia zarówno w zakresie roszczenia
odszkodowawczego jak i wniosku o zwrot świadczenia.
Pozwany wniósł o oddalenie skargi kasacyjnej i zasądzenie zwrotu kosztów
postępowania.
Sąd Najwyższy zważył:
Chybione jest wskazanie na naruszenie art. 385 k.p.c. poprzez oddalenie
apelacji mimo istniejących, zdaniem skarżącej, podstaw do jej uwzględnienia.
Przepis powyższy skierowany do sądu drugiej instancji przesądza o tym, jak sąd
ten ma rozstrzygnąć sprawę gdy uzna, że apelacja jest bezzasadna. Ma on zatem
charakter kompetencyjny, wskazując jedynie sposób rozstrzygnięcia (treść)
orzeczenia sądu odwoławczego, co oznacza, że nie może stanowić skutecznej
podstawy kasacyjnej z art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c., wymagającej wykazania takiego
uchybienia przepisom postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik
sprawy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2005 r., II CK 37/05;
z dnia 30 października 2013 r., V CSK 505/12 - niepubl.). W oczywisty sposób
takiego wpływu nie mogło wywołać niezastosowanie powołanego przepisu prawa
procesowego.
Nie zasługują także na uwzględnienie, przytoczone w ramach podstawy
kasacyjnej art. 3983
§ 1 pkt 1 k.p.c., uchybienia przepisom art. 471 k.c. w zw. z art.
6 k.c. w zw. z art. 361 § 2 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na
uznaniu, że powódka nie udowodniła powstania szkody, jej wysokości oraz związku
przyczynowego. Związek przyczynowy jako przesłanka odpowiedzialności jest
kategorią normatywną, która nie podlega udowodnieniu, tylko jako relacja kauzalna
samodzielnej ocenie Sądu. Przepis art. 6 k.c. reguluje ciężar dowodu, obciążając
nim osobę, która z danego faktu wywodzi skutki prawne. Obowiązek wykazania
okoliczności będących podstawą powstania szkody i jej rozmiarów obciąża stronę
dochodzącą odszkodowania. Trafnie zatem sąd odwoławczy przyjął, że powinność
przytoczenia powyższych faktów i ich udowodnienia (wobec zaprzeczenia przez
7
pozwanego) w zakresie niezbędnym dla ustalenia treści stosunków faktycznych
i prawnych, które stanowić powinny podstawę rozstrzygnięcia, zgodnie ze
wskazaną regułą spoczywała na powódce. Podkreślić ponadto należy, że do
postępowania kasacyjnego nie należy rozstrzyganie sporów o prawidłowość
ustalenia stanu faktycznego sprawy, którym Sąd Najwyższy na podstawie art. 39813
§ 2 k.p.c. jest związany. Przepis art. 3983
§ 3 k.p.c. nie tylko wprost wyłącza jako
podstawę skargi kasacyjnej zarzuty dotyczące podstawy faktycznej rozstrzygnięcia
(ustalenia okoliczności lub oceny dowodów) ale i uniemożliwia ich pośrednie
powoływanie w ramach podstawy kasacyjnej naruszenia prawa materialnego.
Bezzasadna jest podstawa naruszenia prawa procesowego, której upatruje
skarżąca w uchybieniu art. 338 § 1 k.p.c. Sąd Najwyższy podziela dominujący
pogląd judykatury, że jest to przepis o charakterze procesowym, który
w uproszczony sposób realizuje możliwość przywrócenia stanu poprzedniego
(restitutio), ale materialno-prawną podstawą zasądzenia są przepisy kodeksu
cywilnego o nienależnym świadczeniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia
25 września 1965 r., I PR 372/65, OSNC 1966, nr 5, poz. 83; wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 26 sierpnia 1971 r., I CR 181/71, PUG 1972 nr 7; wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 11 lipca 2012 r., II PZP 1/12. OSNC 2013, nr 4, poz. 43).
Podstawową jego funkcją jest przywrócenie zachwianej równowagi majątkowej.
Dopuszczalność skorzystania ze wskazanej szczególnej postaci dochodzenia
roszczenia, nie będącej powództwem ani pismem wszczynającym postępowanie
w sprawie, uzależniona jest od zachowania przewidzianych nim wymogów
formalnych i terminu. Sankcją zgłoszenia wniosku spóźnionego lub
niedopuszczalnego ze względów formalnych jest jego odrzucenie (por. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 6 czerwca 2001 r., V CKN 1240/00, OSNC 2002, nr 4, poz. 51,
wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 2003 r., V CKN 124/01, niepubl.).
Podkreślenia wymaga, że ostatnie z cytowanych orzeczeń zostało wydane
w odmiennym stanie faktycznym (egzekucja nastąpiła na podstawie nakazu
zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym, stanowiącego tytuł zabezpieczenia,
utrzymanego w mocy co do części wyrokiem sądu pierwszej instancji, a dalszej
części wyrokiem sądu drugiej instancji, wniosek restytucyjny został zgłoszony przed
sądem drugiej instancji po uchyleniu przez Sąd Najwyższy) oraz prawnym (przed
8
zmianą systemu środków zaskarżenia, dokonaną ustawą z dnia 22 grudnia 2004 r.
o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo o ustroju
sądów powszechnych, Dz. U. 2005 r., Nr 13, poz. 98, wprowadzającą w miejsce
kasacji jako środka odwoławczego wszczynającego postępowanie w trzeciej
instancji skargę kasacyjną jako nadzwyczajny środek zaskarżenia służący od
orzeczenia prawomocnego), stąd zawarte w nim motywy częściowo utraciły
aktualność. W późniejszym orzeczeniu Sąd Najwyższy wprost wskazał zresztą,
że w postępowaniu toczącym się wskutek zarzutów od nakazu zapłaty wydanego
w postępowaniu nakazowym niedopuszczalne jest wydanie orzeczenia
nakazującego zwrot spełnionego lub wyegzekwowanego świadczenia (por. wyrok
Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 2005 r., II CK 712/04, niepubl.). Stanowisko
doktryny prawniczej co do wskazanej kwestii jest zróżnicowane.
Nie można podzielić skargi kasacyjnej w części wskazującej na
niedopuszczalność wydania wyroku restytucyjnego z następujących powodów. Po
pierwsze wniosek pozwanego o wydanie orzeczenia o zwrocie spełnionego lub
wyegzekwowanego świadczenia może być złożony ustnie lub do protokołu
rozprawy. Nie uchybia temu wymogowi złożenie wniosku po raz pierwszy
w załączniku do protokołu rozprawy, jeżeli została ona następnie otwarta na nowo
(art. 225 k.p.c.). Zarządzenie przewodniczącego o zamknięciu rozprawy kończy
w zasadzie etap rozpoznawczy postępowania, ale nie ma charakteru definitywnego.
Tym samym z chwilą wydania kolejnego zarządzenia o otworzeniu rozprawy na
nowo wzruszone zostają skutki wcześniejszej czynności przewodniczącego, w tym
dotyczące terminów prekluzyjnych. W tym wypadku, z uwagi na pomocnicze
znaczenie załącznika do protokołu, nie będącego pismem procesowym
i niedopuszczalność zamieszczenia w nim wniosku nie złożonego na rozprawie
(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 listopada 2003 r., I CK 229/02, Biul. SN
2004, nr 4) za skuteczną czynność procesową można uznać dopiero jego
ponowienie. Po drugie – z art. 338 k.p.c. nie wynika wymóg istnienia (aktualności)
rygoru natychmiastowej wykonalności w chwili zgłaszania wniosku restytucyjnego
i orzekania w jego przedmiocie. Taka zawężająca wykładnia językowa nie znajduje
oparcia w treści przepisu. Przeciwnie wskazuje on jedynie, że do spełnienia lub
wyegzekwowania świadczenia doszło na podstawie nieprawomocnego wyroku
9
uprzednio zaopatrzonego w rygor natychmiastowej wykonalności (verba legis
„któremu został nadany” a nie „który jest nadal opatrzony”). Sens rygoru
natychmiastowej wykonalności polega na tym, że nieprawomocny wyrok, któremu
został on nadany, jest tytułem egzekucyjnym i po nadaniu klauzuli wykonalności
może stanowić, jako tytuł wykonawczy, podstawę egzekucji (art. 777§ 1 pkt 1 k.p.c.,
art. 776 k.p.c.). Chwila utraty bytu procesowego orzeczenia uwzględniającego
powództwo na skutek uchylenia lub zmiany nie musi być zatem tożsama z chwilą
wygaśnięcia natychmiastowej wykonalności zarówno z przyczyn wskazanych w art.
337 k.p.c. jak i uchylenia rygoru w postępowaniu zażaleniowym (art. 394 § 1 pkt 4
k.p.c.) czy też jego zawieszenia. Bezsprzecznie wygaśnięcie lub uchylenie samego
postanowienia o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności nie umożliwia
pozwanemu złożenia wniosku o wydanie orzeczenia o zwrocie spełnionego
świadczenia. Istotne jest jedynie, aby w dacie orzekania o zwrocie świadczenia
rygor natychmiastowej wykonalności nie mógł być ponownie nadany (definitywnie
ustał), gdyż w przeciwnym wypadku zachodziłoby niebezpieczeństwo
wielokrotnego wymuszenia spełnienia lub wyegzekwowania świadczenia na jego
podstawie. Interpretację tę wspiera wskazanie, że rozstrzygnięcie o zwrocie
następuje w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie, którego treścią jest
uchylenie lub zmiana wyroku zasądzającego, któremu został nadany rygor
natychmiastowej wykonalności. Orzeczeniem takim nie jest wyrok sądu drugiej
instancji uchylający wyrok kontradyktoryjny sądu pierwszej instancji, wydany
bezpośrednio w następstwie rozpoznania sprzeciwu od wyroku zaocznego,
i przekazujący sprawę do ponownego rozpoznania. Brak natomiast w omawianym
przepisie oznaczenia wprost terminu złożenia wniosku o wydanie orzeczenia
restytucyjnego. Konsekwentnie uznać należy, że może on być zgłoszony także po
wydaniu wyroku kasatoryjnego przez sąd odwoławczy, jeżeli w jego następstwie
zostanie wydany ponowny wyrok uchylający wyrok zaoczny. Złożenie wniosku
powinno nastąpić w takim czasie, aby sąd mógł go rozpoznać wydając orzeczenie
kończące postępowanie w sprawie. Odmienna wykładnia tego przepisu
sprzeciwiałaby się jego funkcji, polegającej na likwidacji następstw wykonania
nieprawomocnego, ale wykonalnego wyroku, który następnie został uchylony lub
zmieniony, przez niezwłoczny zwrot niesłusznie spełnionego lub
10
wyegzekwowanego świadczenia. Po trzecie – nie uniemożliwia wydania wyroku
restytucyjnego fakt, że rozstrzygnięcie w przedmiocie tego wniosku nastąpiło
w wyroku uzupełniającym. Przez pojęcie „orzeczenie o całości żądania”
w rozumieniu art. 351 § 1 k.p.c. należy bowiem rozumieć nie tylko rozstrzygnięcie
o żądaniu powoda ale także wniosku pozwanego o wydanie orzeczenia o zwrocie
spełnionego lub wyegzekwowanego świadczenia, powodującego swoiste
„przeistoczenie procesu” na skutek zmiany przedmiotu żądanej ochrony prawnej
oraz częściowego odwrócenia ról procesowych stron (por. cyt. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 6 czerwca 2001 r., V CKN 1240/00). Oceny tej nie zmienia
samoistny charakter wyroku uzupełniającego, skutkujący jego samodzielną
zaskarżalnością.
Chybiona jest również skarga kasacyjna w zakresie wskazującym na
naruszenie art. 120 § 1 k.c. Stanowisko skarżącego, że bieg terminu przedawnienia
rozpoczął bieg w chwili wyegzekwowania świadczenia pieniężnego na podstawie
rygoru natychmiastowej wykonalności nie zasługuje na akceptację, gdyż pomija
materialno-prawny charakter roszczenia restytucyjnego. O tym, że świadczenie
było nienależne przesądza dopiero treść wyroku kończącego postępowanie
w sprawie, którym uchylono lub zmieniono wyrok, któremu nadano wcześniej rygor
natychmiastowej wykonalności. Tym samym wymagalność roszczenia o zwrot,
odpowiadającego kondykcji causa finita, powstaje z tą chwilą, jako tożsamą
z odpadnięciem istniejącej podstawy prawnej świadczenia (art. 410 § 2 k.c. w zw. z
art. 120 § 1 k.c.).
Z tych przyczyn, wobec braku uzasadnionych podstaw kasacyjnych Sąd
Najwyższy oddalił skargę powódki (art. 39814
k.p.c.). O kosztach postępowania
kasacyjnego postanowiono w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy
(art. 108 § 1 w zw. z art. 98 § 1, art. 39821
i art. 391 § 1 k.p.c.).
es
11