V CSK 227/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:24-02-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CSK 227/13
POSTANOWIENIE
Dnia 30 stycznia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marta Romańska
w sprawie z wniosku M. S.
przy uczestnictwie Skarbu Państwa - Naczelnika Urzędu Skarbowego
w N.
o wykreślenie hipoteki,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 30 stycznia 2014 r.,
na skutek skargi kasacyjnej uczestnika
od postanowienia Sądu Okręgowego w Ś.
z dnia 20 lutego 2013 r.
odrzuca skargę kasacyjną.
2
UZASADNIENIE
Na wniosek M. S. Sąd Rejonowy w K. wykreślił wpisy hipotek przymusowych
w księgach wieczystych prowadzonych dla nieruchomości wnioskodawcy,
mających zabezpieczać wierzytelności Skarbu Państwa o zapłatę podatku
dochodowego od osób fizycznych. Postanowieniem z 20 lutego 2013 r. Sąd
Okręgowy w Ś. oddalił apelację Skarbu Państwa reprezentowanego przez
Naczelnika Urzędu Skarbowego w N. od tych wpisów.
Skargę kasacyjną od postanowienia Sądu Okręgowego z 20 lutego 2013 r.
wniósł Skarb Państwa reprezentowany przez Naczelnika Urzędu Skarbowego
w N., zastępowany przez radcę prawnego ustanowionego przez ten organ.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Art. 4 ust. 4 pkt 1 ustawy z 8 lipca 2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu
Państwa (Dz. U. Nr 169, poz. 1417 ze zm. - dalej: „ustawa o Prokuratorii"),
w brzmieniu obowiązującym do 12 czerwca 2009 r. przewidywał, że wyłączne
zastępstwo Skarbu Państwa przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa przed
Sądem Najwyższym nie obejmuje spraw rozpoznawanych w postępowaniu
wieczystoksięgowym. Przepis ten został znowelizowany z dniem 12 czerwca
2009 r., gdy weszła w życie ustawa z 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy
o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 79, poz. 660 - dalej: „ustawa
nowelizacyjna”).
W wyniku powyższych zmian od dnia 12 czerwca 2009 r. do zadań
Prokuratorii Generalnej należy wyłączne zastępstwo procesowe Skarbu Państwa
przed Sądem Najwyższym, z zastrzeżeniem art. 8b ust. 5, który przewiduje,
że w przypadku przekazania podmiotowi reprezentującemu Skarb Państwa do
prowadzenia sprawy lub grupy spraw, w których zastępstwo procesowe Skarbu
Państwa przez Prokuratorię Generalną, jest obowiązkowe, podmiot ten wykonuje
zastępstwo procesowe Skarbu Państwa również przed Sądem Najwyższym.
Zgodnie z art. 8b ust. 1 możliwość przekazania przez Prokuratorię Generalną
zastępowania Skarbu Państwa innemu podmiotowi dotyczy tylko przypadków
3
zastępstwa obowiązkowego, o którym mowa w art. 8 ust. 1, nie obejmuje zatem
spraw wieczystoksięgowych, nie wymienionych w tym przepisie, w których
zastępstwo procesowe Skarbu Państwa przez Prokuratorię Generalną przed
sądami powszechnymi nie jest obowiązkowe (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z 19 września 2013 r., I CZ 77/13, Lex nr 1375138). Zgodnie zatem
z art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o Prokuratorii, w postępowaniu przed Sądem
Najwyższym toczącym się w sprawie wieczystoksięgowej, zastępstwo Skarbu
Państwa przez Prokuratorię Generalną jest wyłączne. Oznacza to, że do
wniesienia skargi kasacyjnej w takiej sprawie w imieniu Skarb Państwa uprawniona
jest wyłącznie Prokuratoria Generalna, natomiast pozbawiony jest zdolności
postulacyjnej podmiot działający w postępowaniu przed sądami powszechnymi
jako stacio fisci Skarbu Państwa, reprezentowany przez radcę prawnego lub
adwokata (tak też Sąd Najwyższy w postanowieniu z 13 marca 2012 r., V CSK
244/11, OSNC- ZD 2013, nr 3, poz. 60).
Jak wskazał Sąd Najwyższy między innymi w postanowieniach z 30 sierpnia
2006 r. I CSK 192/06 (niepubl.), z 31 sierpnia 2006 r. I CZ 47/06 (OSNC 2007, nr 5,
poz. 75) i z 12 grudnia 2006 r. I CSK 415/06 (niepubl.), z art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy
o Prokuratorii wynika także norma o charakterze procesowym przyznająca
zdolność postulacyjną przez Sądem Najwyższym wyłącznie Prokuratorii
Generalnej i pozbawiająca jednocześnie tej zdolności adwokatów i radców
prawnych. Przepis art. 871
§ 3 k.p.c. należy zatem interpretować w ten sposób,
że w sprawach, w których obowiązuje wyłączne zastępstwo Skarbu Państwa przez
Prokuratorię Generalną, nie jest dopuszczalne zastępowanie go przez jakikolwiek
inny podmiot. Obejmuje to także czynności związane z postępowaniem przed
Sądem Najwyższym, podejmowane przed sądem niższej instancji, takie jak
wniesienie skargi kasacyjnej.
Ponieważ niniejsza sprawa została wszczęta już po wejściu w życie ustawy
nowelizacyjnej, nie mają w niej zastosowania przepisy przejściowe zawarte w art. 2
tej ustawy, w tym regulacja przewidziana w ust. 3 stanowiąca, że sprawy przed
Sądem Najwyższym, w których, zgodnie z przepisami ustawy o Prokuratorii
Generalnej w brzmieniu nadanym ustawą nowelizacyjną, po dniu jej wejścia
w życie, zastępstwo procesowe Skarbu Państwa jest wyłączne, prowadzi się na
4
dotychczasowych zasadach, o ile przed dniem wejścia w życie ustawy
nowelizacyjnej zostały podjęte czynności procesowe przed Sądem Najwyższym lub
czynności procesowe związane z postępowaniem przed Sądem Najwyższym,
podejmowane przed sądem niższej instancji.
Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 3986
§ 3 k.p.c., Sąd
Najwyższy odrzucił skargę kasacyjną jako niedopuszczalną, bowiem wniesioną
przez osobę nieuprawnioną.
POSTANOWIENIE
Dnia 30 stycznia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marta Romańska
w sprawie z wniosku M. S.
przy uczestnictwie Skarbu Państwa - Naczelnika Urzędu Skarbowego
w N.
o wykreślenie hipoteki,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 30 stycznia 2014 r.,
na skutek skargi kasacyjnej uczestnika
od postanowienia Sądu Okręgowego w Ś.
z dnia 20 lutego 2013 r.
odrzuca skargę kasacyjną.
2
UZASADNIENIE
Na wniosek M. S. Sąd Rejonowy w K. wykreślił wpisy hipotek przymusowych
w księgach wieczystych prowadzonych dla nieruchomości wnioskodawcy,
mających zabezpieczać wierzytelności Skarbu Państwa o zapłatę podatku
dochodowego od osób fizycznych. Postanowieniem z 20 lutego 2013 r. Sąd
Okręgowy w Ś. oddalił apelację Skarbu Państwa reprezentowanego przez
Naczelnika Urzędu Skarbowego w N. od tych wpisów.
Skargę kasacyjną od postanowienia Sądu Okręgowego z 20 lutego 2013 r.
wniósł Skarb Państwa reprezentowany przez Naczelnika Urzędu Skarbowego
w N., zastępowany przez radcę prawnego ustanowionego przez ten organ.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Art. 4 ust. 4 pkt 1 ustawy z 8 lipca 2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu
Państwa (Dz. U. Nr 169, poz. 1417 ze zm. - dalej: „ustawa o Prokuratorii"),
w brzmieniu obowiązującym do 12 czerwca 2009 r. przewidywał, że wyłączne
zastępstwo Skarbu Państwa przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa przed
Sądem Najwyższym nie obejmuje spraw rozpoznawanych w postępowaniu
wieczystoksięgowym. Przepis ten został znowelizowany z dniem 12 czerwca
2009 r., gdy weszła w życie ustawa z 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy
o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 79, poz. 660 - dalej: „ustawa
nowelizacyjna”).
W wyniku powyższych zmian od dnia 12 czerwca 2009 r. do zadań
Prokuratorii Generalnej należy wyłączne zastępstwo procesowe Skarbu Państwa
przed Sądem Najwyższym, z zastrzeżeniem art. 8b ust. 5, który przewiduje,
że w przypadku przekazania podmiotowi reprezentującemu Skarb Państwa do
prowadzenia sprawy lub grupy spraw, w których zastępstwo procesowe Skarbu
Państwa przez Prokuratorię Generalną, jest obowiązkowe, podmiot ten wykonuje
zastępstwo procesowe Skarbu Państwa również przed Sądem Najwyższym.
Zgodnie z art. 8b ust. 1 możliwość przekazania przez Prokuratorię Generalną
zastępowania Skarbu Państwa innemu podmiotowi dotyczy tylko przypadków
3
zastępstwa obowiązkowego, o którym mowa w art. 8 ust. 1, nie obejmuje zatem
spraw wieczystoksięgowych, nie wymienionych w tym przepisie, w których
zastępstwo procesowe Skarbu Państwa przez Prokuratorię Generalną przed
sądami powszechnymi nie jest obowiązkowe (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z 19 września 2013 r., I CZ 77/13, Lex nr 1375138). Zgodnie zatem
z art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o Prokuratorii, w postępowaniu przed Sądem
Najwyższym toczącym się w sprawie wieczystoksięgowej, zastępstwo Skarbu
Państwa przez Prokuratorię Generalną jest wyłączne. Oznacza to, że do
wniesienia skargi kasacyjnej w takiej sprawie w imieniu Skarb Państwa uprawniona
jest wyłącznie Prokuratoria Generalna, natomiast pozbawiony jest zdolności
postulacyjnej podmiot działający w postępowaniu przed sądami powszechnymi
jako stacio fisci Skarbu Państwa, reprezentowany przez radcę prawnego lub
adwokata (tak też Sąd Najwyższy w postanowieniu z 13 marca 2012 r., V CSK
244/11, OSNC- ZD 2013, nr 3, poz. 60).
Jak wskazał Sąd Najwyższy między innymi w postanowieniach z 30 sierpnia
2006 r. I CSK 192/06 (niepubl.), z 31 sierpnia 2006 r. I CZ 47/06 (OSNC 2007, nr 5,
poz. 75) i z 12 grudnia 2006 r. I CSK 415/06 (niepubl.), z art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy
o Prokuratorii wynika także norma o charakterze procesowym przyznająca
zdolność postulacyjną przez Sądem Najwyższym wyłącznie Prokuratorii
Generalnej i pozbawiająca jednocześnie tej zdolności adwokatów i radców
prawnych. Przepis art. 871
§ 3 k.p.c. należy zatem interpretować w ten sposób,
że w sprawach, w których obowiązuje wyłączne zastępstwo Skarbu Państwa przez
Prokuratorię Generalną, nie jest dopuszczalne zastępowanie go przez jakikolwiek
inny podmiot. Obejmuje to także czynności związane z postępowaniem przed
Sądem Najwyższym, podejmowane przed sądem niższej instancji, takie jak
wniesienie skargi kasacyjnej.
Ponieważ niniejsza sprawa została wszczęta już po wejściu w życie ustawy
nowelizacyjnej, nie mają w niej zastosowania przepisy przejściowe zawarte w art. 2
tej ustawy, w tym regulacja przewidziana w ust. 3 stanowiąca, że sprawy przed
Sądem Najwyższym, w których, zgodnie z przepisami ustawy o Prokuratorii
Generalnej w brzmieniu nadanym ustawą nowelizacyjną, po dniu jej wejścia
w życie, zastępstwo procesowe Skarbu Państwa jest wyłączne, prowadzi się na
4
dotychczasowych zasadach, o ile przed dniem wejścia w życie ustawy
nowelizacyjnej zostały podjęte czynności procesowe przed Sądem Najwyższym lub
czynności procesowe związane z postępowaniem przed Sądem Najwyższym,
podejmowane przed sądem niższej instancji.
Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 3986
§ 3 k.p.c., Sąd
Najwyższy odrzucił skargę kasacyjną jako niedopuszczalną, bowiem wniesioną
przez osobę nieuprawnioną.