Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I UK 341/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 19 marca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Małgorzata Gersdorf (przewodniczący)
SSN Zbigniew Myszka (sprawozdawca)
SSN Romualda Spyt
w sprawie z odwołania T. .przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
Oddziałowi w C.
o zobowiązanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 19 marca 2014 r.,
skargi kasacyjnej ubezpieczonego od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 12 lutego 2013 r.
oddala skargę kasacyjną.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 12 lutego 2013 r. Sąd Apelacyjny Wydział III Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych oddalił apelację wnioskodawcy T. K. od wyroku Sądu
Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w C. z dnia 21 lutego 2012
r., oddalającego odwołanie wnioskodawcy w sprawie przeciwko Zakładowi
Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C. o zobowiązanie do wydania decyzji.
2
W sprawie tej ustalono, że małżonka wnioskodawcy, B. K. urodzona 12 lipca
1951 r., złożyła w dniu 24 września 2008 r. wniosek o przyznanie emerytury, w
którym zawarła wniosek o wykreślenie jej z rejestru członków otwartych funduszy
emerytalnych oraz przekazanie do budżetu państwa środków pieniężnych
zgromadzonych na jej rachunku. Decyzją z dnia 30 września 2008 r. organ rentowy
przyznał jej żądane świadczenie, którego wypłatę zawiesił w związku z
kontynuowaniem zatrudnienia.
W dniu 27 października 2010 r. ubezpieczona zmarła. Postanowieniem z
dnia 5 stycznia 2011 r. Sąd Rejonowy w C. II Wydział Cywilny stwierdził, że spadek
po B. K., na podstawie testamentu notarialnego, nabył w całości jej mąż
(wnioskodawca). Pismem z dnia 12 kwietnia 2011 r. wnioskodawca złożył wniosek,
którym wycofał wniosek żony z dnia 24 września 2008 r. o wykreślenie jej z rejestru
członków OFE i przekazanie środków zgromadzonych na jej rachunku na dochody
budżetu państwa. W odpowiedzi, organ rentowy pismem z dnia 4 maja 2011 r.
poinformował wnioskodawcę, że wniosek o emeryturę lub rentę może być
wycofany, jednakże nie później niż do dnia uprawomocnienia się decyzji. W dniu 19
sierpnia 2011 r. wnioskodawca wystąpił o wydanie decyzji w sprawie przywrócenia
członkostwa małżonki w OFE oraz przekazania przez organ rentowy na rachunek
funduszu kwoty 27.696,95 zł wraz z odsetkami od dnia, w którym kwoty te
przekazane zostały do ZUS. Pismem z dnia 13 października 2011 r. (data wpływu
17 października 2011 r.) wnioskodawca wniósł „odwołanie w związku z
niewydaniem decyzji” o przywróceniu z dniem 26 października 2010 r. członkostwa
jego żony w OFE oraz przekazania przez organ rentowy kwoty 27.696,95 zł na
konto wnioskodawcy. Zdaniem wnioskodawcy, należy to do kompetencji organu
rentowego, ponieważ jest to sprawa o przebieg ubezpieczenia, w zakresie której
mieszczą się także kwestie dotyczące przekazywania środków z OFE do ZUS.
Przekazanie przez zmarłą środków zgromadzonych na OFE ING Nationale
Nederlanden Polska na dochody Skarbu Państwa nastąpiło w związku ze złożonym
przez nią wnioskiem o emeryturę, z którego to świadczenia do chwili śmierci w dniu
27 października 2010 r. nie skorzystała, gdyż jego wypłata została zawieszona.
Przekazanie tych środków na dochody budżetu państwa nastąpiło z naruszeniem
reguł małżeńskiej wspólnoty majątkowej (art. 37 § 1 pkt 4 k.r.o.). Z przepisu tego
3
wynika, że przekazanie do ZUS środków zgromadzonych na rachunku jednego z
małżonków w OFE - stanowiących majątek wspólny małżonków, „stanowi umowę
darowizny, która wymaga zgody drugiego z małżonków. Ważność umowy zawartej
przez jednego z małżonków bez zgody drugiego, zależy od potwierdzenia umowy
przez drugiego małżonka, a wnioskodawca nigdy takiej zgody nie wyraził. O tym, że
była to darowizna przesądza fakt, że przekazanie środków z rachunku OFE na
dochody budżetu państwa nastąpiło pod tytułem darmym, gdyż jego żona nie
pobrała w zamian żadnego świadczenia ze strony Skarbu Państwa”.
Wnioskodawca podkreślił, że jego zmarła małżonka nie domagała się przyznania
emerytury, a jedynie ustalenia jej wysokości. W związku „z brakiem właściwej
procedury informowania o emeryturze, złożony przez nią wniosek należało uznać
za obciążony wadą prawną powodującą nieważność na podstawie art. 82 k.c.”
Pismem z dnia 9 września 2011 r. organ rentowy odmówił wydania żądnych
decyzji, twierdząc, że sprawy związane z zawieraniem umowy z OFE, jej
unieważnieniem czy też przywróceniem członkostwa nie należą do właściwości
ZUS, bowiem kwestie te reguluje ustawa z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i
funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (jednolity tekst: Dz.U. z 2010 r. Nr 34, poz.
189 ze zm., zwanej dalej ustawą o OFE).
Sąd Okręgowy uznał odwołanie za niezasadne, podkreślając, że w zakresie
spraw wymienionych w art. 83 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie
ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 1442 ze zm.,
powoływanej dalej jako ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych) nie mieszczą
się decyzje dotyczące ponownego nawiązania stosunku członkostwa z OFE, które
regulowane są wyłącznie pomiędzy ubezpieczonym a OFE. Tego rodzaju sprawy
„mogą być dochodzone na drodze powództwa przeciwko danemu funduszowi w
trybie art. 90 ustawy o OFE, a nie przeciwko organowi rentowemu”. Wprawdzie
dopuszczalne jest postępowanie z udziałem ZUS toczące się trybie art. 476 § 2
k.p.c. w sprawie przekazania składek do OFE, jednak w spornej kwestii
zagadnieniem podstawowym „jest istnienie stosunku członkostwa pomiędzy jego
zmarłą małżonką a OFE. Bez rozstrzygnięcia kwestii przywrócenia tego
członkostwa w OFE, organ rentowy nie może dokonać zmian na koncie osoby
ubezpieczonej i przekazać składki do OFE”. Te kwestie w sprawie mają charakter
4
wtórny (techniczny), skoro odwołujący się domagał się w pierwszej kolejności
wydania decyzji o przywróceniu członkostwa swojej zmarłej żony w OFE. Następnie
zmodyfikował swoje żądanie w ten sposób, że domagał się zmian w ewidencji
przebiegu ubezpieczenia żony, powielając argumentację zawartą we wniosku do
ZUS. „Niezależnie od tego, że przedmiot postępowania wyznaczał zakres roszczeń
zawartych we wniosku skierowanym do ZUS i treść zapadłej w tym zakresie decyzji
organu rentowego, to tak czy tak roszczenie zawarte w odwołaniu sprowadza się
do kwestii przywrócenia członkostwa w OFE. Nawet gdyby uznać właściwość
organu rentowego do wydania decyzji w sprawie, to i tak roszczenie odwołującego
nie jest uzasadnione”. Ubezpieczona złożyła wniosek o emeryturę, w którym
zawarła oświadczenie o przekazaniu środków zgromadzonych na rachunku w OFE
na dochody budżetu państwa i do czasu śmierci nie kwestionowała przyznanego
prawa do emerytury. Zgodnie z art. 116 ust. 2 tej ustawy o emeryturach i rentach,
wniosek o emeryturę może być wycofany nie później niż do dnia uprawomocnienia
się decyzji. W kwestii tej „nie ma zatem miejsca na stosowanie przepisów Kodeksu
cywilnego, w szczególności art. 82 k.c. - jak chce odwołujący”.
Sąd Okręgowy uznał też, że nie ma podstaw do stwierdzenia „przekazania
środków zgromadzonych przez ubezpieczona na dochody budżetu państwa za
nieważne z uwagi na nieuzyskanie zgody drugiego małżonka na dokonanie takiej
czynności. Bezpodstawne są twierdzenia, jakoby przekazanie środków z OFE
stanowiło darowiznę na rzecz ZUS. Organ rentowy ustalił bowiem zmarłej prawo do
emerytury, zawieszając jedynie jej wypłatę, czyli otrzymała ona żądane
świadczenie, którego wypłata odwleczona została do czasu zakończenia stosunku
pracy w związku z ówcześnie obowiązującym art. 103 ust. 2a ustawy o
emeryturach i rentach. Przepis ten uchylony został z dniem 8 stycznia 2009 r., o
czym ubezpieczona została poinformowana w dniu 19 stycznia 2009 r. Pouczono ją
też, że podjęcie wypłaty emerytury następuje na wniosek osoby zainteresowanej.
Ubezpieczona pomimo spełnienia warunków do wypłaty emerytury nie złożyła
takiego wniosku, powodując tym samym dalsze zawieszenie wypłaty świadczenia”.
Sąd Apelacyjny oddalił apelację wnioskodawcy, podzielając stanowisko
Sądu pierwszej instancji. Rozpoznawane odwołanie nie jest sprawą o przebieg
ubezpieczenia, gdyż wnioskodawca zmierzał w istocie rzeczy „do przywrócenia
5
członkostwa zmarłej żony w OFE przez unieważnienie dyspozycji z 24 września
2008 r., a sprawy dotyczące zawierania umów z otwartymi funduszami
emerytalnymi, ich unieważnienia oraz przywracania członkostwa nie należą do
właściwości organów rentowych”. Skoro ubezpieczona złożyła wniosek o
przyznanie jej emerytury oraz wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na
rachunku w OFE na dochody budżetu państwa, który był jednym z warunków
uzyskania prawa przyznanej przez ZUS, to została zrealizowana dyspozycja
art. 111a ust. 2b ustawy o OFE i umowa z otwartym funduszem stała się nieważna
z mocy prawa. Okoliczność, że małżonka apelującego do daty zgonu nie pobierała
tej emerytury, której wypłatę zawieszono w związku z kontynuacją zatrudnienia, nie
zmienia oceny prawnej odwołania. „Powołany przepis bowiem wiąże wymieniony
skutek w postaci unieważnienia umowy z ustaleniem prawa do emerytury a nie z
podjęciem jej wypłaty”. Ponadto ubezpieczona nie wycofała wniosku o emeryturę
(art. 116 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS), wobec czego decyzja o
przyznaniu jej emerytury uprawomocniła się, zaś środki zgromadzone na rachunku
członka OFE podlegały przekazaniu przez ten fundusz, za pośrednictwem ZUS, na
dochody budżetu państwa w trybie wskazanym w przepisach wykonawczych do
art. 111a ustawy o OFE. Ustawodawca „dając ubezpieczonym możliwość złożenia
wniosku o przekazanie tych środków na dochody budżetu państwa celem
uzyskania uprawnień emerytalnych nie uzależnił możliwości jego złożenia od zgody
współmałżonka, mając przecież świadomość faktu, że środki te wchodzą do
wspólności majątkowej małżeńskiej. Nie można też twierdzić, że przekazanie
środków odbywa się pod tytułem darmym, skoro ubezpieczeni uzyskują w takiej
sytuacji prawo do emerytury”. Sąd Apelacyjny uznał też, że w sprawie nie zachodził
przypadek bezczynności organu rentowego z art. 4779
§ 4 k.p.c.
W skardze kasacyjnej wnioskodawca zarzucił naruszenie przepisów prawa
materialnego, w szczególności: 1/ niezastosowania art. 31 § 2 pkt. 3 k.r.o. oraz
art. 37 § 4 k.r.o. w związku z art. 46 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach przez
„nieprzyjęcie dyspozycji ustawodawcy, że skuteczne złożenie wniosku o
przekazanie środków OFE na dochody budżetu państwa, a przez to nabycie prawa
do emerytury w sytuacji wcześniejszego nawiązania członkostwa przez osoby
urodzone po 1 stycznia 1948 r. wymaga zgody małżonka z racji przynależności
6
środków zgromadzonych w OFE do małżeńskiej wspólnoty majątkowej”, 2/
niezastosowania art. 116 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach w związku z art. 31
§ 2 pkt 3 oraz art. 37 § 4 k.r.o. „w związku z art. 56 k.c. a simili”, 3/
niezastosowania art. 83 ust. 1 pkt ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w
związku z art. 31 § 2 pkt 3 i 37 § 4 k.r.o. oraz art. 28 k.p.a. oraz art. 111 ust. 1 pkt 5
ustawy o OFE wskutek nieprzyjęcia, że w sprawie istniał „obowiązek wydania
decyzji przez ZUS o przebiegu ubezpieczenia na wniosek małżonka osoby, która
nieodwołalnie przystąpiła do OFE, a następnie bez jego zgody z niego
zrezygnowała”, 4/ niezastosowania art. 40 ust. 2 pkt 4 w związku z art. 83 ust. 1
ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 22 ust. 3 a simili wraz z art.
85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przez „ustalenie, że sprawa
nie dotyczy przebiegu ubezpieczenia, w sytuacji gdy od prawidłowego ustalenia
wysokości składki żony powoda na koncie ubezpieczonego, która nie została
odprowadzona do OFE ze względu na błędne przekazanie środków na dochody
budżetu państwa.”
Skarżący zarzucił też naruszenie przepisów postępowania: 1/ art. 328 k.p.c.
przez niewyjaśnienie w uzasadnieniu wyroku zarzutu przynależności środków
członkowskich w OFE do małżeńskiej wspólnoty majątkowej, 2/ art. 476 § 2 k.p.c.
przez błędne ustalenie, że sprawa dotyczyła „w istocie przywrócenia członkostwa,
która ma mieć charakter cywilnoprawny”, 3/ art. 321 k.p.c. a contrario - przez
nierozstrzygnięcie w zakresie przedmiotu odwołania, gdy skarżący „występował o
kontrolę sądową wniosku o dokonanie zmiany w koncie ubezpieczonej B. K., w jej
ewidencji przebiegu ubezpieczenia i wydanie decyzji w sprawie przebiegu
ubezpieczenia. Powyższe naruszenia prowadziły do braku zobowiązania ZUS do
wydania decyzji lub orzeczenia co do istoty sprawy na podstawie art. 4779
§ 4
k.p.c.”
Jako okoliczność uzasadniającą przyjęcie skargi do rozpoznania wskazano
potrzebę wykładni: 1/ art. 31 § 2 i art. 37 ust. 1 pkt 4 k.r.o. w związku z art. 46 ust. 1
pkt 1 i art. 116 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach „pod kątem, czy istnieje
dyspozycja ustawowa wymagająca zgody małżonka członka OFE celem
skutecznego złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych w OFE na
dochody budżetu państwa, a w konsekwencji złożenie wniosku o nabycie prawa do
7
emerytury wcześniejszej, jeżeli ubezpieczony pozostaje w małżeńskiej wspólnocie
ustawowej rozciągającej się na prawo do środków w OFE”, 2/ art. 83 ust. 1 pkt 1
ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych „w zakresie rozumienia elementu
treściowego normy zobowiązującej do podjęcia decyzji w sprawie ustalenia
‘przebiegu ubezpieczenia’ oraz jego aplikacji w sprawie”. Ponadto, w sprawie
występują istotne zagadnienie prawne „związane z istnieniem lub nieistnieniem:
a) drogi sądowej w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych - w przedmiocie
wydania decyzji ustalającej wielkość składek należnych z ZUS do OFE w ramach
przebiegu ubezpieczenia, w trakcie którego zaszła nieważna czynność przekazania
składek na dochody budżetu państwa i potrzeba dokonać jej restytucji, b)
legitymacji prawnej do występowania o wydanie decyzji w zakresie przebiegu
ubezpieczenia przez męża zmarłej ubezpieczonej, który pozostaje członkiem OFE”.
W ocenie skarżącego, „okoliczności związane z potwierdzaniem wysokości
składek należnych do OFE są zaliczane do przebiegu ubezpieczenia mogą być
ustalone autorytatywnie w drodze decyzji w sprawie przebiegu ubezpieczenia
osoby, której składki były przekazywany do OFE, odbierane z OFE, przekazywane
na dochody państwa, a w końcu pozostają tak jak w punkcie wyjścia przedmiotem
zobowiązania ZUS względem OFE na podstawie art. 22 ust. 3 usus. (...). Decyzja
ZUS o nabyciu prawa do emerytury przez B. K. nie może wywierać skutków
prawnych nabycia prawa do emerytury, jak również przekazanie składki z ZUS do
budżetu państwa nie może być uznane za definitywne, jeżeli uznać, że norma
prawna wymaga uzyskania zgody męża na przekazanie środków z OFE na
dochody budżetu państwa”. Zdaniem skarżącego, „w decyzji indywidualnej
określającej przebieg ubezpieczenia możliwe jest ustalenie właściwych skutków
prawnych braku zgody męża na przekazanie środków do OFE, czyli określenie na
koncie ubezpieczonego wysokości składki należnej do przekazania do OFE wraz z
odsetkami liczonymi jak odsetki ustawowe w sprawach cywilnoprawnych”.
Skarżący wniósł o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku i „orzeczenie co
do istoty sprawy przez zobowiązanie organu rentowego do wydania decyzji
indywidualnej w sprawie przebiegu ubezpieczenia B. K. przez powiększenie zapisu
składek należnych do OFE o sumy przekazane na rzecz Skarbu Państwa oraz
ustalenie terminu realizacji zobowiązanie ZUS względem ING OFE w terminie 14
8
dni od wydania orzeczenia”, a także zasądzenie od organu rentowego na rzecz
skarżącego kwoty kosztów procesu za wszystkie instancje oraz za postępowanie
przed Sądem Najwyższym, albo o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie
sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o
kosztach postępowania za wszystkie instancje oraz za postępowanie przed Sądem
Najwyższym.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna jest bezzasadna. Oczywiście chybiony był zarzut
bezczynności organu rentowego w sprawie niewydania decyzji o przebiegu
ubezpieczeń jego zmarłej żony. Tymczasem w odpowiedzi na żądanie
wnioskodawcy przywrócenia członkostwa „jego zmarłej żony” w OFE oraz
„odwrotne” zwrócenie OFE środków zgromadzonych w otwartym funduszu
emerytalnym, które jego żona przekazała za pośrednictwem Zakładu na dochody
budżetu państwa (art. 46 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach) OFE,
pozwany organ rentowy w toku korespondencji z pełnomocnikiem skarżącego
wystarczająco wyjaśniał, że z „przebiegu ubezpieczeń” wynikała okoliczność
oczywiście znana skarżącemu, bo jego żona korzystała ze statusu prawnego
emerytki wobec ustalenia jej prawa do emerytury na jej wniosek emerytalny.
Pozytywne rozpoznanie tego wniosku było ustawowo uzależnione od przekazania
przez żonę skarżącego środków zgromadzonych przez nią w otwartym funduszu
emerytalnym, które przekazała za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu
państwa (art. 46 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach). W takiej sytuacji
decyzja w sprawie indywidualnej żony skarżącego dotyczącej jej przebiegu
ubezpieczeń w rozumieniu art. 83 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych była oczywiście potwierdzona jej statusem prawnym emerytki w
związku i z tytułu ustalenia jej prawa do emerytury decyzją organu rentowego z
dnia 30 września 2008 r.
Ustawowo wymagana i wykonana dyspozycja żony skarżącego, która
przekazała środki zgromadzonych przez nią w otwartym funduszu emerytalnym, za
pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa (art. 46 ust. 1 pkt 1 ustawy o
9
emeryturach i rentach), ewidentnie nie kwalifikuje się jako „darowizna na dochody
budżetu państwa”, ponieważ ustawowy warunek przekazania tych środków nastąpił
w zamian za ustalenie prawa do emerytury, a zatem nie jest objęty umową prawa
cywilnego ani tytułem darmym „darowizny”, skoro żona skarżącego nabyła prawo
do emerytury, której wypłatę zawieszono w związku z nierozwiązaniem stosunku
pracy. Wprawdzie środki te stanowią przedmiot małżeńskiej wspólności majątkowej
(art. 31 § 2 pkt 3 k.r.o.), ale ich przekazanie w szczególnym trybie prawa
ubezpieczeń społecznych i w konkretnym celu ustalenia prawa do emerytury
(art. 46 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach), nie wymaga zgody drugiego
małżonka (art. 37 § 1 pkt 1-4 k.r.o. a contrario.). Oznacza to, że skarżący małżonek
zmarłej emerytki, której ustalono prawo do emerytury uwarunkowane jej wnioskiem
o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu
emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa, nie może
takiego wniosku „wycofać” po ustaleniu prawa do emerytury ani żądać
przywrócenia członkostwa zmarłej emerytki w OFE, ani „zwrotnego” przekazania
(„na dzień poprzedzający datę jej śmierci”) tych środków wcześniej przekazanych z
OFE, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Skarżący nie ma
interesu prawnego „wynikającego z dziedziczenia” ani innego tytułu do wydania
decyzji o innym przebiegu ubezpieczeń niż potwierdzająca znany skarżącemu
status emerytki jego małżonki, której organ rentowy ustalił prawo do emerytury
(art. 46 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 83 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych).
Istotne jest to, że w myśl art. 111a ust. 1 pkt 1-2 ustawy o OFE środki
zgromadzone na rachunku członka otwartego funduszu są przekazywane przez ten
fundusz, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na dochody
budżetu państwa tylko i dopiero wtedy, gdy właściwy organ emerytalny zawiadomi
OFE o ustaleniu członkowi otwartego funduszu prawa do emerytury,
uwarunkowanego od dyspozycji osoby ubiegającej się o ustalenie uprawnień
emerytalnych przekazania takich środków na dochody budżetu państwa (art. 46
ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach). Z dniem prawomocnego ustalenia
prawa do emerytury umowa z otwartym funduszem staje się nieważna z mocy
prawa (art. 111a ust. 2 tej ustawy). W konsekwencji oczywiście bezpodstawna była
10
próba „cofnięcia” przez skarżącego zrealizowanego wniosku jego żony, której organ
rentowy ustalił prawo do emerytury w związku z jej suwerenną (wnioskiem)
dyspozycją przekazania środków zgromadzonych na jej rachunku członka
otwartego funduszu emerytalnego przez ten fundusz, za pośrednictwem Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych, na dochody budżetu państwa, która nie wymagała
zgody drugiego małżonka (skarżącego). W konsekwencji prawnie i racjonalnie
bezpodstawny okazał się zarzut „nieważności” zrealizowanych w zamian za
ustalenie prawa do emerytury dyspozycji żony skarżącego (art. 82 k.c.)
sformułowany wobec legalnego wniosku emerytalnego oraz autonomicznych i
skutecznych dyspozycji jego żony przekazania środków zgromadzonych na
rachunku żony skarżącego w otwartym funduszu emerytalnym fundusz, za
pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na dochody budżetu państwa -
w zamian za ustalenie prawa do emerytury, którą żona skarżącego mogłaby
pobierać, gdyby ustało jej zatrudnienie po nabyciu uprawnień emerytalnych, a
nawet następnie okresowo bez przerywania tego zatrudnienia na podstawie
„ówcześnie uchylonego art. 103 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach”.
Powyższe oznacza, że nie ma podstaw prawnych cofnięcia wniosku
emerytalnego żony skarżącego po ustaleniu jej emerytury (art. 116 ust. 2 ustawy o
emeryturach i rentach) w zamiarze uzyskania przez skarżącego wypłaty
transferowej połowy środków wcześniej zgromadzonych na rachunku zmarłej
małżonki w otwartym funduszu emerytalnym, ponieważ po ustaleniu prawa do
emerytury umowa z otwartym funduszem emerytalnym stała się nieważna z mocy
prawa (art. 111a ust. 2b w związku z art. 131 ust. 1 a contrario ustawy o OFE),
bądź z zamiarem dochodzenia od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub od
Skarbu Państwa zrekompensowania połowy równowartości tych już
niezgromadzonych środków, które zostały legalnie i skutecznie przekazane na
dochody budżetu państwa w związku z ustaleniem prawa do emerytury żonie
skarżącego.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy wyrokował jak w sentencji w
zgodzie z art. 39814
k.p.c.
11