Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 377/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 11 kwietnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Henryk Gradzik (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jerzy Steckiewicz
SSA del. do SN Mariusz Młoczkowski
Protokolant Barbara Kobrzyńska
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Barbary Nowińskiej,
w sprawie B. S.
skazanego z art. 263 § 2 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 11 kwietnia 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Apelacyjnego […]
z dnia 27 czerwca 2013 r.,
zmieniającego wyrok Sądu Okręgowego w O.
z dnia 1 marca 2013 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania w postępowaniu
odwoławczym.
2
UZASADNIENIE
Wyrokiem Sądu Okręgowego w O. z dnia 1 marca 2013r., B. S. został
skazany za to (między innymi), że w kwietniu 2012r. w Ł. posiadał bez zezwolenia
broń palną w postaci rewolweru PL-611 Magnum Defender k – 56, tj. za
przestępstwo z art. 263§2 k.k. na karę roku pozbawienia wolności.
W apelacji od tego wyroku obrońca oskarżonego zarzucił obrazę przepisów
postępowania, która mogła mieć wpływ na jego treść:
- art. 7 k.p.k. w zw. z art. 2§2, 4 i 410 k.p.k. przez dowolną ocenę zeznań
złożonych przez świadków W. P. i P. P. w zakresie dotyczącym przypisanego
oskarżonemu czynu;
- art. 5§2 k.p.k. w zw. z art. 2§2 , 92 i 410 k.p.k. przez naruszenie zakazu
czynienia niekorzystnych domniemań w sytuacji, gdy stan dowodów nie
pozwala na ustalenie faktów, co przejawiło się w przyjęciu, że B. S. w kwietniu
2012r. posiadał broń palną w sytuacji, mimo że zeznania świadków W. P. i P. P.
temu przeczą;
- art. 410 k.p.k. w zw. z art. 424§1 k.p.k. przez wadliwe sporządzenie
uzasadnienia wyroku, uniemożliwiające skontrolowanie wydanego orzeczenia,
w szczególności wobec braku konkretnych ustaleń w uzasadnieniu co do
czynu posiadania broni przez B. S.;
- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na nieuzasadnionym przyjęciu, że
oskarżony w kwietniu 2012r. posiadał bez zezwolenia broń palną, w sytuacji
gdy nie był on mieszkańcem lokalu, w którym ujawniono broń, został tam
jedynie zatrzymany przez policję, przy czym broń została ujawniona wśród
rzeczy nie należących do B. S., a z zeznań świadków W. P. i P. P.
jednoznacznie wynika, iż B. S. nie był posiadaczem, ani właścicielem broni,
którą na długo przed przybyciem S. do mieszkania znaleźli ci świadkowie.
W konkluzji skarżący wnosił o zmianę wyroku przez uniewinnienie
oskarżonego, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania.
Po rozpoznaniu apelacji Sąd Apelacyjny wyrokiem z 27 czerwca 2013r.,
utrzymał w mocy wyrok w części skazującej oskarżonego za czyn z art. 263§2 k.k.
3
W kasacji od prawomocnego wyroku obrońca B. S. podniósł zarzuty
rażącego naruszenia prawa procesowego, mającego istotny wpływ na treść
rozstrzygnięcia, tj:
- art. 433§2 k.p.k. i art. 457§3 k.p.k. polegającego na tym, że Sąd odwoławczy w
wyniku nierzetelnego rozpoznania apelacji nie poddał wszechstronnej i
rzetelnej analizie zarzutów tam sformułowanych i nie ustosunkował się do nich
w stopniu wymaganym tymi przepisami, zwłaszcza w zakresie dotyczącym
naruszenia art. 410 k.p.k. i oparcia orzeczenia na przypuszczeniach i
poszlakach, z pominięciem dowodów ujawnionych na rozprawie, a to zeznań
świadków P. i P., które jednoznacznie wskazują, iż B. S. nie był posiadaczem
broni palnej, która znajdowała się w mieszkaniu zajmowanym przez świadka P.
na długo przed przybyciem B. S.;
- art. 7 k.p.k. w zw. z art. 2§2 k.p.k. w zw. z art. 4 i 410 k.p.k. przez dokonanie
dowolnej oceny zebranego materiału dowodowego, sprzecznej z zasadami
prawidłowego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego i
opacie się w decydującej mierze na domniemaniach z pominięciem zeznań
świadków P. i P.
Obrońca wniósł o uchylenie wyroku Sądu odwoławczego i uniewinnienie
oskarżonego, ewentualnie o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania w
drugiej instancji.
Sąd Najwyższy zważył:
Drugi zarzut kasacji jest bezzasadny z tego już względu, że nie jest
zwrócony przeciwko wyrokowi Sądu odwoławczego (art. 519 k.p.k.). Nie ma więc
charakteru zarzutu kasacyjnego. Skarżący zmierza w nim do podważenia oceny
dowodów, która doprowadziła do ustalenia, że oskarżony posiadał przedmiotowy
rewolwer. Dopatruje się w tej ocenie dowolności, której znamiona wypunktował w
treści zarzutu. Rzecz jednak w tym, że Sąd drugiej instancji, utrzymując w mocy
wyrok w zaskarżonym zakresie, nie dokonywał ponownie oceny dowodów ani nie
podejmował ustaleń faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia in merito. Kontrolował
natomiast pod tym względem wyrok Sądu Okręgowego, gdyż taka była jego rola
przy rozpoznaniu apelacji wniesionej na korzyść oskarżonego. Nie czyniąc żadnych
nowych ustaleń, ponad te, które zawarto w wyroku Sądu pierwszej instancji, Sąd
4
Apelacyjny nie miał wręcz sposobności dopuścić się obrazy art. 7 i art. 410 k.p.k.,
ani też art. 2§2 i art. 4 k.p.k., formułujących ogólne zasady postępowania karnego.
Nie można natomiast odmówić słuszności pierwszemu zarzutowi kasacji. W
uzasadnieniu wyroku Sąd Apelacyjny zamieścił jeden akapit dotyczący powodów
utrzymania w mocy wyroku w części skazującej B. S. za czyn z art. 263§2 kk (s. 41
uzasadnienia). Należy więc przyjąć, że podaną w nim argumentacją odniósł się
całościowo do apelacji podważającej zasadność tego skazania. Uczynił to jednak w
sposób skrótowy, wręcz zdawkowy. Sąd odwoławczy zauważył to tylko, że
ustalenie wskazujące na posiadanie przez oskarżonego rewolweru jest trafne,
skoro znaleziono go w miejscu ukrytym w mieszkaniu, w którym w czasie
przeszukania przebywał, a nadto, że ujawniono na tym przedmiocie ślady
biologiczne oskarżonego. Zeznania świadków wynajmujących mieszkanie, W. P. i P.
P., którzy stwierdzili, że znacznie wcześniej znaleźli rewolwer we wnęce na licznik
gazowy oraz że pokazali i udostępnili go oskarżonemu, Sąd ten skwitował uwagą,
że jest to niewiarygodne i wykluczone, skoro – jak powszechnie wiadomo –
posiadanie broni jest zabronione.
Jeśli zważyć, że treść uzasadnienia odzwierciedla sposób i wnikliwość
rozpoznania zarzutów apelacji, to zgodzić się trzeba ze skarżącym, że Sąd
odwoławczy nie poddał rzetelnemu rozważeniu zarzutów sformułowanych w
zwykłym środku odwoławczym. Przytoczone z uzasadnienia wyroku stwierdzenia
świadczą o tym, że Sąd drugiej instancji odniósł się w istocie tylko do zarzutu błędu
w ustaleniach faktycznych. Zabrakło natomiast rozważań co do pozostałych
zarzutów apelacji, w których wytknięto obrazę przepisów procesowych. Już z tego
powodu zasadność zarzutu naruszenia przepisów wskazanych w kasacji jawi się
jako oczywista.
Dotyczy to zwłaszcza podniesionej w apelacji obrazy przepisów art. 7, 410 i
424§1 k.p.k., zakreślających granice swobodnej oceny dowodów, obligujących do
wyrokowania na podstawie całokształtu ujawnionych okoliczności i normujących
warunki prawidłowego sporządzenia wyroku przez Sąd pierwszej instancji.
Apelujący zwracał uwagę, że w uzasadnieniu wyroku Sądu meriti nie podano
dlaczego odrzucone zostały dowody przeciwne, a więc zeznania świadków W. P. i
P. P. Raz jeszcze należy zauważyć, że z zeznań tych osób, stale przebywających
5
w mieszkaniu przy ul. P. […] w Ł. wynikałoby to przede wszystkim, że oskarżony
B. S. bywał w nim sporadycznie, a pistolet został znaleziony przez P. P. jeszcze
zimą 2012r. w zakrytej wnęce. Miał go przekazać W. P., a ten schował go do
kanapy, a więc w miejsce, w którym znaleziono ów przedmiot podczas
przeszukania przeprowadzonego przez funkcjonariuszy policji. Do tego czasu
pistolet miał być przekładany w różne miejsca i dotykany przez osoby
przebywające w mieszkaniu. W. P. wyraził przekonanie, że B. S. „nie miał
żadnego związku z tą bronią” (k. 1589, 2778-80, 2921).
Nie można nie zauważyć, że W. P. i P. P. i są jedynymi osobami, które
zeznały o okolicznościach dotyczących pochodzenia przedmiotowego rewolweru
i w żadnym stopniu nie obciążyli B. S. W całokształcie dowodów na posiadanie
broni przez oskarżonego wskazywałby tylko ślad biologiczny. Poszlaka ta
niekoniecznie musi świadczyć o „posiadaniu” broni w rozumieniu art. 263§2 kk,
skoro ślad biologiczny można było zostawić przez sam fizyczny kontakt z
rewolwerem w okolicznościach, o których zeznawał W. P.
Zeznania świadków, do których odwołał się autor kasacji podlegają
oczywiście swobodnej ocenie, ale odrzucając je, Sąd pierwszej instancji
powinien był rzeczowo i logicznie wykazać dlaczego są niewiarygodne. Od takiej
oceny Sąd Okręgowy uchylił się, stwierdzając jedynie, że nie wniosły one
niczego istotnego do sprawy, gdyż świadkowie nie potrafili wskazać do kogo
należał sporny rewolwer (k. 41 uzasadnienia). W nawiązaniu do tego, między
innymi, uchybienia skarżone było rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego zarzutami
obrazy przepisów postępowania. W uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego nie
zamieszczono wywodu, który wykazywałby dlaczego zarzuty procesowe uznano
za niezasadne. Oznacza to, że w kasacji skarżący trafnie podniósł naruszenie
przepisu art. 457§3 k.p.k.. Jeśli natomiast zważyć, że uzasadnienie wyroku
odzwierciedla, czy i w jaki sposób rozpoznano zarzuty środka odwoławczego, to
jako zasadny jawi się również zarzut obrazy art. 433§2 k.p.k.. Naruszenie zasad
procedowania unormowanych w obu tych przepisach miało rażący charakter i,
co oczywiste, mogło wywrzeć istotny wpływ na treść wyroku Sądu
odwoławczego. W tym stanie rzeczy zaskarżony kasacją wyrok należało uchylić i
6
przekazać sprawę do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym
(art. 537§2 k.p.k.).
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy powinnością Sądu Apelacyjnego
będzie rozpoznanie zarzutów apelacji w sposób odpowiadający standardom
wyznaczonym przepisami art. 433§2 i 457§3 k.p.k.