Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 64/14
POSTANOWIENIE
Dnia 17 kwietnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Michał Laskowski
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 kpk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 17 kwietnia 2014 r.,
sprawy B. B.
w sprawie o zadośćuczynienie za oczywiście niesłuszne tymczasowe aresztowanie
z powodu kasacji wniesionej przez pełnomocnika wnioskodawcy
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 15 listopada 2013 r.,
zmieniającego wyrok Sądu Okręgowego w W.
z dnia 27 czerwca 2013 r.,
p o s t a n o w i ł
1. oddalić kasację jako oczywiście bezzasadną,
2. na podstawie § 19, § 2 ust. 3 i § 14 ust. 3 pkt 2
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września
2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej
pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z dnia 3
października 2002 roku, Nr 163, poz. 1348 ze zmianami)
zasądzić od Skarbu Państwa na rzecz adwokat B.
L. prowadzącej Kancelarię Adwokacką
kwotę 738,00 zł, w tym 23 % podatku VAT, jako
pełnomocnikowi z urzędu wyznaczonemu w postępowaniu
kasacyjnym, za sporządzenie i wniesienie kasacji,
3. obciążyć Skarb Państwa kosztami sądowymi postępowania
kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
W dniu 26 stycznia 2011 r. B. B. skierował do Sądu Okręgowego wniosek o
odszkodowanie i zadośćuczynienie w wysokości 20.000 złotych za niesłuszne
tymczasowe aresztowanie w okresie od dnia 9 lipca 2010 r. do dnia 14 września
2010 r., zastosowane w sprawie Sądu Rejonowego w W. o sygn. III K …/09. W dniu
29 czerwca 2012 r. żądanie to zostało rozszerzone i B. B. domagał się kwoty
600.000 złotych zadośćuczynienia i 400.000 złotych odszkodowania.
Wnioskodawca podkreślił, że poza tym, że był bezpodstawnie tymczasowo
aresztowany, to nadto nie postawiono go w dniu zatrzymania przed sędzią, w
okresie od dnia 9 lipca do dnia 19 lipca 2010 r. wykonywano wobec niego karę,
której nie powinien był ponieść, a nadto w okresie tymczasowego aresztowania
wprowadzono do wykonania inne orzeczone wobec niego kary mimo zainicjowania
przez niego postępowań zmierzających do odroczenia wykonania tych kar.
Wniosek został następnie zmodyfikowany przez pełnomocnika wnioskodawcy, który
ostatecznie ograniczył się do żądania zasądzenia kwoty 600.000 złotych tytułem
zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.
Sąd Okręgowy, wyrokiem z dnia 27 czerwca 2013 r., oddalił w całości
wniosek B. B.
Apelację od tego wyroku wniósł pełnomocnik wnioskodawcy, który
zaskarżając wyrok w całości zarzucił mu obrazę szeregu przepisów prawa
procesowego, polegającą na dokonaniu błędnych ocen okoliczności sprawy i
dowodów w postaci zeznań wnioskodawcy i świadków G. B. i M. B. Pełnomocnik
wnioskodawcy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie na rzecz
wnioskodawcy kwoty 600.000 złotych tytułem zadośćuczynienia za oczywiście
niesłuszne tymczasowe aresztowanie w okresie od dnia 9 lipca 2010 r. do dnia 14
września 2010 r., zastosowane w sprawie Sądu Rejonowego w W.
Po rozpoznaniu apelacji pełnomocnika wnioskodawcy, Sąd Apelacyjny
wyrokiem z dnia 15 listopada 2013 r., zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że
zasądził od Skarbu Państwa na rzecz B. B. kwotę 4.000 złotych tytułem
zadośćuczynienia za oczywiście niesłuszne tymczasowe aresztowanie w dniach od
9 lipca 2010 r. do dnia 14 września 2010 r. w sprawie Sądu Rejonowego w W. o
3
sygn. III …/09, z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do
dnia zapłaty. W pozostałej części wniosek oddalono.
Kasację od tego wyroku wniósł pełnomocnik wnioskodawcy. Zaskarżył w niej
wyrok Sądu Apelacyjnego w części oddalającej wniosek. Pełnomocnik
wnioskodawcy zarzucił wyrokowi:
1. rażące naruszenie prawa karnego procesowego, mające istotny wpływ na
treść zaskarżonego wyroku – to jest art. 7 k.p.k. w zw. z art. 433 § 2 k.p.k.
poprzez nierozważenie zarzutu zawartego w punkcie 3 apelacji
pełnomocnika wnioskodawcy i dokonanie w konsekwencji tego dowolnej i
błędnej oceny dowodów,
2. rażące naruszenie prawa karnego procesowego, mające istotny wpływ na
treść zaskarżonego wyroku – to jest art. 433 § 2 k.p.k. w zw. z art. 457 § 3
k.p.k. poprzez nierozważenie wszystkich zarzutów postawionych w kasacji
pełnomocnika wnioskodawcy oraz nieustosunkowanie się do ich treści,
podczas gdy przepisy nakładają taki obowiązek na sąd odwoławczy.
Pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonej
części i zasądzenie od Skarbu państwa na rzecz B. B. kwoty 76.000 złotych z
ustawowymi odsetkami tytułem zadośćuczynienia za oczywiście niesłuszne
tymczasowe aresztowanie w okresie od dnia 9 lipca 2010 r. do dnia 14 września
2010 r.
W kasacji sformułowano także wniosek alternatywny o uchylenie zaskarżonego
wyroku w części oddalającej wniosek i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu
do ponownego rozpoznania. Pełnomocnik wnioskodawcy wniósł ponadto o
zasądzenie na jego rzecz kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z
urzędu.
W pisemnej odpowiedzi na kasację prokurator Prokuratury Apelacyjnej
wniósł o jej oddalenie jako oczywiście bezzasadnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja pełnomocnika wnioskodawcy jest bezzasadna w stopniu, który
umożliwił jej rozpoznanie na posiedzeniu wyznaczonym w trybie z art. 535 § 3 k.p.k.
Na wstępie stwierdzić należy, że podstawowy wniosek kasacji nie mógł być
uwzględniony nie tylko z powodu oczywistej bezzasadności zarzutów kasacji, ale
4
także z powodów procesowych. Sąd Najwyższy jako sąd kasacyjny nie może
bowiem wydawać orzeczeń o charakterze reformatoryjnym, co wprost wynika z
treści art. 537 k.p.k. i nie wymaga głębszego uzasadnienia.
Zarzuty kasacji dotyczą rzetelności kontroli odwoławczej przeprowadzonej w
tej sprawie przez Sąd Apelacyjny. Zauważyć przy tym trzeba, że zgodnie z art. 523
§ 1 k.p.k. do uwzględnienia kasacji może prowadzić tylko stwierdzenie naruszenia
prawa bądź w postaci bezwzględnej przyczyny odwoławczej, bądź innego
naruszenia, ale takiego, które ma charakter rażący, a nadto mogło mieć, i to istotny,
wpływ na treść orzeczenia. Takich naruszeń prawa nie stwierdzono w toku
postępowania kasacyjnego. Stwierdzić trzeba, że B. B. był w przedmiotowej
sprawie niesłusznie aresztowany przez 68 dni. Mimo odbywania w trakcie
stosowania tymczasowego aresztowania kary pozbawienia wolności orzeczonej w
innej sprawie (w okresie od dnia 19 lipca 2010 r. do dnia 14 września 2010 r.),
uznać należy, że fakt jednoczesnego stosowania tymczasowego aresztowania
zwiększał stopień dolegliwości związanych z pozbawieniem wolności. Status osoby
tymczasowo aresztowanej powoduje bowiem stosowanie szeregu dodatkowych
rygorów, które nie dotykają osoby odbywającej jedynie karę pozbawienia wolności.
Okoliczności te wzięte zostały pod uwagę przez sąd odwoławczy, co wprost wynika
z uzasadnienia zaskarżonego kasacją wyroku. Sąd ten weryfikując argumentację
sądu pierwszej instancji i dokonując zmiany zaskarżonego wyroku dokonał oceny
stopnia dolegliwości związanych z tymczasowym aresztowaniem wnioskodawcy i
trafnie podkreślił, że B. B. utracił pracę przed zastosowaniem tymczasowego
aresztowania, także przed tym dniem skreślono go z listy studentów, nie można
zatem utraty pracy i uniemożliwienia kontynuowania studiów wiązać z faktem
tymczasowego aresztowania. Przedstawiane przez wnioskodawcę argumenty
dotyczące tego, że wprowadzone do wykonania kary mogły być odroczone w
związku z jego wnioskami składanymi w sądzie mają charakter hipotetyczny, sąd
ad quem trafnie podkreślił, że są to decyzje fakultatywne. Sąd ten ocenił także,
akcentowany we wniosku i apelacji, wpływ tymczasowego aresztowania na dobre
imię wnioskodawcy słusznie zauważając, że B. B. był już w przeszłości skazany i
odbywał karę pozbawienia wolności, co niewątpliwie miało znaczenie dla opinii
środowiska, w którym się obracał.
5
Sąd odwoławczy jest zobowiązany do rozważenia wszystkich zarzutów
sformułowanych w środku odwoławczym. Chodzi jednak o istotę tych zarzutów, a
nie koniecznie literalne odnoszenie się w treści uzasadnienia do każdego z nich,
zwłaszcza wtedy gdy dochodzi do choćby częściowego powielania argumentacji
zawartej już w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia. Lektura uzasadnienia
wyroku, który zaskarżony został kasacją prowadzi do wniosku, że Sąd Apelacyjny
przeprowadził kontrolę odwoławczą w sposób spełniający standardy określone w
przepisach procesowych, jednocześnie zatem nie doszło do naruszenia reguł
zawartych w art. 7 k.p.k. oraz art. 433 § 2 k.p.k. i art. 457 § 3 k.p.k.
Z powyższych względów orzeczono jak w części dyspozytywnej
postanowienia. Orzeczenie o kosztach zastępstwa procesowego znajduje
uzasadnienie w treści przepisów wskazanych w punkcie 2 postanowienia, zaś w
odniesieniu do kosztów sądowych postępowania kasacyjnego zastosowanie ma
przepis art. 554 § 2 k.p.k.