Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 445/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 15 maja 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Eugeniusz Wildowicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Włodzimierz Wróbel
SSA del. do SN Dariusz Czajkowski
Protokolant Danuta Bratkrajc
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Jerzego Engelkinga
w sprawie W. B.
skazanego z art. 65 § 1 kks w zw. z art. 23 § 1 i 3 kks
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 15 maja 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść
od wyroku Sądu Rejonowego w K.
z dnia 14 marca 2013 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Rejonowemu w K. do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Prokurator, oskarżając W. B. o popełnienie czynu z art. 65 § 1 k.k.s.
polegającego na tym, że w dniu 13 listopada 2012 r. w K. przy ul. O. na terenie
giełdy towarowej oraz w L. i J. przechowywał bez znaków akcyzy wyroby akcyzowe
2
stanowiące przedmiot czynu zabronionego w postaci papierosów z napisami
„Marlboro” w ilości 278.600 sztuk, powodując uszczuplenie należności
publicznoprawnej w wysokości 178.986,57 zł oraz w postaci krajanki tytoniowej o
wadze 50 kg, powodując uszczuplenie należności publicznoprawnej w wysokości
29.367 zł, co łącznie powoduje uszczuplenie należności publicznoprawnej w
wysokości 208.353,57 zł, wraz z aktem oskarżenia skierował na podstawie art. 335
§ 1 k.p.k. wniosek o wydanie wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionej z
oskarżonym kary w wymiarze roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z
warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat próby, grzywny w
wysokości 500 stawek dziennych po 60 zł każda oraz o obciążenie oskarżonego
kosztami i opłatami.
Sąd Rejonowy uwzględniając powyższy wniosek, po jego zmodyfikowaniu
przez strony na posiedzeniu w dniu 14 marca 2013 r. w ten sposób, że okres
warunkowego zawieszenia wykonania kary określono na 3 lata, wysokość kary
grzywny na 350 stawek dziennych w kwocie po 100 zł każda, nadto orzeczenie
przepadku zabezpieczonych dowodów, wyrokiem z dnia 14 marca 2013 r., sygn.
akt VIII K …/12 uznał W. B. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i za to:
- na mocy art. 65 § 1 w zw. z art. 23 § 1 i 3 k.k.s. wymierzył mu karę roku i 6
miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wymiarze 350 stawek
dziennych ustalając wysokość stawki na kwotę 100 zł,
- na mocy art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. w zw. z art. 20 § 2 k.k.s.
wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił
oskarżonemu na okres próby wynoszący 3 lata,
- na mocy art. 63 § 1 k.k. w zw. z art. 20 § 2 k.k.s. na poczet kary grzywny
zaliczył okres rzeczywistego pozbawienia w sprawie w dniu 13 listopada 2012 r.,
- na mocy art. 30 § 2, art. 29 pkt 1 k.k.s. oraz art. 31 § 6 k.k.s. orzekł o
przepadku dowodów rzeczowych na rzecz Skarbu Państwa i zarządził ich
zniszczenie,
- na mocy art. 627 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s. i art. 2 ust. 4 oraz art. 3
ust. 1 ustawy z 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych obciążył go w
całości kosztami sądowymi.
3
Wyrok ten nie został zaskarżony przez strony i uprawomocnił się w dniu 22
marca 2013 r.
Od powyższego wyroku kasację na korzyść W. B. złożył Prokurator
Generalny, w której zarzucił rażące i mające istotny wpływ na jego treść naruszenie
prawa procesowego i materialnego, to jest:
- art. 156 § 1 i 3 k.k.s. w zw. z art. 343 § 7 k.p.k. polegające na zaniechaniu
przez sąd uzależnienia uwzględnienia wniosku oskarżonego W. B. o skazanie bez
przeprowadzania rozprawy od uiszczenia wymagalnej należności publicznoprawnej
w wyznaczonym terminie;
- art. 65 § 1 k.k.s. polegające na jego błędnym zastosowaniu, co
doprowadziło do skazania wymienionego za ten czyn, mimo iż z opisu czynu
wynikało, że kwota podatku narażonego na uszczuplenie w czasie jego popełnienia
wynosiła 208.353,57 zł, a zatem stanowiła małą wartość w rozumieniu art. 53 § 14
k.k.s., co uzasadniało zakwalifikowanie tego czynu z art. 65 § 3 k.k.s. zagrożonego
karą łagodniejszego rodzaju.
W tym stanie rzeczy wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie
sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest zasadna.
Istotnie zaskarżony wyrok został wydany z rażącą obrazą przepisów prawa
materialnego oraz prawa procesowego, a mianowicie art. 65 § 1 k.k.s. i art. 156 § 1
i 3 k.k.s. w zw. z art. 343 § 7 k.p.k., która  z uwagi na swój charakter – miała
istotny wpływ na jego treść.
Zasadny jest przede wszystkim drugi zarzut kasacji podnoszący rażące
naruszenie art. 65 § 1 k.k.s. poprzez jego bezpodstawne zastosowanie. Z opisu
przypisanego oskarżonemu czynu wynika, że kwota uszczuplonej należności
publicznoprawnej wynosiła 208.353,57 zł, a zatem w okresie jego popełnienia – w
dniu 13 listopada 2012 r. – była to mała wartość w rozumieniu art. 53 § 14 k.k.s., a
więc taka, która w czasie popełnienia czynu zabronionego nie przekracza
dwustukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. Zgodnie bowiem z
rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie
minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2012 r. (Dz. U. 2012, Nr 192, poz. 1141)
4
od dnia 1 stycznia 2012 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosiło 1.500 zł.
Wynika stąd, że w czasie popełnienia czynu przypisanego oskarżonemu
dwustukrotna wysokość minimalnego wynagrodzenia wynosiła 300.000 zł, a zatem
była znacznie wyższa od kwoty podatku narażonego na uszczuplenie przyjętej w
opisie czynu, co uzasadniało jego zakwalifikowanie z art. 65 § 3 k.k.s. Czyn ten jest
zagrożony jedynie karą grzywny w wysokości do 720 stawek dziennych.
Tymczasem W. B. za czyn z art. 65 § 1 k.k.s. został skazany na karę roku i 6
miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na
okres 3 lat próby oraz karę grzywny w wymiarze 350 stawek dziennych w kwocie
po 100 zł stawka, a zatem na karę surowszą. Oczywisty jest zatem wniosek, że
Sąd bezpodstawnie przyjął kwalifikację czynu z art. 65 § 1 k.k.s. i na tej podstawie
skazał oskarżonego, mimo iż jej wadliwość w świetle opisu czynu zabronionego jest
dostrzegalna prima facie.
Trafnie autor kasacji upatruje również w działaniu sądu rażącego naruszenia
art. 156 § 1 i 3 k.k.s. w zw. z art. 343 § 7 k.p.k. skutkującego wydaniem wyroku na
posiedzeniu.
Nie ulega wątpliwości, że prokurator w sprawie o przestępstwo skarbowe
może umieścić w akcie oskarżenia wniosek o wydanie wyroku skazującego i
orzeczenie uzgodnionej z oskarżonym kary lub środka karnego, na zasadzie
określonej w art. 156 § 1 k.k.s., który stanowi lex specialis w postępowaniu
karnoskarbowym. Poza sporem jest, że sąd orzekający jest związany treścią
uzgodnień pomiędzy oskarżonym a oskarżycielem publicznym i nie może wydać
wyroku skazującego wbrew lub ponad te uzgodnienia. Nie zwalnia to jednak sądu
meriti z obowiązku kontroli takiego wniosku. Powinien on wpierw zbadać sprawę
pod kątem ustaleń faktycznych i zawinienia, a także zastosowanych przepisów
prawa materialnego i w wypadku dostrzeżenia jakichkolwiek wad wniosku
oskarżyciela publicznego wniosku tego nie uwzględnić, i skierować sprawę do
rozpoznania na zasadach ogólnych, zgodnie z art. 343 § 7 k.p.k. Sąd może jednak
od tego odstąpić, gdy oskarżyciel publiczny skoryguje wniosek w kierunku
postulowanym przez sąd (por. wyrok SN z 19 kwietnia 2013 r., V KK 17/13, wyrok
SN z 20 czerwca 2007 r., III KK 129/07). W niniejszej sprawie sąd orzekający
całkowicie zlekceważył powyższy obowiązek kontroli. Obowiązkiem sądu
5
wynikającym wprost z art. 156 § 3 in fine k.k.s. było ustalenie, przed
uwzględnieniem wniosku oskarżyciela publicznego, czy uszczuplona należność
publicznoprawna została uiszczona w całości, i w wypadku stwierdzenia, że nie
miało to miejsca, do zobowiązania oskarżonego do jej uiszczenia, zakreślając mu
przy tym stosowny termin, pod rygorem nieuwzględnienia wniosku prokuratora o
skazanie bez przeprowadzania rozprawy. Niedopełnienie tego obowiązku
zobowiązuje sąd do skierowania sprawy do rozpoznania na zasadach ogólnych,
zgodnie z art. 343 § 7 k.p.k. W niniejszej sprawie ten warunek nie został spełniony.
Kwestia uiszczenia uszczuplonej należności publicznoprawnej nie była bowiem
ustalana przez sąd meriti.
Wątpliwości istniejące w chwili orzekania przede wszystkim co do kwalifikacji
prawnej czynu, jak również spełnienia wszystkich przesłanek z art. 165 § 1 i 3
k.k.s., nie pozwalały sądowi na bezkrytyczne uwzględnienie wniosku prokuratora.
Sąd Rejonowy powinien był dostrzec powyższe i postąpić zgodnie z nakazem
określonym w art. 343 § 7 k.p.k., czyli skierować sprawę do rozpoznania na
zasadach ogólnych. Wskazane wątpliwości mogły być wówczas usunięte. Skoro
Sąd Rejonowy tego nie uczynił, to tym samym dopuścił się rażącego i mającego
istotny wpływ na treść wyroku (art. 523 § 1 k.p.k.) naruszenia przepisów prawa
materialnego i procesowego, wskazanego w zarzutach kasacyjnych.
Kierując się powyższym, Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i
przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania. W jego toku
Sąd ten, rozpoznając sprawę na zasadach ogólnych, uwzględni powyższe uwagi.
Rozważywszy powyższe, Sąd Najwyższy orzekł jak w wyroku.