Ts 74/99
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
206
POSTANOWIENIE
z dnia 5 października 1999 r.
Sygn. Ts 74/99
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Teresa Dębowska-Romanowska
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Jana R., w sprawie zgodności:
art. 15, art. 38 i art. 52 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (tekst jednolity z 1989 r. Dz.U. Nr 24, poz. 127) oraz art. 28 i art. 44 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 1991 r. Nr 7, poz. 24) z art. 32, art. 64 i art. 67 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej;
odrzucić wniosek skarżącego o przywrócenie terminu do złożenia skargi konstytucyjnej.
Uzasadnienie:
W skardze konstytucyjnej Jana R., sporządzonej 22 maja 1999 r. zakwestionowano zgodność art. 15, art. 38 i art. 52 ustawy z 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin oraz art. 28 i art. 44 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników z art. 32, art. 64 i art. 67 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Pełnomocnik skarżącego podniósł, iż niekonstytucyjność pierwszej z kwestionowanych ustaw wynika z wprowadzonego przez ustawodawcę uzależnienia przyznania rolnikowi emerytury od przekazania gospodarstwa rolnego na własność następcy lub Państwa. Niezgodność z konstytucją przepisów drugiej ustawy wiąże się – zdaniem skarżącego – z wynikającym z nich mechanizmem zawieszenia wypłaty emerytury w przypadku prowadzenia przez emeryta działalności rolniczej, i to bez względu na rzeczywistą wielkość dochodu. W ocenie pełnomocnika skarżącego kwestionowane przepisy dyskryminują rolników w stosunku do ogółu obywateli.
Jednocześnie pełnomocnik skarżącego zwrócił się z wnioskiem o przywrócenie skarżącemu terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej. Uzasadnił to brakiem prawidłowego pouczenia skarżącego ze strony organów, do których zwracał się z pismami o terminie i trybie wnoszenia skargi konstytucyjnej.
Trybunał Konstytucyjny zważył co następuje:
Zgodnie z treścią art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643), warunkiem merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest jej złożenie w terminie dwóch miesięcy od daty doręczenia skarżącemu ostatecznego rozstrzygnięcia, wyczerpującego tok instancji w sprawie. Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego poglądem (por. postanowienie z 28 stycznia 1998 r., sygn. Ts 21/97, OTK ZU Nr 2/1998, poz. 23; postanowienie z 15 lipca 1998 r., sygn. Ts 79/98, OTK ZU Nr 5/1998, poz. 87; postanowienie z 10 sierpnia 1998 r., sygn. Ts 73/98, OTK ZU Nr 5/1998, poz. 82; postanowienie z 25 listopada 1998 r., sygn. Ts 92/98, OTK ZU Nr 3/1999) dwumiesięczny termin, o którym mowa we wskazanym wyżej przepisie ma charakter materialnoprawny, wyznacza on czasową granicę dla podjęcia przez skarżącego czynności proceduralnej, niezbędnej (choć nie wystarczającej) do wywołania skutku w postaci stwierdzenia niekonstytucyjności kwestionowanych przepisów. Naruszenie tego terminu wyłącza możliwość merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej. Trybunał Konstytucyjny w pełni podtrzymuje pogląd wyrażony w powołanych wyżej postanowieniach, iż skarga konstytucyjna nie ma charakteru zwykłej czynności procesowej dokonywanej w normalnym toku instancji, co przesądza, iż ustawowo określony termin do jej wniesienia ma charakter terminu zawitego i nie ma możliwości jego przywrócenia. Z uwagi na nadzwyczajny charakter skargi konstytucyjnej jako środka ochrony konstytucyjnych praw i wolności, nie mają w tym przypadku zastosowania przepisy kodeksu postępowania cywilnego o możliwości przywrócenia terminu procesowego, w szczególności zaś art. 168 § 1 kpc.
W niniejszej sprawie ostatecznym rozstrzygnięciem podjętym w sprawie Jana R. jest wyrok Sądu Wojewódzkiego w S. z 4 czerwca 1998 r. Wyrok ten został doręczony skarżącemu 24 sierpnia 1998 r., natomiast skarga konstytucyjna została złożona w Trybunale Konstytucyjnym dopiero 24 maja 1999 r. (data nadania w Urzędzie Pocztowym). Nie ulega więc wątpliwości, że doszło do znacznego przekroczenia dwumiesięcznego terminu przewidzianego w art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Stwierdzenia faktu przekroczenia terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej nie może również zmienić okoliczność, iż skarżący zwrócił się 31 grudnia 1998 r. do Sądu Rejonowego w P. o wyznaczenie pełnomocnika z urzędu. Termin do wniesienia skargi konstytucyjnej upłynął już bowiem przed tą datą, co tym samym wyklucza możliwość zastosowania w niniejszej sprawie – wynikającego z art. 48 ust. 2 zd. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym - zawieszenia biegu terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej.
Biorąc powyższe pod uwagę, skardze konstytucyjnej Jana R. należało odmówić nadania dalszego biegu, odrzucając jednocześnie wniosek pełnomocnika skarżącego o przywrócenie terminu do jej wniesienia.
POSTANOWIENIE
z dnia 5 października 1999 r.
Sygn. Ts 74/99
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Teresa Dębowska-Romanowska
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Jana R., w sprawie zgodności:
art. 15, art. 38 i art. 52 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (tekst jednolity z 1989 r. Dz.U. Nr 24, poz. 127) oraz art. 28 i art. 44 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 1991 r. Nr 7, poz. 24) z art. 32, art. 64 i art. 67 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej;
odrzucić wniosek skarżącego o przywrócenie terminu do złożenia skargi konstytucyjnej.
Uzasadnienie:
W skardze konstytucyjnej Jana R., sporządzonej 22 maja 1999 r. zakwestionowano zgodność art. 15, art. 38 i art. 52 ustawy z 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin oraz art. 28 i art. 44 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników z art. 32, art. 64 i art. 67 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Pełnomocnik skarżącego podniósł, iż niekonstytucyjność pierwszej z kwestionowanych ustaw wynika z wprowadzonego przez ustawodawcę uzależnienia przyznania rolnikowi emerytury od przekazania gospodarstwa rolnego na własność następcy lub Państwa. Niezgodność z konstytucją przepisów drugiej ustawy wiąże się – zdaniem skarżącego – z wynikającym z nich mechanizmem zawieszenia wypłaty emerytury w przypadku prowadzenia przez emeryta działalności rolniczej, i to bez względu na rzeczywistą wielkość dochodu. W ocenie pełnomocnika skarżącego kwestionowane przepisy dyskryminują rolników w stosunku do ogółu obywateli.
Jednocześnie pełnomocnik skarżącego zwrócił się z wnioskiem o przywrócenie skarżącemu terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej. Uzasadnił to brakiem prawidłowego pouczenia skarżącego ze strony organów, do których zwracał się z pismami o terminie i trybie wnoszenia skargi konstytucyjnej.
Trybunał Konstytucyjny zważył co następuje:
Zgodnie z treścią art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643), warunkiem merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest jej złożenie w terminie dwóch miesięcy od daty doręczenia skarżącemu ostatecznego rozstrzygnięcia, wyczerpującego tok instancji w sprawie. Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego poglądem (por. postanowienie z 28 stycznia 1998 r., sygn. Ts 21/97, OTK ZU Nr 2/1998, poz. 23; postanowienie z 15 lipca 1998 r., sygn. Ts 79/98, OTK ZU Nr 5/1998, poz. 87; postanowienie z 10 sierpnia 1998 r., sygn. Ts 73/98, OTK ZU Nr 5/1998, poz. 82; postanowienie z 25 listopada 1998 r., sygn. Ts 92/98, OTK ZU Nr 3/1999) dwumiesięczny termin, o którym mowa we wskazanym wyżej przepisie ma charakter materialnoprawny, wyznacza on czasową granicę dla podjęcia przez skarżącego czynności proceduralnej, niezbędnej (choć nie wystarczającej) do wywołania skutku w postaci stwierdzenia niekonstytucyjności kwestionowanych przepisów. Naruszenie tego terminu wyłącza możliwość merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej. Trybunał Konstytucyjny w pełni podtrzymuje pogląd wyrażony w powołanych wyżej postanowieniach, iż skarga konstytucyjna nie ma charakteru zwykłej czynności procesowej dokonywanej w normalnym toku instancji, co przesądza, iż ustawowo określony termin do jej wniesienia ma charakter terminu zawitego i nie ma możliwości jego przywrócenia. Z uwagi na nadzwyczajny charakter skargi konstytucyjnej jako środka ochrony konstytucyjnych praw i wolności, nie mają w tym przypadku zastosowania przepisy kodeksu postępowania cywilnego o możliwości przywrócenia terminu procesowego, w szczególności zaś art. 168 § 1 kpc.
W niniejszej sprawie ostatecznym rozstrzygnięciem podjętym w sprawie Jana R. jest wyrok Sądu Wojewódzkiego w S. z 4 czerwca 1998 r. Wyrok ten został doręczony skarżącemu 24 sierpnia 1998 r., natomiast skarga konstytucyjna została złożona w Trybunale Konstytucyjnym dopiero 24 maja 1999 r. (data nadania w Urzędzie Pocztowym). Nie ulega więc wątpliwości, że doszło do znacznego przekroczenia dwumiesięcznego terminu przewidzianego w art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Stwierdzenia faktu przekroczenia terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej nie może również zmienić okoliczność, iż skarżący zwrócił się 31 grudnia 1998 r. do Sądu Rejonowego w P. o wyznaczenie pełnomocnika z urzędu. Termin do wniesienia skargi konstytucyjnej upłynął już bowiem przed tą datą, co tym samym wyklucza możliwość zastosowania w niniejszej sprawie – wynikającego z art. 48 ust. 2 zd. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym - zawieszenia biegu terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej.
Biorąc powyższe pod uwagę, skardze konstytucyjnej Jana R. należało odmówić nadania dalszego biegu, odrzucając jednocześnie wniosek pełnomocnika skarżącego o przywrócenie terminu do jej wniesienia.