Pełny tekst orzeczenia

100

POSTANOWIENIE
z dnia 5 lutego 2001 r.
Sygn. Ts 182/00


Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jerzy Stępień

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Zenona M. w sprawie zgodności:
art. 393 pkt 1 oraz art. 411 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) z art. 2, art. 7, art. 77 ust. 2, art. 79 ust. 1, art. 176 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.


Uzasadnienie:

W skardze konstytucyjnej Zenona M. wniesiono o stwierdzenie niezgodności art. 411 kodeksu postępowania cywilnego z art. 2, art. 7, art. 77 ust. 2, art. 79 ust. 1 oraz art. 176 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Pełnomocnik skarżącego podniósł także zarzut, iż treść art. 393 pkt 1 (obecnie art. 3921  1) kodeksu postępowania cywilnego przesądziła o naruszeniu jego praw wynikających z art. 77 ust. 2 i art. 176 ust. 1 Konstytucji RP.
Skarga konstytucyjna została osnuta na następującym stanie faktycznym. Wyrokiem z 19 lutego 1998 r. (sygn. I Ca 2329/97) Sąd Rejonowy w Bydgoszczy oddalił powództwo skarżącego o zapłatę. Apelacja od tego wyroku została oddalona wyrokiem Sądu Wojewódzkiego z 8 października 1998 r. (sygn. II Ca 377/98). Postanowieniem z 15 lipca 1999 r. (sygn. II Ca 377/98) Sąd Okręgowy w Bydgoszczy odrzucił skargę o wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem z 8 października 1998 r. Kasacja od tego postanowienia została odrzucona postanowieniem Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z 25 listopada 1999 r. (sygn. II Ca 377/98). Postanowieniem z 13 lipca 2000 r. (sygn. IV CZ 47/00), doręczonym skarżącemu 19 września 2000 r., Sąd Najwyższy oddalił zażalenie skarżącego od postanowienia Sądu Okręgowego o odrzuceniu kasacji.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 5 grudnia 2000 r. pełnomocnik skarżącego został wezwany do wskazania, jakie konstytucyjne wolności lub prawa skarżącego zostały naruszone ostatecznym orzeczeniem sądu opartym na zakwestionowanych w skardze przepisach oraz wskazania na czym polega niezgodność zaskarżonych przepisów z art. 2, art. 7, art. 77 ust. 2, art. 79 ust. 1 oraz art. 176 ust. 1 Konstytucji RP.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej skarga konstytucyjna przysługuje każdemu, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone ostatecznym rozstrzygnięciem sądu lub organu administracji publicznej. Nadto, zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, skarga konstytucyjna powinna zawierać wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa skarżącego i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone. Wskazanie konstytucyjnego prawa lub wolności aktualizuje interes prawny skarżącego w uzyskaniu od Trybunału Konstytucyjnego rozstrzygnięcia o konstytucyjności przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego zastosowanego wobec skarżącego (por. postanowienie z 17 lutego 1999 r., sygn. Ts 154/98, OTK ZU Nr 2/1999, poz. 34).
Pełnomocnik skarżącego podniósł, iż wskutek wydania rozstrzygnięć, których podstawą były zakwestionowane przepisy doszło do naruszenia określonej w art. 2 Konstytucji zasady demokratycznego państwa prawnego oraz zagwarantowanej w art. 7 Konstytucji zasady praworządności i legalności. Po wezwaniu do uzupełnienia skargi pełnomocnik skarżącego wskazał jako podstawę skargi zasadę sprawiedliwości społecznej oraz wywodzoną z art. 2 Konstytucji zasadę zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa. W uzupełnieniu skargi nie wykazano jednak przekonująco, iżby rzeczywiście doszło do naruszenia wskazanych norm konstytucyjnych. Zarzuty pełnomocnika skarżącego stanowią jedynie bardzo uogólnione i niejasne odniesienie do powołanych zasad konstytucyjnych. Z przedstawionej argumentacji wynika, iż skarżący dopatruje się naruszenia tych zasad wyłącznie w fakcie negatywnych rozstrzygnięć sądów w jego sprawie. Taki wywód, stanowiący twierdzenie bez jakiegokolwiek uzasadnienia, nie prowadzi – z oczywistych względów – do uprawdopodobnienia naruszenia praw konstytucyjnych przysługujących skarżącemu.
W podobny sposób podniesiono w skardze zarzut naruszenia powołanej jako wzorzec kontroli konstytucyjnej zasady praworządności i legalności (art. 7 Konstytucji). Zasada ta jest normą ustrojową, adresowaną do organów państwa, nie reguluje zaś w sposób bezpośredni wolności i praw obywateli.
Pełnomocnik skarżącego nie wskazał praw podmiotowych swego mocodawcy, których naruszenie pozostawałoby w związku ze złamaniem powyższej zasady. Na poparcie zarzutu niekonstytucyjności podniesiono jedynie, iż “postępowanie organów sądowych w sprawie skarżącego nie było praworządne”.
Nadto skarżący wskazuje jako podstawę skargi art. 77 ust. 2 oraz art. 79 ust. 1 Konstytucji. Podkreślić należy, iż przepis art. 77 ust. 2 Konstytucji stanowi dopełnienie określonego w art. 45 ust. 1 Konstytucji prawa do sądu, gdyż zawiera zakaz zamykania przez ustawę drogi sądowej dla dochodzenia naruszonych wolności lub praw (prawo do sądu w ujęciu negatywnym). Pełnomocnik skarżącego podniósł, iż zaskarżony przepis art. 411 kpc jest zdaniem skarżącego niezgodny z treścią art. 77 ust. 2 Konstytucji, jednakże zarzutu tego w żaden sposób nie uzasadnił. Natomiast w piśmie procesowym uzupełniającym braki skargi wskazał wprost, że przepis art. 77 Konstytucji został naruszony przez sąd, ponieważ odrzucono skargę o wznowienie złożoną przez skarżącego. Z kolei podnoszony przez skarżącego zarzut naruszenia przez zakwestionowane przepisy art. 79 ust. 1 Konstytucji wydaje się całkowicie bezpodstawny. W treści art. 79 ust. 1 Konstytucji ustrojodawca ustanowił możliwość dochodzenia naruszonych praw lub wolności konstytucyjnych w drodze skargi wnoszonej do Trybunału Konstytucyjnego. W związku z tym nie sposób przyjąć, iżby którykolwiek z kwestionowanych w skardze przepisów kodeksu postępowania cywilnego zamykał skarżącemu drogę do dochodzenia naruszonych praw lub wolności konstytucyjnych w procedurze skargi konstytucyjnej.
W skardze zakwestionowano ponadto zgodność zastosowanego wobec skarżącego art. 393 pkt 1 kodeksu postępowania cywilnego z art. 176 ust. 1 Konstytucji RP. Z treści art. 176 ust. 1 Konstytucji pełnomocnik skarżącego wywodzi “prawo odwołania się do Sądu Najwyższego”.
Rozpatrując ten zarzut należy podkreślić, iż dyspozycja art. 176 ust. 1 Konstytucji (“postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne”) wyznacza ustawodawcy konstytucyjne minimum proceduralne, nie daje jednak jakichkolwiek podstaw do wywodzenia z jego treści konstytucyjnego prawa do rozpoznania sprawy w trzeciej instancji. Konstytucja gwarantuje bowiem dwuinstancyjny tryb postępowania, zaś wyłączenie pewnych spraw spod kontroli kasacyjnej nie tylko nie narusza konstytucyjnego prawa do sądu, lecz mieści się także w standardach prawa międzynarodowego (por. wyrok z 10 lipca 2000 r., sygn. SK 12/99, OTK ZU Nr 5/2000, poz. 143, s. 819).
Z podnoszonych w skardze argumentów wynika, że do naruszenia konstytucyjnych praw skarżącego doszło, zdaniem pełnomocnika skarżącego, wyłącznie na skutek niepraworządnego stosowania zakwestionowanych przepisów przez sądy orzekające w sprawie. Zarzut naruszenia praw konstytucyjnych skarżącego przez błędne stosowanie prawa nie może być jednak przedmiotem skargi konstytucyjnej, gdyż ocena praktyki sądowej nie należy do zakresu kompetencji Trybunału Konstytucyjnego. Tym samym należy stwierdzić, iż skarżący nie wykazał ani w skardze konstytucyjnej, ani w późniejszym jej uzupełnieniu naruszenia wskazanych praw konstytucyjnych.

Z powyższych względów Trybunał Konstytucyjny stwierdza, iż skarga konstytucyjna nie spełnia warunków jej merytorycznego rozpoznania określonego w art. 79 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Należało zatem odmówić nadania jej dalszego biegu.