Ts 47/04
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
62/2B/2005
POSTANOWIENIE
z dnia 14 września 2004 r.
Sygn. akt Ts 47/04
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Teresa Dębowska-Romanowska,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Małgorzaty, Edyty i Grzegorza Grajewskich w sprawie zgodności:
art. 7 ust. 2b i 2c ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) z art. 2 i 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE:
W skardze konstytucyjnej zarzucono, że art. 7 ust. 2b i 2c ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) są niezgodne z art. 2 i 32 Konstytucji. Przepisy te naruszają zasadę równości i sprawiedliwości społecznej przez ograniczenie osobom posiadającym status rolnika prawa do opodatkowania podatkiem VAT, co prowadzi do ich nieuzasadnionego zróżnicowania. Ponadto przepisy te naruszają konstytucyjny zakaz niedziałania prawa wstecz, gdyż określone w nich warunki mają zastosowanie do podatników zarejestrowanych przez dniem 4 września 2000 r., tj. dniem wejścia w życie tych przepisów. W przypadku skarżących doszło w ten sposób do pozbawienia ich statusu podatnika podatku VAT, czyli do naruszenia ich praw wcześniej nabytych.
Skarga została złożona w oparciu o następujący stan faktyczny. Skarżący 17 sierpnia 2000 r. złożyli w Urzędzie Skarbowym w Świdnicy zgłoszenie rejestracyjne NIP-2, w którym podali, iż z dniem 4 września 2000 r. rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie upraw warzyw i roślin. Równocześnie skarżący złożyli zgłoszenie rejestracyjne w zakresie podatku od towarów i usług VAT-R, wskazując dzień 4 września 2000 r., jako datę rozpoczęcia działalności gospodarczej. Urząd Skarbowy dokonał potwierdzenia zgłoszenia rejestracyjnego podatnika podatku VAT 18 sierpnia 2000 r., informując jednocześnie skarżących, iż jeżeli nie będą prowadzili działalności gospodarczej w zakresie handlu artykułami spożywczymi i przemysłowymi, nie mogą być podatnikami podatku od towarów i usług ze względu na treść art. 7 ust. 2b i 2c ustawy o VAT. W dniu 25 października 2000 r. skarżący złożyli deklarację VAT-7, natomiast Urząd Skarbowy decyzją z 23 stycznia 2001 r. odmiennie określił skarżącym zobowiązania podatkowe. Zdaniem Urzędu Skarbowego ze względu na niespełnienie warunków sformułowanych w cytowanych wyżej przepisach skarżący nie mogli stać się podatnikami podatku VAT. Decyzja ta została utrzymana w mocy decyzją Izby Skarbowej w Wałbrzychu z 17 kwietnia 2001 r. Skarga na te decyzje została oddalona wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 13 listopada 2003 r. (sygn. akt I SA/Wr 1599/01).
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym skarga konstytucyjna może być dopuszczona do merytorycznego rozpoznania, o ile skarżący wskaże swe konstytucyjne wolności lub prawa naruszone przez zaskarżone przepisy aktu normatywnego. W niniejszej sprawie warunek ten nie został spełniony. Skarżący zarzucają naruszenie konstytucyjnej zasady równości, jednak nie podają, w zakresie jakiego prawa konstytucyjnego doszło, ich zdaniem, do nieusprawiedliwionego zróżnicowania. Samo naruszenie zasady równości, o ile nie zostanie powiązane z naruszeniem wolności lub prawa konstytucyjnego, nie może stanowić podstawy skargi konstytucyjnej (por. postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 24 października 2001 r., sygn. SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). Drugim z wskazanych w skardze wzorców konstytucyjnych jest art. 2 Konstytucji. Skarżący podnoszą, iż zaskarżone przepisy naruszają zasadę praworządności, z której, ich zdaniem, wynika nakaz tworzenia prawa sprawiedliwego. Również ta zasada nie ma charakteru podmiotowego prawa konstytucyjnego. Sformułowana w art. 2 Konstytucji zasada demokratycznego państwa prawnego może być podstawą skargi konstytucyjnej, o ile skarżący wyprowadzi z niej swe publiczne prawo podmiotowe. Obszernie w tej kwestii wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu z 23 stycznia 2002 r., sygn. Ts 105/00: „W będącym przedmiotem zażalenia postanowieniu zasadnie wskazano, że chociaż pojęcie, o których mówi art. 79 ust. 1 Konstytucji, jest przede wszystkim związane z szerokim katalogiem tych wolności i praw określonym w rozdziale II Konstytucji, to nie są wykluczone sytuacje, kiedy skarżący z treści innych przepisów Konstytucji wyprowadzi nowe konstytucyjne prawa lub wolności odpowiadające rygorom, które muszą spełniać konstytucyjne prawa podmiotowe. Musi więc być bardzo dokładnie określony zarówno adresat konstytucyjnego prawa podmiotowego, jak i jego cała sytuacja prawna powiązana z możnością wyboru sposobu zachowania się” (OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 60).
Skarżący zostali wezwani, zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 18 maja 2004 r., do wskazania naruszonych praw konstytucyjnych, jednak w piśmie procesowym z 28 maja 2004 r. powtórzyli zarzuty sformułowane w skardze konstytucyjnej. Wbrew twierdzeniom skarżących w polskim systemie prawa nie występuje prawo konstytucyjne do opodatkowania podatkiem VAT. Trybunał Konstytucyjny podnosił już niejednokrotnie, iż określone przepisy Konstytucji, z których wynikają konkretne wolności i prawa, mogą być adekwatnym wzorcem kontroli dla przepisów nakładających obowiązki podatkowe, ale tylko wtedy, gdy wykaże się, iż pomiędzy realizacją obowiązku podatkowego a ingerencją prawodawcy w sferę konkretnej wolności lub prawa jednostki zachodzi rzeczywisty związek (zob. wyrok z 11 grudnia 2001 r., sygn. SK 16/00, OTK ZU nr 8/2001, poz. 257). W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego wskazywano, iż regulacja podatkowa może doprowadzić do niedozwolonej ingerencji w takie wartości konstytucyjne jak: własność i inne prawa majątkowe, dobro rodziny, wolność gospodarcza, wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy (por. wyroki TK z: 11 grudnia 2001 r., sygn. SK 16/00, OTK ZU nr 8/2001, poz. 257; 14 września 2001 r., sygn. SK 11/00, OTK ZU nr 6/2001, poz. 166; 30 stycznia 2001 r., sygn. K. 17/00, OTK ZU nr 1/2001, poz. 4; postanowienie TK z 21 czerwca 2001 r., sygn. Ts 187/00, OTK ZU nr 3/B/2002, poz. 203; zob. także: wyrok TK z 24 stycznia 2001 r., sygn. SK 30/99, OTK ZU nr 1/2001, poz. 3).
Również zarzut naruszenia zasady lex retro non agit nie może stanowić samodzielnej podstawy skargi konstytucyjnej, gdyż zasada ta ma charakter przedmiotowy. Dla dopuszczalności skargi konstytucyjnej konieczne jest powiązanie naruszenia tej zasady z określonym prawem konstytucyjnym. Na marginesie należy zauważyć, iż skarżący zarzut ten kierują przeciwko art. 7 ust. 2b i 2c zaskarżonej ustawy, choć nie one są źródłem norm intertemporalnych i nie one określają moment wejścia w życie ustawy. Moment ten został określony w art. 4 ustawy z 20 lipca 2000 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym i ustawy o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 68, poz. 805). W tym zakresie skarga konstytucyjna jest oczywiście bezzasadna.
Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 14 września 2004 r.
Sygn. akt Ts 47/04
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Teresa Dębowska-Romanowska,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Małgorzaty, Edyty i Grzegorza Grajewskich w sprawie zgodności:
art. 7 ust. 2b i 2c ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) z art. 2 i 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE:
W skardze konstytucyjnej zarzucono, że art. 7 ust. 2b i 2c ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) są niezgodne z art. 2 i 32 Konstytucji. Przepisy te naruszają zasadę równości i sprawiedliwości społecznej przez ograniczenie osobom posiadającym status rolnika prawa do opodatkowania podatkiem VAT, co prowadzi do ich nieuzasadnionego zróżnicowania. Ponadto przepisy te naruszają konstytucyjny zakaz niedziałania prawa wstecz, gdyż określone w nich warunki mają zastosowanie do podatników zarejestrowanych przez dniem 4 września 2000 r., tj. dniem wejścia w życie tych przepisów. W przypadku skarżących doszło w ten sposób do pozbawienia ich statusu podatnika podatku VAT, czyli do naruszenia ich praw wcześniej nabytych.
Skarga została złożona w oparciu o następujący stan faktyczny. Skarżący 17 sierpnia 2000 r. złożyli w Urzędzie Skarbowym w Świdnicy zgłoszenie rejestracyjne NIP-2, w którym podali, iż z dniem 4 września 2000 r. rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie upraw warzyw i roślin. Równocześnie skarżący złożyli zgłoszenie rejestracyjne w zakresie podatku od towarów i usług VAT-R, wskazując dzień 4 września 2000 r., jako datę rozpoczęcia działalności gospodarczej. Urząd Skarbowy dokonał potwierdzenia zgłoszenia rejestracyjnego podatnika podatku VAT 18 sierpnia 2000 r., informując jednocześnie skarżących, iż jeżeli nie będą prowadzili działalności gospodarczej w zakresie handlu artykułami spożywczymi i przemysłowymi, nie mogą być podatnikami podatku od towarów i usług ze względu na treść art. 7 ust. 2b i 2c ustawy o VAT. W dniu 25 października 2000 r. skarżący złożyli deklarację VAT-7, natomiast Urząd Skarbowy decyzją z 23 stycznia 2001 r. odmiennie określił skarżącym zobowiązania podatkowe. Zdaniem Urzędu Skarbowego ze względu na niespełnienie warunków sformułowanych w cytowanych wyżej przepisach skarżący nie mogli stać się podatnikami podatku VAT. Decyzja ta została utrzymana w mocy decyzją Izby Skarbowej w Wałbrzychu z 17 kwietnia 2001 r. Skarga na te decyzje została oddalona wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 13 listopada 2003 r. (sygn. akt I SA/Wr 1599/01).
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym skarga konstytucyjna może być dopuszczona do merytorycznego rozpoznania, o ile skarżący wskaże swe konstytucyjne wolności lub prawa naruszone przez zaskarżone przepisy aktu normatywnego. W niniejszej sprawie warunek ten nie został spełniony. Skarżący zarzucają naruszenie konstytucyjnej zasady równości, jednak nie podają, w zakresie jakiego prawa konstytucyjnego doszło, ich zdaniem, do nieusprawiedliwionego zróżnicowania. Samo naruszenie zasady równości, o ile nie zostanie powiązane z naruszeniem wolności lub prawa konstytucyjnego, nie może stanowić podstawy skargi konstytucyjnej (por. postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 24 października 2001 r., sygn. SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). Drugim z wskazanych w skardze wzorców konstytucyjnych jest art. 2 Konstytucji. Skarżący podnoszą, iż zaskarżone przepisy naruszają zasadę praworządności, z której, ich zdaniem, wynika nakaz tworzenia prawa sprawiedliwego. Również ta zasada nie ma charakteru podmiotowego prawa konstytucyjnego. Sformułowana w art. 2 Konstytucji zasada demokratycznego państwa prawnego może być podstawą skargi konstytucyjnej, o ile skarżący wyprowadzi z niej swe publiczne prawo podmiotowe. Obszernie w tej kwestii wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu z 23 stycznia 2002 r., sygn. Ts 105/00: „W będącym przedmiotem zażalenia postanowieniu zasadnie wskazano, że chociaż pojęcie
Skarżący zostali wezwani, zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 18 maja 2004 r., do wskazania naruszonych praw konstytucyjnych, jednak w piśmie procesowym z 28 maja 2004 r. powtórzyli zarzuty sformułowane w skardze konstytucyjnej. Wbrew twierdzeniom skarżących w polskim systemie prawa nie występuje prawo konstytucyjne do opodatkowania podatkiem VAT. Trybunał Konstytucyjny podnosił już niejednokrotnie, iż określone przepisy Konstytucji, z których wynikają konkretne wolności i prawa, mogą być adekwatnym wzorcem kontroli dla przepisów nakładających obowiązki podatkowe, ale tylko wtedy, gdy wykaże się, iż pomiędzy realizacją obowiązku podatkowego a ingerencją prawodawcy w sferę konkretnej wolności lub prawa jednostki zachodzi rzeczywisty związek (zob. wyrok z 11 grudnia 2001 r., sygn. SK 16/00, OTK ZU nr 8/2001, poz. 257). W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego wskazywano, iż regulacja podatkowa może doprowadzić do niedozwolonej ingerencji w takie wartości konstytucyjne jak: własność i inne prawa majątkowe, dobro rodziny, wolność gospodarcza, wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy (por. wyroki TK z: 11 grudnia 2001 r., sygn. SK 16/00, OTK ZU nr 8/2001, poz. 257; 14 września 2001 r., sygn. SK 11/00, OTK ZU nr 6/2001, poz. 166; 30 stycznia 2001 r., sygn. K. 17/00, OTK ZU nr 1/2001, poz. 4; postanowienie TK z 21 czerwca 2001 r., sygn. Ts 187/00, OTK ZU nr 3/B/2002, poz. 203; zob. także: wyrok TK z 24 stycznia 2001 r., sygn. SK 30/99, OTK ZU nr 1/2001, poz. 3).
Również zarzut naruszenia zasady lex retro non agit nie może stanowić samodzielnej podstawy skargi konstytucyjnej, gdyż zasada ta ma charakter przedmiotowy. Dla dopuszczalności skargi konstytucyjnej konieczne jest powiązanie naruszenia tej zasady z określonym prawem konstytucyjnym. Na marginesie należy zauważyć, iż skarżący zarzut ten kierują przeciwko art. 7 ust. 2b i 2c zaskarżonej ustawy, choć nie one są źródłem norm intertemporalnych i nie one określają moment wejścia w życie ustawy. Moment ten został określony w art. 4 ustawy z 20 lipca 2000 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym i ustawy o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 68, poz. 805). W tym zakresie skarga konstytucyjna jest oczywiście bezzasadna.
Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji.