Pełny tekst orzeczenia

65/1/B/2006


POSTANOWIENIE

z dnia 30 listopada 2005 r.
Sygn. akt Ts 137/05

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Ewa Łętowska,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Daniela Kustry w sprawie zgodności:
§ 20 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) z art. 7, art. 45 ust. 1, art. 87 ust. 1 w zw. z art. 92 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 8 sierpnia 2005 r. skarżący zarzucił § 20 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) sprzeczność z art. 7, art. 45 ust. 1, art. 87 ust. 1 w zw. z art. 92 ust. 2 Konstytucji oraz z art. 233 § 1 i art. 244 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.).
Skarga konstytucyjna została sporządzona na tle następującego stanu faktycznego. Decyzją z 20 lutego 1998 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (znak E-11120946) przyznał skarżącemu świadczenie emerytalne od 1 grudnia 1997 r., informując go jednocześnie o konieczności złożenia wykazu zarobków na druku Rp7 z 8 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatniego 17-lecia, tj. od 1980 r. do 1996 r. W dniu 25 marca 1999 r. skarżący wniósł o przeliczenie podstawy jego emerytury na podstawie 20 lat kalendarzowych sprzed 1997 r. i rozliczenie jej od 1 stycznia 1999 r. Organ rentowy wezwał skarżącego do nadesłania wykazu zarobków na druku Rp7 z 20 lat kalendarzowych. Prowadzone w sprawie postępowanie zakończyło się 3 lipca 2001 r. wydaniem przez ZUS decyzji (znak E-11102946) o przeliczeniu podstawy wymiaru emerytury od 1 stycznia 2000 r.
Od obu tych decyzji skarżący złożył odwołanie do Sądu Okręgowego we Wrocławiu, Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Sąd wyrokiem z 18 lutego 2003 r. oddalił odwołanie od decyzji z 20 lutego 1998 r., zaś decyzję z 3 lipca 2001 r. zmienił w ten sposób, że przeliczył emeryturę skarżącego poczynając od 25 marca 1999 r. Sąd oparł się na opinii biegłej z zakresu ubezpieczeń społecznych, która powołała także dokumenty inne niż druk Rp7, takie jak angaże i umowy o pracę. Jak podkreślono w uzasadnieniu wyroku w postępowaniu sądowym nie obowiązują ograniczenia dowodowe wymienione w § 20 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.). Od tego wyroku skarżący złożył apelację, którą Sąd Apelacyjny we Wrocławiu oddalił wyrokiem z 1 września 2004 r. Kasację od tego wyroku Sąd Najwyższy odrzucił postanowieniem z 10 czerwca 2005 r., które doręczono skarżącemu 23 czerwca 2005 r.
Z wydaniem wskazanych powyżej rozstrzygnięć skarżący wiąże naruszenie prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez ZUS i sądy (art. 45 ust. 1 i art. 87 Konstytucji), polegające na zignorowaniu jego słusznych i udokumentowanych roszczeń w oparciu o „regulacje ZUS-u ustalone według sprzecznego z art. 92 ust. 2 Konstytucji upoważnienia Rady Ministrów”.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna stanowi nadzwyczajny środek ochrony konstytucyjnych praw lub wolności, którego rozpatrzenie uwarunkowane zostało spełnieniem szeregu wymogów wynikających zarówno z art. 79 ust. 1 Konstytucji, jak i z przepisów ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.). Zgodnie z tymi regulacjami w trybie skargi konstytucyjnej można domagać się kontroli konstytucyjności tylko takiego przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego, który stanowił podstawę wydania rozstrzygnięcia, z którym skarżący wiąże naruszenie przysługujących mu konstytucyjnych wolności lub praw. Ponadto z istoty tego środka prawnego wynika, iż dopuszczalne jest dochodzenie ochrony tylko takiego prawa konstytucyjnego, którego naruszenie jest aktualne. W sytuacji zatem, w której naruszenie przysługującego skarżącemu prawa zostało zniwelowane orzeczeniami sądów wydanymi w trybie kontroli instancyjnej, brak jest podstaw do wniesienia skargi konstytucyjnej.
Zgodnie z § 20 zaskarżonego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobku jest zaświadczenie zakładu pracy wystawione według wzoru ustalonego dla pracowników przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych albo legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokości osiąganych zarobków. Zastosowanie powyższej regulacji spowodowało, zdaniem skarżącego, przede wszystkim naruszenie prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez ZUS i organy sądowe.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie, w związku z którą wniesiono skargę konstytucyjną orzekające organy sądowe nie zastosowały, wbrew temu co stwierdził skarżący, zaskarżonej regulacji. Analiza wydanych w sprawie rozstrzygnięć prowadzi do wniosku, iż jakkolwiek kwestionowane rozporządzenie stanowiło podstawę wydanych w sprawie decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, to zarówno Sąd Okręgowy, jak i Sąd Apelacyjny jednoznacznie stwierdziły, iż wynikające z niego ograniczenia dowodowe nie obowiązują w postępowaniu sądowym (zob. także wyrok SN z 25 lipca 1997 r., II UKN 186/97, OSNP 1998/11/342). W sprawie skarżącego sądy wykorzystały możliwość ustalenia uprawnień emerytalnych przy wykorzystaniu innych środków dowodowych, niż wynikające z zaskarżonego przepisu, ograniczającego te środki. Brak jest zatem związku między zaskarżonym przepisem a samym rozstrzygnięciem sądowym. To zaś przesądza o niespełnieniu przesłanek formalnych z art. 79 Konstytucji.
Niezależnie od powyższego wskazać należy na niespełnienie jeszcze jednej przesłanki skargi konstytucyjnej, a mianowicie na brak aktualnego naruszenia prawa konstytucyjnego. Zdaniem skarżącego zaskarżona regulacja narusza prawo do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych i sądy, które skarżący wywodzi z art. 45 ust. 1 i art. 87 Konstytucji. Naruszenie powyższego prawa skarżący upatruje w „narzucaniu” wspomnianym powyżej organom ograniczeń dowodowych, co uniemożliwiać ma im wydanie „obiektywnych i sprawiedliwych orzeczeń”. Ustosunkowując się do powyższego stanowiska Trybunał stwierdza, iż wprawdzie zastosowanie w sprawie skarżącego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych ograniczeń dowodowych wynikających z kwestionowanej regulacji doprowadziło do zmniejszenia wysokości należnego świadczenia emerytalnego, co mogłoby zostać potraktowane jako naruszenie prawa do zabezpieczenia społecznego. Jednakże rozstrzygnięcia organów sądowych wydane w toku kontroli instancyjnej ustaliły wysokość emerytury także w oparciu o inne niż przewidziane zaskarżonym przepisem środki dowodowe, niwelując tym samym ewentualne naruszenie konstytucyjnych praw, wynikające z zastosowania zaskarżonego przepisu przez organ rentowy. Brak aktualnego naruszenia przysługującego skarżącemu prawa stanowi zatem także podstawę odmowy nadania dalszego biegu wniesionej skardze konstytucyjnej.

Mając powyższe na uwadze, należało orzec jak na wstępie.