Pełny tekst orzeczenia

43/1/B/2007



POSTANOWIENIE

z dnia 30 sierpnia 2006 r.


Sygn. akt Ts 54/06



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Adam Jamróz,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Henryka Barteckiego, w sprawie zgodności:

art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 88 ze zm.) z art. 176 ust. 1 w zw. z art. 45 ust. 1 w zw. z art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE:



W skardze konstytucyjnej z 6 marca 2006 r. wniesiono o stwierdzenie niezgodności art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 88 ze zm.; dalej: u.k.s.) z art. 176 ust. 1 w zw. z art. 45 ust. 1 w zw. z art. 78 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została oparta na następującym stanie faktycznym. Postanowieniem z 27 kwietnia 2005 r. Sąd Okręgowy w Zamościu odrzucił kasację skarżącego od postanowienia Sądu z 31 grudnia 2004 r. z powodu nieuiszczenia należnej opłaty. W odpowiedzi na wniesione zażalenie Przewodniczący I Wydziału Cywilnego Sądu Okręgowego w Zamościu zarządzeniem z 17 maja 2005 r. wezwał skarżącego do uzupełnienia braków pisma poprzez uiszczenie wpisu od zażalenia. Postanowieniem z 29 września 2005 r. Sąd Najwyższy odrzucił zażalenie skarżącego na powyższe zarządzenie w sprawie uzupełnienia braków pisma.

Skarżący zarzucił w skardze konstytucyjnej, że zaskarżony przepis art. 22 ust. 2 u.k.s. w zakresie w jakim wyłącza możliwość zaskarżania zażaleniem zarządzenia przewodniczącego w sądzie drugiej instancji o wezwaniu do uiszczenia wpisu od kasacji jest niezgodny z art. 176 ust. 1 w zw. z art. 45 ust. 1 w zw. z art. 78 Konstytucji. Ponadto w piśmie procesowym z 22 maja 2006 r., uzupełniającym braki formalne skargi konstytucyjnej skarżący wskazał, że niezgodność ta polega na tym, że zaskarżony przepis eliminuje co najmniej dwuinstancyjne postępowanie sądowe, sprzyja woluntaryzmowi decyzyjnemu przewodniczącego sądu drugiej instancji eliminując prawo do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy oraz powoduje brak prawa do jakiegokolwiek zaskarżenia błędnej decyzji procesowej, pomimo iż nie ma „ustawowego zakazu od zasady kontrolowalności decyzji wydanych w ‘pierwszej’ instancji”.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji warunkiem merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest wykazanie przez skarżącego, iż w związku z wydaniem przez organ władzy publicznej ostatecznego orzeczenia na podstawie zakwestionowanego w skardze aktu normatywnego, doszło do naruszenia przysługujących skarżącemu praw lub wolności o charakterze konstytucyjnym. Uprawdopodobnienie przez skarżącego naruszenia jego praw lub wolności jest zatem przesłanką konieczną dla uznania dopuszczalności skargi konstytucyjnej. W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny zobowiązany był zbadać, czy istotnie w niniejszej sprawie doszło do naruszenia wskazanych przez skarżącego praw konstytucyjnych, w szczególności zaś czy doszło do zamknięcia drogi do dochodzenia praw i wolności skarżącego.

Istota zarzutów skarżącego związana jest z pozbawieniem go prawa do dwuinstancyjnego postępowania sądowego w zakresie weryfikacji wysokości wpisu od kasacji w postępowaniu cywilnym. Tak rozumiany zarzut uznać należy jednak za oczywiście bezzasadny. Zgodnie z art. 178 ust. 1 Konstytucji postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału dotyczy to spraw przekazanych ustawami do właściwości sądów, tzn. rozpoznawanych przez sądy od początku do końca (por. wyrok z 8 grudnia 1998 r., K. 41/97, OTK ZU nr 7/1998, poz. 117) i oznacza konieczność zapewnienia możliwości rozpoznania sprawy zarówno przez sąd pierwszej, jak i drugiej instancji. Trybunał wskazuje na wielokrotnie prezentowany pogląd wyrażony po raz pierwszy w wyroku z 16 listopada 1999 r. (SK 11/99, OTK ZU nr 7/1999, poz. 158), że konstytucyjna kwalifikacja konkretnych środków zaskarżenia musi uwzględniać całokształt unormowań determinujących przebieg danego postępowania. W szczególności konieczne jest zarówno odniesienie do rodzaju sprawy rozstrzyganej w danym postępowaniu, struktury i charakteru organów podejmujących rozstrzygnięcie, jak i wreszcie konsekwencji oddziaływania innych zasad i norm konstytucyjnych, w szczególności zaś konstytucyjnej zasady prawa do sądu. Jak wynika z akt sprawy ostateczne orzeczenie o prawach skarżącego wydane zostało na etapie postępowania kasacyjnego, po wydaniu merytorycznych rozstrzygnięć przez sądy pierwszej i drugiej instancji. Nie można tracić z pola widzenia okoliczności, że skarżący miał zapewnioną możliwość wnoszenia środków odwoławczych od decyzji procesowych dotyczących ustalenia wielkości wpisu od skargi kasacyjnej, a także od zażalenia na odmowę przyjęcia kasacji do rozpoznania. Tym samym skarżący miał zapewnioną możliwość kwestionowania wysokości stosownych opłat sądowych.



Jako dodatkowy wzorzec kontroli, rozwijający zarzuty w stosunku do zaskarżonego przepisu, skarżący wskazuje także na art. 78 Konstytucji, zgodnie z którym „każda ze stron ma prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji. Wyjątki od tej zasady oraz tryb zaskarżenia określa ustawa”. Już z brzmienia tego przepisu wynika, że od zasady dwuinstancyjności postępowania mogą istnieć wyjątki, które określa ustawa. Wskazać należy, iż Konstytucja nie daje podstaw do formułowania prawa do dwuinstancyjnego postępowania sądowego, jako prawa, które nie może zostać ograniczone żadną ustawą i jest prawem absolutnym przynależnym każdemu. Samo uzależnienie rozpatrzenia środka odwoławczego od spełnienia przewidzianych ustawą wymogów nie tylko nie stoi w sprzeczności z treścią prawa do dwuinstancyjnego postępowania, ale jest konieczne dla prawidłowego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. Dla wykazania, że doszło do naruszenia tego prawa konieczne jest zatem przedstawienie argumentów wskazujących na niedopuszczalność wprowadzenia przez ustawodawcę konkretnej przesłanki warunkującej rozpoznanie środka odwoławczego. Skarżący poza ogólnym odwołaniem się do treści wskazanych wzorców konstytucyjnych nie przedstawił, pomimo wezwania zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego, żadnych argumentów wykazujących na niedopuszczalność wyłączenia możliwości zaskarżenia zarządzenia przewodniczącego sądu drugiej instancji w przedmiocie wpisu od kasacji. Uznać więc należy, że w tym zakresie nie wykazał naruszenia konstytucyjnych praw i wolności, co przesądza o niedopuszczalności nadania skardze dalszego biegu.



W tym stanie rzeczy, należy odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.