Pełny tekst orzeczenia

151/10/A/2007

POSTANOWIENIE
z dnia 28 listopada 2007 r.
Sygn. akt K 41/06

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jerzy Stępień – przewodniczący
Jerzy Ciemniewski
Mirosław Granat
Marian Grzybowski
Wojciech Hermeliński
Adam Jamróz
Marek Kotlinowski
Teresa Liszcz
Ewa Łętowska
Marek Mazurkiewicz
Janusz Niemcewicz
Mirosław Wyrzykowski
Bohdan Zdziennicki – sprawozdawca,


po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 28 listopada 2007 r.:
1) wniosku grupy posłów z 29 sierpnia 2007 r. o zbadanie zgodności:
a) art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o służbie cywilnej (Dz. U. Nr 170, poz. 1218, ze zm.) z art. 153 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

b) art. 2 ust. 3 ustawy powołanej w punkcie 1a w zakresie, w jakim przepis ten dotyczy osób przeniesionych do wykonywania zadań poza jednostką organizacyjną, w której są zatrudnione, z art. 2 i art. 153 ust. 1 Konstytucji,

c) art. 2 ust. 4 ustawy powołanej w punkcie 1a z art. 60, art. 61 i art. 153 ust. 1 Konstytucji,

d) art. 8 ust. 1 i 3 oraz art. 120 ustawy powołanej w punkcie 1a z art. 2 i art. 153 Konstytucji,

e) art. 8 ust. 4 ustawy powołanej w punkcie 1a z art. 2 i art. 92 ust. 1 Konstytucji,

f) art. 17 ustawy powołanej w punkcie 1a z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

g) art. 34 ustawy powołanej w punkcie 1a z art. 2, art. 60, art. 61, art. 65 ust. 1 i art. 153 ust. 1 Konstytucji,

h) art. 35 ustawy powołanej w punkcie 1a z art. 2, art. 65 ust. 1 i art. 153 ust. 1 Konstytucji,

i) art. 37 ust. 1 ustawy powołanej w punkcie 1a z art. 78 Konstytucji,

j) art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o państwowym zasobie kadrowym i wysokich stanowiskach państwowych (Dz. U. Nr 170, poz. 1217, ze zm.) w zakresie, w jakim przepis ten dotyczy stanowisk dotychczas zaliczanych do wyższych stanowisk w służbie cywilnej, z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

– art. 3, art. 4 pkt 7 i art. 4 pkt 9 tej ustawy w zakresie, w jakim przepisy te dotyczą dyrektorów generalnych urzędów administracji rządowej, z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

– art. 4 pkt 10 tej ustawy w zakresie, w jakim przepis ten dotyczy kierujących departamentami lub komórkami równorzędnymi w ministerstwach i urzędach centralnych oraz urzędach obsługujących przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów, Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, urzędach wojewódzkich, a także ich zastępców, z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

– art. 4 ust. 11 tej ustawy w zakresie, w jakim przepis ten dotyczy stanowisk kierowniczych z wyłączeniem pełnomocnych przedstawicieli Rzeczypospolitej Polskiej w innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 27 ust. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o służbie zagranicznej (Dz. U. Nr 128, poz. 1403, ze zm.), z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

– art. 6 ust. 1 pkt 1 i 5, art. 10 ust. 4 i art. 10 ust. 5 tej ustawy w zakresie, w jakim przepisy te dotyczą dyrektorów generalnych urzędów administracji rządowej, z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

– art. 10 ust. 6 tej ustawy w zakresie, w jakim przepis ten dotyczy kierujących departamentami lub komórkami równorzędnymi w ministerstwach i urzędach centralnych oraz urzędach obsługujących przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów, Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, urzędach wojewódzkich, a także ich zastępców, z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

– art. 10 ust. 7 i art. 10 ust. 8 tej ustawy w zakresie, w jakim przepis ten dotyczy: wojewódzkich lekarzy i ich zastępców, dyrektorów generalnych urzędów administracji rządowej, kierujących departamentami lub komórkami równorzędnymi w ministerstwach i urzędach centralnych oraz urzędach obsługujących przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów, Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, urzędach wojewódzkich, a także ich zastępców, stanowisk kierowniczych, z wyłączeniem pełnomocnych przedstawicieli Rzeczypospolitej Polskiej w innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 27 ust. 2 ustawy o służbie zagranicznej, z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

– art. 13, art. 21-23, art. 80 i art. 82 tej ustawy z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

k) art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 24 ust. 2 pkt 2, 5-7 ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o państwowym zasobie kadrowym i wysokich stanowiskach państwowych (Dz. U. Nr 170, poz. 1217, ze zm.) z art. 2 Konstytucji,

l) art. 81 ustawy powołanej w punkcie 1k z art. 65 ust. 1 i art. 153 ust. 1 Konstytucji,

m) art. 3a ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 86, poz. 953, ze zm.), dodanego przez art. 99 ustawy powołanej w punkcie 1a, z art. 2 i art. 65 ust. 1 Konstytucji,

n) art. 3f ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1593, ze zm.), dodanego przez art. 100 ustawy powołanej w punkcie 1a, z art. 2 i art. 65 ust. 1 Konstytucji,

o) art. 68a ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2001 r. Nr 85, poz. 937, ze zm.), dodanego przez art. 102 ustawy powołanej w punkcie 1a, z art. 2 i art. 65 ust. 1 Konstytucji,

p) § 8 ust. 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 października 2006 r. w sprawie wykonywania przez Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów zadań z zakresu służby cywilnej (Dz. U. Nr 198, poz. 1456) z art. 2 Konstytucji i art. 8 ust. 3 i 4 ustawy powołanej w punkcie 1a,

2) wniosku grupy posłów z 1 lutego 2007 r. o zbadanie zgodności:

a) art. 2 ust. 1 ustawy powołanej w punkcie 1a z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

b) art. 2 ust. 4 i art. 34 ust. 1 ustawy powołanej w punkcie 1a z art. 32 ust. 1, art. 60 i art. 153 ust. 1 Konstytucji,

c) art. 8 ust. 4 ustawy powołanej w punkcie 1a z art. 92 Konstytucji,

d) art. 1 oraz art. 4 pkt 9 i 10 ustawy powołanej w punkcie 1k z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

e) art. 3f ustawy powołanej w punkcie 1n oraz art. 68a ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2001 r. Nr 85, poz. 937, ze zm.) z art. 31 ust. 3 i art. 65 ust. 1 Konstytucji,

f) art. 7 ustawy powołanej w punkcie 1n z art. 2 Konstytucji,

g) art. 7a ustawy powołanej w punkcie 1n z art. 32 ust. 1 i art. 60 Konstytucji,

h) art. 77a ust. 1 ustawy z 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli z art. 2, art. 32 ust. 1 i art. 60 Konstytucji,

i) § 2 pkt 4 i § 8 ust. 1 rozporządzenia powołanego w punkcie 1p z art. 92 ust. 2 Konstytucji oraz z art. 8 ust. 2 ustawy powołanej w punkcie 1a,



p o s t a n a w i a:

na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638, z 2001 r. Nr 98, poz. 1070 oraz z 2005 r. Nr 169, poz. 1417) umorzyć postępowanie ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku.

UZASADNIENIE

I

1. Grupa 85 posłów wystąpiła z wnioskiem z 11 grudnia 2006 r. o zbadanie zgodności:

1) art. 2 ust. 1-4, art. 8, art. 17, art. 34, art. 35 i art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o służbie cywilnej (Dz. U. Nr 170, poz. 1218; dalej: ustawa o służbie cywilnej) z art. 2, art. 60, art. 61, art. 78, art. 92 ust. 1 i art. 153 Konstytucji,
2) art. 2 pkt 2, art. 3, art. 4 pkt 6 i 7 oraz pkt 9-11, art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 10 ust. 3-7, art. 13, art. 21-23, art. 24 ust. 2 pkt 2, 5 i 6, art. 80, art. 81 i art. 82 ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o państwowym zasobie kadrowym i wysokich stanowiskach państwowych (Dz. U. Nr 170, poz. 1217, ze zm.; dalej: ustawa o państwowym zasobie kadrowym) z art. 2, art. 60, art. 61, art. 78, art. 92 ust. 1 i art. 153 Konstytucji,
3) art. 3a ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 86, poz. 953, ze zm.; dalej: ustawa o pracownikach urzędów państwowych), dodanego przez art. 99 ustawy o służbie cywilnej, z art. 2, art. 60, art. 61, art. 78, art. 92 ust. 1 i art. 153 Konstytucji,
4) art. 3f ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1593, ze zm.; dalej: ustawa o pracownikach samorządowych), dodanego przez art. 100 ustawy o służbie cywilnej, z art. 2, art. 60, art. 61, art. 78, art. 92 ust. 1 i art. 153 Konstytucji,
5) art. 68a ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2001 r. Nr 85, poz. 937, ze zm.; dalej: ustawa o NIK), dodanego przez art. 102 ustawy o służbie cywilnej, z art. 2, art. 60, art. 61, art. 78, art. 92 ust. 1 i art. 153 Konstytucji,
6) § 8 ust. 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 października 2006 r. w sprawie wykonywania przez Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów zadań z zakresu służby cywilnej (Dz. U. Nr 198, poz. 1456; dalej: rozporządzenie z 30 października 2006 r.) z art. 2, art. 60, art. 61, art. 78, art. 92 ust. 1 i art. 153 Konstytucji.
Wnioskodawca, w wyniku oczywistej omyłki pisarskiej błędnie oznaczył miejsce publikacji ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o państwowym zasobie kadrowym i wysokich stanowiskach państwowych, w ten sposób, że pozycję 1217 w Dzienniku Ustaw Nr 170 z 2006 r. oznaczył jako pozycję 1211.

Następnie petitum wniosku zostało zmodyfikowane pismem z 9 sierpnia 2007 r., obejmując badanie zgodności:
1) art. 2 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

2) art. 2 ust. 3 ustawy o służbie cywilnej w zakresie, w jakim przepis ten dotyczy osób przeniesionych do wykonywania zadań poza jednostką organizacyjną, w której są zatrudnione, z art. 2 i art. 153 Konstytucji,

3) art. 2 ust. 4 oraz art. 34 ustawy o służbie cywilnej z art. 60, art. 61, art. 65 ust. 1 i art. 153 ust. 1 Konstytucji,

4) art. 8 ust. 1 i 3 oraz art. 120 ustawy o służbie cywilnej z art. 2 i art. 153 Konstytucji,

5) art. 8 ust. 4 ustawy o służbie cywilnej z art. 2 i art. 91 ust. 1 Konstytucji,

6) art. 17 ustawy o służbie cywilnej z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

7) art. 37 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej z art. 2 i art. 78 Konstytucji,

8) art. 2 pkt 2, art. 3, art. 4 pkt 7 oraz pkt 9-11, art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 10 ust. 4-8 – w zakresie, w jakim przepisy te odnoszą się do stanowisk zaliczanych wcześniej do służby cywilnej, art. 13, art. 21-23, art. 80-82 ustawy o państwowym zasobie kadrowym z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

9) art. 24 ust. 2 pkt 2, 5-7 ustawy o państwowym zasobie kadrowym z art. 2 Konstytucji,

10) art. 3a ustawy o pracownikach urzędów państwowych, dodanego przez art. 99 ustawy o służbie cywilnej, z art. 65 ust. 1 Konstytucji,

11) art. 3f ustawy o pracownikach samorządowych, dodanego przez art. 100 ustawy o służbie cywilnej, z art. 65 ust. 1 Konstytucji,

12) art. 68a ustawy o NIK, dodanego przez art. 102 ustawy o służbie cywilnej, z art. 65 ust. 1 Konstytucji,

13) § 8 ust. 1 rozporządzenia z 30 października 2006 r. z art. 2 Konstytucji i art. 8 ust. 3 i 4 ustawy o służbie cywilnej.



Ostatecznie, w celu zachowania należytej czytelności, petitum wniosku zostało zmodyfikowane i ujednolicone pismem z 29 sierpnia 2007 r., obejmując badanie zgodności:

1) art. 2 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

2) art. 2 ust. 3 ustawy o służbie cywilnej w zakresie, w jakim przepis ten dotyczy osób przeniesionych do wykonywania zadań poza jednostką organizacyjną, w której są zatrudnione, z art. 2 i art. 153 ust. 1 Konstytucji,

3) art. 2 ust. 4 ustawy o służbie cywilnej z art. 60, art. 61 i art. 153 ust. 1 Konstytucji,

4) art. 8 ust. 1 i 3 oraz art. 120 ustawy o służbie cywilnej z art. 2 i art. 153 Konstytucji,

5) art. 8 ust. 4 ustawy o służbie cywilnej z art. 2 i art. 92 ust. 1 Konstytucji,

6) art. 17 ustawy o służbie cywilnej z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

7) art. 34 ustawy o służbie cywilnej z art. 2, art. 60, art. 61, art. 65 ust. 1 i art. 153 ust. 1 Konstytucji,

8) art. 35 ustawy o służbie cywilnej z art. 2, art. 65 ust. 1 i art. 153 ust. 1 Konstytucji,

9) art. 37 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej z art. 78 Konstytucji,

10) – art. 2 pkt 2 ustawy o państwowym zasobie kadrowym w zakresie, w jakim przepis ten dotyczy stanowisk dotychczas zaliczanych do wyższych stanowisk w służbie cywilnej, z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

– art. 3, art. 4 pkt 7 i 9 tej ustawy w zakresie, w jakim przepisy te dotyczą dyrektorów generalnych urzędów administracji rządowej, z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

– art. 4 pkt 10 tej ustawy w zakresie, w jakim przepis ten dotyczy kierujących departamentami lub komórkami równorzędnymi w ministerstwach i urzędach centralnych oraz urzędach obsługujących przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów, Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, urzędach wojewódzkich, a także ich zastępców, z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

– art. 4 ust. 11 tej ustawy w zakresie, w jakim przepis ten dotyczy stanowisk kierowniczych z wyłączeniem pełnomocnych przedstawicieli Rzeczypospolitej Polskiej w innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych, o których mowa przepisach wydanych na podstawie art. 27 ust. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o służbie zagranicznej (Dz. U. Nr 128, poz. 1403, ze zm.), z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

– art. 6 ust. 1 pkt 1 i 5, art. 10 ust. 4 i 5 tej ustawy w zakresie, w jakim przepisy te dotyczą dyrektorów generalnych urzędów administracji rządowej, z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

– art. 10 ust. 6 tej ustawy w zakresie, w jakim przepis ten dotyczy kierujących departamentami lub komórkami równorzędnymi w ministerstwach i urzędach centralnych oraz urzędach obsługujących przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów, Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, urzędach wojewódzkich, a także ich zastępców, z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

– art. 10 ust. 7 i 8 tej ustawy w zakresie, w jakim przepis ten dotyczy: wojewódzkich lekarzy i ich zastępców, dyrektorów generalnych urzędów administracji rządowej, kierujących departamentami lub komórkami równorzędnymi w ministerstwach i urzędach centralnych oraz urzędach obsługujących przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów, Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, urzędach wojewódzkich, a także ich zastępców, stanowisk kierowniczych, z wyłączeniem pełnomocnych przedstawicieli Rzeczypospolitej Polskiej w innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 27 ust. 2 ustawy o służbie zagranicznej, z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

– art. 13, art. 21-23, art. 80 i art. 82 tej ustawy z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

11) art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 24 ust. 2 pkt 2, 5-7 ustawy o państwowym zasobie kadrowym z art. 2 Konstytucji,

12) art. 81 ustawy o państwowym zasobie kadrowym z art. 65 ust. 1 i art. 153 ust. 1 Konstytucji,

13) art. 3a ustawy o pracownikach urzędów państwowych, dodanego przez art. 99 ustawy o służbie cywilnej, z art. 2 i art. 65 ust. 1 Konstytucji,

14) art. 3f ustawy o pracownikach samorządowych, dodanego przez art. 100 ustawy o służbie cywilnej, z art. 2 i art. 65 ust. 1 Konstytucji,

15) art. 68a ustawy o NIK, dodanego przez art. 102 ustawy o służbie cywilnej, z art. 2 i art. 65 ust. 1 Konstytucji,

16) § 8 ust. 1 rozporządzenia z 30 października 2006 r. z art. 2 Konstytucji i art. 8 ust. 3 i 4 ustawy o służbie cywilnej.



Wnioskodawca, powołując się na treść art. 153 ust. 1 Konstytucji oraz poglądy doktryny prawa konstytucyjnego i prawa pracy, przeprowadził analizę nowej regulacji służby cywilnej poddając ją krytyce z punktu widzenia kryteriów konstytucyjnych funkcjonowania korpusu służby cywilnej w administracji rządowej.

W uzasadnieniu wniosku wskazano także na wynikającą przede wszystkim z art. 153 ust. 2 Konstytucji konstytucyjną pozycję Prezesa RM w odniesieniu do służby cywilnej. Wnioskodawca argumentował, że konstrukcja nadzoru Prezesa RM nad służbą cywilną przyjęta w ustawie o służbie cywilnej jest sprzeczna z art. 153 ust. 2 Konstytucji z uwagi na odmienne znaczenie terminów „organ zwierzchni” i „organ nadzoru” w prawie administracyjnym. Zakwestionował też konstytucyjność wykonywania kompetencji nadzorczych Prezesa RM przez Szefa Kancelarii Prezesa RM z jego upoważnienia z punktu widzenia apolityczności służby cywilnej.

Wnioskodawca podniósł, że zmiany wprowadzone w zakwestionowanych przepisach ustaw o: służbie cywilnej, pracownikach urzędów państwowych, pracownikach samorządowych oraz o NIK, nie spełniają nawet najniższych wymagań odnośnie do spójności przepisów tych pragmatyk pracowniczych z pragmatyką służby cywilnej. Zmiany te prowadzą, zdaniem wnioskodawcy, do naruszenia gwarancji stabilności zawodowej urzędników służby cywilnej, co jest sprzeczne z konstytucyjnym nakazem zawodowego i profesjonalnego charakteru zatrudnienia w korpusie służby cywilnej. Uregulowanie procedur przejścia do służby cywilnej urzędników państwowych oraz pracowników samorządowych prowadzi, według wnioskodawcy, do umożliwienia przeniesienia do tej służby pracowników nieposiadających kwalifikacji merytorycznych (pracowników pomocniczych, technicznych, obsługi itp.). Wnioskodawca wywiódł konkluzję, że znowelizowane przepisy umożliwiają przenoszenie do korpusu służby cywilnej urzędników państwowych i pracowników samorządowych oraz NIK w każdym czasie bez spełnienia jakichkolwiek przesłanek, co pozostaje w sprzeczności z nakazem tworzenia profesjonalnego korpusu służby cywilnej (art. 153 ust. 1 Konstytucji).

W opinii wnioskodawcy odejście w nowych regulacjach dotyczących służby cywilnej od zasad jawności, otwartości i konkurencyjności naboru narusza art. 60 i art. 61 Konstytucji oraz prowadzi do tworzenia służby cywilnej niespełniającej konstytucyjnych kryteriów jej funkcjonowania wskazanych w art. 153 ust. 1 Konstytucji (m.in. profesjonalizmu, zawodowstwa i rzetelności). Rezygnacja z konkursowej formy obsadzania kluczowych stanowisk w urzędach administracji rządowej (dyrektorów generalnych, dyrektorów departamentów i wydziałów oraz ich zastępców) prowadzi do sytuacji, w jakiej stają się one stanowiskami, na których wykonywanie zadań państwa nie następuje w sposób neutralny politycznie. Według wnioskodawcy tylko odpowiednia weryfikacja w drodze egzaminu albo konkursu gwarantuje zatrudnienie profesjonalnej i rzetelnej kadry. Wnioskodawca podkreślił, że zatrudnianie osób na wysokich stanowiskach państwowych w drodze powołania, które – w przeciwieństwie do mianowania – jest niestabilnym i uznaniowym trybem nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, nie gwarantuje wykonywania zadań państwa przez te osoby zgodnie z art. 153 ust. 1 Konstytucji (w szczególności w sposób niezależny, apolityczny).

Wnioskodawca krytycznie ocenia dostęp do zbioru kandydatów na wysokie stanowiska państwowe (państwowego zasobu kadrowego), a zwłaszcza określenie minimalnych wymagań dla umieszczenia w państwowym zasobie kadrowym oraz „automatyczne” (art. 80 ust. 2 ustawy o państwowym zasobie kadrowym) zaliczenie do państwowego zasobu kadrowego osób, którym powierzono pełnienie obowiązków na wysokich stanowiskach państwowych.

Niezgodne z podstawowymi konstytucyjnymi standardami służby cywilnej jest, zdaniem wnioskodawcy, poddanie urzędników służby cywilnej podległości służbowej osób wyłączonych z korpusu służby cywilnej (dyrektor generalny, dyrektor generalny służby zagranicznej).

Zakwestionowany we wniosku art. 17 ustawy o służbie cywilnej zmieniający instytucję służby przygotowawczej (m.in. przez jej skrócenie i fakultatywność) wnioskodawca uważa za sprzeczny z wymogiem rzetelnego wykonywania zadań przez służbę cywilną. Członkowie korpusu służby cywilnej winni bowiem wykonywać powierzone im zadania zawodowo, a realizacji tego postulatu służy zagwarantowanie odpowiedniego przygotowania osób podejmujących po raz pierwszy pracę w służbie cywilnej.

Delegacja ustawowa określona w art. 8 ust. 4 ustawy o służbie cywilnej ma charakter blankietowy i jest niezgodna z art. 92 ust. 1 Konstytucji. Sformułowanie § 8 ust. 1 wydanego na jej podstawie rozporządzenia wykonawczego z 30 października 2006 r., który pozwala upoważnionemu do wykonywania niektórych zadań Prezesa RM Szefowi Kancelarii Prezesa RM do dalszej delegacji uprawnień pracownikom Kancelarii, jest według wnioskodawcy niezgodne z art. 2 Konstytucji.

W ocenie wnioskodawcy określenie w art. 24 ustawy o państwowym zasobie kadrowym uprawnień Rady Służby Publicznej ze względu na nieodpowiadające treści art. 6 ustawy o służbie cywilnej użycie terminu „służba publiczna” oraz wprowadzenie terminu „urzędnik służby publicznej”, który nie jest zdefiniowany w żadnej z tych ustaw, świadczy o niezgodności tej regulacji z art. 2 Konstytucji (zasada przyzwoitej legislacji).



2. Grupa 50 posłów wystąpiła z wnioskiem z 1 lutego 2007 r. o zbadanie zgodności:

1) art. 2 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

2) art. 2 ust. 4 oraz art. 34 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej z art. 32 ust. 1, art. 60 i art. 153 ust. 1 Konstytucji,

3) art. 77a ust. 1 ustawy o NIK z art. 2, art. 32 ust. 1 i art. 60 Konstytucji,

4) art. 3f ustawy o pracownikach samorządowych oraz art. 68a ustawy o NIK z art. 31 ust. 3 i art. 65 ust. 1 Konstytucji,

5) art. 7 ustawy o pracownikach samorządowych z art. 2 Konstytucji,

6) art. 7a ustawy o pracownikach samorządowych z art. 32 ust. 1 i art. 60 Konstytucji,

7) art. 1 oraz art. 4 pkt 9 i 10 ustawy o państwowym zasobie kadrowym z art. 153 ust. 1 Konstytucji,

8) art. 8 ust. 4 ustawy o służbie cywilnej z art. 92 Konstytucji,

9) § 2 pkt 4 oraz § 8 ust. 1 rozporządzenia z 30 października 2006 r. z art. 92 ust. 2 Konstytucji oraz z art. 8 ust. 2 ustawy o służbie cywilnej.

Wnioskodawca, powołując treść art. 153 ust. 1 Konstytucji oraz cytując uzasadnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 28 kwietnia 1999 r., sygn. K. 3/99 (OTK ZU nr 4/1999, poz. 73), zaznaczył, że Konstytucja nie daje podstaw do wyłączenia części stanowisk w urzędach administracji rządowej ze służby cywilnej. Wskazał przy tym, że Konstytucja determinuje, iż działanie służby cywilnej w administracji rządowej winno opierać się na zawodowym, rzetelnym, bezstronnym i politycznie neutralnym korpusie merytorycznych pracowników wykonujących zawód urzędnika.

Według wnioskodawcy ustawa o państwowym zasobie kadrowym tworzy nowy „parakorpus” urzędniczy usytuowany poza służbą cywilną. Przepis art. 1 ustawy o państwowym zasobie kadrowym określający cele utworzenia państwowego zasobu kadrowego nie zawiera wymogu neutralnego politycznie wykonywania zadań przez urzędnika zajmującego wysokie stanowisko państwowe, co jest niezgodne z art. 153 ust. 1 Konstytucji.

W opinii wnioskodawcy art. 2 ust. 4 i art. 34 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej, które tworzą możliwość przenoszenia na stanowiska urzędnicze w służbie cywilnej przez dyrektora generalnego urzędu, w porozumieniu z dotychczasowym pracodawcą pracowników samorządowych oraz pracowników NIK, naruszają art. 32 ust. 1, art. 60 oraz art. 153 ust. 1 Konstytucji. Przepis art. 77a ustawy o NIK pozwala, według oceny wnioskodawcy, na przeniesienie do pracy na stanowisku urzędniczym w służbie cywilnej pracowników NIK zatrudnionych na stanowiskach administracyjnych lub obsługi, nie stawiając jednocześnie pracownikowi przenoszonemu wymagań, jakie dla urzędnika służby cywilnej określa ustawa o służbie cywilnej. Narusza to zasadę równości wobec prawa oraz zasadę równego dostępu obywateli do służby publicznej. Tak samo uargumentowany zarzut niekonstytucyjności podniósł wnioskodawca odnośnie do art. 7a ustawy o pracownikach samorządowych, który reguluje przeniesienie na stanowisko urzędnicze w służbie cywilnej pracownika samorządowego. Przepisom art. 77a ustawy o NIK oraz art. 7 ustawy o pracownikach samorządowych wnioskodawca zarzucił naruszenie zasady przyzwoitej legislacji wywodzonej z art. 2 Konstytucji ze względu na niedokonanie w ich treści odpowiednich zmian w związku z uchyleniem ustawy o służbie cywilnej z 1998 r.

We wniosku oceniono jako niezgodny z konstytucyjnym prawem wyboru miejsca pracy oraz naruszającym zasadę proporcjonalności (art. 31 ust. 3 Konstytucji) art. 3f ustawy o pracownikach samorządowych, który wprowadził możliwość przeniesienia członka korpusu służby cywilnej (bez konieczności uzyskania jego zgody, w oparciu o porozumienie pracodawców) na stanowisko urzędnicze poza służbą cywilną.

Delegację ustawową określoną w art. 8 ust. 4 ustawy o służbie cywilnej wnioskodawca kwestionuje jako niezgodną z art. 92 Konstytucji ze względu na brak wytycznych treściowych oraz naruszenie zakazu subdelegacji (art. 92 ust. 2 Konstytucji) przez uprawnienie Prezesa RM do wydania przepisów upoważniających Szefa Kancelarii Prezesa RM do delegowania przekazanych mu uprawnień.

Wnioskodawca zaskarżył także § 2 pkt 4, podważając jego zgodność z art. 8 ust. 2 ustawy o służbie cywilnej i z art. 92 ust. 2 Konstytucji oraz § 8 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego, zarzucając również temu przepisowi naruszenie art. 92 ust. 2 Konstytucji. Według wnioskodawcy regulacje te prowadzą do niezgodnego z Konstytucją przekazania Szefowi Kancelarii Prezesa RM kompetencji Prezesa RM odnośnie do służby cywilnej (w szczególności zastrzeżoną ustawowo wyłączność działań Prezesa RM w zakresie przestrzegania zasad służby cywilnej).



3. Wnioskowi została nadana sygn. K 10/07. Prezes Trybunału Konstytucyjnego zarządził łączne rozpoznanie spraw o sygn. K 41/06 i K 10/07 w pełnym składzie (zarządzenie Prezesa TK z 6 lutego 2007 r.) pod wspólną sygn. K 41/06.


II

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji, z wnioskiem o stwierdzenie zgodności ustawy z Konstytucją może wystąpić między innymi grupa 50 posłów. Wnioskodawcami w niniejszej sprawie były grupy: 85 posłów oraz 50 posłów na Sejm V kadencji. W chwili wystąpienia z wnioskami do Trybunału Konstytucyjnego wnioskodawcy mieli legitymację do takiego wystąpienia. Zgodnie z postanowieniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 października 2007 r. w sprawie zwołania pierwszego posiedzenia Sejmu RP (M. P. Nr 79, poz. 841), pierwsze posiedzenie Sejmu wybranego 21 października 2007 r. rozpoczęło się 5 listopada 2007 r. Tym samym 4 listopada 2007 r. upłynęła V kadencja Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, na skutek czego wygasły mandaty posłów tej kadencji. Kadencja Sejmu – zgodnie z art. 98 ust. 1 Konstytucji – rozpoczyna się w dniu pierwszego posiedzenia Sejmu i trwa do dnia poprzedzającego dzień zebrania się Sejmu następnej kadencji.
Wobec upływu kadencji Sejmu, którego posłami byli wnioskodawcy, i związanym z tym wygaśnięciem ich mandatów poselskich przestał istnieć podmiot uprawniony do dalszego występowania w sprawie. Takie stanowisko konsekwentnie wyrażane było w orzecznictwie Trybunału (zob. orzeczenie TK z 25 lutego 1992 r., sygn. K. 3/91, OTK w 1992 r., cz. I, poz. 1 oraz postanowienia TK z: 11 sierpnia 1993 r., sygn. K. 2/93, OTK w 1993 r., cz. II, poz. 30; 23 czerwca 1993 r., sygn. K. 3/93, OTK w 1993 r., cz. II, poz. 26; 4 listopada 1997 r., sygn. K. 19/97, OTK ZU nr 3-4/1997, poz. 52; 12 listopada 1997 r., sygn. K. 21/97, OTK ZU nr 3-4/1997, poz. 58; 14 listopada 2001 r., sygn. K 10/01, OTK ZU nr 8/2001, poz. 262; 26 października 2005 r., sygn. K 29/04, OTK ZU nr 9/A/2005, poz. 107; 26 października 2005 r., sygn. K 31/05, OTK ZU nr 9/A/2005, poz. 108; 25 października 2005 r., sygn. K 37/05, OTK ZU nr 9/A/2005, poz. 106; 26 października 2005 r., sygn. K 48/05, OTK ZU nr 9/A/2005, poz. 109), które wygaśnięcie mandatu posłów łączyło ściśle z utratą uprawnienia do występowania przed Trybunałem Konstytucyjnym w charakterze wnioskodawcy.
Utrata uprawnień przez wnioskodawcę nie pozwala na merytoryczne rozpoznanie sprawy i dlatego zachodzi konieczność umorzenia postępowania na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.).

Z tych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.