SK 62/05
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
18/2/A/2007
POSTANOWIENIE
z dnia 13 lutego 2007 r.
Sygn. akt SK 62/05
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Maria Gintowt-Jankowicz – przewodniczący
Wojciech Hermeliński
Adam Jamróz – sprawozdawca
Marek Kotlinowski
Mirosław Wyrzykowski,
po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 13 lutego 2007 r., skargi konstytucyjnej Zdzisława Tekielaka o zbadanie zgodności:
art. 58 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118, ze zm.) z art. 2, art. 32 ust. 2, art. 67 ust. 1 i art. 68 ust. 2 Konstytucji,
p o s t a n a w i a:
na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638, z 2001 r. Nr 98, poz. 1070 oraz z 2005 r. Nr 169, poz. 1417) umorzyć postępowanie w sprawie na skutek cofnięcia wniosku.
Uzasadnienie
I
1. Skargą konstytucyjną z 25 marca 2005 r., skarżący Zdzisław Tekielak wniósł o zbadanie zgodności art. 58 ust. 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118, ze zm.; dalej: ustawa o emeryturach i rentach) z art. 2, art. 32 ust. 2, art. 67 ust. 1 i art. 68 ust. 2 Konstytucji.
Sprawa zawisła przed Trybunałem Konstytucyjnym w związku z następującym stanem faktycznym.
Decyzją z 10 kwietnia 2002 r. oraz decyzją z 4 czerwca 2002 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Ostrowie Wielkopolskim odmówił skarżącemu przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z uwagi na brak 5-letniego okresu zatrudnienia przypadającego w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy, wymaganego zgodnie z art. 58 ustawy o emeryturach i rentach, w wypadku osób, u których niezdolność do pracy powstała po ukończeniu przez nie 30 roku życia.
Zaskarżając powyższe decyzje do Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kaliszu, skarżący podniósł zarzut naruszenia przez art. 58 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach – konstytucyjnej zasady równości. Sąd orzekający w sprawie – wyrokiem z 2 lipca 2002 r. (sygn. akt VU 5032/02) oddalił powództwo. Uznał bowiem za prawidłowe ustalenia organu rentowego dotyczące braku wymaganego okresu zatrudnienia. Ustosunkowując się zaś do zarzutu naruszenia przez art. 58 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach zasady równości, stwierdził, że ustawa ta dotyczy świadczeń uzyskiwanych z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w związku z istnieniem tytułu ubezpieczenia, jakim jest np. zatrudnienie. Musi istnieć zatem powiązanie czasowe między trwaniem tytułu ubezpieczenia a powstaniem niezdolności do pracy. Oparcie zatem prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy o powyższe kryteria nie narusza, w ocenie sądu, zasady równości.
Apelacja wniesiona przez skarżącego oddalona została wyrokiem Sądu Apelacyjnego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi z 7 października 2003 r. (sygn. akt III AUa 1213/02). Sąd Apelacyjny również uznał za błędny pogląd skarżącego o naruszeniu zasady równości przez art. 58 ustawy o emeryturach i rentach.
Wniesiona od powyższego wyroku kasacja skarżącego została oddalona wyrokiem Sądu Najwyższego z 2 grudnia 2004 r. (sygn. akt I UK 56/04). Odnosząc się do zarzutu naruszenia przez kwestionowany przepis konstytucyjnej zasady równości, Sąd Najwyższy stwierdził, że z istoty ubezpieczenia rentowego wynika, że świadczenia nie mogą być pokrywane ze zgromadzonych przez ubezpieczonego składek. Źródłem świadczeń jest fundusz rentowy powstały ze składek wszystkich ubezpieczonych na wypadek ryzyka wystąpienia niezdolności do pracy. W konsekwencji ze świadczeń tego funduszu korzystają tylko osoby podlegające ubezpieczeniu w czasie, kiedy wystąpiło objęte ubezpieczeniem zdarzenie. Regulacja uzależniająca prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy powstałej po ukończeniu przez ubezpieczonego 30 lat od posiadania pięcioletniego okresu ubezpieczenia w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed powstaniem tej niezdolności nie jest wyrazem nierównego traktowania ubezpieczonych, lecz wynika z powiązania prawa do świadczeń rentowych z podleganiem ubezpieczeniu rentowemu w okresie bezpośrednio poprzedzającym powstanie niezdolności do pracy.
Skarżący, wnosząc następnie skargę do Trybunał Konstytucyjnego, zarzucił naruszenie przez art. 58 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach – art. 2, art. 32 ust. 2, art. 67 ust. 1 i art. 68 ust. 2 Konstytucji.
Zdaniem skarżącego, wymaganie art. 58 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach, który uzależnia prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy osoby w wieku powyżej 30 roku życia od posiadania co najmniej 5-letniego okresu ubezpieczenia przypadającego w ciągu ostatnich 10 lat poprzedzających złożenie wniosku o rentę, jest dyskryminujące (art. 32 ust. 2 Konstytucji) oraz narusza zasadę sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji). Zastosowanie kwestionowanego przepisu może prowadzić do sytuacji, w której osoba podejmująca pracę dopiero w wieku 50 lat, po przepracowaniu 5 lat nabywa prawo do renty, podczas gdy osoba, która jak skarżący przepracowała ponad 20 lat, ale miała przerwę w zatrudnieniu i w ciągu ostatnich 10 lat nie ma wymaganego okresu zatrudnienia, nie uzyska renty, mimo że przez znacznie dłuższy czas płaciła składki ubezpieczeniowe.
Ponadto, w ocenie skarżącego, przepis ten narusza konstytucyjne prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo (art. 67 ust. 1 Konstytucji) oraz konstytucyjne gwarancje równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej, finansowanej ze środków publicznych (art. 68 ust. 2 Konstytucji).
2. Prokurator Generalny w piśmie z 10 lutego 2006 r. wniósł o stwierdzenie, że art. 58 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest zgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 i art. 32 ust. 2 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 68 ust. 2 Konstytucji.
Prokurator Generalny ustosunkował się w sposób ogólny do zakresu ochrony wynikającej z art. 67 Konstytucji; powołując się na orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, wskazał, że dotyczy on minimalnego standardu wymagań, które ustawodawca musi uwzględnić, aby norma konstytucyjna, wyrażona w art. 67, nie została pozbawiona swej materialnej treści. Ustawodawcy przysługuje w tym zakresie swoboda w wyborze metod i rozwiązań, które mają służyć realizacji celu określonemu w tym artykule. Zgodnie bowiem z art. 67 ust. 1 zdanie drugie Konstytucji zakres i formy zabezpieczenia społecznego określa ustawa.
Odnosząc się do zarzutu naruszenia przez zaskarżony przepis art. 67 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 2 Konstytucji, Prokurator Generalny odwołał się do kryteriów oceny naruszenia prawa równości, przyjętych w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, zgodnie z którymi wszystkie podmioty prawa charakteryzujące się w jednakowym stopniu daną cechą relewantną mają być traktowane jednakowo. Ustawodawcy przysługuje natomiast swoboda wyboru owej cechy relewantnej, w oparciu o którą dokonuje zróżnicowania. W przedmiotowej sprawie cechą taką, w ocenie Prokuratora Generalnego, jest niezdolność do pracy, z powodu której można ubiegać się o rentę inwalidzką. Prawo to zależy od spełnienia ustawowo określonych warunków, które dotyczą wszystkich ubiegających się o rentę. Nie można zatem uznać, że zaskarżony przepis narusza zasadę równości. Wprowadzone przez ustawodawcę zróżnicowanie ubezpieczonych, w zakresie ich uprawnień do uzyskania renty z powodu niezdolności do pracy, nie dyskryminuje tym samym adresatów kwestionowanej normy prawnej.
Następnie, zajmując stanowisko w kwestii zarzutu naruszenia art. 68 ust. 2 Konstytucji, Prokurator Generalny stwierdził, że przepis ten nie może być uznany za adekwatny wzorzec kontroli. Dotyczy on bowiem innej materii, niezwiązanej z treścią skargi.
Przechodząc z kolei do zarzutu naruszenia art. 2 Konstytucji, Prokurator Generalny wskazał, iż w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wątpliwości budzi możliwość powołania art. 2 Konstytucji jako wzorca kontroli w skardze konstytucyjnej.
Niemniej jednak stwierdził, że choć ustawa nie uwzględnia interesów osób o długim stażu pracy, które w ostatnim dziesięcioleciu nie mają wymaganego okresu ubezpieczenia, nie można uznać, że jest on niezgodny z art. 2 Konstytucji. Należy bowiem zawsze uwzględnić, że upływ czasu ma ujemny wpływ na różnego rodzaju uprawnienia. W związku z tym należy uznać, że regulacja prawna zawarta w kwestionowanym przepisie mieści się w uprawnieniach ustawodawcy. Zdaniem Prokuratora Generalnego, skarżący nie przedstawił w tym zakresie wystarczających dowodów, aby uznać, że naruszone zostały w ten sposób jego konstytucyjne prawa lub wolności.
3. Marszałek Sejmu, przedstawiając stanowisko w piśmie z 13 lipca 2006 r., wniósł o stwierdzenie, że art. 58 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach jest zgodny z art. 2, art. 32 ust. 2 i art. 67 ust. 1 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 68 ust. 2 Konstytucji.
Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 67 ust. 1 Konstytucji, Marszałek Sejmu podniósł, że przepis ten nie może być podstawą dochodzenia konkretnych rozwiązań legislacyjnych w zakresie zabezpieczenia społecznego. Gwarantując obywatelom prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego, prawodawca konstytucyjny pozostawił ustawodawcy wybór zakresu i form tego zabezpieczenia. Do ustawodawcy zwykłego należy więc wybór rozwiązań, które uważa za optymalne z punktu widzenia potrzeb obywateli oraz wymogów rozwoju gospodarczego.
Wymagania art. 58 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach mieszczą się, w ocenie Marszałka Sejmu, w granicach przysługującej ustawodawcy swobody stanowienia prawa normującego uprawnienia obywateli do świadczeń z tytułu zabezpieczenia społecznego.
Marszałek Sejmu, ustosunkowując się do kwestii naruszenia art. 32 ust. 2 Konstytucji, zgodził się z argumentami Sądu Najwyższego. Stwierdził bowiem, że z istoty ubezpieczenia rentowego wynika, iż świadczenia te nie mogą być pokrywane ze zgromadzonych przez ubezpieczonego składek. Ze świadczeń z funduszu rentowego korzystają tylko osoby podlegające ubezpieczeniu w czasie, kiedy wystąpiło zdarzenie objęte ubezpieczeniem. Przepis ten jest zatem zgodny z art. 32 ust. 2 Konstytucji.
Przechodząc, do zarzutu naruszenia zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji), Marszałek Sejmu podniósł, że osoby, które na wiele lat przed powstaniem niezdolności do pracy, przerwały swoją aktywność zawodową – zrezygnowały tym samym z ubezpieczenia społecznego. Powinny zatem uwzględniać to, że upływ określonego czasu ma ujemny wpływ na różnego rodzaju uprawnienia, w tym także na wynikające z ubezpieczenia społecznego. Z tego względu nie można uznać, iż ustawodawca, uzależniając prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy od wymagań określonych w art. 58 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach, naruszył zasadę sprawiedliwości społecznej.
Marszałek Sejmu wskazał ponadto, że ustawodawca nie pozostawił osób niespełniających warunków określonych w zaskarżonym przepisie bez osłony socjalnej, ustanawiając w art. 83 ustawy szczególny tryb przyznawania świadczeń przez Prezesa ZUS.
W związku z zarzutem naruszenia art. 68 ust. 2 Konstytucji Marszałek Sejmu stwierdził, że przepis ten nie jest adekwatnym wzorcem kontroli. Stanowi on gwarancję równego dostępu obywateli do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych, zaś renta z tytułu niezdolności do pracy nie jest świadczeniem z zakresu opieki zdrowotnej.
4. Pismem z 16 stycznia 2007 r. skarżący cofnął skargę. Uznał bowiem, że dalsze postępowanie w sprawie zawisłej przed Trybunałem Konstytucyjnym w wyniku wniesienia skargi o zbadanie zgodności art. 58 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z art. 2, art. 32 ust. 2, art. 67 ust. 1 i art. 68 ust. 2 Konstytucji stało się dla niego bezprzedmiotowe.
II
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 31 ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) skarżący może do rozpoczęcia rozprawy wycofać skargę.
Postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym opiera się na zasadzie dyspozycyjności, a jednym z jej przejawów jest możliwość cofnięcia skargi, leżąca w sferze swobodnego uznania skarżącego (por. np. postanowienie TK z 12 grudnia 2005 r., sygn. K 49/05, OTK ZU nr 11/A/2005, poz. 142).
Cofnięcie skargi jest zatem wiążące dla Trybunału i wyklucza dalsze postępowanie w sprawie badania zgodności zaskarżonego art. 58 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118, ze zm.) ze wskazanymi wzorcami konstytucyjnymi. Konieczne jest zatem umorzenie postępowania stosownie do art. 39 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.
Z tych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 13 lutego 2007 r.
Sygn. akt SK 62/05
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Maria Gintowt-Jankowicz – przewodniczący
Wojciech Hermeliński
Adam Jamróz – sprawozdawca
Marek Kotlinowski
Mirosław Wyrzykowski,
po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 13 lutego 2007 r., skargi konstytucyjnej Zdzisława Tekielaka o zbadanie zgodności:
art. 58 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118, ze zm.) z art. 2, art. 32 ust. 2, art. 67 ust. 1 i art. 68 ust. 2 Konstytucji,
p o s t a n a w i a:
na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638, z 2001 r. Nr 98, poz. 1070 oraz z 2005 r. Nr 169, poz. 1417) umorzyć postępowanie w sprawie na skutek cofnięcia wniosku.
Uzasadnienie
I
1. Skargą konstytucyjną z 25 marca 2005 r., skarżący Zdzisław Tekielak wniósł o zbadanie zgodności art. 58 ust. 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118, ze zm.; dalej: ustawa o emeryturach i rentach) z art. 2, art. 32 ust. 2, art. 67 ust. 1 i art. 68 ust. 2 Konstytucji.
Sprawa zawisła przed Trybunałem Konstytucyjnym w związku z następującym stanem faktycznym.
Decyzją z 10 kwietnia 2002 r. oraz decyzją z 4 czerwca 2002 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Ostrowie Wielkopolskim odmówił skarżącemu przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z uwagi na brak 5-letniego okresu zatrudnienia przypadającego w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy, wymaganego zgodnie z art. 58 ustawy o emeryturach i rentach, w wypadku osób, u których niezdolność do pracy powstała po ukończeniu przez nie 30 roku życia.
Zaskarżając powyższe decyzje do Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kaliszu, skarżący podniósł zarzut naruszenia przez art. 58 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach – konstytucyjnej zasady równości. Sąd orzekający w sprawie – wyrokiem z 2 lipca 2002 r. (sygn. akt VU 5032/02) oddalił powództwo. Uznał bowiem za prawidłowe ustalenia organu rentowego dotyczące braku wymaganego okresu zatrudnienia. Ustosunkowując się zaś do zarzutu naruszenia przez art. 58 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach zasady równości, stwierdził, że ustawa ta dotyczy świadczeń uzyskiwanych z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w związku z istnieniem tytułu ubezpieczenia, jakim jest np. zatrudnienie. Musi istnieć zatem powiązanie czasowe między trwaniem tytułu ubezpieczenia a powstaniem niezdolności do pracy. Oparcie zatem prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy o powyższe kryteria nie narusza, w ocenie sądu, zasady równości.
Apelacja wniesiona przez skarżącego oddalona została wyrokiem Sądu Apelacyjnego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi z 7 października 2003 r. (sygn. akt III AUa 1213/02). Sąd Apelacyjny również uznał za błędny pogląd skarżącego o naruszeniu zasady równości przez art. 58 ustawy o emeryturach i rentach.
Wniesiona od powyższego wyroku kasacja skarżącego została oddalona wyrokiem Sądu Najwyższego z 2 grudnia 2004 r. (sygn. akt I UK 56/04). Odnosząc się do zarzutu naruszenia przez kwestionowany przepis konstytucyjnej zasady równości, Sąd Najwyższy stwierdził, że z istoty ubezpieczenia rentowego wynika, że świadczenia nie mogą być pokrywane ze zgromadzonych przez ubezpieczonego składek. Źródłem świadczeń jest fundusz rentowy powstały ze składek wszystkich ubezpieczonych na wypadek ryzyka wystąpienia niezdolności do pracy. W konsekwencji ze świadczeń tego funduszu korzystają tylko osoby podlegające ubezpieczeniu w czasie, kiedy wystąpiło objęte ubezpieczeniem zdarzenie. Regulacja uzależniająca prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy powstałej po ukończeniu przez ubezpieczonego 30 lat od posiadania pięcioletniego okresu ubezpieczenia w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed powstaniem tej niezdolności nie jest wyrazem nierównego traktowania ubezpieczonych, lecz wynika z powiązania prawa do świadczeń rentowych z podleganiem ubezpieczeniu rentowemu w okresie bezpośrednio poprzedzającym powstanie niezdolności do pracy.
Skarżący, wnosząc następnie skargę do Trybunał Konstytucyjnego, zarzucił naruszenie przez art. 58 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach – art. 2, art. 32 ust. 2, art. 67 ust. 1 i art. 68 ust. 2 Konstytucji.
Zdaniem skarżącego, wymaganie art. 58 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach, który uzależnia prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy osoby w wieku powyżej 30 roku życia od posiadania co najmniej 5-letniego okresu ubezpieczenia przypadającego w ciągu ostatnich 10 lat poprzedzających złożenie wniosku o rentę, jest dyskryminujące (art. 32 ust. 2 Konstytucji) oraz narusza zasadę sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji). Zastosowanie kwestionowanego przepisu może prowadzić do sytuacji, w której osoba podejmująca pracę dopiero w wieku 50 lat, po przepracowaniu 5 lat nabywa prawo do renty, podczas gdy osoba, która jak skarżący przepracowała ponad 20 lat, ale miała przerwę w zatrudnieniu i w ciągu ostatnich 10 lat nie ma wymaganego okresu zatrudnienia, nie uzyska renty, mimo że przez znacznie dłuższy czas płaciła składki ubezpieczeniowe.
Ponadto, w ocenie skarżącego, przepis ten narusza konstytucyjne prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo (art. 67 ust. 1 Konstytucji) oraz konstytucyjne gwarancje równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej, finansowanej ze środków publicznych (art. 68 ust. 2 Konstytucji).
2. Prokurator Generalny w piśmie z 10 lutego 2006 r. wniósł o stwierdzenie, że art. 58 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest zgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 i art. 32 ust. 2 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 68 ust. 2 Konstytucji.
Prokurator Generalny ustosunkował się w sposób ogólny do zakresu ochrony wynikającej z art. 67 Konstytucji; powołując się na orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, wskazał, że dotyczy on minimalnego standardu wymagań, które ustawodawca musi uwzględnić, aby norma konstytucyjna, wyrażona w art. 67, nie została pozbawiona swej materialnej treści. Ustawodawcy przysługuje w tym zakresie swoboda w wyborze metod i rozwiązań, które mają służyć realizacji celu określonemu w tym artykule. Zgodnie bowiem z art. 67 ust. 1 zdanie drugie Konstytucji zakres i formy zabezpieczenia społecznego określa ustawa.
Odnosząc się do zarzutu naruszenia przez zaskarżony przepis art. 67 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 2 Konstytucji, Prokurator Generalny odwołał się do kryteriów oceny naruszenia prawa równości, przyjętych w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, zgodnie z którymi wszystkie podmioty prawa charakteryzujące się w jednakowym stopniu daną cechą relewantną mają być traktowane jednakowo. Ustawodawcy przysługuje natomiast swoboda wyboru owej cechy relewantnej, w oparciu o którą dokonuje zróżnicowania. W przedmiotowej sprawie cechą taką, w ocenie Prokuratora Generalnego, jest niezdolność do pracy, z powodu której można ubiegać się o rentę inwalidzką. Prawo to zależy od spełnienia ustawowo określonych warunków, które dotyczą wszystkich ubiegających się o rentę. Nie można zatem uznać, że zaskarżony przepis narusza zasadę równości. Wprowadzone przez ustawodawcę zróżnicowanie ubezpieczonych, w zakresie ich uprawnień do uzyskania renty z powodu niezdolności do pracy, nie dyskryminuje tym samym adresatów kwestionowanej normy prawnej.
Następnie, zajmując stanowisko w kwestii zarzutu naruszenia art. 68 ust. 2 Konstytucji, Prokurator Generalny stwierdził, że przepis ten nie może być uznany za adekwatny wzorzec kontroli. Dotyczy on bowiem innej materii, niezwiązanej z treścią skargi.
Przechodząc z kolei do zarzutu naruszenia art. 2 Konstytucji, Prokurator Generalny wskazał, iż w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wątpliwości budzi możliwość powołania art. 2 Konstytucji jako wzorca kontroli w skardze konstytucyjnej.
Niemniej jednak stwierdził, że choć ustawa nie uwzględnia interesów osób o długim stażu pracy, które w ostatnim dziesięcioleciu nie mają wymaganego okresu ubezpieczenia, nie można uznać, że jest on niezgodny z art. 2 Konstytucji. Należy bowiem zawsze uwzględnić, że upływ czasu ma ujemny wpływ na różnego rodzaju uprawnienia. W związku z tym należy uznać, że regulacja prawna zawarta w kwestionowanym przepisie mieści się w uprawnieniach ustawodawcy. Zdaniem Prokuratora Generalnego, skarżący nie przedstawił w tym zakresie wystarczających dowodów, aby uznać, że naruszone zostały w ten sposób jego konstytucyjne prawa lub wolności.
3. Marszałek Sejmu, przedstawiając stanowisko w piśmie z 13 lipca 2006 r., wniósł o stwierdzenie, że art. 58 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach jest zgodny z art. 2, art. 32 ust. 2 i art. 67 ust. 1 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 68 ust. 2 Konstytucji.
Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 67 ust. 1 Konstytucji, Marszałek Sejmu podniósł, że przepis ten nie może być podstawą dochodzenia konkretnych rozwiązań legislacyjnych w zakresie zabezpieczenia społecznego. Gwarantując obywatelom prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego, prawodawca konstytucyjny pozostawił ustawodawcy wybór zakresu i form tego zabezpieczenia. Do ustawodawcy zwykłego należy więc wybór rozwiązań, które uważa za optymalne z punktu widzenia potrzeb obywateli oraz wymogów rozwoju gospodarczego.
Wymagania art. 58 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach mieszczą się, w ocenie Marszałka Sejmu, w granicach przysługującej ustawodawcy swobody stanowienia prawa normującego uprawnienia obywateli do świadczeń z tytułu zabezpieczenia społecznego.
Marszałek Sejmu, ustosunkowując się do kwestii naruszenia art. 32 ust. 2 Konstytucji, zgodził się z argumentami Sądu Najwyższego. Stwierdził bowiem, że z istoty ubezpieczenia rentowego wynika, iż świadczenia te nie mogą być pokrywane ze zgromadzonych przez ubezpieczonego składek. Ze świadczeń z funduszu rentowego korzystają tylko osoby podlegające ubezpieczeniu w czasie, kiedy wystąpiło zdarzenie objęte ubezpieczeniem. Przepis ten jest zatem zgodny z art. 32 ust. 2 Konstytucji.
Przechodząc, do zarzutu naruszenia zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji), Marszałek Sejmu podniósł, że osoby, które na wiele lat przed powstaniem niezdolności do pracy, przerwały swoją aktywność zawodową – zrezygnowały tym samym z ubezpieczenia społecznego. Powinny zatem uwzględniać to, że upływ określonego czasu ma ujemny wpływ na różnego rodzaju uprawnienia, w tym także na wynikające z ubezpieczenia społecznego. Z tego względu nie można uznać, iż ustawodawca, uzależniając prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy od wymagań określonych w art. 58 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach, naruszył zasadę sprawiedliwości społecznej.
Marszałek Sejmu wskazał ponadto, że ustawodawca nie pozostawił osób niespełniających warunków określonych w zaskarżonym przepisie bez osłony socjalnej, ustanawiając w art. 83 ustawy szczególny tryb przyznawania świadczeń przez Prezesa ZUS.
W związku z zarzutem naruszenia art. 68 ust. 2 Konstytucji Marszałek Sejmu stwierdził, że przepis ten nie jest adekwatnym wzorcem kontroli. Stanowi on gwarancję równego dostępu obywateli do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych, zaś renta z tytułu niezdolności do pracy nie jest świadczeniem z zakresu opieki zdrowotnej.
4. Pismem z 16 stycznia 2007 r. skarżący cofnął skargę. Uznał bowiem, że dalsze postępowanie w sprawie zawisłej przed Trybunałem Konstytucyjnym w wyniku wniesienia skargi o zbadanie zgodności art. 58 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z art. 2, art. 32 ust. 2, art. 67 ust. 1 i art. 68 ust. 2 Konstytucji stało się dla niego bezprzedmiotowe.
II
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 31 ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) skarżący może do rozpoczęcia rozprawy wycofać skargę.
Postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym opiera się na zasadzie dyspozycyjności, a jednym z jej przejawów jest możliwość cofnięcia skargi, leżąca w sferze swobodnego uznania skarżącego (por. np. postanowienie TK z 12 grudnia 2005 r., sygn. K 49/05, OTK ZU nr 11/A/2005, poz. 142).
Cofnięcie skargi jest zatem wiążące dla Trybunału i wyklucza dalsze postępowanie w sprawie badania zgodności zaskarżonego art. 58 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118, ze zm.) ze wskazanymi wzorcami konstytucyjnymi. Konieczne jest zatem umorzenie postępowania stosownie do art. 39 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.
Z tych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.