Ts 253/06
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
226/5/B/2007
POSTANOWIENIE
z dnia 11 września 2007 r.
Sygn. akt Ts 253/06
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Janusz Niemcewicz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Tadeusza Jadacha w sprawie zgodności:
1) art. 4241 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 32 ust. 1 i art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz
2) uchwały Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2005 r. (sygn. akt III BZP 1/05) z art. 32 ust. 1 i art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 17 października 2006 r. zarzucono, że art. 4241 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) oraz uchwała Sądu Najwyższego z 26 października 2005 r. (sygn. akt III BZP 1/05) są niezgodne z art. 32 ust. 1 i art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem skarżącego, Sąd Najwyższy nadał uchwale moc zasady prawnej na podstawie błędnego zastosowania art. 417 i nast. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.). Odmowa zastosowania art. 4241 k.p.c. do zdarzeń prawnych, które wystąpiły przed 1 września 2004 r. narusza, zdaniem skarżącego, jego prawo do sądu oraz prawo do równego traktowania.
Skarga konstytucyjna została złożona w oparciu o następujący stan faktyczny. Wyrokiem z 15 stycznia 2004 r. (sygn. akt V Ca 2481/03) Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił apelację skarżącego od wyroku Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy z 7 kwietnia 2003 r. (sygn. akt I C 916/99). Skarżący wniósł o stwierdzenie niezgodności wyroku Sądu Okręgowego z prawem. Skarga o stwierdzenie niezgodności wskazanego wyroku z prawem została odrzucona postanowieniem Sądu Najwyższego z 12 czerwca 2006 r. (sygn. akt I CNP 25/06). Sąd Najwyższy powołując się m.in. na uchwałę z 26 października 2005 r. (sygn. akt III BZP 1/05), uznał, że skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia przysługuje od orzeczeń, które stały się prawomocne od 1 września 2004 r.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem skargi konstytucyjnej może być wyłącznie zarzut niezgodności przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego z Konstytucją. Skarżący żąda tymczasem zbadania zgodności z Konstytucją uchwały Sądu Najwyższego, która nie jest aktem normatywnym w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji. Tak określony przedmiot skargi konstytucyjnej wykracza poza zakres właściwości Trybunału Konstytucyjnego wynikającej z art. 79 ust. 1 i art. 188 Konstytucji. Pogląd ten był już wielokrotnie wyrażany przez Trybunał Konstytucyjny m.in. w postanowieniu z 21 czerwca 1999 r. (Ts 56/99, OTK ZU nr 6/1999, poz. 143). Trybunał wyraźnie zaznaczył wówczas, że „przedmiotem badania Trybunału Konstytucyjnego przy rozpoznawaniu skargi konstytucyjnej nie są akty stosowania prawa, a więc prawomocne orzeczenia lub ostateczne decyzje zapadłe w indywidualnych sprawach, lecz wyłącznie akty normatywne na podstawie których rozstrzygnięcia te zostały wydane”.
Niedopuszczalne jest też rozpoznanie skargi konstytucyjnej w zakresie zgodności art. 4241 § 1 k.p.c. z art. 32 ust. 1 i art. 45 ust. 1 Konstytucji. W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem prawnym. W trybie skargi można podnieść zarzut niekonstytucyjności aktu normatywnego, o ile zaskarżony akt lub jego część stanowi źródło naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw skarżącego. Z sytuacją taką mamy do czynienia wtedy, gdy normatywna treść zaskarżonych przepisów jest prawnie relewantna do stawianych zarzutów. W niniejszej sprawie skarżący naruszenia swych konstytucyjnych praw upatruje w ograniczeniu prawa do złożenia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia sądu. Należy jednak podkreślić, że zaskarżony przepis nie zawiera żadnej normy intertemporalnej, w szczególności nie wynika z niego ograniczenie zakresu czasowego prawa do złożenia skargi. Wskazuje na to wprost Sąd Najwyższy w przywoływanej wyżej uchwale. Zdaniem Sądu Najwyższego zakres zastosowania art. 4241 § 1 k.p.c. wyznaczony jest przede wszystkim przez art. 5 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 162, poz. 1692). Przepis ten nie jest jednak przedmiotem skargi konstytucyjnej.
Z powyższego wynika, że treść normatywna zaskarżonego przepisu nie pozostaje w związku ze stawianym przez skarżącego zarzutem, nie może tym samym stanowić źródła naruszenia jego konstytucyjnych praw. Na marginesie należy jedynie wskazać, że ewentualne stwierdzenie niekonstytucyjności art. 4241 § 1 k.p.c. i będące jego skutkiem uchylenie tego przepisu, nie doprowadziłoby do zmiany sytuacji skarżącego, wyeliminowałoby natomiast z systemu prawa instytucję skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.
Brak wskazania sposobu naruszenia przez zaskarżony przepis ustawy konstytucyjnych praw skarżącego skutkuje, w myśl art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, odmową nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 11 września 2007 r.
Sygn. akt Ts 253/06
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Janusz Niemcewicz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Tadeusza Jadacha w sprawie zgodności:
1) art. 4241 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 32 ust. 1 i art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz
2) uchwały Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2005 r. (sygn. akt III BZP 1/05) z art. 32 ust. 1 i art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 17 października 2006 r. zarzucono, że art. 4241 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) oraz uchwała Sądu Najwyższego z 26 października 2005 r. (sygn. akt III BZP 1/05) są niezgodne z art. 32 ust. 1 i art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem skarżącego, Sąd Najwyższy nadał uchwale moc zasady prawnej na podstawie błędnego zastosowania art. 417 i nast. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.). Odmowa zastosowania art. 4241 k.p.c. do zdarzeń prawnych, które wystąpiły przed 1 września 2004 r. narusza, zdaniem skarżącego, jego prawo do sądu oraz prawo do równego traktowania.
Skarga konstytucyjna została złożona w oparciu o następujący stan faktyczny. Wyrokiem z 15 stycznia 2004 r. (sygn. akt V Ca 2481/03) Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił apelację skarżącego od wyroku Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy z 7 kwietnia 2003 r. (sygn. akt I C 916/99). Skarżący wniósł o stwierdzenie niezgodności wyroku Sądu Okręgowego z prawem. Skarga o stwierdzenie niezgodności wskazanego wyroku z prawem została odrzucona postanowieniem Sądu Najwyższego z 12 czerwca 2006 r. (sygn. akt I CNP 25/06). Sąd Najwyższy powołując się m.in. na uchwałę z 26 października 2005 r. (sygn. akt III BZP 1/05), uznał, że skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia przysługuje od orzeczeń, które stały się prawomocne od 1 września 2004 r.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem skargi konstytucyjnej może być wyłącznie zarzut niezgodności przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego z Konstytucją. Skarżący żąda tymczasem zbadania zgodności z Konstytucją uchwały Sądu Najwyższego, która nie jest aktem normatywnym w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji. Tak określony przedmiot skargi konstytucyjnej wykracza poza zakres właściwości Trybunału Konstytucyjnego wynikającej z art. 79 ust. 1 i art. 188 Konstytucji. Pogląd ten był już wielokrotnie wyrażany przez Trybunał Konstytucyjny m.in. w postanowieniu z 21 czerwca 1999 r. (Ts 56/99, OTK ZU nr 6/1999, poz. 143). Trybunał wyraźnie zaznaczył wówczas, że „przedmiotem badania Trybunału Konstytucyjnego przy rozpoznawaniu skargi konstytucyjnej nie są akty stosowania prawa, a więc prawomocne orzeczenia lub ostateczne decyzje zapadłe w indywidualnych sprawach, lecz wyłącznie akty normatywne na podstawie których rozstrzygnięcia te zostały wydane”.
Niedopuszczalne jest też rozpoznanie skargi konstytucyjnej w zakresie zgodności art. 4241 § 1 k.p.c. z art. 32 ust. 1 i art. 45 ust. 1 Konstytucji. W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem prawnym. W trybie skargi można podnieść zarzut niekonstytucyjności aktu normatywnego, o ile zaskarżony akt lub jego część stanowi źródło naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw skarżącego. Z sytuacją taką mamy do czynienia wtedy, gdy normatywna treść zaskarżonych przepisów jest prawnie relewantna do stawianych zarzutów. W niniejszej sprawie skarżący naruszenia swych konstytucyjnych praw upatruje w ograniczeniu prawa do złożenia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia sądu. Należy jednak podkreślić, że zaskarżony przepis nie zawiera żadnej normy intertemporalnej, w szczególności nie wynika z niego ograniczenie zakresu czasowego prawa do złożenia skargi. Wskazuje na to wprost Sąd Najwyższy w przywoływanej wyżej uchwale. Zdaniem Sądu Najwyższego zakres zastosowania art. 4241 § 1 k.p.c. wyznaczony jest przede wszystkim przez art. 5 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 162, poz. 1692). Przepis ten nie jest jednak przedmiotem skargi konstytucyjnej.
Z powyższego wynika, że treść normatywna zaskarżonego przepisu nie pozostaje w związku ze stawianym przez skarżącego zarzutem, nie może tym samym stanowić źródła naruszenia jego konstytucyjnych praw. Na marginesie należy jedynie wskazać, że ewentualne stwierdzenie niekonstytucyjności art. 4241 § 1 k.p.c. i będące jego skutkiem uchylenie tego przepisu, nie doprowadziłoby do zmiany sytuacji skarżącego, wyeliminowałoby natomiast z systemu prawa instytucję skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.
Brak wskazania sposobu naruszenia przez zaskarżony przepis ustawy konstytucyjnych praw skarżącego skutkuje, w myśl art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, odmową nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji.