Pełny tekst orzeczenia

220/6/B/2008


POSTANOWIENIE
z dnia 22 grudnia 2008 r.
Sygn. akt Tw 35/08

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Wojciech Hermeliński,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych w sprawie zgodności:
art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. o samorządzie pielęgniarek i położnych (Dz. U. Nr 41, poz. 178, ze zm.) z art. 2, art. 10, art. 17 ust. 1, art. 31 ust. 3, art. 32 w zw. z art. 58 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu wnioskowi.

UZASADNIENIE

W dniu 24 października 2008 r. do Trybunału Konstytucyjnego wpłynął wniosek Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych o stwierdzenie zgodności art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. o samorządzie pielęgniarek i położnych (Dz. U. Nr 41, poz. 178, ze zm.; dalej: ustawa o samorządzie pielęgniarek i położnych) z art. 2, art. 10, art. 17 ust. 1, art. 31 ust. 3, art. 32 w zw. z art. 58 ust. 1 Konstytucji. Zdaniem wnioskodawcy, zaskarżony przepis w brzmieniu: „Tę samą funkcję w organach izby można pełnić nie dłużej niż przez dwie następujące po sobie kadencje” jest niezgodny z powołanymi wzorcami kontroli „przez to, że pozbawia samorząd zawodowy samodzielności w zakresie, w jakim ogranicza prawa wynikające z przynależności do samorządu zawodowego pielęgniarek i położnych, które odnoszą się do możliwości swobody kreacji składu jego organów reprezentacji”.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Na podstawie art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) wniosek pochodzący od ogólnokrajowej władzy organizacji zawodowej podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym. W postępowaniu tym Trybunał Konstytucyjny w składzie jednego sędziego bada, czy złożony wniosek spełnia wymagania formalne (art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o TK), czy nie jest oczywiście bezzasadny (art. 36 ust. 3 ustawy o TK), a w szczególności, czy pochodzi od uprawnionego podmiotu (art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji).

W myśl art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji kompetencja do inicjowania abstrakcyjnej kontroli norm przysługuje ogólnokrajowym władzom organizacji zawodowych. Wola ogólnokrajowej władzy (zazwyczaj kolegialnej) znajduje wyraz w podejmowanych przez nią uchwałach. Tryb podjęcia uchwały regulują właściwe przepisy (np. ustaw czy statutów), a treść podjętej uchwały zostaje zapisana w protokole z posiedzenia takiej władzy.
Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, uchwała ogólnokrajowej władzy organizacji zawodowej w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego stanowi conditio sine qua non wszczęcia postępowania z wniosku tego podmiotu (por. postanowienie TK z 19 lutego 2008 r., Tw 48/07, OTK ZU nr 2/B/2008, poz. 50). Dla ustalenia, czy wniosek pochodzi od ogólnokrajowej władzy organizacji zawodowej, a nie od osoby fizycznej, która go sporządziła lub podpisała, potrzebny jest dowód, że został on wniesiony na podstawie uchwały uprawnionego podmiotu (art. 191 ust. 4 Konstytucji). Stąd wymagane jest dołączenie do wniosku uchwały tego podmiotu. Treść uchwały i wniosku powinna cechować zbieżność, która obejmuje dokładne wskazanie kwestionowanego przepisu (przepisów) danego aktu normatywnego, wyrażenie woli wyeliminowania tego przepisu (przepisów) z porządku prawnego oraz sformułowanie zarzutu niezgodności z przepisem (przepisami) aktu normatywnego o wyższej mocy prawnej (por. postanowienie TK z 7 września 2004 r., Tw 28/04, OTK ZU nr 5/B/2004, poz. 269).

2. Trybunał Konstytucyjny ustalił, że podjęta 8 września 2008 r. przez Naczelną Radę Pielęgniarek i Położnych uchwała Nr 76/V/2008 r. stanowi w § 1: „Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych postanawia wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności art. 14 ust. 2 ustawy z 19 kwietnia 1991 r. o samorządzie pielęgniarek i położnych [...] z Konstytucją”.
Co oczywiste, cytowana treść uchwały nie wskazuje konkretnych przepisów Konstytucji, które – zdaniem wnioskodawcy – zostały naruszone przez kwestionowany przepis. Brak dokładnego określenia w uchwale zakresu zaskarżenia uniemożliwia Trybunałowi przeprowadzenie abstrakcyjnej kontroli norm. Trybunał Konstytucyjny orzeka bowiem po zbadaniu postawionych zarzutów i w żaden sposób nie może zastępować wnioskodawcy w ich formułowaniu. Należy zatem uznać, iż podjęcie przez Naczelną Radę Pielęgniarek i Położnych uchwały, w której nie przedstawiono zarzutu niezgodności art. 14 ust. 2 ustawy o samorządzie pielęgniarek i położnych z wyraźnie wskazanymi przepisami Konstytucji jako wzorcami kontroli, nie może być uznane za skuteczne złożenie przez tę władzę oświadczenia woli w sprawie wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie hierarchicznej zgodności norm.
Mając powyższe na względzie, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że uchwała Nr 76/V/2008 r., podjęta przez Naczelną Radę Pielęgniarek i Położnych w dniu 8 września 2008 r., nie zawiera niezbędnych elementów, które umożliwiłyby uznanie jej za podstawę prawną rozpatrywanego wniosku. Trzeba przy tym podkreślić, że tak rozumiana wadliwość uchwały nie może być uznana za brak formalny, który podlegałby usunięciu w trybie art. 36 ust. 2 ustawy o TK (por. postanowienie TK z 24 listopada 2003 r., Tw 30/03, OTK ZU nr 4/B/2003, poz. 209).

3. Trybunał Konstytucyjny zwraca natomiast uwagę, że sprecyzowanie wzorców kontroli (tzn. powołanie art. 2, art. 10, art. 17 ust. 1, art. 31 ust. 3, art. 32 w zw. z art. 58 ust. 1 Konstytucji) nastąpiło dopiero w samym wniosku, złożonym do Trybunału 24 października 2008 r.
Trybunał przypomina, że pełnomocnik wnioskodawcy (również podmiot sporządzający lub podpisujący wniosek) jest zobowiązany do działania w zakresie i granicach udzielonego pełnomocnictwa. Nie posiada tym samym kompetencji do samodzielnego kształtowania ani przedmiotu, ani wzorców kontroli, gdyż wiąże go treść uchwały podmiotu legitymowanego do wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego.
W konsekwencji, na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 4 ustawy zasadniczej, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że rozpatrywany „wniosek” pochodzi od nieuprawnionego podmiotu i z tego względu nie może zostać przekazany do rozpoznania merytorycznego.

Mając powyższe na uwadze, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.