Pełny tekst orzeczenia

366/5/B/2009

POSTANOWIENIE
z dnia 22 września 2009 r.
Sygn. akt Ts 152/07

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Maria Gintowt-Jankowicz – przewodnicząca
Adam Jamróz – sprawozdawca
Marek Kotlinowski,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 czerwca 2009 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Ireneusza H. – PW „H” Import-Eksport,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 3 lipca 2007 r. zakwestionowano zgodność z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 grudnia 2001 r. w sprawie ustanowienia Taryfy celnej (Dz. U. Nr 146, poz. 1639, ze zm.; dalej: rozporządzenie z 2001 r.) oraz § 20a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 października 1997 r. w sprawie określenia szczegółowych zasad i trybu ustalania niepreferencyjnego pochodzenia towarów, sposobu jego dokumentowania oraz listy towarów, których pochodzenie musi być udokumentowane świadectwem pochodzenia (Dz. U. Nr 130, poz. 851, ze zm.; dalej: rozporządzenie z 1997 r.). Zaskarżonym przepisom zarzucono w skardze niezgodność z art. 217 w zw. z art. 84, art. 92 ust. 1, art. 2, art. 7, art. 87 ust. 1 w zw. z art. 91 oraz art. 64 ust. 3 Konstytucji.
Postanowieniem z 22 czerwca 2009 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze dalszego biegu. Rozstrzygnięcie to było uzasadnione niespełnieniem przesłanki dopuszczalności skargi – obowiązku wskazania konstytucyjnych wolności lub praw naruszonych przez przepisy stanowiące przedmiot skargi (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym, Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego skarga zawierała głównie rozważania odnoszące się do zasad ustrojowych, których adresatem jest prawodawca. Ponadto, w zaskarżonym postanowieniu wskazano, że przedmiot skargi (w zakresie odnoszącym się do § 20 rozporządzenia z 1997 r.) nie został prawidłowo określony, gdyż unormowanie to nie mogło zostać uznane za podstawę orzeczenia o wolnościach lub prawach skarżącego.
Na powyższe postanowienie skarżący wniósł zażalenie. Stwierdził w nim, że skarga spełniała wszelkie formalne przesłanki wymagane przez Konstytucję i ustawę o TK, a ponadto zawierała wskazanie naruszonych konstytucyjnych wolności lub praw. W środku odwoławczym podniesiono, że z uzasadnienia skargi bezspornie wynika zakres oraz charakter naruszonych norm konstytucyjnych o charakterze podmiotowym.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z obowiązującą w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym zasadą skargowości, podmiot kierujący do Trybunału Konstytucyjnego skargę bądź zażalenie na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu sam określa granice, w ramach których sprawa podlega rozpoznaniu. Artykuł 66 ustawy o TK wyklucza w tym zakresie jakąkolwiek aktywność Trybunału. Rola tego organu sprowadzona została do oceny argumentacji przedstawionej we wnoszonych pismach procesowych. Skarżący zakwestionował postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu tylko w tej części, w której uznano, że skarga nie spełniała warunków jej dopuszczalności określonych w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK i tylko w takim zakresie zażalenie podlega rozpoznaniu.
Odnosząc się do podniesionych w środku odwoławczym kontrargumentów, Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie w pełni podziela pogląd wyrażony w zaskarżonym postanowieniu, stwierdzający że złożona skarga nie zawierała wskazania konstytucyjnych praw podmiotowych.
Zasadnicza wątpliwość co do podstawy skargi powstała już przy analizie petitum skargi. Jak bowiem wynika z jego treści, skarżący dopatruje się niezgodności kwestionowanych unormowań z licznymi przepisami Konstytucji, wśród których regulacja chroniąca własność (art. 64 ust. 3 Konstytucji) zostaje przywołana jedynie jako przepis związkowy. W dalszej części wstępnego fragmentu skargi (s. 2-4) następuje doprecyzowanie jej zarzutów, które w żadnej mierze nie nawiązuje już do konstytucyjnej regulacji ochrony własności. Wątpliwości Trybunału Konstytucyjnego były zasadne także dlatego, że ze skargi nie wynika precyzyjnie, która jednostka redakcyjna rozporządzenia ma być niezgodna z określonymi unormowaniami konstytucyjnymi. W odniesieniu do § 1 rozporządzenia z 2001 r. podnosi się sprzeczność z art. 7 i art. 217 w związku z art. 84 i art. 92 ust. 1 Konstytucji. Z kolei § 20a rozporządzenia z 1997 r. (który – jak wskazano w postanowieniu o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, czego w zażaleniu skarżący nie kwestionuje – nie był podstawą orzeczenia) skonfrontowano z zarzutem naruszenia art. 2, art. 87 w związku z art. 91 ust. 1 oraz 92 ust. 1 Konstytucji. Nie podniesiono więc zarzutu naruszenia konstytucyjnych przepisów regulujących prawo własności.
Także analiza uzasadnienia skargi dostarcza argumentów przemawiających za tezą wywiedzioną w zaskarżonym postanowieniu. W tej części skargi skarżący zawarł rozważania odnoszące się do: (1) dylematów interpretacyjnych art. 217 Konstytucji; (2) ceł i podatków jako danin publicznych – zwłaszcza w kontekście art. 84 i art. 217 Konstytucji (s. 9-22 skargi); (3) niezgodności § 1 rozporządzenia z 2001 r. z art. 217 Konstytucji (s. 22-25 skargi); (4) niezgodności § 1 rozporządzenia z 2001 r. z art. 217 w związku z art. 84 Konstytucji (s. 25-27 skargi); (5) niezgodności § 1 rozporządzenia z 2001 r. z art. 92 ust. 1 Konstytucji (s. 27-29 skargi); (6) niezgodności § 1 rozporządzenia z 2001 r. z art. 7 Konstytucji (s. 30-35 skargi). Wywody te nie zostały poświęcone jakiemukolwiek konstytucyjnemu prawu podmiotowemu. Z kolei od 36 strony skargi skarżący stara się wykazać niekonstytucyjność § 20 rozporządzenia z 1997 r. Okoliczność ta nie ma jednak znaczenia, z uwagi na niekwestionowanie stanowiska Trybunału Konstytucyjnego wyrażonego w zaskarżonym postanowieniu, głoszącego, że przepis ten nie stanowił podstawy ostatecznego rozstrzygnięcia o prawach skarżącego.
Z uwagi na powyższe, nie można uznać, że skarga spełniała warunek określenia naruszonych praw podmiotowych wraz ze wskazaniem sposobu ich naruszenia (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK), a zatem należało uznać, że nie zachodzą przesłanki do uwzględnienia zażalenia.
Na marginesie należy raz jeszcze powtórzyć, że wskazany w skardze art. 2 Konstytucji (i płynące z niego: zasada demokratycznego państwa prawnego, zasada zaufania obywateli do państwa i prawa, zasada bezpieczeństwa prawnego i przyzwoitej legislacji) nie może być samoistnym źródłem praw podmiotowych, ochrony których skarżący mógłby domagać się w skardze konstytucyjnej. Reguły wywiedzione z tej regulacji wyznaczają jedynie standard kreowania przez ustawodawcę wolności i praw, nie wprowadzając jednocześnie konkretnej wolności czy konkretnego prawa (zob. postanowienia TK z: 10 stycznia 2001 r., Ts 72/00, OTK ZU nr 1/2001, poz. 12; 20 lutego 2008 r., SK 27/07, OTK ZU nr 1/A/2008, poz. 22).
Ponadto, należy podkreślić, że niewłaściwe powołanie wzorców konstytucyjnych miało szerszy zakres, źródła konstytucyjnych praw podmiotowych nie stanowiły bowiem ani art. 7, art. 84, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 1, art. 92 ust. 1 ani też art. 217 Konstytucji. Utrwalone orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego wskazujące na niewłaściwość tak sformułowanej podstawy skargi zachowuje aktualność w niniejszej sprawie (por. postanowienia TK z: 16 lutego 2009 r., Ts 202/06, OTK ZU nr 1/B/2009, poz. 23; 23 stycznia 2002 r., Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 60).

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 36 ust. 7 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny zażalenia nie uwzględnił.