Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

z dnia 17 listopada 2010 r.
Sygn. akt Ts 181/09

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marian Grzybowski,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Andrzeja S. w sprawie zgodności:
art. 118 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227) z art. 32 ust. 1 oraz art. 77 ust. 1 w zw. z art. 2 i art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

1) podjąć zawieszone postępowanie,
2) odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 31 lipca 2009 r. skarżący zakwestionował zgodność art. 118 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227) z art. 32 ust. 1 oraz art. 77 ust. 1 w zw. z art. 2 i art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Decyzją z 21 grudnia 2007 r. (znak: PD-209114/25) Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Oddział w Nowym Sączu odmówił skarżącemu prawa do odsetek w związku z opóźnieniem w przyznaniu mu prawa do renty wypadkowej. Sąd Okręgowy w Nowym Sączu – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 25 lipca 2008 r. (sygn. akt IV U 281/08) oddalił odwołanie wniesione od powyższego rozstrzygnięcia. Apelacja wniesiona od orzeczenia Sądu Okręgowego została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego, Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie – Wydział III z 11 marca 2009 r. (sygn. akt AUa 2173/08). Wyrok ten został zaskarżony skargą kasacyjną, która wpłynęła do Sądu Najwyższego w dniu 30 listopada 2009 r.
Z wydaniem wskazanych powyżej rozstrzygnięć skarżący wiąże naruszenie zasady równości wyrażonej w art. 32 ust. 1 Konstytucji oraz prawa do wynagradzania szkody za bezprawne działanie organów władzy publicznej, o którym mowa w art. 77 ust. 1 Konstytucji. Naruszenie wskazanych praw stanowi – zdaniem skarżącego – konsekwencję zastosowania zaskarżonego przepisu, rozumianego w sposób, który pozwala traktować fakt błędnego zastosowania przez organ ubezpieczeniowy przepisów prawa, skorygowany następnie w wyniku sądowego postępowania odwoławczego, jako okoliczność zwalniającą ten organ od obowiązku zapłaty odsetek. Uzasadniając zarzut naruszenia pierwszej ze wskazanych zasad, skarżący podnosi okoliczność przyznania jednej ze stron postępowania możliwości jego przedłużania bez narażenia się na zapłatę odsetek, podczas gdy uprawnienie takie nie przysługuje drugiej stronie (ubezpieczonemu). Sytuacja zaś, w której organ ubezpieczeniowy może uniknąć odpowiedzialności odsetkowej za błędne stosowanie prawa materialnego, prowadzi – w ocenie skarżącego – do naruszenia art. 77 ust. 1 Konstytucji.
Zarządzeniem z 11 września 2009 r. wezwano skarżącego do uzupełnienia braków wniesionej skargi konstytucyjnej, przez określenie sposobu, w jaki zaskarżony przepis naruszył wskazane w skardze konstytucyjne prawo podmiotowe, o którym mowa w art. 77 ust. 1 Konstytucji, a w szczególności wyjaśnienie, na czym polegało niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej. Wezwano także o nadesłanie wydanych w sprawie rozstrzygnięć oraz nadesłanie pełnomocnictwa szczególnego do wniesienia skargi konstytucyjnej.
W piśmie nadesłanym do Trybunału Konstytucyjnego skarżący wskazuje, że niekonstytucyjność przepisu polega na tym, że wyłącza on z zakresu przewidzianej odpowiedzialności odszkodowawczej organów władzy publicznej przypadki zwłoki w przyznaniu obywatelowi prawa do świadczenia, wynikające z błędnego stosowania przepisów prawa materialnego. W ocenie skarżącego odsetki stanowią w tym przypadku formę zryczałtowanego odszkodowania należnego obywatelowi w związku z opóźnieniem w przyznaniu mu prawa do należnego świadczenia. Na władzy zaś ciąży obowiązek znajomości i prawidłowego stosowania przepisów prawa materialnego. Jak wywodzi in fine pisma skarżący: „Niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej polega w tym wypadku na odmowie przyznania obywatelowi prawa do odsetek w przypadku, gdy zwłoka wynikła jedynie z błędnej wykładni lub niewłaściwego stosowania przez ZUS przepisów prawa materialnego, a błąd ten został skorygowany ostatecznie wyrokiem sądowym”.

Postanowieniem z 2 lutego 2010 r., działając w oparciu o art. 20 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) oraz art. 177 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.), Trybunał Konstytucyjny zawiesił postępowanie. W uzasadnieniu wskazano, iż orzeczenie Sądu Najwyższego może mieć wpływ na ustalenie podstaw wystąpienia ze skargą konstytucyjną, w szczególności na stwierdzenie naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw przysługujących skarżącemu.
W dniu 21 września 2010 r. do Biura Trybunału Konstytucyjnego nadesłana została kopia wyroku Sądu Najwyższego z 7 kwietnia 2010 r. (sygn. akt I UK 345/09), którym uchylono zaskarżony wyrok sądu apelacyjnego i przekazano sprawę do ponownego rozpoznania.


Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Z konstrukcji skargi konstytucyjnej przyjętej w polskim prawie wynika jednoznacznie, że warunkiem rozpoznania tego środka prawnego jest uzyskanie ostatecznego rozstrzygnięcia o wolnościach lub prawach albo o obowiązkach określonych w Konstytucji. Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o TK, skarga konstytucyjna może być wniesiona dopiero po wyczerpaniu przez skarżącego przysługującej w sprawie drogi prawnej, w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. W sytuacji, gdy postępowanie w danej sprawie nadal się toczy, zaś skarżący nie doprowadził do nadania orzeczeniu, z wydaniem którego wiąże swoje zarzuty, koniecznego waloru ostateczności, wniesienie skargi konstytucyjnej uznane być musi za przedwczesne.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego postępowanie w sprawie wysokości odsetek z tytułu opóźnienia w ustaleniu prawa do renty w związku z wypadkiem w drodze do pracy, które stanowiło podstawę wniesienia skargi konstytucyjnej, nie zostało zakończone, a tym samym nie doszło do wydania ostatecznego orzeczenia, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji. Wyrokiem Sądu Najwyższego z 7 kwietnia 2010 r. (sygn. akt I UK 345/09) uchylony został bowiem wyrok Sądu Apelacyjnego, Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie – Wydział III z 11 marca 2009 r. (sygn. akt AUa 2173/08), sprawa zaś została przekazana temu sądowi do ponownego rozpoznania. Nie nastąpiło zatem wyczerpanie przysługującej skarżącemu drogi prawnej, żadne z wydanych zaś w sprawie rozstrzygnięć nie uzyskało niezbędnego waloru ostateczności.

Biorąc wszystkie powyższe okoliczności pod uwagę, orzeka się jak w sentencji.