Pełny tekst orzeczenia

184/2/B/2012


POSTANOWIENIE

z dnia 14 lutego 2012 r.
Sygn. akt Ts 75/10

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Adam Jamróz,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Ryszarda C. w sprawie zgodności:
art. 53 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 10 października 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 66, ze zm.) z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 67 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 15 marca 2010 r. skarżący zarzucił art. 53 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 10 października 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 66, ze zm.) sprzeczność z art. 32 Konstytucji.
Decyzją z 5 lutego 2009 r. (nr WEU-4039/1) Dyrektor Wojskowego Biura Emerytalnego w Lublinie odmówił skarżącemu zwiększenia emerytury wojskowej o 1% podstawy wymiaru za każdy rok służby bezpośrednio w charakterze sapera, wskazując w uzasadnieniu, że zgodnie z zaskarżonym przepisem podwyższenie to nie znajduje zastosowania w przypadku żołnierzy, którzy przeszli na emeryturę przed dniem wejścia w życie ustawy. Odwołanie wniesione od powyższej decyzji zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego – Sądu Ubezpieczeń Społecznych, VIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie z 24 czerwca 2009 r. (sygn. akt VIII U 2053/09). Sąd Apelacyjny w Lublinie – III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 25 listopada 2009 r. (sygn. akt AUa 942/09) oddalił apelację wniesioną od orzeczenia sądu I instancji.
Z wydaniem wskazanych rozstrzygnięć skarżący wiąże naruszenie zasady równości, o której mowa w art. 32 Konstytucji. Zdaniem skarżącego za odmiennym traktowaniem saperów, którzy przeszli na emeryturę w różnych okresach czasów nie przemawia żadne z dopuszczalnych w orzecznictwie TK kryteriów różnicowania podmiotów podobnych. W ocenie skarżącego, jedynym uzasadnieniem odmowy przyznania saperom, którzy przeszli na emeryturę przed dniem wejścia w życie ustawy, prawa do zwiększenia podstawy wymiaru o 1% mogłyby być możliwości finansowe budżetu państwa, które nie mogą stanowić kryterium uzasadniającego odmienne traktowanie podmiotów podobnych.
Zdaniem skarżącego jego stanowisko zostało potwierdzone w uchwale Sądu Najwyższego z 15 lipca 1998 r. (sygn. akt III ZP 17/98), w której stwierdzono, że zwiększenie podstawy wymiaru winno przysługiwać wszystkim żołnierzom pełniącym służbę saperską, niezależnie od tego, czy przeszli na emeryturę pod rządami ustawy z 1993 r., czy też poprzednio obowiązującego aktu prawnego.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 31 maja 2010 r. wezwano skarżącego do uzupełnienia braku formalnego skargi przez wskazanie, w zakresie jakich konstytucyjnych praw i wolności doszło do naruszenia zasady równości oraz określenie sposobu tego naruszenia.

W piśmie procesowym skarżący wskazał, że wydanie wskazanego w skardze rozstrzygnięcia na podstawie zaskarżonego przepisu doprowadziło do naruszenia zasady równości w zakresie prawa do zabezpieczenia społecznego (art. 67 ust. 1 Konstytucji). Zaskarżony przepis narusza to prawo w ten sposób, że odmiennie i w sposób nieuzasadniony traktuje okres służby w charakterze sapera pełnionej w tych samych warunkach i w tym samym okresie w zależności od daty przejścia na emeryturę. To odmienne traktowanie polega na pozbawieniu żołnierzy, którzy przeszli na emeryturę przed wejściem w życie ustawy, prawa do zwiększenia podstawy emerytury o 1% za każdy rok służby bezpośrednio w charakterze sapera.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Merytoryczne rozpoznanie skargi konstytucyjnej wymaga uprawdopodobnienia przez skarżącego, że w jego sprawie doszło do naruszenia konstytucyjnie chronionego prawa podmiotowego lub konstytucyjnej wolności. Skarga konstytucyjna jest bowiem szczególnym środkiem kontroli konstytucyjności przepisów, którego rozpoznanie wymaga wcześniejszego spełnienia licznych przesłanek, wynikających zarówno z Konstytucji, jak i z ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK).

Skarżący uprawnienie do wniesienia skargi konstytucyjnej upatruje w naruszeniu zasady równości w zakresie prawa do zabezpieczenia społecznego.

Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego treścią prawa do zabezpieczenia społęcznego jest zagwarantowanie obywatelowi odpowiedniego poziomu życia w warunkach obniżonej zdolności zarobkowania, spowodowanej niezdolnością do pracy (zob. wyroki TK z: 12 lutego 2008 r., SK 82/06, OTK ZU nr 1/A/2008, poz. 3; 7 lutego 2006 r., SK 45/04, OTK ZU nr 2/A/2006, poz. 15; 11 grudnia 2006 r., SK 15/06, OTK ZU nr 11/A/2006, poz. 170; por. L. Garlicki, komentarz do art. 67, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 4, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1999). Artykuły 67 ust. 1 Konstytucji stanowi podstawę do rozróżnienia: po pierwsze, minimalnego zakresu prawa do zabezpieczenia społecznego, odpowiadającego konstytucyjnej istocie tego prawa, który ustawodawca ma zagwarantować, oraz – po drugie – sfery uprawnień zagwarantowanych przez ustawę i wykraczających poza konstytucyjną istotę rozważanego prawa (zob. wyroki TK z: 29 kwietnia 2008 r., P 38/06, OTK ZU nr 3/A/2008, poz. 46; 11 grudnia 2006 r., SK 15/06; 1 kwietnia 2008 r., SK 96/06, OTK ZU nr 3/A/2008, poz. 40; 7 lutego 2006 r., SK 45/04). Zakres ochrony konstytucyjnej dotyczy zatem „minimalnego standardu wymagań” (tak też TK w wyroku z 24 października 2005 r., P 13/04, OTK ZU nr 9/A/2005, poz. 102). Zakres ochrony konstytucyjnej dotyczy zatem „minimalnego standardu wymagań” (tak też TK w wyroku z 24 października 2005 r., P 13/04, OTK ZU nr 9/A/2005, poz. 102).

Należy także przypomnieć ugruntowane w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego stanowisko, zgodnie z którym poza zakresem kontroli Trybunału Konstytucyjnego jest sfera objęta swobodą przysługującą organom władzy ustawodawczej. Przyjmuje się, że określenie form i zasad realizacji prawa do zabezpieczenia społecznego – najbardziej optymalnych z punktu widzenia potrzeb obywateli i wymogów rozwoju gospodarczego kraju – mieści się w przyznanej ustawodawcy swobodzie, przy czym określająca je ustawa nie może naruszać istoty prawa do zabezpieczenia społecznego. Ocena celowości i trafności przyjętych rozwiązań wykracza poza zakres kompetencji sądownictwa konstytucyjnego (zob. wyroki TK z: 12 września 2000 r., K 1/00, OTK ZU nr 6/2000, poz. 185; 4 grudnia 2000 r., K 9/00, OTK ZU nr 8/2000, poz. 294; 7 lutego 2006 r., SK 45/04; 12 lutego 2008 r., SK 82/06).
Przenosząc powyższe ustalenia na grunt skargi konstytucyjnej stanowiącej przedmiot wstępnej kontroli, Trybunał Konstytucyjny podkreśla, że naruszenie zasady równości może stanowić przedmiot skargi konstytucyjnej tylko w zakresie, w jakim prowadzi ono do naruszenia prawa konstytucyjnego o charakterze podmiotowym. Analiza treści konstytucyjnego prawa do zabezpieczenia społecznego budzi poważne wątpliwości, czy emerytura wojskowa – biorąc pod uwagę przesłanki jej przyznawania – mieści się w ramach gwarantowanego konstytucyjnie minimum, czy raczej wykracza poza tę sferę. Mogłoby to oznaczać, że zarzut naruszenia zasady równości w zakresie przyznania tego świadczenia nie może stanowić przedmiotu skargi konstytucyjnej.
Niezależnie od powyższego należy podnieść, że punktem wyjścia dla rozważań, czy doszło do naruszenia zasady równości, jest stwierdzenie, że podmioty, których status porównujemy, są podmiotami podobnymi w rozumieniu przyjętym na gruncie zasady równości. Taką cechą – wbrew temu, co podnosi skarżący – nie charakteryzują się żołnierze, którzy byli już na emeryturze w dniu wejścia w życie zaskarżonej ustawy, i żołnierze, którzy przeszli na emeryturę po tej dacie. Jak wskazał już Trybunał Konstytucyjny w orzeczeniu z 12 lutego 2008 r. (SK 82/06): „Należy podkreślić, że skarżący ma ustalone prawo do świadczenia emerytalnego. Jego sytuacja jest zatem inna niż podmiotów, które tego prawa jeszcze nie nabyły. Nie można w związku z tym wskazać tu cechy relewantnej, która uzasadniałaby analizowanie kwestionowanego przepisu pod kątem naruszenia zasady równości”.

Biorąc powyższe pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu wniesionej skardze konstytucyjnej na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 oraz art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK.