Pełny tekst orzeczenia

559/6/B/2013

POSTANOWIENIE

z dnia 8 listopada 2013 r.

Sygn. akt Ts 14/12



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Mirosław Granat – przewodniczący

Andrzej Rzepliński – sprawozdawca

Małgorzata Pyziak-Szafnicka,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 października 2012 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Kościańskiego Towarzystwa Budownictwa Społecznego Sp. z o.o.,



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.



UZASADNIENIE



1. W skardze konstytucyjnej z 16 stycznia 2012 r. Kościańskie Towarzystwo Budownictwa Społecznego Sp. z o.o. (dalej: skarżąca) wniosła o zbadanie zgodności art. 118 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.; dalej: k.c.) z art. 2, art. 32 i art. 64 ust. 2 Konstytucji, a także art. 1 Protokołu nr 1 sporządzonego dnia 16 września 1963 r. w Strasburgu do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Dz. U. z 1995 r. Nr 36, poz. 175; dalej: protokół nr 1).



2. Postanowieniem z 1 października 2012 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Skarżąca przedwcześnie wniosła skargę konstytucyjną, co spowodowało niespełnienie warunku określonego w art. 46 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Niezależnie od powyższego Trybunał odniósł się do powołanych przez skarżącą wzorców kontroli i wskazał, że art. 1 protokołu nr 1 jest niedopuszczalnym wzorcem kontroli; art. 32 Konstytucji nie jest samoistnym wzorcem kontroli, natomiast art. 2 Konstytucji tylko wyjątkowo może być samodzielnym wzorcem, jednak ten wyjątek nie zachodzi w niniejszej sprawie.



3. W dniu 12 października 2012 r. skarżąca wniosła zażalenie na postanowienie Trybunału. W jej ocenie: „wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu – Wydział I Cywilny z 18 stycznia 2012 r. (sygn. akt I ACa 1098/11) rzeczywiście wydany został już po wyroku Sądu Najwyższego z 19 października 2011 r., jednak sprawa i sytuacja skarżącej została rozstrzygnięta w wyroku Sądu Najwyższego. Sąd Apelacyjny był związany wykładnią Sądu Najwyższego w sprawie, co wynikało z samego prawa – art. 39820 [ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.)]”. Ponadto skarżąca zarzuciła, że Trybunał na etapie wstępnej kontroli skargi dokonał częściowo merytorycznej analizy zarzutów, „pochylił się wyłącznie nad art. 2 i art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji”, nie odniósł się zaś do również wskazanego jako wzorzec kontroli art. 64 ust. 2 Konstytucji. Natomiast odnośnie do wzorca kontroli z art. 1 protokołu nr 1 skarżąca podniosła w zażaleniu, że „chociaż nie może być samoistnym wzorcem kontroli [to] jego funkcjonowanie w systemie prawa ma wpływ na wykładnię przepisów prawa polskiego”.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



1. Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a argumenty podniesione w zażaleniu nie podważają ustaleń przedstawionych w tym orzeczeniu i dlatego nie zasługują na uwzględnienie. Przedmiotem kontroli Trybunału Konstytucyjnego po wniesieniu zażalenia na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu jest jedynie prawidłowość dokonanego w tym postanowieniu rozstrzygnięcia.



2. Nietrafne jest przedstawione w zażaleniu stanowisko skarżącej, w myśl którego wyrok Sądu Najwyższego ukształtował ostatecznie jej sytuację prawną, a zatem po doręczeniu tego orzeczenia zaczął biec termin do wniesienia skargi konstytucyjnej. Jak słusznie wskazał Trybunał w zaskarżonym postanowieniu, wyrokiem z 19 października 2011 r. (sygn. akt II CSK 80/11) Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu – Wydział I Cywilny z 13 października 2010 r. (sygn. akt I ACa 587/10) w pkt 1 oraz w pkt 3 i w tym zakresie przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu w Poznaniu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego, a w pozostałej części (pkt 2) oddalił skargę kasacyjną. Sąd Najwyższy częściowo uchylił prawomocny wyrok sądu II instancji, zaś – jak wynika z art. 79 ust. 1 Konstytucji – przedmiotem skargi konstytucyjnej może być wyłącznie ta regulacja prawna, która była podstawą ostatecznego orzeczenia odnoszącego się do praw lub wolności konstytucyjnych skarżącego. Dopiero wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu – Wydział I Cywilny z 18 stycznia 2012 r. (sygn. akt I ACa 1098/11) jest ostatecznym rozstrzygnięciem w zakresie określonym w pkt 1 i 3 sentencji orzeczenia Sądu Najwyższego.



3. Trybunał podkreśla, że wniesienie skargi kasacyjnej od wyroku z 18 stycznia 2012 r. nie ma wpływu na bieg terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej od tego orzeczenia. Oba te środki prawne – skarga kasacyjna (art. 3981 § 1 k.p.c.) oraz skarga konstytucyjna (art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 46 ustawy o TK) – przysługują bowiem od prawomocnego rozstrzygnięcia, określonego na gruncie procedury cywilnej w art. 363 k.p.c., jako orzeczenie sądu, co do którego nie przysługuje środek odwoławczy lub inny środek zaskarżenia. Gdyby skarżąca wniosła skargę konstytucyjną, konieczne byłoby zawieszenie postępowania przed Trybunałem do czasu wydania orzeczenia przez Sąd Najwyższy.



4. Ustalenie, że skarga została wniesiona przedwcześnie było samoistnym powodem odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Odniesienie się przez Trybunał do wzorców kontroli nie miało zaś merytorycznego charakteru, ponieważ na tym etapie wstępnej kontroli dokonywana jest ocena przesłanek dopuszczalności skargi konstytucyjnej. Wywód dotyczący wzorców kontroli miał charakter jedynie pomocniczy i został przedstawiony na marginesie zasadniczych rozważań, niezrozumiały jest zatem zarzut wadliwości postanowienia Trybunału z uwagi na nieodniesienie się do art. 64 ust. 2 Konstytucji jako wzorca kontroli.



5. Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem prawnym, określonym w art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz doprecyzowanym w art. 46 i art. 47 ustawy o TK. Z tego względu może ją sporządzić jedynie profesjonalny pełnomocnik, od którego ustawodawca oczekuje spełnienia standardu fachowości. Standard ten wyraża się również we wniesieniu skargi w ciągu 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia, w którym na podstawie zakwestionowanego skargą przepisu orzeczono ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji. Tego warunku nie spełniła wniesiona skarga konstytucyjna.



6. Pisma skarżącej z 25 stycznia 2013 r., 25 czerwca 2013 r. oraz 18 lipca 2013 r., przedstawiające dodatkową argumentację, nie mogły zostać potraktowane jako uzupełnienie zażalenia z 12 października 2012 r., ponieważ zgodnie z art. 36 ust. 4 w zw. z art. 49 ustawy o TK termin do wniesienia zażalenia wynosi 7 dni od daty doręczenia postanowienia. W powyższym terminie zostało złożone zażalenie z 12 października 2012 r., natomiast późniejsze pisma procesowe – jako złożone po tym terminie – nie podlegały rozpoznaniu przez Trybunał (art. 36 ust. 5 w zw. z art. 49 ustawy o TK).



Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 7 ustawy o TK nie uwzględnił zażalenia wniesionego na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.