Pełny tekst orzeczenia

444/4/B/2013

POSTANOWIENIE

z dnia 22 kwietnia 2013 r.

Sygn. akt Ts 94/13



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Maria Gintowt-Jankowicz,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej A.K. w sprawie zgodności:

art. 49 ust. 2 i 10 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376, ze zm.) z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 15 marca 2013 r. (data nadania) A.K. (dalej: skarżąca) wniosła o zbadanie zgodności art. 49 ust. 2 i 10 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376, ze zm.; dalej: ustawa o komornikach i egzekucji) z art. 2 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującym stanem faktycznym. Postanowieniem z 24 marca 2011 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym Gdańsk-Północ w Gdańsku, na wniosek wierzyciela, w trybie art. 825 pkt 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) umorzył prowadzone wobec skarżącej postępowanie egzekucyjne z wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń, rachunków bankowych i wierzytelności przysługujących dłużnikowi oraz z ruchomości znajdujących się w miejscu zamieszkania dłużnika (sygn. akt VII KM 286/11). W tym samym postanowieniu, również na wniosek wierzyciela, w trybie art. 820 k.p.c. zawiesił postępowanie egzekucyjne z nieruchomości o numerze KW 85071. Po upływie roku Komornik Sądowy postanowieniem z 24 marca 2012 r. stwierdził umorzenie postępowania egzekucyjnego z mocy samego prawa na podstawie art. 823 k.p.c. i ustalił koszty postępowania egzekucyjnego, na które składała się opłata stosunkowa wynosząca 19 719,97 zł, obciążając nimi skarżącą. Jako podstawę prawną ustalenia opłaty Komornik Sądowy wskazał art. 49 ust. 2 ustawy o komornikach i egzekucji.

Skarżąca zaskarżyła postanowienie Komornika Sądowego z 24 marca 2012 r. w zakresie ustalenia kosztów postępowania egzekucyjnego, wnosząc o uchylenie postanowienia w części dotyczącej ustalenia opłaty stosunkowej i ewentualnie, w razie nieuwzględnienia przez sąd powyższego wniosku, o obniżenie wysokości opłaty egzekucyjnej do kwoty stanowiącej części przeciętnego wynagrodzenia. W uzasadnieniu wskazała, że art. 49 ust. 2 ustawy o komornikach i egzekucji w części dotyczącej pobierania od dłużnika opłaty stosunkowej w przypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 823 k.p.c. jest sprzeczny z art. 2 Konstytucji. Równocześnie skarżąca wniosła o skierowanie do Trybunału Konstytucyjnego pytania prawnego w powyższym zakresie.

Postanowieniem z 14 czerwca 2012 r. (sygn. akt XIII 1 Co 2128/12) Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku oddalił jako niezasadną skargę skarżącej na postanowienie Komornika Sądowego z 24 marca 2012 r. w zakresie ustalenia opłaty egzekucyjnej. Sąd nie podzielił zarzutów skarżącej, stwierdziwszy, że nie dostrzega sprzeczności art. 49 ust. 2 ustawy o komornikach i egzekucji z jakąkolwiek normą konstytucyjną. Sąd oddalił także wniosek skarżącej o obniżenie opłaty egzekucyjnej, gdyż w jego ocenie w sprawie nie zachodziły przesłanki określone w art. 49 ust. 10 tej ustawy.

20 lipca 2012 r. skarżąca złożyła zażalenie do Sądu Okręgowego w Gdańsku XVI – Wydział Cywilny Odwoławczy na postanowienie Sądu Rejonowego w Gdańsku z 14 czerwca 2012 r., zaskarżając je w całości i wnosząc o jego zmianę, a także o uchylenie postanowienia Komornika Sądowego z 24 marca 2012 r. w części dotyczącej ustalenia opłaty stosunkowej, ewentualnie o zmianę postanowienia i obniżenie wysokości opłaty egzekucyjnej.

Postanowieniem z 6 grudnia 2012 r. (sygn. akt XVI Cz 1516/12) Sąd Okręgowy w Gdańsku oddalił zażalenie. Zostało ono doręczone skarżącej 5 lutego 2013 r.

W złożonej skardze konstytucyjnej skarżąca zarzuciła, że zakwestionowane przepisy naruszają wyprowadzaną z zasady demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji) zasadę prawidłowej legislacji.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Skarga konstytucyjna jest sformalizowanym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw. Jej merytoryczne rozpoznanie uzależnione zostało od spełnienia przesłanek wynikających zarówno z art. 79 ust. 1 Konstytucji, jak i art. 46-48 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK).

Podstawową przesłanką dopuszczalności merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest wskazanie, jakie konstytucyjne prawa bądź wolności i w jaki sposób zostały – zdaniem skarżącego – naruszone przez zakwestionowane przepisy (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK). Wykonanie tego obowiązku winno polegać na określeniu odpowiedniego konstytucyjnego wzorca kontroli zakwestionowanych przepisów.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego powyższa przesłanka nie została w niniejszej sprawie spełniona. W skardze wskazano art. 2 Konstytucji i wyrażoną w nim zasadę demokratycznego państwa prawnego jako konstytucyjny wzorzec kontroli zakwestionowanych przepisów ustawy. Zdaniem skarżącej „oderwanie zasad wynagradzania komorników od nakładów faktycznie wykonanej pracy i od efektów prowadzonej egzekucji wykracza poza granice swobody regulacyjnej ustawodawcy, wyznaczone przez art. 2 Konstytucji” i w ten sposób narusza wyprowadzaną z tego przepisu, m.in. w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, zasadę prawidłowej legislacji.

Trybunał przypomina, że zgodnie z ustalonym orzecznictwem, zasadę powyższą, jako kształtującą proceduralne aspekty zasady demokratycznego państwa prawnego, należy zaliczyć do kategorii zasad przedmiotowych, których adresatem jest przede wszystkim ustawodawca, nie zaś jednostka. Na temat możliwości powoływania się na naruszenie zasad przedmiotowych wywodzonych z art. 2 Konstytucji Trybunał wypowiadał się już wielokrotnie, w tym najpełniej w sprawie o sygnaturze Ts 105/00 (postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 12 grudnia 2000 r., OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 59; zob. także wyrok z 6 lutego 2002 r., SK 11/01, OTK ZU nr 1/A/2002, poz. 2 oraz postanowienie z 6 lutego 2008 r., Ts 15/07, OTK ZU nr 3/B/2008, poz. 101). Trybunał, zwracając uwagę na wyjątkowy i subsydiarny charakter możliwości odwołania się przez skarżących do tych zasad, wskazuje w pierwszej kolejności na konieczność precyzyjnego określenia wolności lub prawa podmiotowego, których naruszenie przez kwestionowany przepis uzasadniać ma legitymację do wniesienia skargi konstytucyjnej. Chodzi przy tym o wskazanie tylko takich praw bądź wolności, które przyjmują normatywną postać praw podmiotowych, w tym znaczeniu, że kształtują one sytuację prawną adresata, a ten ma możność wyboru zachowania się, tzn. spełnienia lub niespełnienia normy (zob. Z. Czeszejko-Sochacki, L. Garlicki, J. Trzciński, Komentarz do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, Warszawa 1999, s. 159). Wymogu tego nie spełnia wskazanie jedynie tych norm prawnych, które przyjmują postać zasad ustroju, adresowane są w pierwszym rzędzie do prawodawcy i wyznaczają sposób wykorzystania przez niego kompetencji do normowania określonych dziedzin życia publicznego.

W uzasadnieniu wniesionej skargi konstytucyjnej nie wskazano natomiast żadnej wolności lub prawa konstytucyjnego o charakterze podmiotowym, które doznałyby uszczerbku na skutek naruszenia zasady demokratycznego państwa prawnego. Skarżąca upatruje niekonstytucyjność kwestionowanych przepisów w ich sprzeczności z zasadą o charakterze przedmiotowym, z której nie można wyinterpretować konstytucyjnych wolności ani praw o charakterze podmiotowym.



Z powyższych względów, na podstawie art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 i art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.