Pełny tekst orzeczenia

549/5/B/2013

POSTANOWIENIE

z dnia 24 września 2013 r.

Sygn. akt Ts 103/13



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Stanisław Biernat – przewodniczący

Andrzej Rzepliński – sprawozdawca

Marek Zubik,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 czerwca 2013 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej D.P.,



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 20 marca 2013 r. (data nadania) D.P. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność art. 9 ust. 5 i art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266, ze zm.; dalej: ustawa o ochronie praw lokatorów) z art. 31 ust. 2 i 3, art. 32 w związku z art. 2, art. 7 i art. 75 Konstytucji.

Naruszenie wskazanych przepisów Konstytucji skarżący upatruje w tym, że art. 30 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów ma zastosowanie również do osób oczekujących na przydział lokalu zamiennego, co pozbawia ich prawa do lokalu zamiennego przyznanego decyzją administracyjną.

Pismem z 5 kwietnia 2013 r. (data nadania) skarżący złożył wniosek o wstrzymanie wykonania wyroku Sądu Rejonowego w Mrągowie – Wydział I Cywilny (dalej: Sąd Rejonowy w Mrągowie) z 6 stycznia 2006 r. (sygn. akt I C 80/05). Swój wniosek uzasadnił tym, że wykonanie wyroku wywoła nieodwracalny dla niego skutek, bo sprzedaż spornego lokalu utrudni mu odzyskanie go w przypadku uwzględnienia wniesionej skargi konstytucyjnej.

Postanowieniem z 18 czerwca 2013 r. (doręczonym 25 czerwca 2013 r.) Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, ustaliwszy, że skarga została wniesiona w związku z wyrokiem oddalającym apelację skarżącego od wyroku oddalającego jego powództwo o ustalenie, stwierdził, że zakwestionowane przepisy nie były podstawą tego orzeczenia. Niezależnie od powyższego Trybunał uznał, że skarżący nie wskazał naruszonych wolności i praw ani sposobu ich naruszenia.

24 czerwca 2013 r. do Trybunału Konstytucyjnego wpłynęło pismo procesowe z 19 czerwca 2013 r. (data nadania) zatytułowane „Uzupełnienie skargi konstytucyjnej”. W piśmie tym, sporządzonym i podpisanym przez pełnomocnika, skarżący – tak jak w skardze konstytucyjnej – wystąpił o stwierdzenie niezgodności art. 30 ust. 1 i art. 9 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów z art. 31 ust. 2 i 3, art. 32 ust. 1 i 2 w związku z art. 2 i art. 7 Konstytucji.

W zażaleniu z 1 lipca 2013 r. skarżący zakwestionował postanowienie Trybunału w całości. Zażądał uwzględnienia zażalenia i skierowania skargi do rozpoznania na rozprawie. Zarzucił, że odmowa nadania dalszego biegu skardze „nie jest zasadna”, ponieważ została oparta na niewłaściwym stanie faktycznym. W obszernym uzasadnieniu wniesionego środka odwoławczego skarżący wskazał między innymi, że Trybunał „niezgodnie z prawdą stwierdził, że powód (obecnie skarżący) prowadził (…) proces z brakiem interesu prawnego, ponieważ w uzasadnieniach wyroku I C 205/10 i IX Ca 77/11 sądy wypisują treści zgodne z dowodami powoda, tj. »niniejsze ustalenie prawa potrzebne jest powodowi do zawarcia umowy o dostawę energii elektrycznej do potrzeb jej używania w zajmowanym mieszkaniu«. Więc sądy obu instancji dopasowały treść orzeczeń do wymuszanej dla sprawy powoda, swojej interpretacji [ustawy o ochronie praw lokatorów]”. Skarżący podkreślił również, że „przez prawidłowy wyrok w sprawie I C 205/10 o ustalenie [wyrok Sądu Rejonowego w Mrągowie z 9 grudnia 2010 r.] doprowadziłby do wniosku, że w sprawie I C 80/05 [wyrok Sądu Rejonowego w Mrągowie z 6 stycznia 2006 r.] nie mógł on podlegać przepisowi art. 30 ust. 1 ustawy [o ochronie praw lokatorów], bo miał inny tytuł prawny, aniżeli wymieniane w podręcznikach do prawa, tytuły do lokalu”. Jak wskazał, nie występował wcześniej z powództwem o ustalenie, ponieważ „rozumiał, że (…) art. 30 ust. 1 [ustawy o ochronie praw lokatorów] nie dotyczy osoby z prawem do lokalu zamiennego”. W odniesieniu do drugiej podstawy odmowy nadania skardze dalszego biegu skarżący zauważył, że doszło do naruszenia nabytego przez niego prawa do lokalu zamiennego (art. 75 ust. 2 Konstytucji), zakazu zmuszania kogokolwiek do działań, których prawo konstytucyjne nie nakazuje (art. 31 ust. 2 i 3 Konstytucji), a także zakazu dyskryminacji osób, które oczekują na zapewnienie przysługującego im lokalu zamiennego (art. 32 Konstytucji).

W dniu 22 lipca 2013 r. do Trybunału Konstytucyjnego wpłynęły dwa pisma procesowe z 18 lipca 2013 r. (data nadania), w których pełnomocnik skarżącego przedstawił – jak zaznaczył na żądanie skarżącego – jego stanowisko w sprawie.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



1. W myśl art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6-7 i z art. 49 ustawy o TK). W szczególności bada, czy w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Trybunał, w niniejszym składzie, stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zarzuty sformułowane w zażaleniu nie podważają podstaw odmowy nadania skardze dalszego biegu.



2. Argumentacja przedstawiona we wniesionym środku odwoławczym nie uwzględnia tego, że art. 79 ust. 1 Konstytucji nie gwarantuje możliwości kwestionowania każdego przepisu kształtującego sytuację prawną skarżącego, ale jedynie tego, który stanowił podstawę normatywną orzeczenia wydanego w jego sprawie. (zob. postanowienie TK z 6 lipca 2005 r., SK 25/03, OTK ZU nr 7/A/2005, poz. 83).



2.1. Zdaniem Trybunału skarżący nie bierze pod uwagę tego, że w postępowaniu poprzedzającym wniesienie skargi konstytucyjnej, przedmiotem zainteresowania sądów było zbadanie, czy w sprawie skarżącego występują materialnoprawne przesłanki zasadności wniesienia powództwa o ustalenie, tj. przesłanki określone w art. 189 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.). Jak ustaliły sądy obu instancji, skarżący nie ma interesu prawnego w wytoczeniu powództwa, ponieważ nie ma prawa do zajmowanego lokalu, co było przesłanką orzeczenia eksmisji skarżącego w sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Mrągowie z 6 stycznia 2006 r. Zakwestionowane w skardze konstytucyjnej art. 9 ust. 5 i art. 30 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów nie miały zatem żadnego wpływu na treść orzeczeń wydanych w postępowaniu o ustalenie tytułu prawnego do zajmowanego lokalu. W swoim orzecznictwie Trybunał wyraził natomiast pogląd, że uznanie określonej regulacji za podstawę orzeczenia zależy od tego, czy „owo rozstrzygnięcie – przy tym samym przedmiocie i zakresie sprawy – byłoby lub mogłoby być inne w przypadku nieobowiązywania normy prawnej o treści kwestionowanej przez skarżącego” (postanowienie TK z 6 lutego 2001 r., Ts 139/00, OTK ZU nr 2/2001, poz. 40).

Wobec powyższego w postanowieniu z 18 czerwca 2013 r. Trybunał Konstytucyjny prawidłowo ustalił, że zakwestionowane w skardze przepisy ustawy o ochronie praw lokatorów nie kształtowały sytuacji prawnej skarżącego w sprawie, w związku z którą wniósł on skargę. Trybunał Konstytucyjny zasadnie zatem odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



3. Rozpatrywanego zażalenia nie można uwzględnić także dlatego, że sformułowane w nim zarzuty zmierzają do podważenia ustaleń Sądu Rejonowego w Mrągowie, dokonanych w wyroku z 6 stycznia 2006 r., tj. przyjętej przez ten sąd interpretacji art. 30 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów. W uzasadnieniu wniesionego środka odwoławczego skarżący wielokrotnie podkreśla, że: „sąd niesłusznie przyjął, że pozwany ex lege wstąpił w stosunek najmu”; „sąd niesłusznie stwierdza, że »bezspornym w sprawie jest, że pozwany (…) zajmował sporny lokal bez tytułu prawnego”; „w procesie I C 80/05 (…) popełnione zostały trzy błędy”; „sądy obu instancji dopasowały treść orzeczeń do wymuszanej dla sprawy powoda, swojej interpretacji [ustawy o ochronie praw lokatorów”; „prawidłowy wyrok w sprawie I C 205/10 o ustalenie [dowiódłby, iż w sprawie I C 80/05 sąd niewłaściwie zinterpretował art. 30 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów]”. W związku z tak sformułowanymi zarzutami Trybunał przypomina, że skarga konstytucyjna służy eliminowaniu przepisów, które będąc podstawą ostatecznego orzeczenia, są źródłem naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw skarżącego. Wynika to z treści art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 46 i art. 47 ustawy o TK, które expressis verbis stanowią, że przedmiotem tego środka ochrony wolności i praw może być wyłącznie przepis ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego organ władzy publicznej rozstrzygnął ostatecznie o prawach, wolnościach bądź obowiązkach skarżącego. Zgodnie z modelem skargi przyjętym przez prawodawcę konstytucyjnego jej wniesienie jest niedopuszczalne wtedy, gdy sformułowane w niej zarzuty dotyczą sposobu interpretowania prawa przez sądy czy organy administracyjne. Kontroli konstytucyjności może podlegać efekt procesu tworzenia prawa, nie zaś efekt jego stosowania.



4. Na uwzględnienie nie zasługują także zarzuty dotyczące drugiej podstawy odmowy nadania skardze dalszego biegu, tj. niewskazania konstytucyjnych wolności i praw oraz sposobu ich naruszenia. Skarżący nie ustosunkował się bowiem do argumentów przytoczonych przez Trybunał w postanowieniu z 18 czerwca 2013 r.



5. Trybunał Konstytucyjny nie odniósł się do pism skarżącego z 19 czerwca 2013 r. i 18 lipca 2013 r. Pisma te zostały wniesione z przekroczeniem terminów określonych w art. 49 w związku z art. 46 ust. 1 i art. 36 ust. 4 ustawy o TK.



Ponieważ zażalenie nie podważa podstaw odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, więc Trybunał Konstytucyjny – na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK – orzekł jak w sentencji.



Nieuwzględnienie zażalenia kończy postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym, co czyni bezprzedmiotowym wydanie postanowienia tymczasowego na podstawie art. 50 ust. 1 ustawy o TK. Postanowienie to można bowiem wydać wyłącznie w czasie trwania postępowania zainicjowanego złożeniem skargi konstytucyjnej.