Pełny tekst orzeczenia

162/2/B/2013

POSTANOWIENIE

z dnia 24 kwietnia 2013 r.

Sygn. akt Ts 178/11



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Marek Zubik – przewodniczący

Zbigniew Cieślak – sprawozdawca

Mirosław Granat,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 lutego 2013 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Tomasza W.,



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 15 czerwca 2011 r. (data nadania) Tomasz W. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność, po pierwsze, § 1 pkt 12 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2009 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny oraz wysokości świadczeń rodzinnych (Dz. U. Nr 129, poz. 1058; dalej: rozporządzenie) z art. 2 w związku z art. 31 ust. 3, art. 64 ust. 2, art. 69 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji; po drugie, art. 24 ust. 2a i 3a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992, ze zm.; dalej: ustawa o świadczeniach rodzinnych), w brzmieniu obowiązującym od 2 stycznia 2009 r., z art. 2 w związku z art. 69 Konstytucji.

Skarżący zarzucił, że zakwestionowany § 1 pkt 12 rozporządzenia narusza zasadę zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa, gdyż – wbrew dyspozycji art. 18 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych – „zamraża” wysokość zasiłku pielęgnacyjnego. Skutkiem sztywnego ustalenia wysokości zasiłku oraz corocznej inflacji jest naruszenie wynikającego z art. 64 ust. 2 Konstytucji prawa do ochrony praw majątkowych skarżącego. Określenie wysokości zasiłku w rozporządzeniu, a nie w ustawie narusza zaś art. 31 ust. 3 i art. 92 ust. 1 Konstytucji.

W odniesieniu do zarzutów niekonstytucyjności art. 24 ust. 2a i 3a ustawy o świadczeniach rodzinnych skarżący wskazał, że oba przepisy mają zastosowanie w jego sprawie. Podkreślił, że zasiłek, o który się ubiega, jest przedłużeniem dotychczasowego zasiłku. Z drugiej strony „jest to świadczenie na nowej podstawie prawnej (art. 16 ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych) i roszczenie sięga 1984 r., tj. przed przyznaniem zasiłku na podstawie art. 16 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych i dlatego należy zbadać konstytucyjność [obu przepisów]”. Skarżący twierdzi, że „powinien dostać uzupełniające świadczenie za lata 2006-2008, gdyż nie powinien ponosić skutku wadliwego orzeczenia o umiarkowanej niepełnosprawności od 1992 zamiast od 1984 r.”. Ponadto zdaniem skarżącego „generalnie przepisy [ustawy o świadczeniach rodzinnych] nie trzymają standardów konstytucyjności, gdyż [art. 24 ust. 2a i 3a ustawy o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu sprzed 1 stycznia 2009 r.] zostały uznane za niekonstytucyjne, a wobec pozostałych są uzasadnione wątpliwości”.

Postanowieniem z 26 lutego 2013 r. (doręczonym 13 marca 2013 r.) Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał ustalił, że skarżący, zarzucając niekonstytucyjność art. 24 ust. 2a i 3a ustawy o świadczeniach rodzinnych, powołał nieadekwatne wzorce kontroli, co skutkowało niewskazaniem naruszonych wolności i praw konstytucyjnych. Trybunał stwierdził również, że art. 24 ust. 3a tej ustawy nie był podstawą żadnego z wydanych w sprawie skarżącego orzeczeń. W odniesieniu do zarzutów niekonstytucyjności § 1 pkt 12 rozporządzenia Trybunał ustalił, że skarga nie spełniała warunków, o których mowa w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK).

W zażaleniu z 20 marca 2013 r. (data nadania) skarżący zaskarżył postanowienie Trybunału, wniósł o uwzględnienie zażalenia i nadanie dalszego biegu skardze. Zarzucił błędną wykładnię art. 81 w związku z art. 32 Konstytucji, polegającą na tym, że „prawa i wolności wynikające z art. 69 Konstytucji nie stanowią prawa podmiotowego w sytuacji, gdy ten sam przepis (a dokładniej jego poprzednik prawny art. 24 ust. 2 uośr [ustawy o świadczeniach rodzinnych]) został merytorycznie skontrolowany przez TK (P 28/07), a ponadto, że przepis stanowiący realizację obowiązku co trzyletniej weryfikacji świadczenia nie stanowi naruszenia prawa do otrzymywania świadczenia w realnej wysokości”. Zdaniem skarżącego, nic nie stoi na przeszkodzie, aby art. 24 ust. 2a ustawy o świadczeniach rodzinnych mógł zostać skontrolowany z art. 69 Konstytucji.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6-7 i z art. 49 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada, czy w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć słuszność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Trybunał stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zarzuty zażalenia nie podważają podstaw odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

Skarżący twierdzi, że art. 69 Konstytucji stanowił już podstawę orzekania w sprawie pytania prawnego, zakończonej wyrokiem z 23 października 2007 r. (P 28/07, OTK ZU nr 9/A/2007, poz. 106), a zatem nie ma przeszkód, aby przepis ten mógł być wzorcem kontroli także w postępowaniu skargowym.

Zdaniem Trybunału rozpoznającego wniesione zażalenie, skarżący nie uwzględnia, że wszczęcie postępowania przed Trybunałem na podstawie pytania prawnego nie jest uzależnione od spełnienia przez sąd warunków wskazanych w art. 79 ust. 1 Konstytucji. Przesłanki rozpoznania tego środka prawnego ustrojodawca określił w art. 193 Konstytucji. Skarżący nie bierze przy tym pod uwagę, że rolą skargi konstytucyjnej jest m.in. ochrona praw i wolności jednostki, pytanie prawne służy zaś kontroli konstytucyjności, która ma na celu rozstrzygnięcie wątpliwości konstytucyjnych nasuwających się przy sądowym stosowaniu prawa, oraz usuwaniu norm niekonstytucyjnych (zob. wyrok TK z 12 maja 2011 r., P 38/08, OTK ZU nr 4/A/2011, poz. 33).

Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie podziela wyrażony w zaskarżonym postanowieniu pogląd o niedopuszczalności powoływania się na naruszenie art. 69 Konstytucji. W ocenie Trybunału przepis ten nie statuuje prawa podmiotowego o charakterze konstytucyjnym, którego naruszenie uzasadniałoby wystąpienie ze skargą konstytucyjną. Teza ta znajduje potwierdzenie po pierwsze, w orzecznictwie Trybunału (zob. postanowienie TK z 25 listopada 2009 r. SK 30/07, OTK ZU nr 10/A/2009, poz. 159), po drugie, w art. 81 Konstytucji, stanowiącym, iż praw określonych m.in. w art. 69 można dochodzić wyłącznie w granicach określonych ustawą. Za przyjętą w zaskarżonym postanowieniu interpretacją przemawia również umieszczenie wspomnianego art. 81 Konstytucji w rozdziale Konstytucji zatytułowanym „Środki ochrony wolności i praw”, w którym znajduje się też art. 79 – określający przesłanki skargi konstytucyjnej.

W świetle powyższego za bezzasadne należy uznać zarzuty błędnej interpretacji przez Trybunał art. 81 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał stwierdza, że skarżący nie odniósł się do pozostałych podstaw odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.



Mając powyższe na względzie, Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK orzekł jak w sentencji.