Pełny tekst orzeczenia

77/1/B/2013

POSTANOWIENIE

z dnia 12 lutego 2013 r.

Sygn. akt Ts 252/11



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz – przewodnicząca

Marek Kotlinowski – sprawozdawca

Zbigniew Cieślak,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 października 2012 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Marka J. PKS TYSOVIA,



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 26 sierpnia 2011 r. (data nadania) Marek J. PKS TYSOVIA (dalej: skarżący) postawił zarzut, że § 2 ust. 1 i 2 oraz § 13 ust. 6 (niewłaściwie określony w skardze jako § 13 pkt 5) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348, ze zm.; dalej: rozporządzenie) w zakresie, w jakim nie są one corocznie podwyższane co najmniej w stopniu takim samym, jak realny wzrost średniej płacy lub płacy minimalnej, są niezgodne z art. 2, art. 40, art. 45 ust. 1, art. 64 ust. 2, art. 77 ust. 1 oraz art. 79 Konstytucji.

Skarżący uważa, że do ingerencji w jego prawa doszło na skutek wydania przez Trybunał postanowienia z 18 lipca 2011 r. (SK 5/11, OTK ZU nr 6/A/2011, poz. 66), zasądzającego od Skarbu Państwa na jego rzecz zwrot kosztów postępowania przed Trybunałem w kwocie 120 zł. Istota zarzutów skargi sprowadza się do twierdzenia, że przyznana przez Trybunał kwota nie pokrywa rzeczywiście poniesionych przez skarżącego kosztów.

Postanowieniem z 9 października 2012 r. (doręczonym pełnomocnikowi 15 października 2012 r.) Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Podstawą rozstrzygnięcia było ustalenie, że w sprawie nie doszło do naruszenia praw i wolności skarżącego w sposób określony w treści skargi konstytucyjnej. W uzasadnieniu Trybunał podkreślił, że zgodnie Z art. 24 ust. 2 zdanie pierwsze ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), nie był w ogóle zobowiązany do zwrotu skarżącemu jakichkolwiek kosztów, gdyż w sprawie nie zapadł wyrok. Pełnomocnik skarżącego nie określił także wysokości poniesionych kosztów oraz nie wskazał kwoty, jakiej żądał w imieniu skarżącego. Ponadto Trybunał ustalił, że jeden z zakwestionowanych przez skarżącego przepisów, tj. § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia, nie był podstawą ostatecznego orzeczenia.

W zażaleniu z 19 października 2012 r. skarżący zaskarżył postanowienie Trybunału w całości, wniósł o jego uchylenie i nadanie skardze dalszego biegu. Zarzucił, że opiera się ono na błędnym założeniu, iż powodem umorzenia postępowania w sprawie SK 5/11 była bezpodstawność zarzutów skargi, podczas gdy za wydaniem postanowienia przemawiało wystąpienie ujemnej przesłanki procesowej – res iudicata. Skarżący zwrócił przy tym uwagę, że art. 109 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.), ustanawiający prekluzję do żądania zwrotu kosztów przez stronę reprezentowaną przez adwokata, nie przewiduje sytuacji, w których – tak jak w sprawie SK 5/11 – w ogóle nie doszło do rozprawy. W związku z tym skarżący nie miał możliwości złożenia wymaganego wniosku. W dalszej części zażalenia skarżący krytycznie odniósł się do sprecyzowanego przez Trybunał przedmiotu skargi. Zarzucił, że § 13 ust. 6 rozporządzenia nie występuje w obrocie prawnym, dlatego – w jego ocenie – w petitum skargi konstytucyjnej prawidłowo zakwestionował § 13 ust. 5 tego aktu prawnego. Na poparcie swych twierdzeń przedłożył – jego zdaniem – właściwe rozporządzenie. Nadto, skarżący stwierdził, że posłużenie się w zaskarżonym postanowieniu takimi zwrotami jak np.: „Trybunał ocenił”, „Trybunał uznał”. świadczy o merytorycznym, nie zaś formalnym rozpoznaniu skargi, które nota bene – zgodnie z art. 25 ust. 2 ustawy o TK – winno nastąpić w składzie pięciu sędziów. Poza tym w zażaleniu powtórzono zarzuty skargi dotyczące ustanowienia stawki za sporządzenie skargi konstytucyjnej na zbyt niskim poziomie, nie odniesiono się natomiast do zakwestionowanej przez Trybunał kwestii podstawy prawnej orzeczenia, w związku z którym wniesiono skargę konstytucyjną.

W piśmie procesowym z 19 października 2012 r. (w tytule i uzasadnieniu) skarżący określa postanowienie Trybunału z 9 października 2012 r. (sygn. akt Ts 252/11) jako postanowienie „z 11 września 2012 r. i 19 kwietnia 2012 r.”.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6–7 i z art. 49 ustawy o TK). W szczególności bada, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Znaczy to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Trybunał w niniejszym składzie stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zarzuty zażalenia nie podważają podstaw odmowy nadania skardze dalszego biegu.

W pierwszej kolejności Trybunał odniósł się do argumentów pisma procesowego dotyczących przedmiotu złożonej skargi konstytucyjnej.

Skarżący uważa, że w skardze prawidłowo zakwestionował § 13 ust. 5 rozporządzenia, gdyż wskazany przez Trybunał § 13 ust. 6 rozporządzenia nie istnieje w obrocie prawnym. Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że zarzuty te są oczywiście bezzasadne. Ich podstawę stanowi dołączony do akt sprawy wyłącznie pierwotny tekst rozporządzenia, który nie uwzględnia dokonywanych zmian. Skarżący nie zauważa, że rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 października 2005 r. (Dz. U. Nr 219, poz. 1872) nadało § 13 tego aktu prawnego nowe brzmienie. W obecnym stanie prawnym minimalne stawki w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym określa § 13 ust. 6 rozporządzenia, natomiast zakwestionowany przez skarżącego ust. 5 reguluje stawki w postępowaniu w sprawie stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. W tym stanie rzeczy dokonane przez Trybunał ustalenia dotyczące przedmiotu skargi konstytucyjnej są prawidłowe.

Na uwzględnienie nie zasługują także pozostałe zarzuty zażalenia.

Po pierwsze, nie można zgodzić się ze skarżącym, że w postanowieniu z 9 października 2012 r. Trybunał przyjął, iż do umorzenia postępowania w sprawie SK 5/11 doszło „w skutek bezzasadności skargi”. Powyższy pogląd nie znajduje żadnego potwierdzenia w zaskarżonym postanowieniu, w którym wyraźnie wskazano, że powodem wydania postanowienia była niedopuszczalność orzekania, tj. jedna z przesłanek określonych w art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK. Skarżący wydaje się przy tym nie zauważać, że wystąpienie ujemnej przesłanki procesowej (res iudicata) zobligowało Trybunał do umorzenia postępowania właśnie z powodu niedopuszczalności wydania wyroku.

Po drugie, nie zasługuje na uwzględnienie twierdzenie, że niezłożenie spisu kosztów było wynikiem ukształtowania norm procesowych uniemożliwiających skarżącemu dokonanie tej czynności, nie zaś – jak przyjął Trybunał – zaniedbania procesowego. Skoro skarżący twierdzi, że to wyłącznie przepisy stanowiły przeszkodę do złożenia spisu, to w skardze winien je wskazać i postawić zarzuty ich niekonstytucyjności. Ani w petitum skargi, ani w jej uzasadnieniu skarżący nie podniósł jednak kwestii niezgodności z Konstytucją któregokolwiek z przepisów k.p.c. Zasadności postanowienia nie podważa argument, że jeden z tych przepisów, tj. art. 109 § 1 k.p.c. został przez skarżącego poddany kontroli Trybunału Konstytucyjnego i jest przedmiotem jednej ze skarg pozostających na etapie wstępnej kontroli.

Po trzecie, zarzucając postanowieniu merytoryczny charakter, skarżący nie wziął pod uwagę powodów odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Wymaga zatem przypomnienia, że stanowiły je wyłącznie przeszkody formalne, tj. brak naruszonego prawa oraz zakwestionowanie przepisu, który nie był podstawą orzeczenia, o którym mowa w art. 79 ust. 1 ustawy zasadniczej. W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia z 9 października 2012 r. nie znajdują potwierdzenia zarzuty dotyczące posłużenia się przez Trybunał zwrotami, które – zdaniem skarżącego – świadczą o merytorycznym charakterze tego rozstrzygnięcia. Wbrew twierdzeniom skarżącego przywołane przez niego sformułowania „Trybunał uznał”, czy też Trybunał ocenił” nie zostały użyte w tym postanowieniu.

Po czwarte, bezzasadne są zarzuty skarżącego dotyczące niewłaściwego składu, w jakim Trybunał rozpoznał skargę. Przede wszystkim należy zauważyć, że art. 25 ust. 2 ustawy o TK, na który powołuje się skarżący, nie dotyczy ani rozpoznania sprawy w składzie jednego, ani pięciu sędziów Trybunału. Przepis ten określa minimum pełnego składu Trybunału oraz rozstrzyga kwestie przewodnictwa w rozprawie. Rozpoznanie sprawy w składzie pięciu sędziów reguluje natomiast art. 25 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, dotyczy on jednak etapu merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej. Zagadnienie składu Trybunału Konstytucyjnego rozpoznającego skargę na etapie wstępnej jej kontroli zostało uregulowane natomiast w art. 36 ust. 1 w związku z art. 49 ustawy o TK oraz art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy o TK; ponadto również w § 16 ust. 1 i § 19 ust. 1 Regulaminu Trybunału Konstytucyjnego (uchwała Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 października 2006 r. w sprawie Regulaminu Trybunału Konstytucyjnego, M. P. Nr 72, poz. 720; dalej: regulamin), wydanego na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 16 ust. 1 i art. 40 ustawy o TK. Zgodnie z art. 36 ust. 1 w związku z art. 49 ustawy o TK (oraz w myśl § 16 ust. 1 regulaminu) skargę konstytucyjną, z uwzględnieniem kolejności jej wpływu, Prezes Trybunału kieruje do wyznaczonego sędziego Trybunału w celu wstępnego rozpoznania. Postanowienie z 9 października 2012 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej zostało zatem wydane we właściwym – jednoosobowym składzie.

Natomiast w odniesieniu do zarzutów skarżącego dotyczących ustalenia stawki za czynności adwokacie w postępowaniu przed Trybunałem na zbyt niskim poziomie, Trybunał stwierdza, że stanowią one jedynie powtórzenie tez i sformułowań wyrażonych już w uzasadnieniu samej skargi konstytucyjnej. Nadto, skarżący wydaje się nie zauważać, że § 13 rozporządzenia, określa minimalne (verba legis: „Stawki minimalne wynoszą…”), nie zaś jak przyjął w zażaleniu – maksymalne stawki za czynności adwokackie.



Mając zatem na względzie, że zażalenie nie podważa podstaw odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK orzekł jak w sentencji.