Pełny tekst orzeczenia

425/4/B/2013

POSTANOWIENIE

z dnia 30 lipca 2013 r.

Sygn. akt Ts 270/12



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Zbigniew Cieślak,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej G.S. w sprawie zgodności:

art. 223 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. Nr 168, poz. 1323, ze zm.) z art. 2 i art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 25 października 2012 r. (data nadania) G.S. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność art. 223 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. Nr 168, poz. 1323, ze zm.; dalej: ustawa o Służbie Celnej) z art. 2 i art. 32 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującą sprawą. W dniu 27 listopada 2009 r. Dyrektor Izby Celnej w Przemyślu mianował skarżącego z dniem 30 listopada 2009 r. na stopień służbowy starszego rachmistrza celnego w korpusie podoficerów Służby Celnej. Pismem z 4 grudnia 2009 r. skarżący skierował do Sądu Rejonowego w Przemyślu pozew przeciwko Dyrektorowi Izby Celnej w Przemyślu, w którym zażądał zmiany aktu mianowania przez zmianę stopnia służbowego ze starszego rachmistrza celnego w korpusie podoficerów Służby Celnej na stopień podkomisarza celnego w korpusie oficerów młodszych Służby Celnej. Postanowieniem z 11 marca 2010 r. Sąd Rejonowy w Przemyślu stwierdził swą niewłaściwość i przekazał sprawę do rozpoznania Dyrektorowi Izby Celnej w Przemyślu jako właściwemu rzeczowo. Pismem z 5 maja 2010 r. skarżący wystosował do Dyrektora Izby Celnej w Przemyślu żądanie wydania decyzji administracyjnej lub przesłania odwołania do instancji odwoławczej. Pismem z 28 maja 2010 r. skarżący złożył zażalenie do Szefa Służby Celnej na niezałatwienie sprawy w terminie przez Dyrektora Izby Celnej w Przemyślu. Szef Służby Celnej pismem z 12 lipca 2010 r. stwierdził, że mianowanie na stopień służbowy nie ma charakteru decyzji administracyjnej w związku z czym zażalenie jest niezasadne. Wyrokiem z 11 stycznia 2011 r. (sygn. akt II SAB/Wa 334/10) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (dalej: WSA w Warszawie) zobowiązał Szefa Służby Celnej do rozpoznania odwołania skarżącego od aktu mianowania z 27 listopada 2009 r. Decyzją z 20 kwietnia 2011 r. (znak: SC6/0341/1223/11/1109 KPJ) Szef Służby Celnej utrzymał w mocy ten akt. Wyrokiem z 20 października 2011 r. WSA w Warszawie oddalił skargę na powyższą decyzję. Wyrokiem z 19 czerwca 2012 r. (sygn. akt I OSK 187/12) Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: NSA) oddalił zaś skargę kasacyjną. Zdaniem NSA sformułowane w skardze zarzuty wynikały z niewłaściwej interpretacji użytego w art. 223 ust. 3 pkt 2 ustawy o Służbie Celnej zwrotu „przed wejściem w życie ustawy”.

Wyrok NSA (wraz z uzasadnieniem) został doręczony pełnomocnikowi skarżącego 4 sierpnia 2012 r.

W skardze konstytucyjnej skarżący postawił zarzut, że stosowanie przez organy władzy art. 223 ust. 3 pkt 2 ustawy o Służbie Celnej naruszyło konstytucyjne zasady demokratycznego państwa prawnego i równości wobec prawa.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony wolności i praw, służącym eliminowaniu przepisów, których treść zawiera wadę skutkującą niekonstytucyjnością ostatecznego rozstrzygnięcia w sferze praw bądź obowiązków skarżącego. Wynika to z treści art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 46 i art. 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), które expressis verbis stanowią, że przedmiotem skargi może być wyłącznie przepis ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego organ władzy publicznej rozstrzygnął ostatecznie o prawach, wolnościach bądź obowiązkach skarżącego. Rezultatem przyjętego przez prawodawcę konstytucyjnego modelu skargi konstytucyjnej jest jej niedopuszczalność wtedy, gdy zarzuty dotyczą sposobu interpretowania prawa przez sądy, czy organy administracyjne. Kontroli konstytucyjności może podlegać efekt procesu tworzenia prawa, nie zaś efekt jego stosowania.

We wniesionej do Trybunału skardze konstytucyjnej skarżący zmierza do wykazania, że organy władzy publicznej – zarówno na etapie postępowania administracyjnego, jak i postępowania sądowo-administracyjnego dokonały niewłaściwej interpretacji zakwestionowanego art. 223 ust. 3 pkt 2 ustawy o Służbie Celnej. Skarżący dowodzi w szczególności, że wykładnia użytego w tym przepisie zwrotu „przed wejściem w życie ustawy”, dokonana in concreto zarówno przez Dyrektora Izby Celnej w Przemyślu, Ministerstwo Finansów (Szefa Służby Celnej), jak i sądy administracyjne, jest niezgodna z dotychczasowym orzecznictwem Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego. Podnosi przy tym, że w analogicznym stanie faktycznym sądy powszechne dokonują całkowicie odmiennej – zgodnej z judykaturą – interpretacji art. 223 ust. 3 pkt 2 ustawy o Służbie Celnej. Jak podkreśla, wykładnia ta jest przekonująca, a argumenty ją uzasadniające nie pozostawiają wątpliwości co do jej słuszności. Naruszenie zasad wyrażonych w art. 2 i art. 32 Konstytucji jest – jak zaznacza – konsekwencją okoliczności faktycznych („w efekcie przedstawionego stanu faktycznego doszło do naruszenia…”).

W tym stanie rzeczy Trybunał stwierdza, że argumentacja przedstawiona w skardze odnosi się wyłącznie do kwestii stosowania prawa, co przemawia za odmową nadania jej dalszego biegu ze względu na niedopuszczalność wydania orzeczenia (art. 49 w związku z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK).

Niezależnie od powyższego Trybunał uznaje za konieczne wskazanie również innych argumentów uzasadniających odmowę.

Trybunał zauważa, że w myśl art. 79 ust. 1 ustawy zasadniczej warunkiem złożenia skargi konstytucyjnej nie jest każde naruszenie Konstytucji, ale tylko naruszenie wyrażonych w niej norm regulujących wolności lub prawa człowieka i obywatela. Zatem w skardze konstytucyjnej należy wskazać konkretną osobę, której wolności lub prawa naruszono, przedstawić, które z określonych (poręczonych, zapewnionych, gwarantowanych, chronionych) w Konstytucji wolności lub praw zostały naruszone oraz określić sposób naruszenia (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK).

Skarżący jako podstawę skargi konstytucyjnej wskazuje art. 2 Konstytucji i wynikającą z niego zasadę demokratycznego państwa prawnego. W swoim orzecznictwie Trybunał wielokrotnie zwracał uwagę na to, że z art. 2 Konstytucji nie wynikają dla skarżących żadne prawa podmiotowe. Normy wywodzone z tego przepisu wyznaczają jedynie standard kreowania wolności i praw przez ustawodawcę, nie wprowadzając konkretnej wolności ani konkretnego prawa (zob. postanowienie pełnego składu TK z 23 stycznia 2002 r., Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 60, a także postanowienia TK z 10 stycznia 2001 r., Ts 72/00, OTK ZU nr 1/2001, poz. 12 oraz 20 lutego 2008 r., SK 27/07, OTK ZU nr 1/A/2008, poz. 22). Artykuł 2 Konstytucji może być wzorcem kontroli, lecz tylko wtedy, gdy zasady z niego wynikające zostaną odniesione do przepisów Konstytucji, które wyrażają prawa i wolności.

Również drugi z wskazanych przez skarżącego przepisów ustawy zasadniczej nie może być podstawą oceny zakwestionowanego w skardze art. 223 ust. 3 pkt 2 ustawy o Służbie Celnej. Trybunał przypomina, że już w postanowieniu pełnego składu z 24 października 2001 r., wskazał, iż: „art. 32 Konstytucji wyraża przede wszystkim zasadę ogólną, i dlatego winien być w pierwszej kolejności odnoszony do konkretnych przepisów Konstytucji, nawet jeżeli konstytucyjna regulacja danego prawa jest niepełna i wymaga konkretyzacji ustawowej. W takim zakresie wyznacza on także konstytucyjne prawo do równego traktowania. Mamy tu do czynienia z sytuacją »współstosowania« dwóch przepisów Konstytucji, a więc nie tylko z prawem do równego traktowania, ale ze skonkretyzowanym prawem do równej realizacji określonych wolności i praw konstytucyjnych. W skardze konstytucyjnej należy powołać oba przepisy Konstytucji, dopiero one wyznaczają bowiem konstytucyjny status jednostki, który przez regulację ustawową lub podustawową został naruszony. Natomiast, gdy chodzi o uprawnienia określone w innych niż Konstytucja aktach normatywnych – jeśli treść konkretnego prawa ustala się wyłącznie na ich podstawie – art. 32 Konstytucji stanowi zasadę systemu prawa, a nie wolność lub prawo o charakterze konstytucyjnym” (SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225).

W związku z powyższym Trybunał stwierdza, że skarga nie spełnia także warunków określonych w art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, co jest kolejną samoistną przesłanką odmowy nadania jej dalszego biegu.



W tym stanie rzeczy Trybunał orzekł jak na wstępie.