Pełny tekst orzeczenia

360/4/B/2013

POSTANOWIENIE
z dnia 18 lipca 2013 r.
Sygn. akt Ts 352/11

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Małgorzata Pyziak-Szafnicka – przewodnicząca
Teresa Liszcz – sprawozdawca
Zbigniew Cieślak,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 kwietnia 2013 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Gdańskich Zakładów Nawozów Fosforowych „Fosfory” Sp. z o.o. z siedzibą w Gdańsku,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 21 grudnia 2011 r. Gdańskie Zakłady Nawozów Fosforowych „Fosfory” Sp. z o.o. z siedzibą w Gdańsku (dalej: skarżąca, spółka) zakwestionowała zgodność art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 84, ze zm.; dalej: ustawa podatkowa), w brzmieniu obowiązującym w 2004 r., z art. 2 w związku z art. 64 oraz z art. 32 ust. 1 i art. 84 w związku z art. 64 Konstytucji.
Skarżąca kwestionowała konstytucyjność zaskarżonego unormowania w rozumieniu przyjętym przez sądy orzekające w jej sprawie, zgodnie z którym wynikające z tego przepisu zwolnienie z podatku od nieruchomości ma charakter przedmiotowo-podmiotowy, a zatem o możliwości takiego zwolnienia musi decydować fakt korzystania przez zarządcę portu z określonych budowli (gruntów) i wykonywania przy ich zastosowaniu zadań w zakresie świadczenia usług związanych z użytkowaniem infrastruktury portowej. W przekonaniu skarżącej w szczególności zostały naruszone jej prawa majątkowe wynikające z art. 64 Konstytucji przez zanegowanie w drodze interpretacji prawa do zwolnienia podatkowego. Naruszono także wynikający z art. 2 Konstytucji standard przyzwoitej legislacji przez kreowanie pustej, pozbawionej adresata normy. Jednocześnie dokonana przez organy orzekające w sprawie skarżącej wykładnia zakwestionowanej regulacji narusza prawa skarżącej wynikające z art. 32 ust. 1, art. 64 ust. 2 i art. 84 Konstytucji, czyli prawo do równego i zgodnego z zasadą sprawiedliwości podatkowej traktowania podatników na gruncie przepisów podatkowych. Zdaniem skarżącej prowadzi bowiem do nieproporcjonalnego i nieracjonalnego zróżnicowania sytuacji podmiotu zarządzającego portem oraz sytuacji spółki w zakresie podatku od nieruchomości – w oparciu o irrelewantne kryteria, niemające uzasadnienia w przepisach ustawy podatkowej.
Wskazane w zarządzeniu sędziego TK z 28 lutego 2012 r. braki formalne skargi konstytucyjnej zostały uzupełnione przez pełnomocnika skarżącej (pismo z 13 marca 2012 r.).
Postanowieniem z 17 kwietnia 2013 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania badanej skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał uznał, że analizowana skarga konstytucyjna jest skargą na stosowanie prawa. Ponadto, Trybunał wskazał, że zwolnienie podatkowe o charakterze przedmiotowo-podmiotowym nie korzysta z ochrony wynikającej z przepisów konstytucyjnych statuujących prawa i wolności podatnika.
Na powyższe postanowienie pełnomocnik skarżącej wniósł w ustawowym terminie zażalenie. W złożonym środku odwoławczym skarżąca podniosła, że nie upatruje niekonstytucyjności zaskarżonych przepisów w ich błędnym zastosowaniu lecz w niekonstytucyjnej interpretacji. Ponadto, zdaniem skarżącej wykładnia zakwestionowanych regulacji dokonana przez sądy orzekające w jej sprawie prowadzi do wniosku, że wynikająca z tych przepisów norma jest pusta i nie wynika z niej żadne uprawnienie dla żadnego adresata. W konsekwencji, ponieważ norma ta dotyczy prawa daninowego – w ocenie skarżącej – prowadzi do uszczerbku majątkowego po stronie podatników podatku od nieruchomości, którzy nie mogą skorzystać ze zwolnienia przewidzianego w ustawie podatkowej. Skarżąca zarzuciła także, że w postanowieniu z 17 kwietnia 2013 r. Trybunał nie odniósł się do zarzutów skargi dotyczących naruszenia art. 32, art. 64 oraz art. 84 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6–7 i z art. 49 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Zaskarżone postanowienie o odmowie nadania rozpatrywanej skardze konstytucyjnej dalszego biegu jest prawidłowe, a zarzuty podniesione w zażaleniu nie zasługują na uwzględnienie. Wniesione zażalenie w żadnej mierze nie podważyło bowiem zasadności argumentacji zaskarżonego postanowienia.
Odnosząc się do pierwszego z zarzutów zażalenia, tj. uznania analizowanej skargi za skargę na stosowanie prawa, Trybunał podkreśla, że zarzuty zażalenia jedynie potwierdzają prawidłowość konstatacji wyrażonych w tym zakresie w zaskarżonych postanowieniu. Skoro skarżąca stwierdza, że niezgodność zakwestionowanych przepisów z Konstytucją wynika z ich niekonstytucyjnej interpretacji, to tym samym analizowaną skargę należało uznać za niedopuszczalną.
Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, Trybunał nie podejmuje kontroli konstytucyjności stosowania prawa (art. 79 ust. 1 Konstytucji). Może więc tak się zdarzyć, że w sprawie występuje naruszenie prawa konstytucyjnego, lecz wiąże się ono nie z treścią kontrolowanego przepisu, lecz z jego zastosowaniem (interpretacja przepisów, subsumpcja, rozumowania zastosowane przez orzekający sąd itd.). W takich wypadkach Trybunał Konstytucyjny nie ma podstaw do dokonania kontroli konstytucyjności zgodnie z treścią skargi (zob. wyrok TK z 1 lipca 2008 r., SK 40/07, OTK ZU nr 6/A/2008, poz. 101). Skarga konstytucyjna w polskim systemie prawnym jest bowiem zawsze „skargą na przepis”, a nie na jego konkretne, wadliwe zastosowanie, nawet jeśli prowadziłoby ono do niekonstytucyjnego skutku (zob. wyrok TK z 2 czerwca 2009 r., SK 31/08, OTK ZU nr 6/A/2009, poz. 83).
W odniesieniu do pozostałych zarzutów zażalenia należy wskazać, że nie podważają one drugiej z podstaw odmowy nadania rozpatrywanej skardze dalszego biegu, ale jedynie powtarzają argumentację skargi dotyczącą naruszenia praw majątkowych skarżącej przez brak możliwości skorzystania ze zwolnienia podatkowego.
W związku z powyższym Trybunał w obecnym składzie, podzielając stanowisko wyrażone w zaskarżonym postanowieniu, podkreśla, że Konstytucja nie gwarantuje nikomu samoistnego prawa do zwolnienia podatkowego. Prawo do ulgi podatkowej nie mieści się w kategorii „konstytucyjnych wolności i praw”. Analiza przepisów Konstytucji pokazuje, że postanowień formułujących wolności lub prawa jako podstawy skargi konstytucyjnej należy poszukiwać przede wszystkim w rozdziale II Konstytucji „Wolności, prawa o obowiązki człowieka i obywatela” oraz w rozdziale I „Rzeczpospolita”, formułującym zasady ustroju państwa. W pojęciu „wolności”, a szczególnie „prawa obywatelskie”, nie mieści się zatem swoiste „prawo do ulgi podatkowej”, które nie jest w żaden sposób konstytucyjnie umocowane (zob. postanowienie TK z 23 października 2006 r., SK 64/05, OTK ZU nr 9/A/2006, poz. 138 i wskazane tam orzecznictwo).
Zgodnie z dotychczasowym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego prawo do zwolnienia podatkowego nie stanowi prawa konstytucyjnego o charakterze podmiotowym, którego naruszenie legitymuje do wniesienia skargi konstytucyjnej. Zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od zasady powszechności, a samo ich wprowadzenie przez ustawodawcę zwolnienia podatkowego nie jest na ogół jednoznaczne z powstaniem prawa do osiągania dochodów w sposób niepodlegający opodatkowaniu, swoistego „prawa do zwolnienia podatkowego”, skoro zgodnie z art. 84 Konstytucji każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków określonych w ustawie (por. np. wyrok TK z 27 lutego 2002 r., K 47/01, OTK ZU nr 1/A/2002, poz. 6).
Jednocześnie należy podkreślić: zarówno uznanie, że analizowana skarga jest skargą na stosowanie prawa, jak też ustalenie, iż wynikające z zaskarżonych przepisów prawo do zwolnienia podatkowego nie jest prawem konstytucyjnym o charakterze podmiotowym, którego naruszenie legitymuje do wniesienia skargi konstytucyjnej, stanowią samoistne podstawy odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. W konsekwencji, w postanowieniu z 17 kwietnia 2013 r. nie było konieczne odnoszenie się do wszystkich wskazanych przez skarżącą wzorców kontroli.

Wobec powyższego Trybunał w obecnym składzie stwierdza, że w zażaleniu nie podważono podstaw odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Z tego względu, w myśl art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny nie uwzględnił zażalenia.