Pełny tekst orzeczenia

291/4/B/2013

POSTANOWIENIE

z dnia 8 stycznia 2013 r.

Sygn. akt Tw 35/12



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Małgorzata Pyziak-Szafnicka,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Krajowej Rady Lekarsko-Weterynaryjnej o zbadanie zgodności:

art. 16 ust. 6 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 2010 r. Nr 112, poz. 744, ze zm.) z art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu wnioskowi.



UZASADNIENIE



4 lipca 2012 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Krajowej Rady Lekarsko-Weterynaryjnej (dalej: Rada) o zbadanie zgodności art. 16 ust. 6 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 2010 r. Nr 112, poz. 744, ze zm.; dalej: ustawa o Inspekcji lub ustawa z 29 stycznia 2004 r.) z art. 92 ust. 1 Konstytucji.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



1. Na podstawie art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) wniosek przedstawiony przez ogólnokrajową władzę organizacji zawodowej podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym. W postępowaniu tym Trybunał Konstytucyjny w składzie jednego sędziego bada, czy wniosek odpowiada wymogom formalnym (art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o TK), czy nie jest oczywiście bezzasadny (art. 36 ust. 3 ustawy o TK), a w szczególności, czy pochodzi od uprawnionego podmiotu (art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji). Ponadto, wstępne rozpoznanie zapobiega nadaniu biegu wnioskowi w sytuacji, gdy postępowanie wszczęte przed Trybunałem Konstytucyjnym podlegałoby umorzeniu z powodu zbędności lub niedopuszczalności wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK). Celem wstępnego rozpoznania jest dokonanie – już w początkowej fazie postępowania – eliminacji spraw, które nie mogą stać się przedmiotem merytorycznego rozstrzygania przez Trybunał Konstytucyjny.



2. Trybunał Konstytucyjny podkreśla, że ogólnokrajowym władzom organizacji zawodowych (w tym samorządów zawodowych skupiających osoby wykonujące zawody zaufania publicznego) przysługuje legitymacja do występowania o kontrolę tylko takich aktów normatywnych, które dotyczą spraw odnoszących się do wykonywania określonej profesji przez członków organizacji, związanych z tym uprawnień i obowiązków (zob. postanowienie TK z 20 grudnia 2005 r., Tw 12/05, OTK ZU nr 5/B/2007, poz. 179 oraz powołane tam orzeczenia).



3. Na wstępie Trybunał Konstytucyjny przypomina, że ustawa z 29 stycznia 2004 r. określa zadania, organizację, tryb działania oraz zasady finansowania Inspekcji Weterynaryjnej (art. 1 pkt 1) stanowiącej kontrolnonadzorczą instytucję państwową (dalej: Inspekcja), nie zaś samorządu lekarsko-weterynaryjnego, którego funkcjonowanie reguluje ustawa z dnia 21 grudnia 1990 r. o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 767, ze zm.; dalej: ustawa o zawodzie lekarza weterynarii).



3.1. Przedmiot kontroli stanowi art. 16 ust. 6 ustawy o Inspekcji. Przepis ten formułuje skierowane do ministra właściwego do spraw rolnictwa upoważnienie ustawowe do wydania rozporządzenia. Co oczywiste, adresatem zawartego w art. 16 ust. 6 ustawy o Inspekcji obowiązku nie jest wnioskodawca w rozpatrywanej sprawie.



3.2. Analiza zaskarżonego przepisu pozwala stwierdzić, że rozporządzenie ma określać, po pierwsze, kwalifikacje osób wyznaczonych przez powiatowego lekarza weterynarii do czynności, których wykonywanie stanowi realizację ustawowych zadań Inspekcji (art. 16 ust. 6 pkt 1 in fine w zw. z art. 16 ust. 1 ustawy o Inspekcji); po drugie, warunki i wysokość wynagrodzenia za wykonywanie tych czynności (art. 16 ust. 6 pkt 2 ustawy o Inspekcji); po trzecie, zakres czynności pomocniczych wykonywanych przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje (art. 16 ust. 6 pkt 1 in principio w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy o Inspekcji).



3.3. Trybunał Konstytucyjny ustalił, że lekarze weterynarii wyznaczeni do wykonywania określonych czynności oraz osoby niebędące lekarzami weterynarii wyznaczone do wykonywania określonych czynności o charakterze pomocniczym wykonują zadania organów Inspekcji (art. 5 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o Inspekcji), nie zaś samorządu lekarsko-weterynaryjnego. Wymaga nadto podkreślenia, że wyznaczenie do wykonania czynności następuje w drodze decyzji administracyjnej powiatowego lekarza weterynarii (art. 16 ust. 2), określającej rodzaj i zakres czynności przekazanych do wykonania.



3.4. W świetle powyższego, w ocenie Trybunału, nie ulega wątpliwości, że wydane na podstawie kwestionowanego art. 16 ust. 6 ustawy o Inspekcji rozporządzenie ma służyć realizacji ustawowych zadań Inspekcji, które sprowadzają się do zapewnienia ochrony zdrowia publicznego przez ochronę zdrowia zwierząt oraz bezpieczeństwa produktów pochodzenia zwierzęcego (art. 3 ust. 1 ustawy o Inspekcji). W konsekwencji Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że upoważnienie ustawowe zawarte w zaskarżonym przepisie nie dotyczy uregulowania (w rozporządzeniu) spraw objętych zakresem działania – reprezentowanego przez Radę – samorządu lekarsko-weterynaryjnego. Oznacza to, że Radzie nie przysługuje legitymacja do występowania do Trybunału o kontrolę kwestionowanego przepisu (art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji). Okoliczność ta uzasadnia odmowę nadania wnioskowi dalszego biegu ze względu na niedopuszczalność wydania orzeczenia (art. 36 ust. 3 w zw. z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK).



3.5. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, jeżeli wnioskodawca zauważa, że „przedmiotem ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej oraz dwóch rozporządzeń wydanych na podstawie upoważnienia zawartego w art. 16 ust. 6 ustawy (…) jest (…) polityka państwa w sprawach stanu zdrowotności zwierząt i weterynaryjnej ochrony zdrowia publicznego”, to tym samym przyznaje, że ustawodawca, uchwalając zaskarżony przepis, realizację zadań z zakresu tej polityki powierzył Inspekcji, nie zaś samorządowi lekarsko-weterynaryjnemu. Skoro tak, to nie znajduje uzasadnienia powoływanie się przez wnioskodawcę na art. 10 ust. 1 pkt 5 ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i utożsamianie przewidzianej w tym przepisie możliwości zajmowania „stanowiska w sprawach stanu zdrowotności zwierząt, weterynaryjnej ochrony zdrowia publicznego i środowiska oraz polityki państwa w tym zakresie” z uprawnieniem określonym w art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego uprawnienie, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 5 ustawy o zawodzie lekarza weterynarii, może przejawiać się w wyrażeniu opinii, do której zasięgnięcia obliguje ministra właściwego do spraw rolnictwa zaskarżony przepis. Trybunał Konstytucyjny podkreśla, że uznanie istnienia po stronie samorządu lekarsko-weterynaryjnego możności inicjowania hierarchicznej kontroli „w sprawach stanu zdrowotności zwierząt, weterynaryjnej ochrony zdrowia publicznego i środowiska oraz polityki państwa w tym zakresie” prowadziłoby do rozszerzenia ograniczonej rzeczowo zdolności wnioskowej wspomnianego podmiotu na bliżej nieokreśloną kategorię aktów normatywnych, a w konsekwencji równałoby się z uznaniem przesłanki wynikającej z art. 191 ust. 2 Konstytucji za prawnie nieznaczące kryterium oceny legitymacji procesowej w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego brak jest zatem pomiędzy art. 10 ust. 1 pkt 5 ustawy o zawodzie lekarza weterynarii a art. 16 ust. 6 ustawy o Inspekcji takiego związku, który uzasadniałby legitymację Rady do kwestionowania zgodności z Konstytucją upoważnienia do sprecyzowania w rozporządzeniu sposobu realizacji zadań Inspekcji.

Okoliczność ta przemawia za odmową nadania wnioskowi dalszego biegu ze względu na niedopuszczalność wydania orzeczenia (art. 36 ust. 3 w zw. z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK).



3.6. Trybunał Konstytucyjny przypomina, iż o tym, że inicjator danego rozpoznania wstępnego występuje do Trybunału z pozycji władzy organizacji zawodowej, przesądzają powołane przez wnioskodawcę wzorce kontroli. Muszą one świadczyć o tym, że podmiot domagający się hierarchicznej kontroli zgodności norm wszczyna postępowanie sądowokonstytucyjne w celu ochrony określonych uprawnień realizowanych przez jego członków w ramach wykonywania przez nich profesji.

3.6.1. Trybunał Konstytucyjny ustalił, że wnioskodawca stawia zarzut, zgodnie z którym „wobec braku wystarczająco precyzyjnych i jasnych wytycznych wydania rozporządzenia wykonawczego” zaskarżony przepis formułuje blankietowe upoważnienie do wydania rozporządzenia.

Mając powyższe na względzie, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że występowanie przez Radę w interesie ogólnospołecznym (troska o przestrzeganie zasad prawidłowego stanowienia prawa) wskazuje na generalny charakter legitymacji (art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji), która nie przysługuje wnioskodawcy w niniejszej sprawie (art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji).

3.6.2. Wnioskodawca, świadomy niepowołania w uchwale nr 89/2012/V Rady z 21 czerwca 2012 r. „w sprawie wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem” (ani w pełnomocnictwie z 22 czerwca 2012 r.) – kluczowego dla obrony twierdzenia o występowaniu w interesie zawodowym – art. 17 ust. 1 Konstytucji, odwołuje się doń w samym wniosku, w szczególności w części oznaczonej śródtytułem „Uzasadnienie niezgodności art. 16 ust. 6 ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej z art. 17 ust. 1 Konstytucji”.

Trybunał Konstytucyjny przypomina, że pełnomocnik jest zobowiązany do działania w zakresie i granicach udzielonego umocowania. Nie posiada kompetencji do samodzielnego kształtowania ani przedmiotu, ani wzorców kontroli, gdyż wiąże go treść uchwały podmiotu legitymowanego do występowania o hierarchiczną kontrolę zgodności norm (por. postanowienie TK z 26 lutego 2009 r., Tw 1/09, OTK ZU nr 4/B/2009, poz. 217).

W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że rozpatrywany wniosek w zakresie, w jakim samoistnie określa wzorzec kontroli (art. 17 ust. 1 Konstytucji), pochodzi od podmiotu nieuprawnionego. Okoliczność powyższa uzasadnia odmowę nadania w tym zakresie dalszego biegu wnioskowi ze względu na niedopuszczalność wydania orzeczenia (art. 36 ust. 3 w zw. z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK).



W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.