Sygn. akt: KIO 1624/10
Sygn. akt: KIO 1625/10
WYROK
z dnia 12 sierpnia 2010 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: członek Krajowej Izby Odwoławczej Barbara Bettman
Protokolant: Mateusz Michalec
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 sierpnia 2010 r. w Warszawie odwołań
skierowanych w drodze zarządzenia Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 4 sierpnia
2010 r. do łącznego rozpoznania:
A. wniesionego w dniu 30 lipca 2010 r. przez Spółdzielnię Inwalidów Naprzód w
Krakowie ul. śabiniec 46, 31 - 215 Kraków, adres do korespondencji: Spółdzielnia
Inwalidów Naprzód w Krakowie oddział Łódź ul. Traktorowa 141/143, 91-203 Łódź, w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonym przez zamawiającego
Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital Uniwersytecki w Krakowie ul.
Kopernika 36, 31 - 501 Kraków (sygn. akt KIO 1624/10),
B. wniesionego w dniu 30 lipca 2010 r. przez Spółdzielnię Inwalidów Naprzód w
Krakowie ul. śabiniec 46, 31 - 215 Kraków, adres do korespondencji: Spółdzielnia
Inwalidów Naprzód w Krakowie oddział Łódź ul. Traktorowa 141/143, 91-203 Łódź, w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonym przez zamawiającego
Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital Uniwersytecki w Krakowie ul.
Kopernika 36, 31 -501 Kraków (sygn. akt KIO 1625/10).
Przy udziale wykonawcy konsorcjum: Aspen Sp. z o.o. ul. Bularnia 5, 31-222 Kraków,
Aspen-Plus Sp. z o.o. ul. Bularnia 5, 31-222 Kraków, zgłaszającego przystąpienie do
postępowań odwoławczych w sprawach o sygnaturach akt: KIO 1624/10 i KIO 1625/10, po
stronie zamawiającego.
orzeka:
A. 1. Uwzględnia odwołanie w sprawie sygn. akt KIO 1625/10,
2. nakazuje zamawiającemu unieważnienie czynności unieważnienia postępowania na
część pierwszą zamówienia w postępowaniu wszczętym ogłoszeniem zamieszczonym w Dz.
Urz. UE 2010/S 109-165582 z dnia 8.06.2010 r,
3. kosztami postępowania odwoławczego w kwocie 15 000,00 zł. (słownie: piętnaście
tysięcy złotych zero groszy) obciąża zamawiającego Samodzielny Publiczny Zakład
Opieki Zdrowotnej Szpital Uniwersytecki w Krakowie ul. Kopernika 36, 31 - 501
Kraków,
4. zasądza od zamawiającego Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki
Zdrowotnej Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie ul. Kopernika 36, 31 -501 Kraków
na rzecz odwołującego Spółdzielni Inwalidów Naprzód w Krakowie ul. śabiniec 46, 31 -
215 Kraków, adres do korespondencji: Spółdzielnia Inwalidów Naprzód w Krakowie
oddział Łódź ul. Traktorowa 141/143 91-203 Łódź kwotę 15 000,00 zł. (słownie:
piętnaście tysięcy złotych zero groszy) tytułem zwrotu wpisu od odwołania.
Przewodniczący
……………….…
U z a s a d n i e n i e
Sygn. akt KIO 1624/10
W związku z uwzględnieniem w całości zarzutów odwołania, w przedmiotowej
sprawie wydane zostało odrębne postanowienie Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 11
sierpnia 2010 r.
Sygn. akt KIO 1625/10
W postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu
nieograniczonego na kompleksową specjalistyczną usługę polegającą na całodobowym
utrzymaniu czystości z dezynfekcją w pomieszczeniach klinicznych oraz administracyjnych,
wykonywaniu czynności pomocniczych - segregację i transport odpadów medycznych,
komunalnych oraz segregowanych do miejsca ich składowania, a także transport
wewnętrzny na terenie wybranych jednostek klinicznych Szpitala Uniwersyteckiego w
Krakowie, ogłoszonym w Suplemencie do Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej nr
2010/S 109-165582 z 8.06.2010 r, w dniu 30 lipca 2010 r. zostało wniesione odwołanie w
formie elektronicznej opatrzonej bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za
pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu przez Spółdzielnię Inwalidów Naprzód w
Krakowie. Kopia odwołania została przekazana w tym samym terminie zamawiającemu.
Odwołanie zostało złożone na czynność unieważnienia postępowania na część
pierwszą przedmiotowego zamówienia, o której odwołujący został poinformowany w dniu
21 lipca 2010 roku.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu Samodzielnemu Publicznemu Zakładowi Opieki
Zdrowotnej Szpitalowi Uniwersyteckiemu w Krakowie naruszenie przepisów ustawy Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ) tj.:
1. art. 93 ust 1 pkt 4 Pzp, przez unieważnienie postępowania na część pierwszą
zamówienia, gdyż brak jest rzeczywistych przesłanek do dokonania takiej czynności;
2. naruszenie art. 7 Pzp, - zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania
wykonawców;
3. ewentualnie naruszenie art. 93 ust. 1 pkt 7 Pzp, przez jego niezastosowanie, w
sytuacji zaistnienia przesłanek unieważnienia postępowania w całości.
Powołując się na interes w uzyskaniu zamówienia i możliwość poniesienia szkody w
wyniku naruszenia przez zamawiającego wskazanych przepisów ustawy Pzp, odwołujący
wnosił:
1) o nakazanie unieważnienia czynności unieważnienia postępowania w zakresie pierwszej
części zamówienia,
2) ewentualnie o nakazanie zamawiającemu unieważnienie całego postępowania.
W uzasadnieniu zgłoszonych zarzutów i żądań odwołujący podał, iż zamawiający w
niniejszym postępowaniu podzielił przedmiot postępowania - usługę polegającą na
całodobowym utrzymaniu czystości z dezynfekcją w pomieszczeniach klinicznych oraz
administracyjnych, wykonywaniu czynności pomocniczych (segregacji i transportu odpadów
medycznych, komunalnych oraz segregowanych do miejsca ich składowania, a także
transporcie wewnętrznym na terenie wybranych jednostek klinicznych Szpitala
Uniwersyteckiego w Krakowie) - na dwie części.
W dniu 21 lipca 2010 r. zamawiający przesłał wykonawcom informację o dokonaniu
wyboru oferty Spółdzielni Inwalidów „Naprzód" w Krakowie jako najkorzystniejszej w
pierwszej części zamówienia oraz o jednoczesnym unieważnieniu postępowania w tym
zakresie. Jako uzasadnienie tej czynności, zamawiający podał, iż cena najkorzystniejszej
oferty przewyższała kwotę, którą zamawiający mógł przeznaczyć na sfinansowanie pierwszej
części zamówienia. Natomiast, na drugą część, zamawiający dokonał wyboru oferty
konsorcjum firm: Impel Cleaning Sp. z o.o. i Hospital Serwis Sp. z o.o., który zaoferował
kwotę 14 845 857,12 złotych.
Odwołujący nie zgodził się z takim rozstrzygnięciem z następujących przyczyn.
Zamawiający przed otwarciem ofert wskazał, że na pierwszą część zamówienia przeznaczył
kwotę 15 918 085,57 złotych, a na drugą część kwotę 15 533 170,17 złotych. Oznacza to,
że łącznie na całość zamówienia przeznaczył kwotę 31 342 856,65 złotych. Kwoty podane w
ofertach wybranych przez zamawiającego na obie części zamówienia nie przekraczają
łącznej kwoty, którą zamawiający przeznaczył na całość zamówienia. Jest to, bowiem kwota
30 763 942,69 złotych, a zatem kwota niższa o tej, którą zamawiający zamierzał
przeznaczyć na całe zamówienie o 578 913,96 złotych. W ocenie odwołującego,
zamawiający nie miał prawa unieważnić postępowania, ponieważ wskazana przez niego
kwota w odniesieniu do całego zamówienia nie przekracza sumy cen najkorzystniejszych
ofert, tj. obydwu części zamówienia. Na poparcie swojego stanowiska odwołujący powołał
się na wyrok Zespołu Arbitrów w sprawie sygn. akt UZP/ZO/0-733/05, stwierdzający że
„jeżeli zamawiający dopuszcza możliwość składania ofert częściowych albo udziela
zamówienia w częściach, wartością zamówienia jest łączna wartość wszystkich części
zamówienia. Oznacza to w ocenie Arbitrów, że zamawiający może unieważnić postępowanie
na mocy art. 93 ust. 1 pkt 4 Pzp tylko wtedy, gdy suma cen najkorzystniejszych ofert
złożonych na poszczególne pakiety przewyższa kwotę, którą zamawiający mógł przeznaczyć
na sfinansowanie całego zamówienia.”
Z tych względów odwołujący poczytał czynność zamawiającego - unieważnienia
postępowania na część pierwszą zamówienia za wadliwą i wniósł o jej unieważnienie.
Natomiast w przypadku nieuwzględnienia powyższego zarzutu, odwołujący zgłosił zarzut
naruszenia art. 7 ust. 1 ustawy Pzp oraz art. 93 ust. 1 pkt 7 tej ustawy, który oparł na
następującej argumentacji.
W niniejszym postępowaniu zamawiający podzielił zamówienie na dwie części.
Jednocześnie zastrzegł, że ten sam wykonawca może złożyć ofertę tylko na jedną część.
Oznacza to, że wykonawca, który złożył ofertę na pierwszą część, nie mógł złożyć oferty na
drugą część i odwrotnie. Następnie zamawiający unieważnił postępowanie w zakresie
pierwszej części i wszczął nowe postępowanie, co do tego przedmiotu, rezygnując jednak z
dotychczasowego ograniczenia udziału wykonawców, którzy złożyli wcześniej ofertę na
drugą część zamówienia. Zdaniem odwołującego, w ten sposób zamawiający naruszył
zasadę uczciwej konkurencji. Albowiem ci wykonawcy, którzy złożyli ofertę na drugą część,
mogą wziąć udział w nowym postępowaniu dotyczącym pierwotnie pierwszej części
zamówienia, które zostało unieważnione. Natomiast, ci wykonawcy którzy zdecydowali się
na złożenie oferty w postępowaniu dotyczącym pierwszej części zostali pozbawienie prawa
uczestniczenia w drugiej części, gdzie wybór oferty został dokonany. Oznacza to, w
przekonaniu odwołującego, że zamawiający uprzywilejował wykonawców, którzy złożyli
oferty na drugą część zamówienia, umożliwiając im pozyskanie całego zamówienia,
jednocześnie pozbawiając takiej możliwości wykonawców, którzy złożyli oferty na pierwszą
część zamówienia. Takie działanie, jak przekonywał odwołujący, stanowi naruszenie zasady
uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców. Wobec powyższego, odwołujący
doszedł do wniosków, iż całe postępowanie winno zostać unieważnione na podstawie art. 93
ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp.
Na wezwanie zamawiającego z dnia 30 lipca 2010 r, do postępowania odwoławczego
pismem z dnia 2 sierpnia 2010 r. złożonym bezpośrednio w siedzibie Izby, zgłosił
przystąpienie po stronie zamawiającego wykonawca wspólnie ubiegający się o zamówienie:
Aspen Sp. z o.o.; Aspen-Plus Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie, powołując się na interes w
utrzymaniu czynności unieważnienia postępowania, albowiem dotychczas wykonuje usługi
porządkowe na rzecz zamawiającego, a ponadto jest uczestnikiem unieważnionego
postępowania, gotowym złożyć ofertę w nowym przetargu, ogłoszonym przez
zamawiającego na ten sam przedmiot zamówienia. Kopia przystąpienia została przekazana
stronom postępowania. Pismem z dnia 10 sierpnia 2010 r. przystępujący poparł stanowisko
zamawiającego, podając iż przepis art. 93 ust. ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp ma odpowiednie
zastosowanie do części zamówienia z mocy art. 93 ust. 2 tej ustawy i przyznaje
zamawiającemu kompetencje do unieważnienia postępowania w tej części, w której cena
najkorzystniejszej oferty przekracza kwotę, którą zamawiający zamierzał przeznaczyć na
sfinansowanie zamówienia. Przystępujący powołując się orzecznictwo: Sądu Okręgowego w
Katowicach sygn. akt XIX Ga 131/08, wyroki Krajowej Izby Odwoławczej w sprawach o
sygnaturach akt: KIO/UZP 544/08, KIO/UZP 548/08, KIO/UZP 549/08, KIO/UZP 550/08,
KIO/UZP 276/09, KIO/UZP 271/09, KIO/UZP 823/08 wywodził, iż zamawiający dysponuje
niezależnością w zwiększeniu środków na realizację zamówienia, czy też przesunięciu
środków pomiędzy częściami zamówienia, nawet gdy przesłanką negatywną unieważnienia
jest możliwość zwiększenia przez zamawiającego kwoty przeznaczonej na sfinansowanie
zamówienia. Uznał zatem, że pozbawienie zamawiającego możliwości unieważnienia
postępowania w odnośnej części w przedmiotowym stanie faktycznym, pozostawałoby w
sprzeczności z zasadą ekonomicznego gospodarowania środkami publicznymi.
Postępowanie zostało wszczęte ogłoszeniem z dnia 8.06.2010 r, zatem zastosowanie
znajdują przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych o treści nadanej ustawą z dnia 2
grudnia 2009 r. – o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych
ustaw (Dz. U. Nr 223, poz. 1778).
Izba postanowiła oddalić opozycję przeciwko przystąpieniu wykonawcy wspólnie
ubiegającego się o zamówienie: Aspen Sp. z o.o.; Aspen-Plus Sp. z o.o. z siedzibą w
Krakowie, zgłoszoną przez odwołującego do protokołu posiedzenia i dopuścić wymienione
konsorcjum do udziału w sprawie, jako zgłaszającego przystąpienie po stronie
zamawiającego. Przystępujący wykazał interes w myśl art. 185 ust. 3 ustawy Pzp, aby
odwołanie zostało rozstrzygnięte na korzyść zamawiającego, skoro zamierzał ubiegać się o
dane zamówienie w ewentualnym nowym postępowaniu, a ponadto pozostaje
zainteresowany kontynuowaniem udzielonego mu zamówienia z wolnej ręki do czasu
wyłonienia wykonawcy w procedurze konkurencyjnej.
Izba ustaliła, iż nie zachodzą podstawy do odrzucenia odwołania określone
przepisem art. 189 ust. 2 ustawy Pzp.
Zamawiający nie uwzględnił zarzutów odwołania i podtrzymał swoje stanowisko,
przedstawione w zawiadomieniu z dnia 21 lipca 2010 r. o wyborze najkorzystniejszej oferty
oraz o unieważnieniu postępowania.
Izba dopuściła i przeprowadziła dowody: z ogłoszenia o zamówieniu, z protokołu
postępowania z załączonymi dokumentami, specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
ofert: odwołującego, przystępującego i konsorcjum: Impel Cleaning Sp. z o.o. Hospital
Serwis Sp. z o.o., pism stron złożonych w postępowaniu odwoławczym. Nadto rozważyła
stanowiska reprezentanta odwołującego oraz pełnomocników zamawiającego i
przystępującego, przedstawione do protokołu rozprawy.
Rozpatrując sprawę w granicach zarzutów odwołania, jak nakazuje art. 192 ust. 7
ustawy Pzp Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła co następuje.
Zamawiający podzielił zamówienie na dwie części w załącznikach do specyfikacji
istotnych warunków zamówienia nr 1 i 1a podał wykaz powierzchni przynależnych do
poszczególnych części zamówienia.
Z protokołu postępowania (druk ZP-1) wynika, iż szacunkowa wartość całego
zamówienia została ustalona na kwotę 31 184 934,06 zł. (bez VAT) w dniu 26.04.2010 r. na
podstawie rozeznania rynku oraz dotychczasowych kosztów realizacji usług.
Z druków ZP -1/PN wynika, iż bezpośrednio przed otwarciem ofert, zamawiający podał
kwotę jaką zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie pierwszej części zamówienia w
wysokości 15 809 686,48 zł. brutto oraz kwotę jaką zamierzał przeznaczyć na część drugą
w wysokości 15 533 170,17 zł. brutto. Taka sama kwota wartości łącznej (część I i II) całego
zamówienia 31 184 934,06 zł. (bez VAT) została podana w ogłoszeniu o zamówieniu. W
ogłoszeniu zamawiający podał również wartość szacunkową w rozbiciu na części
zamówienia.
We wniosku o przeprowadzenie procedury udzielenia zamówienia publicznego
widnieją następujące dane:
Pkt 2. Wartość zamówienia bez podatku VAT: 31 184 934,06 zł.
Pkt 3. Podstawa ustalenia wartości zamówienia: ustalona w dniu 26.04.2010 r. na
podstawie rozeznania rynku i dotychczasowych kosztów realizacji usług.
Pkt 5. Kwota przeznaczona na sfinansowanie zamówienia: 27 548 527,06 zł. + VAT =
31 342 856,65 zł.
Pkt 6. Źródło finansowania zamówienia – środki własne.
Pkt 7 wartość zamówienia: część 1 - 15 809 686,48 zł. brutto;
część 2 - 15 533 170,17 zł. brutto.
Z druku ZP-12 wynika, iż w postępowaniu zostały złożone oferty:
Część I - odwołującego z ceną brutto 15 918 085,57 zł
- konsorcjum przystępującego z ceną brutto 15 479 543,07 zł.
Część II – oferta konsorcjum: Impel Cleaning Sp. z o.o. Hospital Servis Sp. z o.o. z ceną
brutto 14 845 857,82 zł.
Okres świadczenia usługi został ustalony na 36 miesięcy.
Uwzględniając kryteria oceny ofert (cenę oraz jakość), zamawiający wybrał na część
pierwszą zamówienia ofertę odwołującego, o czym powiadomił wykonawców pismem z dnia
21.07.2010 r. jednocześnie poinformował, iż unieważnił postępowanie w zakresie pierwszej
części na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp, ponieważ cena najkorzystniejszej oferty
(15 918 085,57 zł) przewyższała kwotę, którą zamawiający zamierza przeznaczyć na
sfinansowanie pierwszej części zamówienia (15 809 686,48 zł.), a zamawiający nie może
zwiększyć tej kwoty do ceny najkorzystniejszej oferty. Takie samo stwierdzenie zawiera
protokół komisji przetargowej z dnia 21.07.2010 r.
W aktach postępowania znajduje się wystąpienie przewodniczącej komisji
przetargowej do Dyrektora Szpitala z dnia 20.07.2010 r. o podanie informacji czy
zamawiający może przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia w części pierwszej kwotę
wynikającą z ceny najkorzystniejszej oferty. Wymienione pismo zostało opatrzone odręczną
adnotacją Dyrektora Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie dr. Andrzeja Kuliga „proszę
ponowić postępowanie.”
Izba zważyła co następuje.
Przepis art. 32 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych, stanowi że podstawą
ustalenia wartości zamówienia jest całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy, bez
podatku od towarów i usług, ustalone przez zamawiającego z należytą starannością. Jeżeli
zamawiający dopuszcza możliwość składania ofert częściowych albo udziela zamówienia w
częściach, z których każda stanowi przedmiot odrębnego postępowania, wartością
zamówienia jest łączna wartość poszczególnych części zamówienia (ust. 4). Ponadto, jak
wynika z art. 34 ust. 3 pkt. 2b tej ustawy, jeżeli zamówienia udziela się na czas dłuższy niż
12 miesięcy, wartością zamówienia jest wartość ustalana z uwzględnieniem okresu
wykonywania zamówienia. Podstawę ustalenia wartości zamówienia (a zarazem
szacunkowego wynagrodzenia wykonawcy) stanowił zatem w niniejszym wypadku,
przewidywany okres realizacji usług utrzymania porządku w obiektach zamawiającego w
okresie 36 miesięcy.
Kwota jaką zamawiający zgodnie z art. 86 ust. 3 ustawy Pzp podaje do wiadomości
wykonawców przed otwarciem ofert - jaką zamierza wydatkować na realizacje zamówienia
może się opierać na wyliczonej wartości szacunkowej przedmiotu zamówienia. Nie jest to
jednak warunek konieczny. Zamawiający jest uprawniony aby podać np. kwotę niższą od
wartości szacunkowej, jeżeli uważa, iż sytuacja konkurencyjna na rynku stwarza możliwość,
iż zostanie złożona oferta odpowiadająca tej kwocie.
Tak samo nie należy utożsamiać kwoty jaką zamawiający może przeznaczyć na
sfinansowanie zamówienia, o której mowa w art. 93 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp, z podawaną
bezpośrednio przed otwarciem ofert kwotą, jaką zamawiający zamierza przeznaczyć na
sfinansowanie zamówienia, o której wspomina art. 86 ust. 3 ustawy Pzp.
Nie ulega wątpliwości, że oferowana przez odwołującego cena za część pierwszą
zamówienia, mimo że była najniższa, przenosi kwotę, którą zamawiający zamierzał
przeznaczyć na realizację przedmiotowego zadania o około 110 000,00 zł. Nie oznacza to
jednak, iż wyłącznie z tej przyczyny zachodzą podstawy do unieważnienia postępowania w
części pierwszej zamówienia.
W ocenie Izby, zamawiający byłby uprawniony aby zastosować przepis art. 93 ust. 1
pkt 4 ustawy Pzp i unieważnić postępowanie, ale jedynie wówczas, gdyby zachodziły łącznie
wszystkie przesłanki wskazane w tej normie, tj. oferta z najniższą ceną przewyższałaby
kwotę, którą zamawiający zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia i
zamawiający nie mógłby zwiększyć tej kwoty do ceny najkorzystniejszej oferty.
Przepis ten stwarza zamawiającemu możliwość bieżącego reagowania, nawet po
otwarciu ofert, na zachodzące zmiany w sytuacji finansowej jednostki przeprowadzającej
postępowanie o udzielenie zamówienia. Jeżeli kwota, którą zamawiający może przeznaczyć
na sfinansowanie zamówienia, okaże się wyższa niż kwota, którą pierwotnie na otwarciu
ofert podał i jaką zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, wówczas nie
zachodzą podstawy do unieważnienia postępowania, gdyż zamawiający dysponuje
wystarczającymi środkami na udzielenie zamówienia i zapłatę należności w kwocie
zaciągniętego zobowiązania. Kwota podana zgodnie z art. 86 ust. 3 ustawy Pzp nie jest
wiążąca dla zamawiającego, nawet gdy cena najkorzystniejszej oferty ją przekracza w
sytuacji gdy zamawiający może zwiększyć tę kwotę do ceny najkorzystniejszej oferty.
Zamawiający jako Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, co potwierdza
wpis do Rejestru Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej Nr KRS 24155, podlega
przepisom ustawy z 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (tj. z 2007 r. Nr 14,
poz. 89 ze zm.). Z art. 35b ust. 1 ustawy wynika, iż samodzielny zakład opieki zdrowotnej
pokrywa z posiadanych środków i uzyskiwanych przychodów koszty działalności i
zobowiązań. Art. 35 c ust. 2 tej ustawy nakłada na zamawiającego obowiązek prowadzenia
gospodarki finansowej na zasadach określonych w ustawie o finansach publicznych.
Stosownie do art. 53 wymienionej ustawy podstawą gospodarki samodzielnego publicznego
zakładu opieki zdrowotnej jest plan finansowy, opiniowany przez radę społeczną, a
zatwierdzany przez kierownika zakładu.
W ocenie Izby, kwota którą zamawiający może przeznaczyć na realizację
zamówienia, wynika z przyjętego planu finansowego danej jednostki, gdyż określa on
faktycznie zabezpieczone środki na pokrycie wydatków, zrównoważone planowanymi
dochodami i pozwala na realnych podstawach oceniać możliwości płatnicze zamawiającego,
w odniesieniu do usług objętych zamówieniem, nawet przy założeniu, iż kwoty które może
wydatkować w 36 miesięcznym okresie realizacji usługi - dłuższym niż roczny, na który
ustalany jest plan, ustalone zostaną przy odpowiednim zastosowaniu założeń aktualnego
planu finansowego.
Zamawiający unieważniając postępowanie na część pierwszą zamówienia, powołał
się jedynie na podstawę prawną tj. art. 93 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp i podał przyczyny
przytaczając treść wymienionego przepisu - „postępowanie zostało unieważnione, ponieważ
cena najkorzystniejszej oferty (…) przewyższa kwotę, którą zamawiający zamierza
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia (…), a zamawiający nie może zwiększyć tej
kwoty do ceny najkorzystniejszej oferty.” Zdaniem Izby, cytowane stanowisko
zamawiającego nie stanowi wystarczającego uzasadnienia do unieważnienia postępowania
w zakresie pierwszej części zamówienia. Dla skutecznego i prawidłowego dokonania tej
czynności, zamawiający winien bowiem wykazać, iż środki, które posiada i może
zabezpieczyć na cel realizacji zamówienia, nie pozwalają mu zaciągnąć zobowiązania w
wysokości kwoty wynikającej z najkorzystniejszej oferty i nie jest w stanie uzyskać ich
zwiększenia. Izba stwierdza, iż zamawiający, na którym zgodnie z regułami ustanowionymi
art. 6 K.c. w związku z art. 14 ustawy Pzp, jako na podnoszącym okoliczności, iż nie
dysponuje środkami, które może przeznaczyć na wykonanie zamówienia w przypadku
dokonania wyboru oferty odwołującego na część pierwszą zamówienia, spoczywał ciężar
udowodnienia tego faktu, gdyż z niego wywodził skutki prawne, swoich twierdzeń nie
udowodnił. Ani w aktach postępowania przesłanych Izbie, ani też na rozprawie, pełnomocnik
zamawiającego nie złożył dowodu w postaci planu finansowego, potwierdzającego, iż w
rzeczywistości zamawiający nie mógł zwiększyć kwoty, którą zamierza przeznaczyć na
sfinansowanie zamówienia w pierwszej części do ceny najkorzystniejszej oferty, a podana
przyczyna unieważnienia postępowania jest realna. Za wystarczającą postawę do
unieważnienia przetargu, w ocenie Izby, nie można uznać lakonicznej adnotacji Dyrektora
zamawiającego w korespondencji wewnętrznej o treści „proszę ponowić postępowanie,”
gdyż nie odnosi się ona wprost do wskazania uzasadnionych ustawowo podstaw
unieważnienia postępowania, ani nie stanowi dowodu na okoliczność wysokości środków,
którymi dysponuje zamawiający na utrzymanie porządku i czystości na terenie Szpitala.
Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego jest jawne jak stanowi art. 8 ust.
1 ustawy Pzp, a zamawiający może ograniczyć dostęp do informacji związanych z
postępowaniem tylko w przypadkach wskazanych w ustawie. Zatem czynność unieważnienia
postępowania wymaga pełnego uzasadnienia przede wszystkim dla wykonawcy, który
przygotował i złożył najkorzystniejszą ofertę, nie może polegać jedynie na dyskrecjonalnej
czy arbitralnej decyzji zamawiającego, z przytoczeniem wyłącznie normy prawnej.
Nakaz wykorzystywania środków w wielkościach i na cele przewidziane planem
finansowym, jest równoznaczny z przestrzeganiem zasad dyscypliny finansów publicznych.
Jednakże zamawiający nie przedstawił nawet dowodów, z których wynikałaby aktualna
wielkość środków jakie może przeznaczyć na realizację przedmiotowego zamówienia, ani
nie przedstawił dowodów na okoliczność zmiany wysokości środków na wskazany cel.
Szacunkowa wartość zamówienia, jak podał zamawiający we wniosku o wszczęcie
postępowania, została wyliczona w oparciu o aktualne ceny rynkowe. Kwota jaką
zamawiający zamierzał przeznaczyć na realizację zamówienia, oparta została na wartości
szacunkowej przedmiotu zamówienia wraz podatkiem VAT, więc nie nawiązuje bezpośrednio
i nie musi być tożsama ze środkami ujętymi przez zamawiającego na te usługi w planie
finansowym, nawet gdy odnosi się on do okresu rocznego.
Ponadto Izba podzieliła pogląd odwołującego, iż w tej sprawie nie ma decydującego
znaczenia, iż zamówienie zostało podzielone na dwie części. Okoliczność przyznaną przez
zamawiającego stanowiło, iż zamówienie w całości finansowane jest z jego środków
własnych, a podział został dokonany wyłącznie ze względów pragmatycznych, tak aby
całości usług porządkowych na rozległym terenie nie wykonywał jeden wykonawca. Przepis
art. 32 ust. 4 ustawy Pzp, w przypadku gdy zamawiający dopuszcza składanie ofert
częściowych za wartość zamówienia uznaje łączną wartość poszczególnych części
zamówienia. Tak samo plan finansowy jednostki obejmuje zbiorczą kwotę planowanych
wydatków na określony rodzaj usług. Podział zamówienia na części, w ocenie Izby, mógłby
mieć istotne znaczenie np. wówczas, gdyby określona jego część była finansowana ze
środków zewnętrznych, przyznanych na ten w oznaczonej kwocie. Jeżeli cena
najkorzystniejszej oferty przewyższałaby tak podaną kwotę - jaką zamawiają zamierzał
przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, zachodziłyby podstawy do unieważnienia
postępowania w zakresie danej części zamówienia.
Samo postanowienie art. 93 ust. 2 ustawy Pzp, stanowiące, że jeżeli zamawiający
dopuścił możliwość składania ofert częściowych, do unieważnienia w części postępowania o
udzielenie zamówienia przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, wbrew stanowisku
prezentowanemu przez zamawiającego i przystępującego, nie niweczy ograniczenia dla
czynności zamawiającego unieważnienia postępowania w określonej części, gdyż także
konieczne byłoby wykazanie, że zamawiający nie mógł zwiększyć kwoty podanej w
odniesieniu do pierwszej części zamówienia do wysokości ceny oferty odwołującego.
Izba przyznała rację odwołującemu, że w sytuacji, gdy zamawiający przed otwarciem
ofert wskazał, że na pierwszą część zamówienia przeznaczył kwotę 15 918 085,57 złotych,
a na drugą część kwotę 15 533 170,17 złotych (łącznie na całość zamówienia przeznaczył
kwotę 31 342 856,65 złotych), a kwota łączna podana w ofertach wybranych przez
zamawiającego na obie części zamówienia wynosząca 30 763 942,69 złotych, jest niższa od
tej, którą zamawiający zamierzał przeznaczyć na całe zamówienie o 578 913,96 złotych, nie
zachodzą podstawy do unieważnienia postępowania określone przepisem art. 93 ust. 1 pkt
4 ustawy Pzp na część postępowania, gdzie została złożona oferta z ceną wyższą niż
kwota jaką zamawiający zamierzał na ten cel wydatkować. Samo zestawienie powyższych
kwot, jak trafnie wskazywał odwołujący, dowodzi, iż możliwe było zwiększenie kwoty, którą
zamawiający zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia w odniesieniu do
pierwszej części, gdyż pozwalała na to wielkość kwoty całkowitej, jaką zamawiający
zamierzał przeznaczyć na realizację pełnego zakresu zamówienia.
W ocenie Izby, dla wykazania usprawiedliwionych przyczyn unieważnienia
postępowania na skutek braku środków, niewystarczające jest jedynie ogólne powołanie się
przez zamawiającego, że sytuacja taka ma miejsce. Obowiązkiem zamawiającego było
wykazanie za pomocą dostępnych dowodów, jaką kwotą w rzeczywistości dysponuje, czy
może dysponować na dany cel. Podział zamówienia na części spowodował, iż zamawiający
podał wyodrębnione kwoty, które zamierzał przeznaczyć na realizację poszczególnych
części zamówienia, co nie jest równoznaczne z tym, iż plan finansowy ujmuje planowane
wydatki na usługi porządkowe w analogicznym podziale. Według klasyfikacji wydatków,
objęte są one w planie finansowym niezależnie od podziału zamówienia na części, a więc w
kwocie łącznej. Zamawiający nie wykazał też, że zaszły jakieś zmiany w jego sytuacji i
wobec dysponowania ograniczonymi środkami w stosunku do pierwotnie planowanych,
priorytety zaspokojenia potrzeb zamawiającego uległy zmianie, w taki sposób, że nie może
przeznaczyć większej kwoty środków na sfinansowanie usług stanowiących przedmiot
zamówienia – w części pierwszej i zwiększyć tej kwoty do wysokości ceny oferty
odwołującego.
W tym stanie rzeczy Izba uznała, że czynność zamawiającego unieważnienia
postępowania na część pierwszą zamówienia, w konkretnych okolicznościach danej sprawy,
została powzięta w sposób nieprawidłowy i nie znajdowała umocowania w treści art. 93 ust.
1 pkt 4 Pzp.
W następstwie, zamawiający naruszył także przepis art. 7 ust. 1 ustawy Pzp,
nakazujący równe traktowanie wykonawców i prowadzenie procedury przetargowej z
zachowaniem reguł uczciwej konkurencji. Naruszenie wskazanych przepisów ustawy miało
istotny wpływ na wynik postępowania, skoro doprowadziło do bezpodstawnego
unieważnienia postępowania.
Izba nie podzieliła natomiast stanowiska odwołującego, że całe postępowanie
obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie ważnej umowy w
sprawie zamówienia publicznego i z tych względów winno zostać unieważnione w całości.
Prawem zamawiającego jest podział zamówienia na części, o ile nie narusza on
postanowień art. 32 ust. 2 ustawy Pzp oraz określenie na ile części zamówienia wykonawca
może złożyć ofertę w danym postępowaniu.
Z tych względów Izba uwzględniła odwołanie na podstawie art. 192 ust. 1 i 2 i orzekła
jak w sentencji na podstawie art. 192 ust. 3 pkt 1 ustawy Pzp. O kosztach orzeczono
stosownie do wyniku sprawy, na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp.
Z tytułu uzasadnionych kosztów odwołującego Izba zasądziła od zamawiającego na
rzecz odwołującego kwotę 15 000,00 zł tytułem zwrotu wpisu od odwołania, zgodnie z § 3
pkt 1a i § 5 ust 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w
sprawie wysokości oraz sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w
postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238):
:
Stosownie do art. 198a ust. 1 i 198b ust. 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo
zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 659) na niniejszy wyrok
w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Krakowie.
Przewodniczący:
……………………