Sygn. akt: KIO 1115/11
POSTANOWIENIE
z dnia 6 czerwca 2011 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Agnieszka Trojanowska
Protokolant: Paulina Zalewska
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym z udziałem stron oraz uczestników postępowania
odwoławczego w dniu 6 czerwca 2011 r. odwołania wniesionego do Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej w dniu 27 maja 2011 r. przez wykonawcę Mostostal Warszawa Spółka
Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul. Konstruktorska 11A w postępowaniu prowadzonym
przez zamawiającego Gminę Miasto Puławy - Zarząd Inwestycji Miejskich w Puławach,
ul. Piłsudskiego 83
przy udziale wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia Konsorcjum
firm: Mota-Engil Central Europe S.A z siedzibą w Krakowie, ul. Wadowicka 8W i Mota-
Engil Engenhatia e Construcao S.A. z siedzibą w Casa da Calcada Largo do Paco nr 6
– Cepelos Amarante Portugalia zgłaszających swoje przystąpienie do postępowania
odwoławczego o sygn. akt: KIO 1115/11 po stronie zamawiającego
orzeka:
1. odrzuca odwołanie
2. kosztami postępowania obciąża Mostostal Warszawa Spółka Akcyjna z siedzibą w
Warszawie, ul. Konstruktorska 11A i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000 zł 00 gr
(słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Mostostal
Warszawa Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul. Konstruktorska 11A
tytułem wpisu od odwołania,
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Lublinie.
Przewodniczący: ……………
Sygn. akt: KIO 1115/11
U z a s a d n i e n i e
Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego z możliwością składania ofert
częściowych prowadzone w trybie przetargu nieograniczonego na zagospodarowanie terenu
portu i terenu pobrzeża rz. Wisy - Cześć II w Puławach”, Część I, zostało wszczęte przez
zamawiającego Gminę Miasto Puławy - Zarząd Inwestycji Miejskich w Puławach, ul.
Marszałka Piłsudzkiego 83, ogłoszeniem siedzibie i na stronie internetowej zamawiającego
opublikowanym także w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej za numerem 2011/S 19-
030159 w dniu 28 stycznia 2011 r.
W dniu 18 maja 2011 r. Zamawiający faxem przekazał na podstawie art. 92 ust.1
ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 113,
poz. 759 z późn. zm.) zwanej dalej: ustawą informacje o wyborze oferty najkorzystniejszej na
wykonanie Części I –tj. o uznaniu za najkorzystniejszą oferty Konsorcjum firm: Mota-Engil
Central Europe S.A z siedzibą w Krakowie, ul. Wadowicka 8W i Mota-Engil Engenhatia e
Construcao S.A. z siedzibą w Casa da Calcada Largo do Paco nr 6 – Cepelos Amarante
Portugalia. Drugą pozycję w rankingu ofert zajął Mostostal Warszawa Spółka Akcyjna z
siedzibą w Warszawie, ul. Konstruktorska 11A zwany dalej odwołującym.
W dniu 27 maja 2011r. na czynność wyboru oferty najkorzystniejszej oraz na
zaniechanie wezwania wykonawcy wybranego do uzupełnienia dokumentów w trybie art. 26
ust. 3 ustawy ewentualnie zaniechanie wykluczenia wykonawcy wybranego i odrzucenia jego
oferty wniósł odwołanie odwołujący.
Zarzucił zamawiającemu naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 4 i ust. 4 w zw. z art. 22 ust. 1 pkt 2 i 3
ustawy oraz art. 89 ust. 1 pkt 5 ustawy poprzez niewykluczenie z postępowania wykonawcy
wybranego z uwagi na niespełnianie warunków udziału w postępowaniu oraz nieodrzucenie
jego oferty; art. 26 ust. 3 ustawy poprzez niewezwanie wykonawcy wybranego do uzupełnienia
dokumentów potwierdzających spełnianie warunków opisanych w SIWZ; art. 7 ust. 1 ustawy -
poprzez jego niezastosowanie polegające na prowadzeniu postępowania o udzielenie
zamówienia w sposób, który nie zapewnia zachowania uczciwej konkurencji oraz równego
traktowania wykonawców.
Wniósł o uwzględnienie odwołania w całości i nakazanie zamawiającemu unieważnienia
czynności wyboru najkorzystniejszej oferty; powtórnego badania i oceny ofert w postępowaniu,
a w szczególności - nakazanie wezwania wykonawcy wybranego do uzupełnienia dokumentów
w trybie art. 26 ust. 3 ustawy, a w przypadku niepotwierdzenia spełniania warunków -
wykluczenia wykonawcy wybranego z postępowania i w konsekwencji odrzucenia jego oferty.
Wskazał, że jego interes w uzyskaniu zamówienia przejawia się w tym, że w rankingu ofert
zajmuje drugą pozycję za wykonawcą wybranym i w przypadku uwzględnienia odwołania ma
szansę na uzyskanie zamówienia. Wskutek dokonania przez zamawiającego niewłaściwej
czynności wyboru oferty najkorzystniejszej odwołujący utracił możliwość uzyskania i realizacji
przedmiotowego zamówienia, przez co poniósł szkodę.
W uzasadnieniu wskazał, że w części V.1 siwz zamawiający postawił warunek wiedzy i
doświadczenia i opisał sposób oceny spełniania tego warunku w ten sposób, że - zamawiający
uzna warunek za spełniony, jeżeli Wykonawca wykaże, że wykonał w okresie ostatnich 5 lat
przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - w
tym okresie co najmniej:
1) jedną robotę budowlaną w zakresie pogłębiania zbiorników wodnych z usunięciem urobku w
ilości min. 20000 m3 (...),
(...) 5) jedną robotę budowlaną polegającą na budowie budynku dwukondygnacyjnego o
konstrukcji żelbetowej i pow. użytkowej minimum 1000 m2 (...).
Natomiast w części V.2.8 siwz zamawiający postawił warunek dysponowania osobami zdolnymi
do wykonania zamówienia i uzależnił ocenę spełniania tego warunku od dysponowania przez
wykonawców m.in.: jedną osobą, która będzie pełnić funkcję kierownika robót branży „zieleń"
legitymującą się dyplomem zawodowym oraz posiadającą co najmniej 2-letnie doświadczenie w
kierowaniu robotami związanymi z zagospodarowaniem terenu zielenią.
Odwołujący podniósł, że wykonawca wybrany nie spełnił tych warunków.
W odniesieniu do warunku wiedzy i doświadczenia w ramach pkt. V.1.1. wykonawca wybrany
wykazał w poz. 1 „Wykazu robót wykonanych w okresie ostatnich 5 lat" (str. 10 oferty) „Budowę
morskiego terminala rejsowego w Ponta Delgada". Wykonawca wybrany podał, że prace przy
tej inwestycji obejmowały min. pogłębianie zbiornika wodnego z usunięciem urobku.
Odwołujący podniósł , że informacja ta jest nieprawidłowa, bo wykonawca wybrany wykonywał
budowę portu morskiego, a pogłębianie realizowane było na basenie portowym morskim, a nie
jak ten wykonawca podał w zbiorniku wodnym. Odwołujący stwierdził, że pojęcie „zbiornik
wodny" odnosi się do wód śródlądowych i swoim zakresem znaczeniowym nie obejmuje wód
morskich. W jego ocenie takie rozgraniczenie pojęć „,morze" i „zbiornik wodny" potwierdzają
przepisy art. 5 ust. 1-3, art. 9 ust. 1 pkt 4c i pkt 10 ustawy Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. nr 239,
poz. 2019). Oznacza to, według odwołującego, że wykonawca wybrany nie wykazał się
doświadczeniem w zakresie pogłębiania zbiorników wodnych.
Z kolei w poz. 5 przedmiotowego wykazu wykonawca wybrany wskazał „Budowę autostrady A2
Konin-Stryków (Łódź) - Wiskitki koło Warszawy, pododcinek: Konin (Modła) - Koło - Dąbie,
sekcja Konin - Koło od km 257+560 do km 285+000". W zakres inwestycji wchodziła budowa
budynku warsztatowo-garażowego w technologii mieszanej (...) o powierzchni użytkowej około
1000 m2. Odwołujący stwierdził, ze ta robota nie spełnia wymogu siwz z pkt V.1.5, gdzie
zamawiający żądał, aby zrealizowany budynek miał powierzchnię minimum 1000 m2. Użyte
przez wykonawcę wybranego pojęcie „około" powoduje, że zamawiający nie może być pewien,
czy wykonawca wybrany zrealizował budynek o powierzchni poniżej, powyżej czy równy 1000
m2. Okoliczność ta nie wynika również z referencji załączonej do oferty dotyczącej
przedmiotowej inwestycji. W zakresie warunku dysponowania osobami zdolnymi do realizacji
zamówienia, odwołujący stwierdził, że p. Jacek A. - wyznaczony na kierownika robót branży
„zieleń" nie spełnia wymogu 2-letniego doświadczenia w kierowaniu robotami związanymi z
zagospodarowaniem terenu zielenią. Część ze wskazanych w „Załączniku do formularza -
wykaz osób" (str. 77 oferty) prac, którymi kierował p. Jacek A., było realizowanych w tym
samym czasie. W związku z tym doświadczenie p. Jacka A. nie obejmuje 2 lat. Suma okresów
doświadczenia przy kierowaniu robotami branży „zieleń" zgodnie z dokumentami
przedstawionymi przez wykonawcę wybranego wynosi 22 miesiące i 8 dni, a nie jak wymagał
zamawiający 24 m-ce. Podniósł, że z orzecznictwa Izby wynika, iż wymagany staż należy
obliczać bez uwzględniania liczby zadań wykonywanych w tym samym czasie - wyrok Izby z 23
sierpnia 2010 r. (sygn. akt KIO 1675/10 i 1676/10), w którym Izba wyraźnie stwierdza, że: „przy
wykonywaniu dwóch zadań w tym samym czasie nie można podwójnie wliczać ich do okresu
doświadczenia. Odwołujący podniósł, ze w powyższych okoliczności wynika, że wykonawca
wybrany nie potwierdził spełniania warunków udziału opisanych w pkt V. 1.1 i V.1.5 oraz pkt
V.2.8 SIWZ w złożonej przez siebie ofercie a tym samym - na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 w
zw. z art. 22 ust. 1 ustawy Pzp powinien zostać wykluczony, a jego oferta winna zostać uznana
za odrzuconą na podstawie art. 24 ust. 4 ustawy Pzp. Odwołujący wskazał, że zamawiający
przy ocenie i badaniu ofert musi kierować się literalnym brzmieniem ogłoszenia o zamówieniu i
SIWZ i nie może na tym etapie dokonywać ich zmian. Potwierdzenie warunków udziału musi
natomiast wynikać wprost z przedstawionych przez wykonawcę dokumentów załączonych do
oferty, przy czym zamawiający nie może domniemywać ich spełniania, co wynika z
orzecznictwa Izby sygn. akt KIO/UZP 669/10. Wskazał także, iż w stosunku do wykonawcy
wybranego zamawiający nie przeprowadził procedury wyjaśniającej i uzupełnień w trybie art. 26
ust. 3 i 4 ustawy Pzp, a zatem - w oparciu o obecny stan faktyczny nie był on w stanie
obiektywnie i rzetelnie ocenić spełnienia wskazanych warunków udziału w postępowaniu.
Odwołanie zostało podpisane przez pełnomocnika działającego na podstawie
pełnomocnictwa rodzajowego udzielonego przez odwołującego reprezentowanego przez
dwóch członków zarządu zgodnie z zasadami reprezentacji ujawnionymi w KRS, z którego
odpis załączono do odwołania. Kopia odwołania została przekazana zamawiającemu droga
faksową w dniu 27 maja 2011r.
Zamawiający w dniu 30 maja 2011r. przekazał kopię odwołania pozostałym wykonawcom i
wezwał ich do wzięcia udziału w postępowaniu odwoławczym.
W dniu 1 czerwca 2011r. do postępowania odwoławczego o stronie zamawiającego
przystąpił wykonawca wybrany Konsorcjum firm: Mota-Engil Central Europe S.A z siedzibą w
Krakowie, ul. Wadowicka 8W i Mota-Engil Engenhatia e Construcao S.A. z siedzibą w Casa
da Calcada Largo do Paco nr 6 – Cepelos Amarante Portugalia, wskazując, że posiada
interes w rozstrzygnięciu na korzyść zamawiającego, gdyż jego oferta jest ważna i została
wybrana przez zamawiającego jako najkorzystniejsza, a uwzględnienie odwołania
prowadziłoby do braku udzielenia zamówienia wykonawcy wybranemu. Wniósł o odrzucenie
odwołania na podstawie art. 189 ust. 2 pkt 3 ustawy w związku z art. 182 ust. 1 pkt 1 ustawy
z uwagi na przekroczenie terminu do wniesienia odwołania, gdyż o uznaniu oferty
zgłaszającego przystąpienie przez zamawiającego za ważną dowiedział się w dniu 7
kwietnia 2011r. W przypadku nieuwzględnienia wniosku o odrzucenie, wniósł o oddalenie
odwołania, gdyż spełnia warunki udziału określone w art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy w związku z
postawieniem V.1 siwz i określone w art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy w związku z postanowieniem
V.2.8 siwz. Zgłoszenie przystąpienia zostało podpisane przez pełnomocnika, działającego na
podstawie pełnomocnictwa z dnia 3 marca 2011r. udzielonego przez Mota – Engil Central
Europe S.A. w imieniu własnym i partnera podpisanego przez członka zarządu i prokurenta
upoważnionych do reprezentacji łącznej lidera, zgodnie z odpisem z KRS załączonym do
oferty. Mota-Engil Central Europe działa na podstawie pełnomocnictwa z dnia 3 marca
2011r. podpisanego przez urzędującego członka zarządu, zgodnie z dokumentem
rejestracyjnym spółki Mota – Engil Engenharia e Construcao S.A. oraz przez pełnomocnika
działającego na podstawie pełnomocnictwa z dnia 14 grudnia 2010r. udzielonego przez
dwóch członków zarządu z prawem głosu i upoważniającego do działania łącznie z innym
pełnomocnikiem lub członkiem zarządu. Z informacji na piśmie wynika, że zostało ono
przesłane zamawiającemu i odwołującemu.
W dniu 30 maja 2011r. zamawiający wniósł odpowiedź na odwołanie. W piśmie tym wskazał,
że zgodnie z art. 186 ustawy uwzględnia zarzut odwołującego dotyczący niespełnienia przez
wykonawcę wybranego warunku dotyczącego dysponowania osobami zdolnymi do
wykonania zamówienia tj. jedną osobą, która będzie pełnić funkcję kierownika robót branży
„zieleń", legitymującą się dyplomem zawodowym oraz posiadającą co najmniej 2-letnie
doświadczenie w kierowaniu robotami związanymi z zagospodarowaniem terenu zielenią
oraz zaniechania wezwania wykonawcy do uzupełnienia dokumentów w trybie art. 26 ust. 3
ustawy Pzp. Tym samym zamawiający zobowiązał się wykonać czynności zgodnie z
żądaniem odwołującego zawartym w odwołaniu tj.
1) unieważnić czynność wyboru oferty najkorzystniejszej,
2) powtórzyć czynność polegającą na badaniu i ocenie ofert, a w szczególności wezwać
wykonawcę wybranego do uzupełnienia dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp, a w
przypadku niepotwierdzenia spełniania warunków — wykluczyć z postępowania i w
konsekwencji odrzucić jego ofertę. Zamawiający przyznał, iż popełnił błąd w liczeniu lat
doświadczenia osoby wskazanej do pełnienia funkcji kierownika robót branży zieleń, a nie
mając tej świadomości nie dopełnił obowiązku jaki wynika z art. 26 ust. 3 ustawy Pzp i nie
wezwał wykonawcy wybranego do uzupełnienia dokumentów.
Jeśli chodzi o dwa pozostałe zarzuty zamawiający nie zgodził się z nimi, a wręcz
domniemywał, że przedstawienie ich w odwołaniu miało na celu wprowadzenie Izby w błąd, i
uniemożliwienie zamawiającemu skorzystania z uprawnienia określonego w art. 186 ust. 2
ustawy Pzp tj. uwzględnienia w całości zarzutów przedstawionych w odwołaniu, a co za tym
idzie ewentualnego umorzenia przez Izbę postępowania i zniesienia kosztów.
Odnośnie zarzutu pierwszego zamawiający podniósł, że odwołujący błędnie odwołał się do
pojęcia zbiornika wodnego użytego w Prawie wodnym, gdyż pojęcie „zbiornik wodny"
wprawdzie przewija się w powołanych przez odwołującego przepisach ustawy Prawo wodne,
ale w żaden sposób nie można uznać, że ustawa Prawo wodne podaje definicję „zbiornika
wodnego". Zamawiający natomiast przedstawił definicję pojęcia zbiornik wodny wynikające z
Encyklopedii PWN, Głównego Urzędu Statystycznego, Zgapa.pl, Wikipedia, Strona RZGW w
Krakowie. Zamawiający wskazał, iż podane przez niego definicje w żaden sposób nie
utożsamiają „zbiornika wodnego" wyłącznie z wodami śródlądowymi, a pojęcie to jest bardzo
szeroko rozumiane. Stwierdził, że odwołujący nie dołożył wszelkich starań aby przytoczyć
Izbie definicje „zbiornika wodnego" i powołał się jedynie na zapisy ww. ustawy, które to
zapisy nie zawierają definicji „zbiornika wodnego".
Zarzut drugi, w ocenie zamawiającego, został przez odwołującego sformułowany bez
przeprowadzenia dokładnej i starannej analizy oferty wykonawcy wybranego i mija się ze
stanem faktycznym. Odwołujący zarzucił, iż wykonawca wybrany wykazując budowę
budynku warsztatowo-garaźowego w technologii mieszanej o powierzchni użytkowej ok.
1000 m2 z instalacjami wewnętrznymi w ramach zamówienia p.n. „Budowa Autostrady A2,
odcinek Konin-Stryków (Łódź) - Wiskitki koło warszawy, pododcinek' Konin (Modła) - Koło -
Dąbie, sekcja Konin - Koło od km 257+560 do km 285 + 000" nie spełnił warunku
dotyczącego wiedzy i doświadczenia tj. wykonania jednej roboty budowlanej polegającej na
budowie budynku dwukondygnacyjnego o konstrukcji żelbetowej i pow. użytkowej min. 1000
m2. Gdyby odwołujący należycie przeanalizował ofertę to zorientowałby się, że zrealizowany
przez wykonawcę wybranego budynek warsztatowo-garażowy przywołany w odwołaniu
został wykazany dla potwierdzenia spełniania przez wykonawcę innego warunku
dotyczącego posiadania wiedzy i doświadczenia, a mianowicie budowy budynku o
konstrukcji mieszanej z instalacjami wewnętrznymi o powierzchni użytkowej min. 300 m2.
Natomiast na potwierdzenie spełniania warunku (którego to niespełnienie zarzuca
odwołujący) dotyczącego posiadania wiedzy i doświadczenia w zakresie wykonania jednej
roboty budowlanej polegającej na budowie budynku dwukondygnacyjnego o konstrukcji
żelbetowej i pow. użytkowej min. 1000 m2 wykonawca wybrany wykazał w załączniku do
oferty „Wykaz robót" zamówienie p.n. „Budowa Centrum Handlowego „Mar Shopplng" w
ramach, którego wykonał budowę czterokondygnacyjnego budynku centrum handlowego -
konstrukcje żelbetowe, powierzchnia użytkowa: powierzchnie handlowe 84 500 m2, parking
podziemny 90 000 ml na poparcie czego załączył referencje wystawione przez Inter IKEA
Centrę Portugal S.A. potwierdzające, że roboty zostały wykonane zgodnie z zasadami sztuki
budowlanej i prawidłowo ukończone.
W związku z tym zamawiający podtrzymał swoje stanowisko dotyczące uwzględnia zarzut
dotyczący nie spełnienia przez wykonawcę warunku dotyczącego osób zdolnych do
wykonania zamówienia i zobowiązuje się do spełnienia w tym zakresie oczekiwań
odwołującego, a jednocześnie wnosi o nieuwzględnianie kolejnych dwóch zarzutów, które
według zamawiającego nie przedstawiają w pełni stanu faktycznego, mijają się z prawdą i
nie mają odzwierciedlenia w dokumentach, a mają jedynie na celu uniemożliwienie
zamawiającemu skorzystania z uprawnienia wynikającego z art. 186 ust. 2 ustawy Pzp.
Zamawiający wskazał, iż stosowanie takich nieuczciwych praktyk powinno być zakazane.
Jednocześnie podniósł, iż korzystanie przez odwołującego się ze środków ochrony prawnej
jest w niniejszej sprawie prawnie niedopuszczalne, albowiem prowadzi do rażącego
naruszenia art. 185 ust. 6 ustawy Prawo zamówień publicznych. Zauważył, iż w toku
prowadzonego obecnie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego prowadzone
było już postępowanie odwoławcze wywołane wniesieniem odwołania przez wykonawcę
wybranego w dniu 18.04.2011 r. (sygnatura akt. KIO 809/11 ). O fakcie wniesienia odwołania
przez tego wykonawcę informowano odwołującego się wzywając go do przystąpienia do tego
postępowania (dowód w załączeniu). Już więc na tym etapie odwołujący się mógł podjąć
próbę wykazania okoliczności podnoszonych obecnie w odwołaniu - czego nie uczynił.
Wnosząc odwołanie obecnie -faktycznie kwestionuje czynności Zamawiającego wykonane
zgodnie z wyrokiem Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 05.05.2011 r. wydanego w sprawie
KIO 809/11. Wskazując na powyższe wniósł o odrzucenie odwołania na podstawie art. 189
ust. 2 punkt 5 ustawy Prawo zamówień publicznych.
W dniu posiedzenia przystępujący wykonawca wybrany wniósł pismo procesowe
podtrzymując wniosek o odrzucenie odwołania.
Na posiedzeniu zamawiający i przystępujący podtrzymali wnioski o odrzucenie odwołania
wzajemnie się popierając i powtarzając argumentację zawartą w pismach.
Odwołujący wniósł o oddalenie odwołania wskazując, iż przy pierwotnym wyborze nie miał
interesu w uzyskaniu zamówienia, gdyż był na pozycji 3 w rankingu ofert i uważał, że oferta
pierwotnie wybrana jest ofertą prawidłową. Wskazał, że odrzucenie odwołania
powodowałoby pozbawienie go prawa do obrony swoich praw. Powołał orzeczenie Sądu
Okręgowego w Warszawie sygn. akt V Ca 528/08 i orzeczenie Izby sygn. akt KIO/UZP
500/10.
Izba ustaliła następujący stan faktyczny :
Izba dopuściła dowody z dokumentacji postępowania : ogłoszenia o zamówieniu, specyfikacji
istotnych warunków zamówienia wraz z załącznikami, wyjaśnienia treści siwz, protokołu
postępowania wraz z załącznikami, oferty wykonawcy wybranego, informacji o wyniku
postępowania.
Na podstawie tych dowodów Izba ustaliła, że :
W sekcji III.2.3 zdolność techniczna ogłoszenia o zamówieniu zamawiający wymagał na
potwierdzenie spełniania warunków złożenia wykazu robót budowlanych (Załącznik „Wykaz
robót”) w zakresie niezbędnym do wykazania spełniania warunku wiedzy i doświadczenia,
wykonanych w okresie ostatnich 5 lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres
prowadzenia działalności gospodarczej jest krótszy – w tym okresie, z podaniem ich rodzaju i
wartości, daty i miejsca wykonania oraz załączeniem dokumentu potwierdzającego, że
roboty zostały wykonane zgodnie z zasadami sztuki budowlanej i prawidłowo ukończone,
oraz złożenia wykazu osób (załączniki : „Wykaz osób” oraz „Załącznik do formularza- Wykaz
osób”) które będą uczestniczyć w wykonywaniu zamówienia, w szczególności
odpowiedzialnych za świadczenie usług, kontrolę jakości lub kierowanie robotami
budowlanymi wraz z informacjami na temat ich kwalifikacji zawodowych, doświadczenia i
wykształcenia niezbędnych dla wykonania zamówienia, a także zakresu wykonywanych
przez nie czynności oraz informacją o podstawie do dysponowania tymi osobami. Wskazał
na minimalny poziom ewentualnie wymaganych standardów dla części 1 zamówienia to:
wykazanie, że wykonawca wykonał w okresie ostatnich 5 lat przed upływem terminu
składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności gospodarczej jest krótszy – w tym
okresie co najmniej :
1. Jednej roboty budowlanej w zakresie pogłębiania zbiorników wodnych z usunięciem
urobku w ilości min. 20 000m3 oraz
2. Jedną robotę budowlaną polegającą na wykonaniu nabrzeży pionowych ze
ściankami stalowymi typu larsenowskiego o długości min. 100 m oraz
3. Jedną robotę budowlaną polegającą na ubezpieczeniu nabrzeża materacami
kamiennymi o pow. min. 500m2, oraz
4. Jedną robotę budowlaną polegającą na budowie mostu o rozpiętości min. 6m i
udźwigu min. 20T oraz
5. Jedną robotę budowlaną polegającą na budowie budynku o konstrukcji
żelbetonowej i powierzchni użytkowej min. 1000m2, oraz
6. Jedną robotę budowlaną polegającą na budowie budynku o konstrukcji mieszanej z
instalacjami wewnętrznymi o powierzchni użytkowej min. 300m2 oraz
7. Jedną robotę budowlaną polegającą na wykonaniu nawierzchni betonowych o pow.
min. 1000m2 oraz
8. Jedną robotę budowlaną polegającą na wykonaniu nawierzchni z kostki brukowej o
powierzchni min. 1 000m2, oraz
9. Jedną robotę budowlaną polegającą na budowie sieci wodociągowej długości min.
200m oraz
10. Jedną robotę budowlaną polegającą na budowie sieci kanalizacji sanitarnej lub
deszczowej z przepompownią ścieków o długości min. 200m, oraz
11. Jedna robotę budowlaną w zakresie budowy sieci elektromagnetycznej NN i SN o
długości min. 200m każda, oraz
12. Jedną robotę budowlaną w zakresie sieci teletechnicznej o długości min. 200m.
Wykazanie, że wykonawca dysponuje osobami zdolnymi do wykonania zamówienia,
posiadającymi doświadczenie, wykształcenie i kwalifikacje zawodowe odpowiednie
so stanowisk, jakie zostaną im powierzone tj. m. in. w pkt 8 co najmniej jedną osobą,
która będzie pełnić funkcję Kierownika robót branży „zieleń” legitymującą się
dyplomem zawodowym oraz posiadającą co najmniej 2 letnie doświadczenie w
kierowaniu robotami związanymi z zagospodarowaniem terenu zielenią.
W rozdziale V pkt. I siwz zamawiający wskazał warunek wiedzy i doświadczenia dla części 1,
a w tym samym rozdziale w pkt 2 wymogi dotyczące spełnienia warunku dysponowania
potencjałem kadrowym. Warunki te są identyczne jak opisane w ogłoszeniu o zamówieniu.
W rozdziale VI siwz zamawiający wskazał wykaz oświadczeń lub dokumentów, które ma
złożyć wykonawca na potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu i są to te
same dokumenty, co wskazane w sekcji III.2.3 ogłoszenia.
Zamawiający w żadnym miejscu siwz, ani ogłoszenia nie zdefiniował pojęcia zbiornik wodny.
W opisie przedmiotu zamówienia posługuje się pojęciami marina, basen jachtowy, basen
portowy. W siwz występują odwołania do przepisów ustawy i kodeksu cywilnego.
Wyjaśnienia do siwz nie dotyczyły postawionych przez zamawiającego warunków udziału w
postępowaniu i sposobu dokonywania oceny ich spełniania.
W ofercie wykonawcy wybranego na stronie 18 i 19 znajduje się wykaz robót wykonanych w
okresie ostatnich 5 lat, gdzie wykonawca wybrany podał :
- w poz.1 – budowę nowego morskiego terminalu rejsowego w Ponta Delgada – prace objęły
budowę nowego portu rekreacyjnego, przystani dla promów kursujących między wyspami
oraz przystani dla dużych statków rejsowych oraz budynków pomocniczych, w tym :
1. pogłębianie zbiornika wodnego z usunięciem urobku : 47 912m3,
2. wykonanie nabrzeży pionowych ze ściankami stalowymi typu larsenowskiego (wbijanie
grodzic ze stali X60) : 1704m
3. ubezpieczenie nabrzeża materacami kamiennymi : nasypy kamienne 274 732 m2
- w poz. 2 – rozbudowa drogi krajowej nr 7 Kraków –Chyżne na Drogę Ekspresową nr S7,
odcinek Myślenice-Pcim km 669+ 872 – 682 + 108” odpowiadający istniejącemu
kilometrażowi 697+ 909 – 710 +145 Kontrakt nr 605.1 (roboty drogowe, mostowe, mury
oporowe, regulacja rzeki Raby, urządzenia infrastruktury komunalnej), w tym :
Ad 1 pogłębianie, profilowanie koryta rz. Raby z usunięciem nadmiarów : 101 166 m3, w tym
nadmiary 39 281m3
Ad 2 wykonanie ścianek szczelnych stalowych typu larsenowskiego 784,4m
Ad 3 wykonanie ubezpieczenia materacami kamiennymi : 13 050m2
Ad 4 budowa mostu Mo06 – most jednoprzęsłowy o udźwigu > 20T o rozpiętości 16,95m
Ad 8 wykonanie nawierzchni z kostki brukowej :5 932m2
Ad 9 budowa sieci wodociągowej : 751 m,
Ad 10 budowa kanalizacji sanitarnej 279 m, budowa kanalizacji deszczowej 20 271m
Ad 11budowa sieci elektroenergetycznej NN : 2403 m i budowa sieci elektroenergetycznej
SN : 307,5 m
Ad. 12 budowa sieci teletechnicznej 39 775m
- poz. 3 – Budowa Centrum Handlowego „Mar Shopping” – w ramach zadania wykonano
budowę czterokondygnacyjnego budynku centrum handlowego – konstrukcje żelbetonowe,
sieci podziemne, przyłącza, roboty wykończeniowe i urządzenia specjalne, w tym instalacje
mechaniczne. Powierzchnia użytkowa ; powierzchnie handlowe 84 500m2, parking
podziemny 90 000m2
- poz. 4 – budowa autostrady A4 Zgorzelec –Krzyżowa Odcinek „B” Wykroty Krzyżowa od
km 22+000 do 51 + 400 w ramach zadania budowa m. In :
- MA 46 – most trzyprzęsłowy nad rzeką Bobrzycą, ustrój ramowy 3-nawowy, żelbetowy
długość 52,00m, rozpiętość przęseł 16+19+16 m, klasa obciążenia A, udźwig >20 ton,
- w ramach OUA budowa magazynu soli w technologii mieszanej drewniano-żelbetowej DE
25x32 o powierzchni użytkowej 598m2, kubatura 4870m3 z instalacjami wewnętrznymi,
- budowa nowej nawierzchni betonowej na autostradzie A4 w technologii betonu
cementowego – beton cementowy klasy B 40 grubości 27 cm, podbudowa z betonu o
grubości 18cm, razem grubość nawierzchni betonowej 45 cm powierzchnia 641 551m2,
podbudowa 717 569 m2
- poz. 4 Budowa autostrady A2 odcinek Konin –Stryków (Łódź) – Wiskitki koło Warszawy,
pododcinek Konin (Modła) – Koło – Dąbie, sekcja Konin – Koło od km 257+260 do km 285
+000 – w ramach OUA śdzary budowa budynku warsztatowo – garażowego w technologii
mieszanej : żelbet, bloczki gazbetonowe, konstrukcja dachu stalowa, powierzchnia użytkowa
ok. 1000m2, instalacja wewnętrzne,
- poz. 5 Budowa systemu ściekowego dla dzielnic Wrzosy, Kaszczorek, Winnica w Toruniu –
w ramach zadania wykonano m. In. :
- 46 426 m kanalizacji sanitarnej (rury PEHDø200 mm – ø400mm),
- 34 812 m kanalizacji deszczowej grawitacyjnej (rury betonowe/żelbetonowe ø300mm –
ø1000mm)
- 5 700 m kanalizacji tłocznej (rury PE 100 ø110mm – ø280mm)
- 1 centralna przepompownia ścieków o wydajności 95l/s i wysokości podnoszenia 24m
słupa wody
- przekładki sieci wodociągowych, gazowych, teletechnicznych i energetycznych.
Na stronie 21 – 23 oferty wykonawcy wybranego znajduje się tłumaczenie oświadczenia
APSM Administração dos Portos das Ihas São Miguel e Santa Maria S.A. , z którego wynika,
że roboty wskazane w pozycji 1 wykazu zostały wykonane terminowo zgodnie z zasadami
sztuki budowlanej.
Na stronie 34 oferty wykonawcy wybranego znajduje się tłumaczenie oświadczenia Inter Ikea
Centre Portugal S.A., z którego wynika, ze roboty wskazane w pozycji 3 wykazu zostały
wykonane w terminie, zgodnie z zasadami sztuki budowlanej.
Na stronie 55- 57 oferty wykonawcy wybranego znajdują się referencje generalnej Dyrekcji
Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Poznaniu, z których wynika, że wykonawca wybrany
wraz z liderem Strabag AG wykonał roboty wskazane w pozycji 4 wykazu w stopniu
umożliwiającym uzyskanie pozwolenia na użytkowanie, a autostrada została oddana do
ruchu w dniu 26 lipca 2006r.
Na stronach 60-61 oferty wykonawcy wybranego znajduje się wykaz osób, gdzie w pozycji 8
wskazano Jacka A. jako kierownika robót branży „zieleń” posiadającego dyplom zawodowy
Akademii Rolniczej w Krakowie, Wydział Ogrodniczy, Kierunek Rolnictwo/Magister inżynier
ogrodnictwa, osoba ta miała być oddana do dypozycji w celu realizacji zamówienia. Na
stronie 77 znajduje się załącznik do formularza wykaz osób dla Jacka A., gdzie wskazano
zadania potwierdzające nabyte doświadczenie jako kierownika robót branży „zieleń” :
1. Rekonstrukcja ogrodu gotyckiego w Wilii Decjusza w Krakowie – 06.03.2002 –
28.05.2002,
2. Nasadzenie drzew na terenie Rynku Głównego w Krakowie – 06.10.2007 -
10.12.2007
3. Zagospodarowanie terenu Plant im. Floriana Nowackiego w Krakowie etap I Plac
Serkowskiego 03.09.2009 – 18.11.2009
4. Zagospodarowanie terenu wokół zabytkowego budynku WSA w Krakowie przy ul.
Topolowej – 03.09.2009 – 18.11.2009
5. V LO w Krakowie – 27.04.2009 – 30.06.2009
6. Zagospodarowanie terenu przy Centrum Handlowym Bonarka City Center –
08.08.2009 – 11.01.2010
7. Kompleksowe i całościowe prace rewitalizacyjne czterech zabytkowych ogrodów –
Wschodniego (taras górny), Północnego, Różanego i Parku przy Oranżerii (w zespole
pałacowo – ogrodowym w Wilanowie) – 17.05.2010 – trwa nadal
Na stronie 78 znajduje się oświadczenie Jacka A. o oddaniu własnej osoby do dyspozycji
wykonawcy wybranego na okres wykonywania zamówienia.
Zamawiający nie wzywał wykonawcy wybranego ani do uzupełnienia oświadczeń lub
dokumentów w trybie art. 26 ust. 3, ani do wyjaśnienia treści złożonych oświadczeń lub
dokumentów w trybie art. 26 ust. 4 ustawy
W dniu 07.04.2011 r. Zamawiający faxem przekazał na podstawie art. 92 ust.1
ustawy informacje o wyborze oferty najkorzystniejszej na wykonanie Części I - Konsorcjum
firm: 1) Przedsiębiorstwo Remontowo- Budowlane „TERMOCHEM” Sp. z o.o. (Lider); 2)
Mostostal „Puławy” S.A. (partner). Drugą pozycje w rankingu złożonych ofert zajęło
Konsorcjum firm: 1) Mota-Engil Central Europe S.A (Lider); 2) Mota-Engil Engenhatia e
Construcao S.A. (partner). Trzecią pozycję zajął odwołujący.
W dniu 18.04.2011 r. wpłynęło odwołanie Konsorcjum Mota-Engil, który zarzucił
zamawiającemu naruszenie:
1. Art. 24 ust. 2 pkt 4 Pzp w zw. z art. 22 ust. 1 pkt 2 Pzp, poprzez zaniechanie
zastosowania tego przepisu tj. zaniechanie wykluczenia Konsorcjum TERMOCHEM
w sytuacji gdy wykonawca ten nie wykazał spełniania warunków udziału w postępowaniu
w postaci posiadania wiedzy i doświadczenia,
2. Art. 24 ust. 2 pkt 4 Pzp w zw. z art. 22 ust. 1 pkt 3 Pzp, poprzez zaniechanie
zastosowania tego przepisu tj. zaniechanie wykluczenia Konsorcjum TERMOCHEM
w sytuacji gdy wykonawca ten nie wykazał spełniania warunków udziału w postępowaniu
w postaci dysponowania osobami zdolnymi do wykonania zamówienia,
3. Art. 91 ust. 1 Pzp oraz art. 7 ust. 1 i 3 Pzp w zw. z art. 24 ust. 2 pkt 4 Pzp poprzez
dokonanie wyboru oferty Konsorcjum TERMOCHEM, mimo iż Wykonawca ten podlegał
wykluczeniu z postępowania.
Wnosił o nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności wyboru oferty
najkorzystniejszej oraz o nakazanie Zamawiającemu powtórzenia czynności wyboru oferty
najkorzystniejszej. Stwierdził, że Konsorcjum TERMOCHEM nie spełnia warunku udziału w
postępowaniu, określonego w art. 22 ust. 1 pkt 2 Pzp oraz w cz. V.I pkt 4 Specyfikacji
Istotnych Warunków Zamówienia zwanej dalej: „SIWZ”, tj. nie wykonał żadnej roboty
budowlanej polegającej na budowie mostu o rozpiętości min. 6 m i udźwigu min. 20 t.
Konsorcjum Termochem na potrzeby wykazania spełniania ww. warunku udziału w
postępowaniu wskazał, iż wykonał 4 inwestycje:
a) budowę mostu w Puławach (w zakresie dostawy i montażu elementów stalowych
pomostu),
b) remont mostu drogowo - kolejowego w Płocku,
c) przebudowę wiaduktu kolejowego w Jamielniku oraz
d) przebudowę wiaduktu drogowego w Dąbrowie Górniczej.
Wskazał, że żadna z tych robót nie dotyczy budowy mostu, gdyż dotyczą remontu lub
przebudowy, a dwie ostatnie dotyczą wiaduktu, a zamawiający wymagał mostu. Ponadto
wskazał, że Termochem nie spełnia warunku udziału w postępowaniu, określonego w art. 22
ust. 1 pkt 3 Pzp i cz. V.2 pkt 4. Zamawiający wymagał, ażeby wykonawca dysponował
kierownikiem robót branży mostowej posiadającym doświadczenie w kierowaniu robotami
budowlanymi przy realizacji co najmniej jednego mostu. Jak wynika zaś z referencji
zaproponowanego przez Konsorcjum Termochem kierownika budowy pana Andrzeja
Mostowskiego, posiada on jedynie doświadczenie przy prowadzeniu „robót montażowych
i antykorozyjnych" (most w Chamowie, Piszu, Barczewie) oraz „roboty remontowe" (most na
Wiśle). Mając na uwadze, że wymogiem Zamawiającego było posiadanie doświadczenia
przy „realizacji" mostu, a więc budowie mostu, niewystarczające jest doświadczenie zdobyte
przy pracach montażowych (zdobytych jedynie przy montażu elementów stalowych, a nie
przy wznoszeniu całej konstrukcji mostu).
Zamawiający w dniu 18.04.2011 r. wezwał (faxem) w trybie art. 185 ust.1 Pzp
uczestników postępowania przetargowego do wzięcia udziału w postępowaniu
odwoławczym. śadne przystąpienia nie miały miejsca.
Izba w sprawie sygn. akt KIO 809/11 wyrokiem wydanym w dniu 5 maja 2011r.
uwzględniła odwołanie, unieważniła czynność wyboru oferty najkorzystniejszej w części I i
nakazuje powtórzenie czynności badania i oceny ofert w części I z uwzględnieniem
okoliczności i wynikających z nich konsekwencji wskazanych w uzasadnieniu. W
uzasadnieniu uznała za zasadny zarzut naruszenia przez zamawiającego art. 24 ust. 2 pkt 4
Pzp w zw. z art. 22 ust. 1 pkt 2 Pzp, poprzez zaniechanie zastosowania tego przepisu, tj.
zaniechanie wykluczenia Konsorcjum TERMOCHEM w sytuacji gdy wykonawca ten nie
wykazał spełniania warunków udziału w postępowaniu w postaci posiadania wiedzy i
doświadczenia. Wskazała, że warunek postawiony przez zamawiającego powinien być
wykładany ściśle i wykonawca powinien był wykazać wykonanie jednej roboty budowlanej
dotyczącej budowy mostu, a nie przebudowy czy remontu, ani też budowy innego obiektu niż
most. śadna z wykazanych przez TERMOCHEM robót budowlanych tego wymogu nie
spełnia i zamawiający poprzez zaniechanie wykluczenia tego wykonawcy naruszył art. 24
ust. 2 pkt 4 ustawy w zw. z art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy, jak również art. 91 ust. 1 ustawy oraz
art. 7 ust. 1 i 3 ustawy w zw. z art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy. Izba wskazała ponadto, ze wobec
faktu, iż Termochem był już wzywany do uzupełnienia dokumentów dotyczących wykazu
robót jego ponowne wezwanie nie jest możliwe.
Izba zważyła, co następuje :
Odwołanie podlega odrzuceniu na podstawie art. 189 ust. 2 pkt 3 ustawy.
Orzeczenie Sądu Okręgowego w Warszawie sygn. akt V Ca 538/08 zapadło w odmiennym
stanie faktyczny. Stan faktyczny tego odwołania był taki, że odwołujący wniósł odwołanie na
czynność zaniechania wykluczenia innego wykonawcy, który pierwotnie został wykluczony z
postępowania przez zamawiającego i na skutek własnych środków ochrony prawnej
przywrócony do postępowania. Sąd Okręgowy uznał, że doszło do nowej czynności w postaci
przywrócenia tego wykonawcy do postępowania i od tej czynności służył protest, natomiast
odwołujący nie miał interesu w skarżeniu przy pierwotnym wyborze zaniechania zamawiającego
wykluczenia tego wykonawcy z innych podstaw wykluczenia. Odnośnie wyroku Izby sygn. akt
KIO/UZP 500/10 to również zapadł on w odmiennym stanie faktycznym, który przedstawiał się
w taki sposób, że w chwili pierwotnego wyboru oferta odwołującego była wybrana jako
najkorzystniejsza, jednak w wyniku odwołania innego wykonawcy zamawiający powtarzając
czynność badania i oceny ofert odrzucił także ofertę odwołującego. Izba w tym stanie uznała,
ze w wyniku ponownego badania i oceny dfoert doszło do dokonania przez zamawiającego
nowej czynności tj. odrzucenia odwołującego i w tym upatrywała dopuszczalność wniesienia
odwołania. Stan faktyczny będący przedmiotem niniejszego postępowania kształtuje się w
sposób odmienny. Zarówno w wyniku pierwotnego wyboru 7 kwietnia 2011r. jak i powtórzenia
czynności w dniu 18 maja 2011r. na skutek wyroku Izby sygn. akt KIO 809/11 oferta
przystępującego była uznana za ofertę prawidłową niepodlegającą odrzuceniu. Odwołujący w
obu przypadkach, aby uzyskać zamówienie musiałby kwestionować ofertę przystępującego.
Przy pierwotnym wyborze składając odwołanie na zaniechanie wykluczenia przystępującego i
odrzucenia jego oferty oraz przyłączając się do przystępującego po jego stronie w sprawie
sygn. akt KIO 809/11 lub wnoszą własne odwołanie obejmujące zarzuty wobec oferty
przystępującego i oferty Termochem – pierwotnie wybranej. Wówczas miał interes w uzyskaniu
zamówienia. Powtórzenie czynności badania i oceny ofert zgodnie z orzeczeniem Izby w
sprawie sygn. akt KIO 809/11 nie nakazywało dokonania powtórzenia czynności badania i
oceny ofert wobec oferty przystępującego. Nie mogło się tak stać, gdyż Izba z mocy art. 192
ust. 7 nie ma prawa odrzekać co do zarzutów nie będących przedmiotem odwołania. Również
jak wynika z wyjaśnień zamawiającego na posiedzeniu sam zamawiający nie powtórzył
czynności badania i oceny ofert w szerszym niż nakazany wyrokiem Izby zakresie. Tym samym
badanie i ocena oferty przystępującego nie były przedmiotem żadnej dodatkowej czynności ze
strony zamawiającego. Odwołujący kwestionując oferty go poprzedzające miał interes w
uzyskaniu zamówienia. Wiedząc o wniesieniu odwołania wobec wykonawcy pierwotnie
wybranego, chroniąc swój interes powinien był skorzystać z przysługującego mu odwołania jak i
możliwości przystąpienia. Nie można się zgodzić z twierdzeniem odwołującego, że dopiero w
wyniku ponownej czynności wyboru oferty najkorzystniejszej powstał jego interes. Interes ten w
ocenie Izby istniał także w dacie pierwotnego wyboru, a zaniechanie samego odwołującego w
tym zakresie doprowadziło go do uchybienia terminowi na wniesienie odwołania. Przepisy art.
182 ust. 1 pkt 1 ustawy należy odczytywać z uwzględnieniem art. 180 ust. 1 ustawy, a więc przy
analizie zachowanie terminu na wniesienie odwołania należy badać kiedy nastąpiło dokonanie
czynności lub zaniechanie zamawiającego. W przedmiotowej sprawie Izba ustaliła, ze
odwołanie dotyczy zaniechania wykluczenia przystępującego. Zaniechanie to nastąpiło w dacie
pierwotnego badania i oceny ofert i powtórzenie tej czynności nie zostało dokonane w dniu 18
maja 2011r. wobec oferty przystępującego. Zatem bieg terminu na wniesienie odwołania
rozpoczął się z chwilą przesłania informacji o wyniku postepowania tj. w dniu 7 kwietnia 2011r. i
upłynął w dniu 18 kwietnia 2011r. Izba nie podziela zastanowiska zamawiającego, ze odwołanie
podlega odrzuceniu na podstawie art. 189 ust. 2 pkt 5 ustawy, gdyż wobec powyższego
ustalenia, że zamawiający nie powtarzał czynności badania i oceny ofert w stosunku do oferty
przystępującego, ani nie był do tego zobowiązany wyrokiem Izby w sprawie sygn. akt KIO
809/11, o czym wskazano powyżej, to przepis art. 189 ust. 2 pkt 5 nie mógł mieć zastosowania
w sprawie, bo czynność ponownego badania i oceny ofert wykonana zgodnie z tym wyrokiem
dotyczyła oferty Termochem, a nie oferty przystępującego.
Mając na uwadze powyższe Izba odrzuciła odwołanie na podstawie art. 189 ust. 2 pkt 3 ustawy.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sprawy, na podstawie
przepisu art. 192 ust. 9 i 10 w zw. z § 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia
15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz
rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41,
poz. 238) .
Przewodniczący :
…………………………………