Sygn. akt: KIO 767/12
WYROK
z dnia 24 kwietnia 2012 roku
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Justyna Tomkowska
Protokolant: Jakub Banasiak
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 kwietnia 2012 roku w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 16 kwietnia 2012 roku przez
wykonawcę VOITH Turbo Sp. z o.o. z siedzibą w Woli Krzysztoporskiej, w postępowaniu
prowadzonym przez Zamawiającego Miejskie Zakłady Autobusowe Sp. z o.o. z siedzibą
w Warszawie
orzeka:
1. uwzględnia odwołanie i nakazuje unieważnienie czynności unieważnienia
postępowania i dokonanie czynności badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty
Odwołującego;
2. kosztami postępowania obciąża Zamawiającego Miejskie Zakłady Autobusowe
Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę VOITH
Turbo Sp. z o.o. z siedzibą w Woli Krzysztoporskiej tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od Zamawiającego Miejskich Zakładów Autobusowych
Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie na rzecz wykonawcy VOITH Turbo
Sp. z o.o. z siedzibą w Woli Krzysztoporskiej kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie:
piętnaście tysięcy złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim
Przewodniczący:
Sygn. akt KIO 767/12
UZASADNIENIE
W dniu 16 kwietnia 2012 roku do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej, na podstawie
art. 180 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku Prawo zamówień publicznych (tj. Dz. U.
z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zmianami), zwanej dalej „ustawą Pzp”, odwołanie złożył
wykonawca Voith Turbo sp. z o. o. z siedzibą w Woli Krzysztoporskiej.
Postępowanie w trybie przetargu nieograniczonego na „Naprawę automatycznych
skrzyń biegów produkcji ZF oraz VOITH Turbo GmbH & Co" prowadzi Zamawiający -
Miejskie Zakłady Autobusowe sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie.
Odwołanie wniesiono od czynności Zamawiającego polegającej na unieważnieniu
postępowania zarzucają mu naruszenie art. 93 ust. 1 pkt 7 w związku z art. 146 ust. 1
ustawy Pzp oraz art. 93 ust. 3 ustawy Pzp poprzez: 1) podjęcie decyzji o unieważnieniu
postępowania w oparciu o wyżej wskazany art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp w sytuacji, gdy
postępowanie nie było obarczone żadną niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą
zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy o udzielenie zamówienia publicznego; 2)
dokonanie czynności unieważnienia postępowania bez podania rzetelnego uzasadnienia
faktycznego i prawnego swojej czynności.
Odwołujący się wnosi o: unieważnienie lub nakazanie Zamawiającemu unieważnienia
czynności polegającej na unieważnieniu postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego; nakazanie Zamawiającemu dokonania czynności badania i oceny ofert oraz
wyboru oferty najkorzystniejszej; przyznanie Odwołującemu od Zamawiającego kosztów
postępowania wywołanego niniejszym odwołaniem.
Odwołujący wskazał, że ma interes prawny w uzyskaniu zamówienia w ramach
postępowania ogłoszonego przez Zamawiającego. Nieuzasadnione unieważnienie
postępowania, w którym oferta Odwołującego się wykonawcy winna zostać uznana za
najkorzystniejszą, jest jawnym pogwałceniem przepisów art. 93 ust. 1 pkt. 7 w związku z art.
146 ust. 1 oraz art. 93 ust. 3 ustawy Pzp. Naruszenie to powoduje, iż w istocie mimo złożenia
najkorzystniejszej oferty w postępowaniu przez Odwołującego się, Zamawiający nie zawrze
z nim umowy o udzielenie zamówienia publicznego. Jednocześnie sam fakt złożenia oferty
przez Odwołującego się i unieważnienie postępowania już po otwarciu i ujawnieniu ofert
stanowi o tym, iż wszyscy wykonawcy konkurujący z odwołującym się, mają możliwość
zapoznania się z treścią oferty Odwołującego się i w następnym postępowaniu
przygotowywanym przez Zamawiającego, z pewnością uwzględnią wiedzę w ten sposób
uzyskaną w sposób utrudniający Odwołującemu się skuteczne ubieganie się o udzielenie
tegoż zamówienia. W tym kontekście Odwołujący narażony jest na szkodę w postaci
niezawarcia przez Zamawiającego z nim umowy o udzielenie zamówienia publicznego -
mimo, iż Odwołujący się złożył najkorzystniejszą ofertę w tymże postępowaniu.
Czynność Zamawiającego polegająca na unieważnieniu postępowania została
podjęta w dniu 6 kwietnia 2012 roku, a zatem Odwołujący się dochował terminu
określonego w art. 182 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp.
W uzasadnieniu wskazano, że przedmiotem zamówienia zgodnie z Specyfikacją
Istotnych Warunków Zamówienia (dalej „SIWZ”) jest realizacja na rzecz Zamawiającego
usług polegających na naprawie automatycznych skrzyń biegów produkcji ZF oraz VOITH
Turbo GmbH & Co. w ilości określonej w SIWZ. Już po złożeniu ofert w przedmiotowym
przetargu Zamawiający w dniu 6 kwietnia 2012 roku podjął decyzję o unieważnieniu
postępowania. W piśmie informującym o unieważnieniu Zamawiający wskazał jako podstawę
prawną art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp i poinformował, że jego zdaniem postępowanie jest
dotknięte niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie umowy, ponieważ
w SIWZ w rozdziale 5 ust. 1 pkt 3 Zamawiający określił jako jeden z warunków udziału
w postępowaniu warunek „dysponowania odpowiednim potencjałem technicznym oraz
osobami zdolnymi do wykonania zamówienia: warunek ten zostanie spełniony jeżeli
wykonawca wykaże, że dysponuje stanowiskiem testowym umożliwiającym sprawdzenie
działania skrzyni biegów po naprawie, zgodnie z technologią przewidzianą przez Producenta
skrzyń", nie określając w SIWZ formy w jakiej warunek ten ma być spełniony, poprzez
niewskazanie dokumentu określonego w rozporządzeniu w sprawie rodzajów dokumentów,
jakich może żądać Zamawiający od wykonawców, oraz form w jakich dokumenty te mogą
być wskazane.
Powyższa informacja zdaniem Odwołującego się nie wyczerpuje wymogów
określonych w art. 93 ust. 3 ustawy Pzp, albowiem Zamawiający w istocie poza podaniem
podstawy prawnej, nie przedstawia wykonawcom żadnego uzasadnienia faktycznego ani
prawnego unieważnienia postępowania. To na Zamawiającym spoczywa obowiązek
wykazania, że postępowanie dotknięte jest niedającą się usunąć wadą, a rodzaj tej wady
sprawia, że nie można zawrzeć niepodlegającej unieważnieniu umowy o udzielenie
zamówienia publicznego. W piśmie Zamawiającego na próżno szukać choćby próby
odniesienia się do kwestii podstawy ewentualnego unieważnienia umowy. Przez wskazanie
w treści pisma art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp, Zamawiający jedynie sugeruje, iż
postępowanie jest dotknięte wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu
umowy, ale nie podaje prawnego ani faktycznego uzasadnienia ewentualnego
unieważnienia.
Należy podkreślić, iż czynność unieważnienia postępowania stanowi wyjątek od
ogólnej reguły prowadzenia postępowania w celu zawarcia umowy z wykonawcą, który złożył
najkorzystniejszą ofertę. Zgodnie ze stanowiskiem doktryny i orzecznictwa zamknięty katalog
podstaw unieważnienia postępowania nie podlega regułom wykładni rozszerzającej. Zgodnie
z treścią art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp, Zamawiający unieważnia postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego, jeżeli postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą
uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia
publicznego. Przesłanka powyższa może mieć zastosowanie wówczas, gdy postępowanie
obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej
unieważnieniu umowy. Przesłanka unieważnienia postępowania określona tym przepisem
składa się z koniunkcji dwóch okoliczności, których łączne wystąpienie warunkuje
zastosowanie przepisu. Po pierwsze musi wystąpić naruszenie przepisów ustawy
regulujących udzielanie zamówienia (wada postępowania) - w odróżnieniu od wady, którą
można przypisać umowie. Po drugie, dopiero ta wada postępowania, ma skutkować
niemożliwością zawarcia ważnej umowy w sprawie zamówienia. Wada zaistniała
w postępowaniu musi być na tyle istotna, iż niemożliwe staje się zawarcie ważnej umowy.
Nie może być to jakakolwiek wada, którą obarczone jest postępowanie. Konieczne jest więc
wystąpienie związku przyczynowego pomiędzy zaistniałą nieusuwalną wadą,
a niemożnością zawarcia umowy. W dodatku wada ta musi być niemożliwa do usunięcia.
Wszystkie wymienione w art. 146 ust. 1 ustawy przypadki naruszeń ustawy odnoszące się
do prowadzenia postępowania są wadą w rozumieniu art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy, a więc taką,
która skutkuje koniecznością unieważnienia postępowania. Wada postępowania, która może
być przyczyną jego unieważnienia, musi mieć charakter nieusuwalny i jednocześnie
powodujący, iż umowa zawarta w wyniku takiego postępowania będzie wskutek wystąpienia
wady podlegała unieważnieniu. Taka konstrukcja przepisu odsyła do art. 146 ustawy Prawo
zamówień publicznych, w którym wymienione są wszystkie przypadki naruszenia ustawy
powodujące konieczność unieważnienia umowy. Zgodnie z tym przepisem umowa podlega
unieważnieniu, jeżeli Zamawiający: 1) z naruszeniem przepisów ustawy zastosował tryb
negocjacji bez ogłoszenia lub zamówienia z wolnej ręki; 2) nie zamieścił ogłoszenia
o zamówieniu w Biuletynie Zamówień Publicznych albo nie przekazał ogłoszenia
o zamówieniu Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich; 3) zawarł umowę
z naruszeniem przepisów art. 94 ust. 1 albo art. 183 ust. 1, jeżeli uniemożliwiło to Izbie
uwzględnienie odwołania przed zawarciem umowy; 4) uniemożliwił składanie ofert
orientacyjnych wykonawcom niedopuszczonym dotychczas do udziału w dynamicznym
systemie zakupów lub uniemożliwił wykonawcom dopuszczonym do udziału w dynamicznym
systemie zakupów złożenie ofert w postępowaniu o udzielenie zamówienia prowadzonym
w ramach tego systemu; 5) udzielił zamówienia na podstawie umowy ramowej przed
upływem terminu określonego w art. 94 ust. 1, jeżeli nastąpiło naruszenie art. 101 ust. 1 pkt
2; 6) z naruszeniem przepisów ustawy zastosował tryb zapytania o cenę. Żadna
z powyższych przesłanek unieważnienia umowy w niniejszej sprawie nie zachodzi. Nawet
gdyby nie ograniczać się wyłącznie do ust. 1 art. 146 ustawy Prawo zamówień publicznych
i upatrywać możliwości dochodzenia nieważności lub unieważnienia umowy przez innych
wykonawców na podstawie odrębnych przepisów- np. art. 189 k.p.c. czy art. 705 k.c. - uznać
należy, iż przesłanka unieważnienia podawana przez zamawiającego nie ma najmniejszego
wpływu na wynik postępowania, a zatem unieważnienie oparto na niewłaściwej podstawie
prawnej i w oparciu o okoliczności, nie mające wpływu na wynik przetargu. Co więcej, należy
zwrócić uwagę, iż wada niemożliwa do usunięcia to taka, której żadne działanie
zamawiającego nie naprawi, zdarzenie które zaistniało i jest nieodwracalne (tak m.in. KIO
w wyroku z dnia 26 stycznia 2012 roku KIO 104/12).
Tymczasem w niniejszej sprawie nie mamy do czynienia z wadą niemożliwą do
usunięcia. Zamawiający formułując wymóg „dysponowania odpowiednim potencjałem
technicznym oraz osobami zdolnymi do wykonania zamówienia" wyraźnie wskazał, że
„warunek ten zostanie spełniony jeżeli wykonawca wykaże, że dysponuje stanowiskiem
testowym umożliwiającym sprawdzenie działania skrzyni biegów po naprawie, zgodnie
z technologią przewidzianą przez Producenta skrzyń". Zatem w ocenie Odwołującego się to
Zamawiający w toku dokonywania badania i oceny ofert winien sprawdzić, czy wykonawca
w swej ofercie wykazał, że dysponuje stanowiskiem testowym umożliwiającym sprawdzenie
działania skrzyni biegów po naprawie, zgodnie z technologią przewidzianą przez producenta
skrzyń. Jeśli w ocenie Zamawiającego dany wykonawca nie wykazałby, że dysponuje
przedmiotowym stanowiskiem, wówczas winien Zamawiający wezwać takiego wykonawcę
do wykazania tej okoliczności - przy czym inwencja w tym zakresie leży po stronie
wykonawców i nie ogranicza się li tylko do dokumentów i może przecież obejmować inne
dostępne środki dowodowe. W tej sytuacji niniejsze odwołanie jest w pełni uzasadnione,
a wnioski odwołania są usprawiedliwione.
Postępowanie nie jest dotknięte nieusuwalną wadą uniemożliwiającą zawarcie
niepodlegającej unieważnieniu umowy, a zatem unieważnienie postępowania przez
Zamawiającego nastąpiło w sposób nieuzasadniony i niezgodny z dyspozycją art. 93 ust. 3
ustawy Pzp. Powyższe czyni zasadnym wniosek o uwzględnienie odwołania i nakazanie
Zamawiającemu unieważnienia wadliwej czynności polegającej na unieważnieniu
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego i dokonanie czynności badania i oceny
ofert oraz wyboru oferty najkorzystniejszej.
Zamawiający przedłożył odpowiedź na odwołanie wnosząc o jego odrzucenie lub
oddalenie w całości. W zakresie wniosku o odrzucenie odwołania Zamawiający wskazał, że
w dniu 16 kwietnia 2012 roku wpłynęło do niego pismo nazwane Odwołanie złożone przez
wykonawcę VOITH Turbo Polska Sp. z o.o. Dokonana czynność nie spełnia dyspozycji art.
180 ust. 5 ustawy Pzp, gdyż przekazane w dniu 16 kwietnia 2012 roku w drodze transmisji
faksowej pismo nie spełnia wymogów dotyczących przekazania kopii odwołania. Przesłany
dokument nie został przez nikogo podpisany i jest projektem odwołania, nie stanowi
prawidłowego oświadczenia woli w sprawie wniesienia odwołania. Czynność taka stanowi
podstawę do odrzucenia odwołania na podstawie art. 189 ust. 2 pkt 7 ustawy Pzp.
Podkreślono, iż Odwołujący dopiero dzień po upływie terminu na wniesienie odwołania, czyli
17 kwietnia 2012 roku przesłał Zamawiającemu kopię odwołania spełniającą wymogi z art.
180 ust. 5 ustawy Pzp.
Ponadto wskazano, iż okoliczności podniesione w odwołaniu nie wskazują na
nieprawidłowe działanie Zamawiającego dotyczące czynności unieważnienia postępowania
a zarzuty w zakresie braku wskazania podstaw prawnych i faktycznych czynności
unieważnienia są niezasadne. Odwołanie zawiera jedynie teoretyczne odniesienie do
czynności unieważnienia nie odnosząc się do faktycznych okoliczności sprawy, tj.
unieważnienia postępowania z uwagi na brak możliwości korekty nieprawidłowo dokonanej
czynności w zakresie opisu spełniania warunków udziału w postępowaniu.
Na rozprawie wnosił o jego oddalenie jako całkowicie bezzasadnego.
Skład orzekający Izby, na podstawie zebranego materiału dowodowego, tj.
treści SIWZ, ofert złożonych w postępowaniu, biorąc pod uwagę stanowiska
i oświadczenia stron oraz pozostałej dokumentacji postępowania, a także stanowisk
i oświadczeń stron zaprezentowanych pisemnie i ustnie w toku posiedzenia i
rozprawy, ustalił i zważył, co następuje:
Izba nie dopatrzyła się zaistnienia przesłanek określonych w art. 189 ust. 2 ustawy
Pzp, które skutkowałyby odrzuceniem odwołania i nie stwierdziwszy ich, skierowała
odwołanie na rozprawę.
W zakresie wniosku o odrzucenie odwołania zgłoszonego przez Zamawiającego,
Izba uznała go za niezasadny. Odwołując się do treści uzasadnienia ustawy z dnia 2 grudnia
2009 roku o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw,
dostrzec należy, iż „skuteczność wniesienia odwołania została uzależniona od przesłania
jego kopii Zamawiającemu przed upływem terminu na jego wniesienie w taki sposób, aby
mógł powziąć wiadomość o tym fakcie (podkreślenie własne), a co za tym idzie
dowiedzieć się o przedłużeniu terminu zawieszenia możliwości zawarcia umowy. Dla
przesłanej kopii odwołania nie przewiduje się konieczności dochowania formy
szczególnej (…). Ratio legis tego uregulowania jest zapewnienie Zamawiającemu informacji
o wniesieniu odwołania, z czym wiąże się zawieszenie dopuszczalności zawarcia umowy do
czasu ogłoszenia przez Izbę”. Wskazanie okoliczności faktycznych i prawnych
uzasadniających wniesienie odwołania oraz wskazanie dowodów na poparcie przytoczonych
okoliczności nastąpiło w samej treści odwołania. W oparciu o ich znajomość Zamawiający
był uprawniony do tego, aby dokonać weryfikacji swego stanowiska zawartego w informacji
o unieważnieniu postępowania. Izba uznała że odwołanie nie podlega odrzuceniu na
podstawie art. 189 ust. 2 pkt 7 ustawy Pzp.
Izba stwierdziła, że Odwołujący legitymuje się interesem w rozumieniu art. 179 ust. 1
Pzp. Interes Odwołującego w uzyskaniu zamówienia mógłby doznać uszczerbku
w przypadku potwierdzenia się naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy Pzp
poprzez nieuzasadnione dokonanie unieważnienia postępowania. Izba zważyła, że oferta
złożona przez Odwołującego jest ofertą z najniższą ceną ustaloną jako jedyne kryterium
w przedmiotowym postępowaniu. Unieważnienie postępowania pozbawia zatem
Odwołującego możliwości wyboru jego oferty, tym samym uzyskania zamówienia
i podpisania umowy w sprawie zamówienia publicznego. Wypełnione zostały zatem
materialnoprawne przesłanki do rozpoznania odwołania, wynikające z treści art. 179 ust. 1
ustawy Pzp.
Izba ustaliła następujący stan faktyczny:
Przedmiotem zamówienia jest usługa polegająca na naprawie automatycznych
skrzyń biegów produkcji ZF oraz VOITH Turbo GmbH & Co. Zamawiający podzielił
postępowanie na dwa zadania i dopuścił składanie ofert częściowych.
Ogłoszenie o zamówieniu: 2011/S 16-025741 opublikowano w dniu 25 stycznia 2012
roku.
Zgodnie z Sekcją III pkt III.2.1) ogłoszenia (Sytuacja podmiotowa wykonawców,
w tym wymogi związane z wpisem do rejestru zawodowego lub handlowego) Zamawiający
wymagał, aby wykonawca wykazał się dysponowaniem odpowiednim potencjałem
technicznym oraz osobami zdolnymi do wykonania zamówienia: warunek ten zostanie
spełniony jeżeli wykonawca wykaże, że dysponuje stanowiskiem testowym umożliwiającym
sprawdzenie działania skrzyni biegów po naprawie, zgodnie z technologią przewidzianą
przez producenta skrzyń. Wymaganie powtórzono w Rozdziale 5 pkt. I. 3. SIWZ. Ponadto
w ogłoszeniu, w pkt III.2.3) (Kwalifikacje techniczne) Zamawiający określił, że wykonawca
musi złożyć oświadczenie, że dysponuje stanowiskiem testowym umożliwiający sprawdzenie
działania skrzyni biegów po naprawie, zgodnie z technologią przewidzianą przez producenta
skrzyń. Wymogu tego nie powtórzono w SIWZ.
W zadaniu drugim, którego dotyczy odwołanie złożono dwie oferty.
Po złożeniu ofert Zamawiający w dniu 27 marca 2012 roku na podstawie art. 26 ust. 3
ustawy Pzp wezwał Odwołującego do uzupełnieni dokumentów zgodnie z zapisami
Rozdziału 5 ust. I pkt 3 SIWZ, wskazując, że nie uzupełnienie tego dokumentu spowoduje
wykluczenie wykonawcy na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp.
W 28 marca 2012 roku Odwołujący się, odpowiadając na wezwanie, złożył
oświadczenie, że jego firma posiada stanowisko testowe umożliwiające sprawdzenie
działania skrzyni biegów po naprawie, zgodnie z technologią przewidzianą przez producenta
skrzyń. Jednocześnie wykonawca poinformował, że z punktu widzenia producenta,
posiadanie takiego stanowiska jest warunkiem koniecznym otrzymania autoryzacji na
wykonywanie napraw według technologii producenta. Stanowisko Odwołującego zostało
zakupione w 2006 roku, po czym została mu udzielona autoryzacja.
W dniu 6 kwietnia 2012 roku Zamawiający podjął i ogłosił wykonawcom decyzję
o unieważnieniu postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp. Wskazał, że
postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą, uniemożliwiającą zawarcie
umowy, ponieważ zgodnie z SIWZ Rozdział 5 ust. I pkt 3, Zamawiający określił warunki
udziału w postępowaniu, tj. „dysponowania odpowiednim potencjałem technicznym oraz
osobami zdolnymi do wykonania zamówienia: warunek ten zostanie spełniony jeżeli
wykonawca wykaże, że dysponuje stanowiskiem testowym umożliwiającym sprawdzenie
działania skrzyni biegów po naprawie, zgodnie z technologią przewidzianą przez producenta
skrzyń”, nie określając w SIWZ formy w jakiej warunek ten ma być spełniony, poprzez nie
wskazanie dokumentu określonego w Rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 30
grudnia 2009 roku w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać Zamawiający od
wykonawców, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane (Dz. U. nr 226, poz.
1817). W związku z powyższym brak wskazania w SIWZ dokumentu potwierdzającego
spełnianie warunków nie pozwala Zamawiającemu na dalsze badanie ofert.
Na powyższą czynność odwołanie złożył wykonawca Odwołujący się.
Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia Izba zważyła, co następuje:
Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.
Zauważyć należy, iż czynność unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego uznać można za najbardziej radykalną w postępowaniu. Czynność ta stanowi
wyjątek od ogólnej reguły prowadzenia postępowania w celu zawarcia umowy z wykonawcą,
który złożył najkorzystniejszą ofertę. Zgodnie ze stanowiskiem doktryny i orzecznictwa
zamknięty katalog podstaw unieważnienia postępowania nie podlega regułom wykładni
rozszerzającej.
Przepisy ustawy Pzp określają wprost okoliczności obligujące Zamawiającego do
podjęcia takiej czynności jak unieważnienie postępowania, jednak każdy z ustawowych
warunków podlegać powinien wnikliwej analizie i interpretacji, stosownie do szczegółów
i okoliczności towarzyszących konkretnemu przypadkowi.
Zgodnie z treścią art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp Zamawiający unieważnia
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, jeżeli postępowanie obarczone jest
niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu
umowy w sprawie zamówienia publicznego. Powyższe powoduje, iż przepis ten koreluje
z przepisem art. 146 ust. 1 Pzp, jak również w przypadku wystąpienia innych rażących
i wpływających na wynik postępowania wad, z przepisem art. 146 ust. 6 ustawy Pzp.
Przesłanka z art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp może mieć zastosowanie wówczas, gdy
postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie
niepodlegającej unieważnieniu umowy. Przesłanka określona tym przepisem składa się
z koniunkcji dwóch okoliczności, których łączne wystąpienie warunkuje zastosowanie
przepisu. Po pierwsze musi wystąpić naruszenie przepisów ustawy regulujących udzielanie
zamówienia (wada postępowania) – w odróżnieniu od wady, którą można przypisać umowie.
Po drugie, dopiero ta wada postępowania, ma skutkować niemożliwością zawarcia ważnej
umowy w sprawie zamówienia. Wada zaistniała w postępowaniu musi być na tyle istotna, iż
niemożliwe staje się zawarcie ważnej umowy. Nie może być to jakakolwiek wada, którą
obarczone jest postępowanie. Konieczne jest więc wystąpienie związku przyczynowego
pomiędzy zaistniałą wadą, a niemożnością zawarcia umowy. W dodatku wada ta musi być
niemożliwa do usunięcia. Należy uznać, że wszystkie wymienione w art. 146 ust. 1 ustawy
Pzp przypadki naruszeń ustawy odnoszące się do prowadzenia postępowania są wadą
w rozumieniu art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp, a więc taką, która skutkuje koniecznością
unieważnienia postępowania.
Zgodnie ze stanowiskiem przedstawicieli doktryny wada uzasadniająca
unieważnienie postępowania powinna tkwić w samym postępowaniu, a jednocześnie być
istotna i nieusuwalna. Tylko w takim przypadku może nastąpić odwołanie się Zamawiającego
do przesłanki opisanej w art. 93 ust. 1 pkt 7 Pzp jako przyczyny unieważnienia
postępowania. Treść powyższego przepisu w zestawieniu z art. 146 ust. 6 Pzp pozwala
wysnuć wniosek, że rygor unieważnienia postępowania ustawodawca przewidział
w szczególności wobec czynności Zamawiającego, które spowodowały naruszenie ustawy
i miały lub mogły mieć wpływ na wynik postępowania, a jednocześnie wada ta jest
nieusuwalna.
Izba stwierdziła, że ciężar dowodu co do zaistnienia powyższych okoliczności
spoczywa w niniejszej sprawie na Zamawiającym, jako na podmiocie, który wywodzi skutki
prawne zgodnie z art. 6 kc oraz art. 190 ust. 1 ustawy Pzp. W związku z powyższym, aby
udowodnić zasadność unieważnienia postępowania, Zamawiający musiałby wykazać
w sposób nie budzący żadnych wątpliwości, że nastąpiła taka wada niemożliwa do usunięcia
powodująca możliwość unieważnienia zawieranej między stronami umowy w sprawie
udzielenia zamówienia publicznego.
W ocenie Izby nie ziściła się żadna z przesłanek skutkujących możliwością
unieważnienia umowy w świetle przyczyn podanych przez Zamawiającego. W opinii Izby,
(nie przesądzając jednocześnie czy naruszenie przepisów ustawy Pzp niezakwalifikowane
jako jedno z naruszeń określonych w art. 146 ust. 1 pkt 1-6 ustawy może być podstawą do
unieważnienia postępowania w oparciu art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy), w niniejszym stanie
faktycznym Zamawiający, uzasadniając unieważnienie niniejszego postępowania nie
wykazał, że mogło mieć miejsce naruszenie przepisu ustawy, które miało lub mogło mieć
wpływ na wynik postępowania. Podstawowym obowiązkiem Zamawiającego jest prawidłowe
sporządzenie SIWZ, zaś w pierwszej kolejności przede wszystkim ogłoszenia o zamówieniu,
zawierającego szczegółowe opisanie warunków udziału w postępowaniu oraz dokumentów
niezbędnych do wykazania spełniania powyższych warunków jako elementów znaczących
i warunkujących złożenie prawidłowej oferty przez zainteresowanych wykonawców.
Zamawiający zarówno w ogłoszeniu o zamówieniu, jak też w SIWZ, określił tożsamy
warunek dysponowania odpowiednim potencjałem technicznym. W ogłoszeniu o zamówieniu
wskazano, że wystarczającym do wykazania spełniania powyższego warunku będzie
złożenie odpowiedniego oświadczenia przez każdego z wykonawców zainteresowanych
udziałem w postępowaniu. Niestety wymagania odnośnie złożenia odpowiedniego
oświadczenia nie powtórzono w zapisach SIWZ. Tym niemniej uznać należy, iż wypełnione
zostały obowiązki nałożone na Zamawiającego, tj. obowiązek precyzyjnego określenia
warunków udziału i obowiązek wskazania niezbędnych dokumentów, które udowodnić mają
spełnianie wyznaczonych warunków, skoro zapisy te znalazły się w ogłoszeniu
o zamówieniu, a postanowienia SIWZ i ogłoszenia o zamówieniu należy czytać łącznie.
Nieprzekonywująca była argumentacja Zamawiającego, że dokumentem, którego powinien
był żądać jest wykaz urządzeń i narzędzi. W ocenie składu orzekającego możliwe było w tym
konkretnym przypadku żądanie oświadczenia o treści określonej w ogłoszeniu o zamówieniu
tym bardziej, że Zamawiający, należący do zamawiających sektorowych, zgodnie z art. 138 c
ustawy Pzp może żądać przedstawienia także innych dokumentów niż określone
w przepisach wydanych na podstawie art. 25 ust. 2, potwierdzających spełnienie warunków
udziału w postępowaniu, jeżeli jest to niezbędne do oceny spełniania przez wykonawców
tych warunków, nie zaś jak podnosił na rozprawie Zamawiający w szczególnych
przypadkach przewidzianych w ustawie Pzp. W ocenie Izby w prowadzonym postępowaniu
wystarczającym dokumentem, umożliwiającym ocenę spełniania warunków udziału było
oświadczenie o dysponowaniu odpowiednim potencjałem technicznym. Zgodzić się także
należy z argumentacją Odwołującego, że nawet w przypadku żądania odpowiedniego
wykazu, dokument taki były oświadczeniem składanym przez wykonawcę. Były to więc
dokument rodzajowo tożsamy z dokumentem określonym w ogłoszeniu, mimo że mógłby
zawierać innego rodzaju informacje.
W ocenie składu orzekającego Izby postępowanie nie jest obarczone żadną wadą,
nieusuwalną, rażącą i wpływającą na wynik postępowania powodującą możliwość
unieważnienia umowy. Zamawiający dokonując czynności unieważnienia postępowania
w sposób rażący naruszył przepisy ustawy Pzp, co uniemożliwia przeprowadzenie badania
i oceny ofert złożonych w przedmiotowym postępowaniu. Odwołujący, który złożył ofertę
w postępowaniu w zadaniu drugim, zgodną z treścią SIWZ oraz najtańszą, czyli
najkorzystniejszą z punktu widzenia jedynego kryterium oceny ofert został pozbawiony
możliwości ubiegania się o uzyskanie przedmiotowego zamówienia. Ponadto Odwołujący na
wezwanie Zamawiającego do uzupełnienia oferty złożył oświadczenie, że dysponuje
wymaganym przez Zamawiającego stanowiskiem testowym umożliwiającym sprawdzenie
działania skrzyni biegów po naprawie, zgodnie z technologią przewidzianą przez producenta
skrzyń, nie uchylając się od odpowiedzi choćby faktem braku takiego wymogu w SIWZ, czy
też odwołując się do przekroczenia uprawnień przysługujących Zamawiającemu.
Wykonawca postąpił zgodnie z zapisami ogłoszenia, które odnosiło się do złożenia
odpowiedniego oświadczenia. Wbrew stanowisku Zamawiającego wyrażonemu w decyzji
o unieważnieniu postępowania, możliwe jest zatem badanie i porównanie ofert, także
w zakresie przywołanego warunku. Zamawiający nie miał przecież trudności ze
sformułowaniem treści wezwania do uzupełnienia skierowanego do Odwołującego. Drugi
z wykonawców wezwany do uzupełnienia dokumentów, w podobnym do Odwołującego
zakresie w ogóle nie odpowiedział na wezwanie, nie kwestionując jednocześnie samego
faktu wezwania go do uzupełnienia. Jednocześnie, jak podał na rozprawie Zamawiający,
w pierwszej części postępowania przedmiotowego oświadczenia nie brakowało w innych
ofertach i żaden z pozostałych wykonawców nie był wzywany do uzupełnienia oświadczenia,
to domniemywać należy, iż wszyscy wykonawcy poza Odwołującym złożyli takie
oświadczenie już upływem terminu składania ofert, kierując się treścią ogłoszenia
o zamówieniu i nie kwestionując uprawnienia Zamawiającego do żądania takiego
oświadczenia.
W tym miejscu należy podkreślić, iż Zamawiający nie wskazał w uzasadnieniu decyzji
o unieważnieniu postępowania naruszenia żadnych konkretnych przepisów ustawy Pzp,
które miałoby wpływ na wynik postępowania, zatem w świetle powyższych rozważań
potwierdzonych stanowiskiem doktryny oraz orzecznictwa KIO nie udowodnił, iż
postępowanie obarczone jest jakąkolwiek wadą.
Skoro Zamawiający nie udowodnił zaistnienia wady postępowania (nie wskazał
naruszenia przez siebie bądź uczestników postępowania żadnego konkretnego przepisu
ustawy Pzp), tym bardziej nie wykazał jej wpływu na wynik postępowania oraz możliwości
zawarcia niepodlegającej unieważnieniu umowy.
W tym stanie rzeczy, Izba uznała, iż Zamawiający unieważniając postępowanie
w oparciu o przesłankę z art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy Pzp w uzasadnieniu faktycznym
unieważnienia nie wykazał w sposób dostateczny okoliczności skutkujących koniecznością
unieważnienia postępowania, dlatego też Izba uznała, iż zarzut naruszenia art. 93 ust. 1 pkt
7 ustawy Pzp znalazł potwierdzenie w niniejszym stanie faktycznym i uwzględniła odwołanie.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku na podstawie art. 192 ust.
9 i ust. 10 ustawy Pzp, a także w oparciu o § 5 ust. 2 pkt 1 i § 5 ust 4 rozporządzenia
Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania
wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich
rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238), tj. stosownie do wyniku postępowania.
Przewodniczący: