KIO 1029/12, KIO 1031/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
-
Protokolanci:Mateusz Michalec
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt: KIO 1029/12
Sygn. akt: KIO 1031/12
WYROK
z dnia 4 czerwca 2012 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Marzena Teresa Ordysińska
Protokolant: Mateusz Michalec
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 czerwca 2012 r. w Warszawie odwołań wniesionych
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 21 maja 2012 r. przez Odwołujących:
A. MARVEL Sp. z o. o., ul. Żelazna 7, 90-332 Łódź (postępowanie sygn. akt KIO 1029/12),
B. Fleet Center Sp. z o.o., ul. 3 Maja 1/3, 93-408 Łódź (postępowanie sygn. akt
KIO 1031/12),
w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego - Wojewódzki Ośrodek Ruchu
Drogowego w Łodzi, ul. Smutna 28, 91-729 Łódź,
przy udziale Wykonawcy - Auto Broker Sp. z o.o., ul. Mełgiewska 10, 20-209 Lublin,
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego o sygn. akt
KIO 1031/12, po stronie Odwołującego
orzeka:
1. Uwzględnia oba odwołania i nakazuje Zamawiającemu powtórzenie badania i oceny ofert.
2. Kosztami postępowania obciąża Zamawiającego - Wojewódzki Ośrodek Ruchu
Drogowego w Łodzi, ul. Smutna 28, 91-729 Łódź, i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15.000 zł 00 gr (słownie:
piętnaście tysięcy złotych zero groszy), uiszczoną przez Odwołujących: MARVEL
Sp. z o. o., ul. Żelazna 7, 90-332 Łódź oraz Fleet Center Sp. z o.o., ul. 3 Maja 1/3, 93-408
Łódź, tytułem wpisów od odwołań;
2.2. zasądza od Zamawiającego - Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego w Łodzi,
ul. Smutna 28, 91-729 Łódź, na rzecz Odwołujących: MARVEL Sp. z o. o., ul. Żelazna 7,
90-332 Łódź oraz Fleet Center Sp. z o.o., ul. 3 Maja 1/3, 93-408 Łódź, kwotę łącznie
15 000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) stanowiącą koszty
postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisów od odwołań.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Łodzi.
Przewodniczący: ……………
Sygn. akt KIO 1029/12 i 1031/12
U z a s a d n i e n i e
I. Wojewódzki Ośrodek Ruchu Drogowego w Łodzi (zwany dalej Zamawiającym), prowadzi
postępowanie na wykonanie zamówienia publicznego na usługę najmu bez limitu kilometrów,
nie więcej niż 25 samochodów osobowych z pakietem ubezpieczeń OC AC i NNW,
Assistance przeznaczonych do egzaminowania na kat. B prawa jazdy – wraz z demontażem
i montażem urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk (stanowiących własność
Zamawiającego).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych
z dnia 10 kwietnia 2012 r., poz. 113346 i Zamawiający zamieścił specyfikację istotnych
warunków zamówienia (dalej: SIWZ) na swojej stronie internetowej. Postępowanie
prowadzone jest w trybie przetargu nieograniczonego na podstawie ustawy z dnia
29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t. j. – Dz. U. z 2010 r., Nr 113, poz. 759;
dalej: Prawo zamówień publicznych).
W dniu 21 maja 2012 r. Marvel Sp. z o.o. (sygn. akt KIO 1029/12) i Fleet Center Sp.
z o.o. (sygn. akt KIO 1031/12), dalej zwani Odwołującymi, wnieśli odwołania, w których
zakwestionowali prawidłowość odrzucenia własnych ofert z postępowania.
W postępowaniu odwoławczym sygn. akt KIO 1029/12 Odwołujący zarzucał
Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów:
1) art. 89 ust. 1 pkt 4 Prawa zamówień publicznych, poprzez przyjęcie, że złożona przez
Zamawiającego oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia;
2) art. 89 ust. 1 pkt 3 Prawa zamówień publicznych, poprzez przyjęcie, że złożenie przez
Odwołującego oferty stanowiło czyn nieuczciwej konkurencji mimo braku wykazania istnienia
przesłanek zaistnienia takiego czynu, a w szczególności przesłanki działania celu eliminacji
innych przedsiębiorców z rynku;
3) art. 90 ust. 2 i 3 Prawa zamówień publicznych poprzez uznanie, że zagwarantowana na
podstawie zawartej umowy z podmiotem trzecim cena nabycia pojazdu stanowiącego
uprzednio przedmiot najmu w ramach udzielanego zamówienia nie może być obiektywnym
czynnikiem stanowiącym podstawę do ustalania wartości ceny ofertowej w stosunku do
przedmiotu zamówienia objętego niniejszym postępowaniem.
4) art. 91 ust. 1 oraz art. 93 ust. 1 pkt 4 Prawa zamówień publicznych, przez unieważnienie
postępowania pomimo, że oferta odwołującego jest ofertą najkorzystniejszą i mieści się
w kwocie jaką zamawiający przeznaczył na realizację zamówienia.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu:
1. unieważnienia czynności odrzucenia oferty złożonej w postępowaniu przez Marvel sp.
z o.o. oraz
2. unieważnienia czynności unieważnienia postępowania;
3. powtórzenia przez Zamawiającego czynności badania ofert z uwzględnieniem oferty
złożonej przez Marvel sp. z o.o. oferty w przedmiotowym postępowaniu oraz wyboru
najkorzystniejszej oferty.
Odwołujący uzasadniał podniesione przez siebie zarzuty następująco: W decyzji
o odrzuceniu oferty Odwołującego Zamawiający wskazał, że „złożone wyjaśnienia Wykonawcy
Marvel sp. z o.o. wskazują jednoznacznie, iż pokrycie kosztów realizacji usługi nie nastąpi
z kwoty, jaką zaoferował Wykonawca Marvel sp. z o.o. w ofercie, lecz pokrycie kosztów
nastąpi z kwoty, jaką Wykonawca uzyska z różnicy pomiędzy wartością rezydualną
samochodu KIA Rio po 9-11 miesiącach eksploatacji, a ceną zakupu nowego auta
zaproponowaną przez producenta, pomniejszoną o rabat. Stwierdzenia wyrażone przez
Wykonawcę, wskazujące na fakt, iż wysokość wartości rezydualnej samochodu spowoduje, że
końcowy wynik operacji będzie korzystny (…), nie mogą być uznane za właściwe.
W procedurze istotne bowiem są relacje kosztów do ceny, która przysługuje Wykonawcy za
wykonanie świadczenia". W związku z tym Zamawiający uznał, że złożona przez
Odwołującego oferta zawierała rażąco niską cenę, co stanowiło podstawę do jej odrzucenia
(ast. 89 ust. 1 pkt 4 Prawa zamówień publicznych). Następnie zaś Zamawiający wskazał, że
„Nadto z uzyskanych wyjaśnień wynika, iż Wykonawca dopuścił się czynu nieuczciwej
konkurencji w zakresie cen, zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 pkt. 1 ustawy 16 kwietnia 1993 r.
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.). Definicja,
wyraźnie stanowi, iż czynem nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie innym przedsiębiorcom
dostępu do rynku, w szczególności przez zaproponowanie ceny świadczenia, niższej niż
koszty jego wykonania, jakie faktycznie poniesie Wykonawca." To z kolei stanowiło odrębną
podstawę do odrzucenia oferty tj. art. 89 ust. 1 pkt 3 Prawa zamówień publicznych.
Przedstawione przez Zamawiającego rozumowanie prowadzące do odrzucenia oferty
Odwołującego jest obarczone zdaniem Odwołującego licznymi błędami i brakiem zrozumienia
istoty sprawy, a także zasad funkcjonowania rynku wynajmu pojazdów samochodowych oraz
sposobu kalkulowania kosztów związanych z prowadzeniem takiego przedsięwzięcia.
Przede wszystkim w odwołaniu podnoszono, że w złożonych przez siebie
wyjaśnieniach Odwołujący nie odwoływał się do kryteriów wartości rezydualnej pojazdów
objętych umową. Przez pojęcie wartości rezydualnej rozumieć należy cenę, na jaką może
liczyć właściciel samochodu, sprzedając go po upływie założonego czasu eksploatacji.
W przedmiotowym postępowaniu Odwołujący w złożonych przez siebie wyjaśnieniach
wskazał, że „ze względu na wymagany w SIWZ okres wynajmu jednego pojazdu (od 9 do 11
miesięcy) oraz udzieloną przez Importera prolongatę terminu płatności 365 dni (kopia
oświadczenia Importera w załączniku) Wykonawca Marvel w trakcie okresu wynajmu nie
przewiduje kosztów finansowania zakupu pojazdów. Zapłata do Importera nastąpi po
sprzedaży pojazdów po okresie wynajmu lecz nie później niż w 12 miesiącu. Wykonawca
w celu zapewnienia sprawnej odsprzedaży pojazdów użytych do wynajmu zawarł stosowną
umowę z firmą PHU ANCA (kopia umowy w załączniku), gwarantując sobie tym samym
zachowanie założonej ceny odsprzedaży ( 30 325,00 PLN netto co daje 37 299,75 PLN brutto
za sztukę) jak również terminu zapłaty (do 14 dni od daty wystawienia FV sprzedaży pojazdów
po okresie wynajmu)". Przedmiotowy stan rzeczy wskazuje zatem jednoznacznie, że
kalkulacja ceny sporządzona przez Odwołującego nie odwołuje się do potencjalnych korzyści,
jakie mógłby on odnieść w wyniku tzw. odsprzedaży pojazdów objętych umowa najmu
z WORD po zakończeniu okresu ich używania, ale do konkretnych kwot wynikających
z zawartych przez siebie uprzednio umów z konkretnym kontrahentem. Załączona do
wyjaśnień umowa zawarta z PHU ANCA z siedzibą w Warszawie jednoznacznie wskazuje, że
Odwołującemu przysługuje prawo do złożenia oświadczenia o charakterze
prawokształtującym, w następstwie którego dochodzi do zawarcia umowy zbycia pojazdu, na
mocy której Odwołujący uzyska konkretnie opisaną kwotę tj. 30.325,00 zł z tytułu ceny
pojazdu. Złożone przez Odwołującego wyjaśnienia z dnia 7 maja 2012 r. spełniały powyższe
kryteria, Odwołujący oprócz wyjaśnień załączył stosowne dowody w postaci odpisów umów
cywilnoprawnych i ofert, z których wynikała kalkulacja przedłożonej ceny zaś Zamawiający
odniósł się jedynie do teoretycznych rozważań dotyczących wartości rezydualnej pojazdu. Jak
wskazuje KIO w wyroku z dnia 9 stycznia 2012 r. (sygn. akt KIO 2771/11) „Ceną rażąco niską
jest cena niepokrywająca wydatków wykonawcy związanych z realizacją zamówienia, cena
nierealna w relacji do cen rynkowych podobnych zamówień, cena niewiarygodna, oderwana
od realiów rynkowych, za którą wykonanie należyte zamówienia nie jest możliwe".
Jak wskazał Odwołujący, potwierdzając prawdziwość tego twierdzenia przez
przedłożenie oświadczenia Kia Motors Polska sp. z o.o. z dnia 30 kwietnia 2012 r., podmiot
ten udzielił Odwołującemu rabatu na zakup pojazdu w wysokości 30% w stosunku do ceny
detalicznej, a ponadto udzielił mu odroczonego terminu płatności o długości 365 dni od dnia
wydania pojazdu. To zaś oznacza, że przez okres trwania umowy w odniesieniu do danego
pojazdu Odwołujący nie ponosiłby żadnych ciężarów związanych z uiszczeniem ceny za
pojazd, zaś zapłata nastąpiłaby ostatecznie dopiero po uzyskaniu ceny z tytułu zbycia pojazdu
na rzecz PHU ANCA. Okres wynajmu pojazdu przez Zamawiającego miał wynosić max. 11
miesięcy a następnie Odwołujący zbywał pojazd osobie trzeciej za co cena miała zostać
uzyskana w terminie 14 dni od wystawienia faktury VAT.
Odwołujący zatem podnosił, że wykazał szczególne korzystne warunki sprzyjające realizacji
niniejszego zamówienia (w omawianym przypadku warunki kupna pojazdu od importera -
wysokość rabatu, odległość terminu płatności a także zawarcie kontraktu z nabywcą pojazdu
po okresie jego najmu przez Zamawiającego).
W postępowaniu odwoławczym sygn. akt KIO 1031/12 Odwołujący zarzucał
Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów:
1) art. 89 ust. 1 pkt 4 Prawa zamówień publicznych poprzez sprzeczne z przepisami
prawa odrzucenie oferty Odwołującego jako zawierającej (rzekomo) rażąco niską cenę
w stosunku do przedmiotu zamówienia;
2) art. 90 ust. 2 Prawa zamówień publicznych poprzez dokonanie przez Zamawiającego
sprzecznej z przepisami prawa oceny wyjaśnień Odwołującego dotyczących elementów oferty
Odwołującego mających wpływ na wysokość zaoferowanej ceny, w tym przede wszystkim
sprzeczne z przepisami prawa pominięcie przy dokonaniu przedmiotowej oceny wskazanych
w wyjaśnieniu Odwołującego obiektywnych czynników w postaci sprzyjających warunków
wykonywania zamówienia dostępnych dla Odwołującego;
3) art. 90 ust. 3 Prawa zamówień publicznych poprzez sprzeczne z przepisami prawa
uznanie, iż złożone przez Odwołującego wyjaśnienia dotyczące elementów oferty
Odwołującego, mających wpływ na wysokość zaoferowanej ceny oraz dostarczone przez
Odwołującego dowody potwierdzają (rzekomo), iż oferta Odwołującego zawiera rażąco niską
cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia; a w konsekwencji
4) przeprowadzenie przetargu z rażącym naruszeniem Prawa zamówień publicznych,
w tym z rażącym naruszeniem art. 93 ust. 1 pkt 4 Prawa zamówień publicznych.
W związku z tym, że interes (w tym interes prawny) Odwołującego doznał jego
zdaniem oczywistego uszczerbku w wyniku uchybień i naruszeń dokonanych przez
Zamawiającego, Odwołujący żądał:
1) unieważnienia czynności polegającej na odrzuceniu oferty Fleet Center Sp. z o.o.; oraz
2) ponownego - tym razem prawidłowego - dokonania oceny złożonych ofert i wyboru oferty
Odwołującego jako najkorzystniejszej.
Odwołujący uzasadniał swoje zarzuty następująco: zgodnie z treścią złożonych przez
Odwołującego wyjaśnień: „Jednostkowa cena pojazdu Suzuki Swift zaoferowana przez
Wykonawcę obejmuje wszystkie koszty, jakie poniesie Wykonawca w związku z realizacja
zamówienia i wynika z następującego wyliczenia:
a) cena zakupu samochodu przez Wykonawcę (która to cena obejmuje także dodatkowe
wyposażenie wraz z robocizną, dostarczenie do Zamawiającego, załadunek i rozładunek,
ubezpieczenia i rejestrację, koszt przeglądów gwarancyjnych) - 24.199,00 zł brutto;
b) cena wynajmu samochodu Zamawiającemu przez okres 12 miesięcy - 693,72 zł
brutto;
c) zysk Wykonawcy na każdym samochodzie - 693,72 zł brutto;
W związku z powyższym podnosił, że zaoferowana Odwołującemu cena zakupu pojazdów
obejmuje nie tylko same pojazdy, ale także dodatkowe wyposażenie wraz z robocizna
(adaptacja, montaż i demontaż urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk. oznakowanie pojazdu,
wymiana ogumienia), dostarczenie do Zamawiającego, załadunek i rozładunek,
ubezpieczenia i rejestrację, przeglądy, tj. wszystkie elementy wskazane w pkt 15.1.2. SIWZ,
w oparciu o które miała zostać skalkulowana cena. Na dowód powyższych okoliczności
Odwołujący przedłożył ofertę zakupu przedmiotowych pojazdów otrzymaną od Folwark
Arkadiusz Grzywna, Wojciech Grzywna Sp. z o.o.;
Biorąc powyższe pod uwagę Odwołujący podnosił, iż jego zdaniem absurdalnym w tej sytuacji
jest twierdzenie Zamawiającego, iż do odrzucenia oferty Odwołującego doszło, gdyż
Odwołujący „nie wykazał jak kształtują się w jego przypadku koszty wykonania zamówienia
świadczenia niepieniężnego, których rodzaje Zamawiający wyszczególnił w pkt 15.1.2.
SIWZ". Oczywistym jest bowiem, co wynika i z wyjaśnień Odwołującego i z treści
przedłożonej przez Odwołującego oferty zakupu pojazdów, iż Odwołujący przedmiotowych
kosztów nie będzie ponosił, gdyż wszystkie elementy wskazane w pkt 15.1.2. SIWZ objęte są
już cena zakupu pojazdów;
W konsekwencji Odwołujący twierdził, iż bez znaczenia dla niniejszej sprawy
pozostaje przywołane przez Zamawiającego orzeczenie sygn. akt KIO 39/11 z dnia
19 stycznia 2011 roku, zgodnie z którym Zamawiający miał prawo oczekiwać, że złożone
wyjaśnienie wykaże jednoznacznie, iż pokrycie kosztów realizacji usługi nastąpi z kwoty, jaką
Wykonawca zaproponuje w swojej ofercie. Odwołujący, nabywając pojazd ze wszystkim
elementami wskazanymi w pkt 15.1.2. SIWZ, nie będzie już bowiem ponosił żadnych kosztów
realizacji usługi, a całość kwoty czynszu stanowić będzie jego zysk z tytułu najmu.
Odwołujący przypominał, iż ogłoszony przez WORD przetarg dotyczy najmu 25 samochodów
osobowych. Oczywistym jest natomiast, że po upływie okresu najmu pojazdy te będą mogły
zostać przez Odwołującego zbyte, co może uczynić wykonanie zamówienia tym bardziej
atrakcyjnym ekonomicznie. Okoliczność ta stanowi jedynie dodatkowy element atrakcyjności
wykonania zamówienia dla Odwołującego (który wynegocjował z Przedsiębiorstwem
Handlowo Usługowym „MAT" Rafał Wojtaszek atrakcyjną jednostkową cenę odsprzedaży
używanego pojazdu po 12 miesiącach, czego dowodem jest załączona do wyjaśnień
Odwołującego umowa przedwstępna sprzedaży w tym zakresie) i nie może w żaden sposób
powodować odrzucenia oferty Odwołującego na tej podstawie.
Biorąc pod uwagę przedstawione wyżej okoliczności Odwołujący twierdził, że
przedstawiona przez niego kalkulacja ceny jednostkowej pojazdu wynika przede wszystkim
ze sprzyjających warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla Odwołującego.
Zaoferowana przez Odwołującego cena jest możliwa przede wszystkim dlatego, że
Odwołujący podszedł do przygotowania swojej oferty w sposób bardzo profesjonalny i
kompleksowy. Odwołujący wynegocjował bowiem, aby cena zakupu przez niego
samochodów zawierała już wszystkie elementy wymagane przez SIWZ, a nadto
wynegocjował również warunki, na podstawie których będzie następnie odsprzedawał
samochody zwracane przez WORD.
Zamawiający nie uwzględnił zarzutów podniesionych w odwołaniu.
Do postępowania odwoławczego sygn. akt KIO 1031/12 po stronie Odwołującego zgłosił
przystąpienie Auto Broker Sp. z o.o. (dalej: Przystępujący).
II. Nie stwierdzono zaistnienia przesłanek, o których mowa w art. 189 ust. 2 Prawa zamówień
publicznych, wobec czego rozpoznano odwołanie na rozprawie.
Obu Odwołującym przysługuje prawo do wniesienia odwołania zgodnie z art. 179 ust.
1 Prawa zamówień publicznych, bowiem mają interes w uzyskaniu danego zamówienia
i mogą ponieść szkodę w wyniku ewentualnego naruszenia przez Zamawiającego Prawa
zamówień publicznych - jeżeli podniesione przez nich zarzuty by się potwierdziły, ich oferty
zostałaby ponownie przebadane w ramach badania i oceny ofert, a jeden z nich uzyskałby
przedmiotowe zamówienie.
Izba uznała, że Przystępujący skutecznie przystąpił do postępowania odwoławczego
sygn. akt KIO 1031/12 po stronie Odwołującego, ponieważ zgłosił przystąpienie
w wymaganym terminie i wykazał interes w rozstrzygnięciu odwołania na korzyść Strony, po
której przystępuje. Przystępujący mianowicie wskazał, że jest dealerem marki samochodu
zaoferowanej w postępowaniu przez Odwołującego, i dzięki jego wygranej (i w konsekwencji
uzyskania przez niego zamówienia) pozycja marki zostanie wzmocniona. Izba stwierdziła, że
,,interes”, o którym mowa w art. 185 ust. 2 zd. pierwsze Prawa zamówień publicznych, nie
został przez ustawodawcę w żaden sposób dookreślony (przykładowo jako interes prawny,
czy interes w uzyskaniu zamówienia w przedmiotowym postępowaniu), a więc wystarczy
wyłączne wykazanie ,,interesu w uzyskaniu rozstrzygnięcia (…)”. Zatem w ocenie Izby
zgłaszający przystąpienie może się powoływać na jakikolwiek interes, w tym również
faktyczny, związany z rozstrzygnięciem postępowania na korzyść strony, po której
przystępuje. Dlatego Izba stwierdziła, że korzyść Przystępującego wynikająca z potencjalnej
możliwości wzmocnienia pozycji oferowanej przez niego marki przez uzyskanie
przedmiotowego zamówienia przez wykonawcę, który złożył ofertę konkurencyjną, jest
wystarczająca dla wykazania interesu w przystąpieniu. W konsekwencji Izba uznała, że
Przystępujący skutecznie przystąpił do postępowania odwoławczego po stronie
Odwołującego, stając się uczestnikiem postępowania odwoławczego zgodnie z art. 185
ust. 3 Prawa zamówień publicznych.
Po zapoznaniu się z dokumentacją postępowania i stanowiskami Stron, Krajowa Izba
Odwoławcza zważyła, co następuje: oba odwołania zasługują na uwzględnienie.
Izba ustaliła, co następuje:
1. Przedmiotem zamówienia jest usługa najmu bez limitu kilometrów, nie więcej niż 25
samochodów osobowych z pakietem ubezpieczeń OC AC i NNW,
Assistance przeznaczonych do egzaminowania na kat. B prawa jazdy – wraz z demontażem
i montażem urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk (stanowiących własność
Zamawiającego). Dostarczane samochody muszą być fabrycznie nowe, kompletne, wolne od
wad konstrukcyjnych, materiałowych, wykonawczych i prawnych; Zamawiający wymaga
w okresie trwania umowy czterokrotnej wymiany samochodów na nowe, tej samej marki
i modelu, bez istotnych zmian konstrukcyjnych wraz z wymianą ogumienia odpowiednio na
sezon zimowy lub letni, w odstępach czasowych od 9 do 11 miesięcy licząc od dat dostaw.
Każdy z dostarczanych samochodów przeznaczonych do egzaminowania na kategorię B
prawa jazdy musi być dostosowany do zamontowania urządzeń rejestrujących obraz
i dźwięk z przebiegu egzaminów, stanowiących własność Zamawiającego. Każdorazowego
(tj. przy każdej wymianie samochodów) montażu i demontażu urządzeń rejestrujących obraz
i dźwięk z przebiegu egzaminów dokonuje Wykonawca (strona 2, pkt 2 SIWZ, kopia
w aktach sprawy).
2. Zamawiający wartość zamówienia oszacował na kwotę 432 000 zł na podstawie badania
rynku (protokół druk ZP-PN pkt 3, oświadczenie Zamawiającego na rozprawie). Wbrew
protokołowi postępowania, w decyzji o odrzuceniu ofert Zamawiający podał, że oszacował
wartość zamówienia na kwotę 360 000 zł netto (tj.442 800 brutto). Tymczasem zgodnie z art.
32 ust. 1 Prawa zamówień publicznych, podstawą ustalenia wartości zamówienia jest
całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy, bez podatku od towarów i usług.
3. W SIWZ w pkt 15.1 podano sposób obliczenia ceny:
15.1. CENA
15.1.1. Przy kalkulacji ceny oferty powinny zostać uwzględnione wszystkie koszty, które
poniesie Wykonawca w związku z realizacją zamówienia, zgodnie z zakresem zamówienia
określonym w SIWZ i postanowieniami wzoru umowy stanowiącego załącznik nr 3 do
Formularza oferty.
15.1.2. Wykonawca zobowiązany jest skalkulować cenę oferty tak, aby obejmowała
wszystkie koszty, jakie Wykonawca poniesie przy realizacji zamówienia, w tym
w szczególności koszty:
15.1.2.1. najmu samochodów oraz należny podatek od towarów i usług VAT,
15.1.2.2. transportu do siedziby Zamawiającego;
15.1.2.3. wszelkich załadunków i rozładunków;
15.1.2.4. adaptacji pojazdu na potrzeby egzaminowania (dodatkowe wyposażenie tj.: pedały
sterujące na miejscu pasażera, dodatkowe lusterka, oznakowanie, dodatkowe kontrolki
świateł i kierunkowskazów, itp.),
15.1.2.5. montażu i demontażu urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk począwszy od
pierwszej dostawy samochodów,
15.1.2.6. przeglądu,
15.1.2.7. ubezpieczenia OC, AC, NNW i Assistance
15.1.2.8. rejestracji pojazdu i związanego z nim dodatkowego przeglądu w stacji
diagnostycznej (adaptacja pojazdu z pkt 15.1.2.4),
15.1.2.9. sezonowej wymiany ogumienia,
15.1.2.10. każdorazowego oznakowania samochodu folią samoprzylepną wg załączonego
projektu (zał. nr 2 do projektu umowy)
15.1.3. Wykonawca podaje cenę w złotych polskich zaokrągloną do pełnych groszy.
15.1.4. Podana cena powinna obejmować pełen przedmiot i zakres usług objętych
przedmiotem zamówienia. Podana cena ma charakter ryczałtowy i obejmuje wszystkie
koszty związane z realizacją przedmiotu Zamówienia.
4. W postępowaniu złożono 8 ofert z następującymi cenami (w kolejności od najtańszej do
najdroższej oferty):
- 14,76 zł,
- 1 476,00 zł,
- 69 372,00 zł (oferta Odwołującego w postępowaniu sygn. akt KIO 1031/12),
- 116 604,00 zł (oferta Odwołującego w postępowaniu sygn. akt KIO 1029/12),
- 249 444,00 zł,
- 262 728,00 zł,
- 361 620,00 zł,
- 2 509 200,00 zł.
Cena nie była jedynym kryterium oceny ofert (drugim kryterium był ,,czas reakcji” z wagą
10%), jednak ta okoliczność nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia zarzutów podnoszonych
w obu odwołaniach.
5. Zamawiający wezwał siedmiu wykonawców, spośród ośmiu, którzy złożyli oferty (poza
wykonawcą, który złożył ofertę z ceną 2 509 200,00 zł) do złożenia wyjaśnień w trybie art. 90
ust. 1 Prawa zamówień publicznych. Wezwanie miało charakter ogólny, mianowicie
Zamawiający wskazał, iż ,,zwraca się z prośbą o udzielenie wyjaśnień dotyczących
elementów oferty, mających wpływ na wysokość ceny, zgodnie z art. 90 ust. 1 Prawa
zamówień publicznych”.
6. Obaj Odwołujący złożyli wyjaśnienia w wyznaczonym terminie. Wyjaśnienia opierały się na
podobnym mechanizmie kalkulacyjnym: Odwołujący wyliczając koszt najmu uwzględnili
koszt globalny całej operacji związanej z realizacją zamówienia: koszt nabycia samochodów
pod najem, a również koszt ich odsprzedaży. Wyjaśnienia zawierają szczegółowe kalkulacje,
którym Zamawiający nie zarzucił błędów matematycznych ani logicznych. Wyjaśnienia obu
Odwołujących różnią się zasadniczo jednym elementem: Odwołujący Fleet Center zamierza
kupić w celu najmu Zamawiającemu samochody już ,,gotowe”, tj. dostosowane do
szczególnych potrzeb Zamawiającego (uwzgledniające wszelkie wymogi samochodów
egzaminacyjnych i posiadające żądany pakiet ubezpieczeń), natomiast Odwołujący Marvel
sam dostosuje zakupione samochody do oczekiwań Zamawiającego i je ubezpieczy.
Dodatkowo Odwołujący Marvel nabędzie samochody z bardzo szczególnym, korzystnym
terminem płatności (odroczenie płatności o 365 dni). Obaj Odwołujący dołączyli do wyjaśnień
dowody na poparcie oświadczeń zawartych w wyjaśnieniach (potwierdzenie ceny zakupu
i sprzedaży samochodów, terminu płatności).
Zamawiający na rozprawie oświadczył, że pozostali wykonawcy, którzy złożyli wyjaśnienia,
ich tok opierali na analogicznych mechanizmach, co obaj Odwołujący: bądź zamierzają oni
kupić już dostosowane samochody, bądź kupią samochody, które dostosują sami,
a następnie – odsprzedadzą podmiotom trzecim.
Zamawiający nie kwestionował ani rzetelności wyjaśnień złożonych wyjaśnień, ani
rzetelności dołączonych do nich dokumentów – w tym złożonych przez obu Odwołujących.
7. Zamawiający odrzucił 7 ofert (poza ofertą z ceną 2 509 200,00 zł) z powodu rażąco niskiej
ceny (jeden z wykonawców – który zaoferował cenę 361 620,00 zł nie złożył żadnych
wyjaśnień), i w konsekwencji unieważnił postępowanie na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 4
Prawa zamówień publicznych. Obaj Odwołujący zostali odrzuceni z powołaniem się na takie
same podstawy faktycznie i prawne:
W uzasadnieniu podjętej przez siebie decyzji Zamawiający wskazał, że „złożone wyjaśnienia
Wykonawcy Marvel sp. z o.o. wskazują jednoznacznie, iż pokrycie kosztów realizacji usługi nie
nastąpi z kwoty jaką zaoferował Wykonawca Marvel sp. z o.o. w ofercie lecz pokrycie kosztów
nastąpi z kwoty jaką Wykonawca uzyska z różnicy pomiędzy wartością rezydualną samochodu
KIA Rio po 9-11 miesiącach eksploatacji, a ceną zakupu nowego auta zaproponowaną przez
producenta, pomniejszoną o rabat. Stwierdzenia wyrażone przez Wykonawcę, wskazujące na
fakt, iż wysokość wartości rezydualnej samochodu spowoduje, że końcowy wynik operacji
będzie korzystny, w świetle cyt. powyżej wyroku, nie mogą być uznane za właściwe.
W procedurze istotne bowiem są relacje kosztów do ceny, która przysługuje Wykonawcy za
wykonanie świadczenia". W związku z tym Zamawiający uznał, że złożona przez
Odwołującego oferta zawierała rażąco niską cenę co zaś stanowi podstawę do jej odrzucenia
(ast. 89 ust. 1 pkt 4 Ustawy). Następnie zaś Zamawiający wskazał, że „Nadto z uzyskanych
wyjaśnień wynika, iż Wykonawca dopuścił się czynu nieuczciwej konkurencji w zakresie cen,
zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 pkt. 1 ustawy 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji (t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.). Decyzja o odrzuceniu oferty
Odwołującego Fleet Center została sformułowana analogicznie – z tym, że w odniesieniu do
niego Zamawiający podniósł, że wykonawca nie udowodnił, że zaproponowana przez niego
cena nie jest rażąco niska, ponieważ nie wykazał, jak kształtują się w jego przypadku koszty
wykonania zamówienia, które wyszczególniono w pkt 15.1.2 SIWZ, a zdaniem Zamawiającego
nie można zaakceptować wyjaśnienia, że koszty te są elementem ceny zakupu pojazdów
przeznaczonych do udostępnienia Zamawiającemu. Nie można również według Zamawiając
ego brać pod uwagę korzystanej ceny odsprzedaży samochodów.
Na podstawie powyższych ustaleń izba zważyła, co następuje: oba odwołania są
uzasadnione.
Zamawiający podając w SIWZ sposób obliczenia ceny, określił, iż koszt dostosowania
pojazdów miał być jednym z elementów ceny (cena miała obejmować ,,w szczególności”
koszty dostosowania pojazdów i ubezpieczenia, a nie ,,wyłącznie”). Izba nie widzi przeszkód,
aby w niniejszym postępowaniu, ze względu na postanowienia SIWZ i charakter przedmiotu
zamówienia, odmówić Odwołującym prawo do kalkulacji ceny za przedmiot zamówienia
w taki sposób, który będzie obejmował całkowity realny koszt udostępnienia samochodów
Zamawiającemu. Odwołujący nie trudnią się wynajmem samochodów, które należałoby
dostosować do potrzeb Zamawiającego – gdyby tak było, to rzeczywiście jedynym realnym
kosztem byłoby dla nich przygotowanie samochodów do oczekiwań Zamawiającego.
Odwołujący na rozprawie zauważyli, że w takim wypadku koszty te i tak by przewyższyły
szacowaną przez Zamawiającego wartość przedmiotu zamówienia, czemu Zamawiający nie
zaprzeczył.
Izba podziela wyrażony w doktrynie pogląd, iż „Wykonawca, składając wyjaśnienia
odnoszące się do ceny oferty, powinien wskazać, co spowodowało możliwość obniżenia ceny
(...). Oceniając wyjaśnienia, zamawiający może uznać za właściwy taki sposób ukształtowania
ceny, który wynika z powodów o obiektywnym charakterze. Za takie należy uznać
uwarunkowania, które są zgodne z prawem i nie naruszają zasad uczciwej konkurencji. Jest
przy tym zobowiązany wziąć pod uwagę wszystkie czynniki wymienione w art. 90 ust. 2
(oszczędność metody wykonania zamówienia, wybrane rozwiązania techniczne, wyjątkowo
sprzyjające warunki wykonywania zamówienia dostępne dla wykonawcy, oryginalność
projektu wykonawcy, wpływ pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych
przepisów), ale również inne czynniki, na które wskaże wykonawca, a które bez zakłócania
uczciwej konkurencji wpłynęły na wysokość ceny w złożonej ofercie" (tak: W. Dzierżanowski,
Komentarz do art. 90 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych [w:] M.
Stachowiak, J. Jerzykowski, W. Dzierżanowski, Prawo zamówień publicznych. Komentarz,
LEX, 2010, wyd. IV). W ocenie Izby obaj Odwołujący złożyli wyczerpujące wyjaśnienia,
odpowiadające wymogom Prawa zamówień publicznych i wezwaniu Zamawiającego (które
miało charakter bardzo ogólny).
Obaj Odwołujący zamierzają nabyć samochody, które będą przedmiotem najmu,
a następnie – po zakończeniu okresu najmu – je odsprzedadzą. W ramach 4-letniej umowy
będą wynajmowane partie 25 samochodów przez okres od 9 do 11 miesięcy, więc
samochody już używane przez Zamawiającego będą sprzedawane w trakcie trwającej
umowy, a Zamawiający będzie otrzymywał nowe. Trudno znaleźć powód, dla którego
w takiej sytuacji Odwołujący nie mogliby bilansować kosztów kupna i sprzedaży
samochodów z kosztem ich dostosowania do potrzeb Zamawiającego – dopiero taki bilans
kosztów jest rzeczywistym kosztem udostępnienia pojazdów w ramach realizacji przedmiotu
zamówienia. Zamawiający wymagał w SIWZ jedynie uwzględnienia w cenie kosztów
dostosowania samochodów do jego potrzeb – a taki wymóg obaj Odwołujący spełnili. O tym,
że taki sposób postępowania jest przyjęty, świadczy również zachowanie innych
wykonawców w postępowaniu (według oświadczenia Zamawiającego na rozprawie, inni
wykonawcy, którzy składali wyjaśnienia w trybie art. 90 ust. 1 Prawa zamówień publicznych,
opisywali kalkulacje ceny w sposób analogiczny do kalkulacji Odwołujących).
Izba nie dopatrzyła się również w postępowaniu Odwołujących znamion czynu
nieuczciwej konkurencji. Odwołujący złożyli ofertę z ceną trzecią i czwartą w rankingu ofert.
Zamawiający prowadząc procedurę wyjaśniającą na ogólnym poziomie, rzeczywiście nie
wyjaśnił, dlaczego w postępowaniu ceny tak bardzo się od siebie różniły. Niezależnie od
powyższego, mimo różnicy w cenach, badając jedynie złożone przez Odwołujących
wyjaśnienia (będące reakcją na ogólne wezwanie do wyjaśnień) trudno się dopatrzyć
znamion czynu nieuczciwej konkurencji.
Izba nie badała pozostałych oświadczeń innych wykonawców biorących udział
w postępowaniu, bowiem rozpatruje odwołania tylko w granicach postawionych w nich
zarzutów (art. 192 ust. 7 Prawa zamówień publicznych), a zatem rozstrzygnięcie również
dotyczy wyłącznie Odwołujących.
Izba nie rozpatrywała zarzutów, podnoszonych przez obu Odwołujących na
rozprawie, a odnoszących się do ofert konkurencyjnych – nie były one podniesione
w odwołaniach, a nawet gdyby były – to i tak nie mógł by zostać rozpatrzone ze względu na
okoliczność, że wartość postępowania ustalono na kwotę poniżej tzw. progów w unijnych,
a więc odwołanie może dotyczyć wyłącznie czynności wymienionych w przepisie art. 180 ust.
2 Prawa zamówień publicznych. Tym samym Izba nie mogła też rozpatrywać samoistnie
zarzutu dotyczącego bezpodstawnego unieważnienia postępowania – jednak skoro Izba
nakazała powtórzenie badania i oceny ofert, oczywiste jest, że unieważnienie postępowania
na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 4 było co najmniej przedwczesne.
Wobec powyższych okoliczności Izba stwierdziła, że doszło do naruszenia art. 89 ust.
1 pkt 3 i 4 Prawa zamówień publicznych, naruszenia te miały wpływ na wynik postępowania,
i Zamawiający powinien powtórzyć czynność badania i oceny ofert z udziałem ofert obu
Odwołujących, dlatego orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku na podstawie art. 192 ust.
9 oraz art. 192 ust. 10 Prawa zamówień publicznych oraz w oparciu o przepisy § 3 i § 5
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący:
………………………………
Sygn. akt: KIO 1031/12
WYROK
z dnia 4 czerwca 2012 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Marzena Teresa Ordysińska
Protokolant: Mateusz Michalec
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 czerwca 2012 r. w Warszawie odwołań wniesionych
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 21 maja 2012 r. przez Odwołujących:
A. MARVEL Sp. z o. o., ul. Żelazna 7, 90-332 Łódź (postępowanie sygn. akt KIO 1029/12),
B. Fleet Center Sp. z o.o., ul. 3 Maja 1/3, 93-408 Łódź (postępowanie sygn. akt
KIO 1031/12),
w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego - Wojewódzki Ośrodek Ruchu
Drogowego w Łodzi, ul. Smutna 28, 91-729 Łódź,
przy udziale Wykonawcy - Auto Broker Sp. z o.o., ul. Mełgiewska 10, 20-209 Lublin,
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego o sygn. akt
KIO 1031/12, po stronie Odwołującego
orzeka:
1. Uwzględnia oba odwołania i nakazuje Zamawiającemu powtórzenie badania i oceny ofert.
2. Kosztami postępowania obciąża Zamawiającego - Wojewódzki Ośrodek Ruchu
Drogowego w Łodzi, ul. Smutna 28, 91-729 Łódź, i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15.000 zł 00 gr (słownie:
piętnaście tysięcy złotych zero groszy), uiszczoną przez Odwołujących: MARVEL
Sp. z o. o., ul. Żelazna 7, 90-332 Łódź oraz Fleet Center Sp. z o.o., ul. 3 Maja 1/3, 93-408
Łódź, tytułem wpisów od odwołań;
2.2. zasądza od Zamawiającego - Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego w Łodzi,
ul. Smutna 28, 91-729 Łódź, na rzecz Odwołujących: MARVEL Sp. z o. o., ul. Żelazna 7,
90-332 Łódź oraz Fleet Center Sp. z o.o., ul. 3 Maja 1/3, 93-408 Łódź, kwotę łącznie
15 000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) stanowiącą koszty
postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisów od odwołań.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Łodzi.
Przewodniczący: ……………
Sygn. akt KIO 1029/12 i 1031/12
U z a s a d n i e n i e
I. Wojewódzki Ośrodek Ruchu Drogowego w Łodzi (zwany dalej Zamawiającym), prowadzi
postępowanie na wykonanie zamówienia publicznego na usługę najmu bez limitu kilometrów,
nie więcej niż 25 samochodów osobowych z pakietem ubezpieczeń OC AC i NNW,
Assistance przeznaczonych do egzaminowania na kat. B prawa jazdy – wraz z demontażem
i montażem urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk (stanowiących własność
Zamawiającego).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych
z dnia 10 kwietnia 2012 r., poz. 113346 i Zamawiający zamieścił specyfikację istotnych
warunków zamówienia (dalej: SIWZ) na swojej stronie internetowej. Postępowanie
prowadzone jest w trybie przetargu nieograniczonego na podstawie ustawy z dnia
29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t. j. – Dz. U. z 2010 r., Nr 113, poz. 759;
dalej: Prawo zamówień publicznych).
W dniu 21 maja 2012 r. Marvel Sp. z o.o. (sygn. akt KIO 1029/12) i Fleet Center Sp.
z o.o. (sygn. akt KIO 1031/12), dalej zwani Odwołującymi, wnieśli odwołania, w których
zakwestionowali prawidłowość odrzucenia własnych ofert z postępowania.
W postępowaniu odwoławczym sygn. akt KIO 1029/12 Odwołujący zarzucał
Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów:
1) art. 89 ust. 1 pkt 4 Prawa zamówień publicznych, poprzez przyjęcie, że złożona przez
Zamawiającego oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia;
2) art. 89 ust. 1 pkt 3 Prawa zamówień publicznych, poprzez przyjęcie, że złożenie przez
Odwołującego oferty stanowiło czyn nieuczciwej konkurencji mimo braku wykazania istnienia
przesłanek zaistnienia takiego czynu, a w szczególności przesłanki działania celu eliminacji
innych przedsiębiorców z rynku;
3) art. 90 ust. 2 i 3 Prawa zamówień publicznych poprzez uznanie, że zagwarantowana na
podstawie zawartej umowy z podmiotem trzecim cena nabycia pojazdu stanowiącego
uprzednio przedmiot najmu w ramach udzielanego zamówienia nie może być obiektywnym
czynnikiem stanowiącym podstawę do ustalania wartości ceny ofertowej w stosunku do
przedmiotu zamówienia objętego niniejszym postępowaniem.
4) art. 91 ust. 1 oraz art. 93 ust. 1 pkt 4 Prawa zamówień publicznych, przez unieważnienie
postępowania pomimo, że oferta odwołującego jest ofertą najkorzystniejszą i mieści się
w kwocie jaką zamawiający przeznaczył na realizację zamówienia.
Odwołujący wnosił o nakazanie Zamawiającemu:
1. unieważnienia czynności odrzucenia oferty złożonej w postępowaniu przez Marvel sp.
z o.o. oraz
2. unieważnienia czynności unieważnienia postępowania;
3. powtórzenia przez Zamawiającego czynności badania ofert z uwzględnieniem oferty
złożonej przez Marvel sp. z o.o. oferty w przedmiotowym postępowaniu oraz wyboru
najkorzystniejszej oferty.
Odwołujący uzasadniał podniesione przez siebie zarzuty następująco: W decyzji
o odrzuceniu oferty Odwołującego Zamawiający wskazał, że „złożone wyjaśnienia Wykonawcy
Marvel sp. z o.o. wskazują jednoznacznie, iż pokrycie kosztów realizacji usługi nie nastąpi
z kwoty, jaką zaoferował Wykonawca Marvel sp. z o.o. w ofercie, lecz pokrycie kosztów
nastąpi z kwoty, jaką Wykonawca uzyska z różnicy pomiędzy wartością rezydualną
samochodu KIA Rio po 9-11 miesiącach eksploatacji, a ceną zakupu nowego auta
zaproponowaną przez producenta, pomniejszoną o rabat. Stwierdzenia wyrażone przez
Wykonawcę, wskazujące na fakt, iż wysokość wartości rezydualnej samochodu spowoduje, że
końcowy wynik operacji będzie korzystny (…), nie mogą być uznane za właściwe.
W procedurze istotne bowiem są relacje kosztów do ceny, która przysługuje Wykonawcy za
wykonanie świadczenia". W związku z tym Zamawiający uznał, że złożona przez
Odwołującego oferta zawierała rażąco niską cenę, co stanowiło podstawę do jej odrzucenia
(ast. 89 ust. 1 pkt 4 Prawa zamówień publicznych). Następnie zaś Zamawiający wskazał, że
„Nadto z uzyskanych wyjaśnień wynika, iż Wykonawca dopuścił się czynu nieuczciwej
konkurencji w zakresie cen, zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 pkt. 1 ustawy 16 kwietnia 1993 r.
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.). Definicja,
wyraźnie stanowi, iż czynem nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie innym przedsiębiorcom
dostępu do rynku, w szczególności przez zaproponowanie ceny świadczenia, niższej niż
koszty jego wykonania, jakie faktycznie poniesie Wykonawca." To z kolei stanowiło odrębną
podstawę do odrzucenia oferty tj. art. 89 ust. 1 pkt 3 Prawa zamówień publicznych.
Przedstawione przez Zamawiającego rozumowanie prowadzące do odrzucenia oferty
Odwołującego jest obarczone zdaniem Odwołującego licznymi błędami i brakiem zrozumienia
istoty sprawy, a także zasad funkcjonowania rynku wynajmu pojazdów samochodowych oraz
sposobu kalkulowania kosztów związanych z prowadzeniem takiego przedsięwzięcia.
Przede wszystkim w odwołaniu podnoszono, że w złożonych przez siebie
wyjaśnieniach Odwołujący nie odwoływał się do kryteriów wartości rezydualnej pojazdów
objętych umową. Przez pojęcie wartości rezydualnej rozumieć należy cenę, na jaką może
liczyć właściciel samochodu, sprzedając go po upływie założonego czasu eksploatacji.
W przedmiotowym postępowaniu Odwołujący w złożonych przez siebie wyjaśnieniach
wskazał, że „ze względu na wymagany w SIWZ okres wynajmu jednego pojazdu (od 9 do 11
miesięcy) oraz udzieloną przez Importera prolongatę terminu płatności 365 dni (kopia
oświadczenia Importera w załączniku) Wykonawca Marvel w trakcie okresu wynajmu nie
przewiduje kosztów finansowania zakupu pojazdów. Zapłata do Importera nastąpi po
sprzedaży pojazdów po okresie wynajmu lecz nie później niż w 12 miesiącu. Wykonawca
w celu zapewnienia sprawnej odsprzedaży pojazdów użytych do wynajmu zawarł stosowną
umowę z firmą PHU ANCA (kopia umowy w załączniku), gwarantując sobie tym samym
zachowanie założonej ceny odsprzedaży ( 30 325,00 PLN netto co daje 37 299,75 PLN brutto
za sztukę) jak również terminu zapłaty (do 14 dni od daty wystawienia FV sprzedaży pojazdów
po okresie wynajmu)". Przedmiotowy stan rzeczy wskazuje zatem jednoznacznie, że
kalkulacja ceny sporządzona przez Odwołującego nie odwołuje się do potencjalnych korzyści,
jakie mógłby on odnieść w wyniku tzw. odsprzedaży pojazdów objętych umowa najmu
z WORD po zakończeniu okresu ich używania, ale do konkretnych kwot wynikających
z zawartych przez siebie uprzednio umów z konkretnym kontrahentem. Załączona do
wyjaśnień umowa zawarta z PHU ANCA z siedzibą w Warszawie jednoznacznie wskazuje, że
Odwołującemu przysługuje prawo do złożenia oświadczenia o charakterze
prawokształtującym, w następstwie którego dochodzi do zawarcia umowy zbycia pojazdu, na
mocy której Odwołujący uzyska konkretnie opisaną kwotę tj. 30.325,00 zł z tytułu ceny
pojazdu. Złożone przez Odwołującego wyjaśnienia z dnia 7 maja 2012 r. spełniały powyższe
kryteria, Odwołujący oprócz wyjaśnień załączył stosowne dowody w postaci odpisów umów
cywilnoprawnych i ofert, z których wynikała kalkulacja przedłożonej ceny zaś Zamawiający
odniósł się jedynie do teoretycznych rozważań dotyczących wartości rezydualnej pojazdu. Jak
wskazuje KIO w wyroku z dnia 9 stycznia 2012 r. (sygn. akt KIO 2771/11) „Ceną rażąco niską
jest cena niepokrywająca wydatków wykonawcy związanych z realizacją zamówienia, cena
nierealna w relacji do cen rynkowych podobnych zamówień, cena niewiarygodna, oderwana
od realiów rynkowych, za którą wykonanie należyte zamówienia nie jest możliwe".
Jak wskazał Odwołujący, potwierdzając prawdziwość tego twierdzenia przez
przedłożenie oświadczenia Kia Motors Polska sp. z o.o. z dnia 30 kwietnia 2012 r., podmiot
ten udzielił Odwołującemu rabatu na zakup pojazdu w wysokości 30% w stosunku do ceny
detalicznej, a ponadto udzielił mu odroczonego terminu płatności o długości 365 dni od dnia
wydania pojazdu. To zaś oznacza, że przez okres trwania umowy w odniesieniu do danego
pojazdu Odwołujący nie ponosiłby żadnych ciężarów związanych z uiszczeniem ceny za
pojazd, zaś zapłata nastąpiłaby ostatecznie dopiero po uzyskaniu ceny z tytułu zbycia pojazdu
na rzecz PHU ANCA. Okres wynajmu pojazdu przez Zamawiającego miał wynosić max. 11
miesięcy a następnie Odwołujący zbywał pojazd osobie trzeciej za co cena miała zostać
uzyskana w terminie 14 dni od wystawienia faktury VAT.
Odwołujący zatem podnosił, że wykazał szczególne korzystne warunki sprzyjające realizacji
niniejszego zamówienia (w omawianym przypadku warunki kupna pojazdu od importera -
wysokość rabatu, odległość terminu płatności a także zawarcie kontraktu z nabywcą pojazdu
po okresie jego najmu przez Zamawiającego).
W postępowaniu odwoławczym sygn. akt KIO 1031/12 Odwołujący zarzucał
Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów:
1) art. 89 ust. 1 pkt 4 Prawa zamówień publicznych poprzez sprzeczne z przepisami
prawa odrzucenie oferty Odwołującego jako zawierającej (rzekomo) rażąco niską cenę
w stosunku do przedmiotu zamówienia;
2) art. 90 ust. 2 Prawa zamówień publicznych poprzez dokonanie przez Zamawiającego
sprzecznej z przepisami prawa oceny wyjaśnień Odwołującego dotyczących elementów oferty
Odwołującego mających wpływ na wysokość zaoferowanej ceny, w tym przede wszystkim
sprzeczne z przepisami prawa pominięcie przy dokonaniu przedmiotowej oceny wskazanych
w wyjaśnieniu Odwołującego obiektywnych czynników w postaci sprzyjających warunków
wykonywania zamówienia dostępnych dla Odwołującego;
3) art. 90 ust. 3 Prawa zamówień publicznych poprzez sprzeczne z przepisami prawa
uznanie, iż złożone przez Odwołującego wyjaśnienia dotyczące elementów oferty
Odwołującego, mających wpływ na wysokość zaoferowanej ceny oraz dostarczone przez
Odwołującego dowody potwierdzają (rzekomo), iż oferta Odwołującego zawiera rażąco niską
cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia; a w konsekwencji
4) przeprowadzenie przetargu z rażącym naruszeniem Prawa zamówień publicznych,
w tym z rażącym naruszeniem art. 93 ust. 1 pkt 4 Prawa zamówień publicznych.
W związku z tym, że interes (w tym interes prawny) Odwołującego doznał jego
zdaniem oczywistego uszczerbku w wyniku uchybień i naruszeń dokonanych przez
Zamawiającego, Odwołujący żądał:
1) unieważnienia czynności polegającej na odrzuceniu oferty Fleet Center Sp. z o.o.; oraz
2) ponownego - tym razem prawidłowego - dokonania oceny złożonych ofert i wyboru oferty
Odwołującego jako najkorzystniejszej.
Odwołujący uzasadniał swoje zarzuty następująco: zgodnie z treścią złożonych przez
Odwołującego wyjaśnień: „Jednostkowa cena pojazdu Suzuki Swift zaoferowana przez
Wykonawcę obejmuje wszystkie koszty, jakie poniesie Wykonawca w związku z realizacja
zamówienia i wynika z następującego wyliczenia:
a) cena zakupu samochodu przez Wykonawcę (która to cena obejmuje także dodatkowe
wyposażenie wraz z robocizną, dostarczenie do Zamawiającego, załadunek i rozładunek,
ubezpieczenia i rejestrację, koszt przeglądów gwarancyjnych) - 24.199,00 zł brutto;
b) cena wynajmu samochodu Zamawiającemu przez okres 12 miesięcy - 693,72 zł
brutto;
c) zysk Wykonawcy na każdym samochodzie - 693,72 zł brutto;
W związku z powyższym podnosił, że zaoferowana Odwołującemu cena zakupu pojazdów
obejmuje nie tylko same pojazdy, ale także dodatkowe wyposażenie wraz z robocizna
(adaptacja, montaż i demontaż urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk. oznakowanie pojazdu,
wymiana ogumienia), dostarczenie do Zamawiającego, załadunek i rozładunek,
ubezpieczenia i rejestrację, przeglądy, tj. wszystkie elementy wskazane w pkt 15.1.2. SIWZ,
w oparciu o które miała zostać skalkulowana cena. Na dowód powyższych okoliczności
Odwołujący przedłożył ofertę zakupu przedmiotowych pojazdów otrzymaną od Folwark
Arkadiusz Grzywna, Wojciech Grzywna Sp. z o.o.;
Biorąc powyższe pod uwagę Odwołujący podnosił, iż jego zdaniem absurdalnym w tej sytuacji
jest twierdzenie Zamawiającego, iż do odrzucenia oferty Odwołującego doszło, gdyż
Odwołujący „nie wykazał jak kształtują się w jego przypadku koszty wykonania zamówienia
świadczenia niepieniężnego, których rodzaje Zamawiający wyszczególnił w pkt 15.1.2.
SIWZ". Oczywistym jest bowiem, co wynika i z wyjaśnień Odwołującego i z treści
przedłożonej przez Odwołującego oferty zakupu pojazdów, iż Odwołujący przedmiotowych
kosztów nie będzie ponosił, gdyż wszystkie elementy wskazane w pkt 15.1.2. SIWZ objęte są
już cena zakupu pojazdów;
W konsekwencji Odwołujący twierdził, iż bez znaczenia dla niniejszej sprawy
pozostaje przywołane przez Zamawiającego orzeczenie sygn. akt KIO 39/11 z dnia
19 stycznia 2011 roku, zgodnie z którym Zamawiający miał prawo oczekiwać, że złożone
wyjaśnienie wykaże jednoznacznie, iż pokrycie kosztów realizacji usługi nastąpi z kwoty, jaką
Wykonawca zaproponuje w swojej ofercie. Odwołujący, nabywając pojazd ze wszystkim
elementami wskazanymi w pkt 15.1.2. SIWZ, nie będzie już bowiem ponosił żadnych kosztów
realizacji usługi, a całość kwoty czynszu stanowić będzie jego zysk z tytułu najmu.
Odwołujący przypominał, iż ogłoszony przez WORD przetarg dotyczy najmu 25 samochodów
osobowych. Oczywistym jest natomiast, że po upływie okresu najmu pojazdy te będą mogły
zostać przez Odwołującego zbyte, co może uczynić wykonanie zamówienia tym bardziej
atrakcyjnym ekonomicznie. Okoliczność ta stanowi jedynie dodatkowy element atrakcyjności
wykonania zamówienia dla Odwołującego (który wynegocjował z Przedsiębiorstwem
Handlowo Usługowym „MAT" Rafał Wojtaszek atrakcyjną jednostkową cenę odsprzedaży
używanego pojazdu po 12 miesiącach, czego dowodem jest załączona do wyjaśnień
Odwołującego umowa przedwstępna sprzedaży w tym zakresie) i nie może w żaden sposób
powodować odrzucenia oferty Odwołującego na tej podstawie.
Biorąc pod uwagę przedstawione wyżej okoliczności Odwołujący twierdził, że
przedstawiona przez niego kalkulacja ceny jednostkowej pojazdu wynika przede wszystkim
ze sprzyjających warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla Odwołującego.
Zaoferowana przez Odwołującego cena jest możliwa przede wszystkim dlatego, że
Odwołujący podszedł do przygotowania swojej oferty w sposób bardzo profesjonalny i
kompleksowy. Odwołujący wynegocjował bowiem, aby cena zakupu przez niego
samochodów zawierała już wszystkie elementy wymagane przez SIWZ, a nadto
wynegocjował również warunki, na podstawie których będzie następnie odsprzedawał
samochody zwracane przez WORD.
Zamawiający nie uwzględnił zarzutów podniesionych w odwołaniu.
Do postępowania odwoławczego sygn. akt KIO 1031/12 po stronie Odwołującego zgłosił
przystąpienie Auto Broker Sp. z o.o. (dalej: Przystępujący).
II. Nie stwierdzono zaistnienia przesłanek, o których mowa w art. 189 ust. 2 Prawa zamówień
publicznych, wobec czego rozpoznano odwołanie na rozprawie.
Obu Odwołującym przysługuje prawo do wniesienia odwołania zgodnie z art. 179 ust.
1 Prawa zamówień publicznych, bowiem mają interes w uzyskaniu danego zamówienia
i mogą ponieść szkodę w wyniku ewentualnego naruszenia przez Zamawiającego Prawa
zamówień publicznych - jeżeli podniesione przez nich zarzuty by się potwierdziły, ich oferty
zostałaby ponownie przebadane w ramach badania i oceny ofert, a jeden z nich uzyskałby
przedmiotowe zamówienie.
Izba uznała, że Przystępujący skutecznie przystąpił do postępowania odwoławczego
sygn. akt KIO 1031/12 po stronie Odwołującego, ponieważ zgłosił przystąpienie
w wymaganym terminie i wykazał interes w rozstrzygnięciu odwołania na korzyść Strony, po
której przystępuje. Przystępujący mianowicie wskazał, że jest dealerem marki samochodu
zaoferowanej w postępowaniu przez Odwołującego, i dzięki jego wygranej (i w konsekwencji
uzyskania przez niego zamówienia) pozycja marki zostanie wzmocniona. Izba stwierdziła, że
,,interes”, o którym mowa w art. 185 ust. 2 zd. pierwsze Prawa zamówień publicznych, nie
został przez ustawodawcę w żaden sposób dookreślony (przykładowo jako interes prawny,
czy interes w uzyskaniu zamówienia w przedmiotowym postępowaniu), a więc wystarczy
wyłączne wykazanie ,,interesu w uzyskaniu rozstrzygnięcia (…)”. Zatem w ocenie Izby
zgłaszający przystąpienie może się powoływać na jakikolwiek interes, w tym również
faktyczny, związany z rozstrzygnięciem postępowania na korzyść strony, po której
przystępuje. Dlatego Izba stwierdziła, że korzyść Przystępującego wynikająca z potencjalnej
możliwości wzmocnienia pozycji oferowanej przez niego marki przez uzyskanie
przedmiotowego zamówienia przez wykonawcę, który złożył ofertę konkurencyjną, jest
wystarczająca dla wykazania interesu w przystąpieniu. W konsekwencji Izba uznała, że
Przystępujący skutecznie przystąpił do postępowania odwoławczego po stronie
Odwołującego, stając się uczestnikiem postępowania odwoławczego zgodnie z art. 185
ust. 3 Prawa zamówień publicznych.
Po zapoznaniu się z dokumentacją postępowania i stanowiskami Stron, Krajowa Izba
Odwoławcza zważyła, co następuje: oba odwołania zasługują na uwzględnienie.
Izba ustaliła, co następuje:
1. Przedmiotem zamówienia jest usługa najmu bez limitu kilometrów, nie więcej niż 25
samochodów osobowych z pakietem ubezpieczeń OC AC i NNW,
Assistance przeznaczonych do egzaminowania na kat. B prawa jazdy – wraz z demontażem
i montażem urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk (stanowiących własność
Zamawiającego). Dostarczane samochody muszą być fabrycznie nowe, kompletne, wolne od
wad konstrukcyjnych, materiałowych, wykonawczych i prawnych; Zamawiający wymaga
w okresie trwania umowy czterokrotnej wymiany samochodów na nowe, tej samej marki
i modelu, bez istotnych zmian konstrukcyjnych wraz z wymianą ogumienia odpowiednio na
sezon zimowy lub letni, w odstępach czasowych od 9 do 11 miesięcy licząc od dat dostaw.
Każdy z dostarczanych samochodów przeznaczonych do egzaminowania na kategorię B
prawa jazdy musi być dostosowany do zamontowania urządzeń rejestrujących obraz
i dźwięk z przebiegu egzaminów, stanowiących własność Zamawiającego. Każdorazowego
(tj. przy każdej wymianie samochodów) montażu i demontażu urządzeń rejestrujących obraz
i dźwięk z przebiegu egzaminów dokonuje Wykonawca (strona 2, pkt 2 SIWZ, kopia
w aktach sprawy).
2. Zamawiający wartość zamówienia oszacował na kwotę 432 000 zł na podstawie badania
rynku (protokół druk ZP-PN pkt 3, oświadczenie Zamawiającego na rozprawie). Wbrew
protokołowi postępowania, w decyzji o odrzuceniu ofert Zamawiający podał, że oszacował
wartość zamówienia na kwotę 360 000 zł netto (tj.442 800 brutto). Tymczasem zgodnie z art.
32 ust. 1 Prawa zamówień publicznych, podstawą ustalenia wartości zamówienia jest
całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy, bez podatku od towarów i usług.
3. W SIWZ w pkt 15.1 podano sposób obliczenia ceny:
15.1. CENA
15.1.1. Przy kalkulacji ceny oferty powinny zostać uwzględnione wszystkie koszty, które
poniesie Wykonawca w związku z realizacją zamówienia, zgodnie z zakresem zamówienia
określonym w SIWZ i postanowieniami wzoru umowy stanowiącego załącznik nr 3 do
Formularza oferty.
15.1.2. Wykonawca zobowiązany jest skalkulować cenę oferty tak, aby obejmowała
wszystkie koszty, jakie Wykonawca poniesie przy realizacji zamówienia, w tym
w szczególności koszty:
15.1.2.1. najmu samochodów oraz należny podatek od towarów i usług VAT,
15.1.2.2. transportu do siedziby Zamawiającego;
15.1.2.3. wszelkich załadunków i rozładunków;
15.1.2.4. adaptacji pojazdu na potrzeby egzaminowania (dodatkowe wyposażenie tj.: pedały
sterujące na miejscu pasażera, dodatkowe lusterka, oznakowanie, dodatkowe kontrolki
świateł i kierunkowskazów, itp.),
15.1.2.5. montażu i demontażu urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk począwszy od
pierwszej dostawy samochodów,
15.1.2.6. przeglądu,
15.1.2.7. ubezpieczenia OC, AC, NNW i Assistance
15.1.2.8. rejestracji pojazdu i związanego z nim dodatkowego przeglądu w stacji
diagnostycznej (adaptacja pojazdu z pkt 15.1.2.4),
15.1.2.9. sezonowej wymiany ogumienia,
15.1.2.10. każdorazowego oznakowania samochodu folią samoprzylepną wg załączonego
projektu (zał. nr 2 do projektu umowy)
15.1.3. Wykonawca podaje cenę w złotych polskich zaokrągloną do pełnych groszy.
15.1.4. Podana cena powinna obejmować pełen przedmiot i zakres usług objętych
przedmiotem zamówienia. Podana cena ma charakter ryczałtowy i obejmuje wszystkie
koszty związane z realizacją przedmiotu Zamówienia.
4. W postępowaniu złożono 8 ofert z następującymi cenami (w kolejności od najtańszej do
najdroższej oferty):
- 14,76 zł,
- 1 476,00 zł,
- 69 372,00 zł (oferta Odwołującego w postępowaniu sygn. akt KIO 1031/12),
- 116 604,00 zł (oferta Odwołującego w postępowaniu sygn. akt KIO 1029/12),
- 249 444,00 zł,
- 262 728,00 zł,
- 361 620,00 zł,
- 2 509 200,00 zł.
Cena nie była jedynym kryterium oceny ofert (drugim kryterium był ,,czas reakcji” z wagą
10%), jednak ta okoliczność nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia zarzutów podnoszonych
w obu odwołaniach.
5. Zamawiający wezwał siedmiu wykonawców, spośród ośmiu, którzy złożyli oferty (poza
wykonawcą, który złożył ofertę z ceną 2 509 200,00 zł) do złożenia wyjaśnień w trybie art. 90
ust. 1 Prawa zamówień publicznych. Wezwanie miało charakter ogólny, mianowicie
Zamawiający wskazał, iż ,,zwraca się z prośbą o udzielenie wyjaśnień dotyczących
elementów oferty, mających wpływ na wysokość ceny, zgodnie z art. 90 ust. 1 Prawa
zamówień publicznych”.
6. Obaj Odwołujący złożyli wyjaśnienia w wyznaczonym terminie. Wyjaśnienia opierały się na
podobnym mechanizmie kalkulacyjnym: Odwołujący wyliczając koszt najmu uwzględnili
koszt globalny całej operacji związanej z realizacją zamówienia: koszt nabycia samochodów
pod najem, a również koszt ich odsprzedaży. Wyjaśnienia zawierają szczegółowe kalkulacje,
którym Zamawiający nie zarzucił błędów matematycznych ani logicznych. Wyjaśnienia obu
Odwołujących różnią się zasadniczo jednym elementem: Odwołujący Fleet Center zamierza
kupić w celu najmu Zamawiającemu samochody już ,,gotowe”, tj. dostosowane do
szczególnych potrzeb Zamawiającego (uwzgledniające wszelkie wymogi samochodów
egzaminacyjnych i posiadające żądany pakiet ubezpieczeń), natomiast Odwołujący Marvel
sam dostosuje zakupione samochody do oczekiwań Zamawiającego i je ubezpieczy.
Dodatkowo Odwołujący Marvel nabędzie samochody z bardzo szczególnym, korzystnym
terminem płatności (odroczenie płatności o 365 dni). Obaj Odwołujący dołączyli do wyjaśnień
dowody na poparcie oświadczeń zawartych w wyjaśnieniach (potwierdzenie ceny zakupu
i sprzedaży samochodów, terminu płatności).
Zamawiający na rozprawie oświadczył, że pozostali wykonawcy, którzy złożyli wyjaśnienia,
ich tok opierali na analogicznych mechanizmach, co obaj Odwołujący: bądź zamierzają oni
kupić już dostosowane samochody, bądź kupią samochody, które dostosują sami,
a następnie – odsprzedadzą podmiotom trzecim.
Zamawiający nie kwestionował ani rzetelności wyjaśnień złożonych wyjaśnień, ani
rzetelności dołączonych do nich dokumentów – w tym złożonych przez obu Odwołujących.
7. Zamawiający odrzucił 7 ofert (poza ofertą z ceną 2 509 200,00 zł) z powodu rażąco niskiej
ceny (jeden z wykonawców – który zaoferował cenę 361 620,00 zł nie złożył żadnych
wyjaśnień), i w konsekwencji unieważnił postępowanie na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 4
Prawa zamówień publicznych. Obaj Odwołujący zostali odrzuceni z powołaniem się na takie
same podstawy faktycznie i prawne:
W uzasadnieniu podjętej przez siebie decyzji Zamawiający wskazał, że „złożone wyjaśnienia
Wykonawcy Marvel sp. z o.o. wskazują jednoznacznie, iż pokrycie kosztów realizacji usługi nie
nastąpi z kwoty jaką zaoferował Wykonawca Marvel sp. z o.o. w ofercie lecz pokrycie kosztów
nastąpi z kwoty jaką Wykonawca uzyska z różnicy pomiędzy wartością rezydualną samochodu
KIA Rio po 9-11 miesiącach eksploatacji, a ceną zakupu nowego auta zaproponowaną przez
producenta, pomniejszoną o rabat. Stwierdzenia wyrażone przez Wykonawcę, wskazujące na
fakt, iż wysokość wartości rezydualnej samochodu spowoduje, że końcowy wynik operacji
będzie korzystny, w świetle cyt. powyżej wyroku, nie mogą być uznane za właściwe.
W procedurze istotne bowiem są relacje kosztów do ceny, która przysługuje Wykonawcy za
wykonanie świadczenia". W związku z tym Zamawiający uznał, że złożona przez
Odwołującego oferta zawierała rażąco niską cenę co zaś stanowi podstawę do jej odrzucenia
(ast. 89 ust. 1 pkt 4 Ustawy). Następnie zaś Zamawiający wskazał, że „Nadto z uzyskanych
wyjaśnień wynika, iż Wykonawca dopuścił się czynu nieuczciwej konkurencji w zakresie cen,
zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 pkt. 1 ustawy 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji (t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.). Decyzja o odrzuceniu oferty
Odwołującego Fleet Center została sformułowana analogicznie – z tym, że w odniesieniu do
niego Zamawiający podniósł, że wykonawca nie udowodnił, że zaproponowana przez niego
cena nie jest rażąco niska, ponieważ nie wykazał, jak kształtują się w jego przypadku koszty
wykonania zamówienia, które wyszczególniono w pkt 15.1.2 SIWZ, a zdaniem Zamawiającego
nie można zaakceptować wyjaśnienia, że koszty te są elementem ceny zakupu pojazdów
przeznaczonych do udostępnienia Zamawiającemu. Nie można również według Zamawiając
ego brać pod uwagę korzystanej ceny odsprzedaży samochodów.
Na podstawie powyższych ustaleń izba zważyła, co następuje: oba odwołania są
uzasadnione.
Zamawiający podając w SIWZ sposób obliczenia ceny, określił, iż koszt dostosowania
pojazdów miał być jednym z elementów ceny (cena miała obejmować ,,w szczególności”
koszty dostosowania pojazdów i ubezpieczenia, a nie ,,wyłącznie”). Izba nie widzi przeszkód,
aby w niniejszym postępowaniu, ze względu na postanowienia SIWZ i charakter przedmiotu
zamówienia, odmówić Odwołującym prawo do kalkulacji ceny za przedmiot zamówienia
w taki sposób, który będzie obejmował całkowity realny koszt udostępnienia samochodów
Zamawiającemu. Odwołujący nie trudnią się wynajmem samochodów, które należałoby
dostosować do potrzeb Zamawiającego – gdyby tak było, to rzeczywiście jedynym realnym
kosztem byłoby dla nich przygotowanie samochodów do oczekiwań Zamawiającego.
Odwołujący na rozprawie zauważyli, że w takim wypadku koszty te i tak by przewyższyły
szacowaną przez Zamawiającego wartość przedmiotu zamówienia, czemu Zamawiający nie
zaprzeczył.
Izba podziela wyrażony w doktrynie pogląd, iż „Wykonawca, składając wyjaśnienia
odnoszące się do ceny oferty, powinien wskazać, co spowodowało możliwość obniżenia ceny
(...). Oceniając wyjaśnienia, zamawiający może uznać za właściwy taki sposób ukształtowania
ceny, który wynika z powodów o obiektywnym charakterze. Za takie należy uznać
uwarunkowania, które są zgodne z prawem i nie naruszają zasad uczciwej konkurencji. Jest
przy tym zobowiązany wziąć pod uwagę wszystkie czynniki wymienione w art. 90 ust. 2
(oszczędność metody wykonania zamówienia, wybrane rozwiązania techniczne, wyjątkowo
sprzyjające warunki wykonywania zamówienia dostępne dla wykonawcy, oryginalność
projektu wykonawcy, wpływ pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych
przepisów), ale również inne czynniki, na które wskaże wykonawca, a które bez zakłócania
uczciwej konkurencji wpłynęły na wysokość ceny w złożonej ofercie" (tak: W. Dzierżanowski,
Komentarz do art. 90 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych [w:] M.
Stachowiak, J. Jerzykowski, W. Dzierżanowski, Prawo zamówień publicznych. Komentarz,
LEX, 2010, wyd. IV). W ocenie Izby obaj Odwołujący złożyli wyczerpujące wyjaśnienia,
odpowiadające wymogom Prawa zamówień publicznych i wezwaniu Zamawiającego (które
miało charakter bardzo ogólny).
Obaj Odwołujący zamierzają nabyć samochody, które będą przedmiotem najmu,
a następnie – po zakończeniu okresu najmu – je odsprzedadzą. W ramach 4-letniej umowy
będą wynajmowane partie 25 samochodów przez okres od 9 do 11 miesięcy, więc
samochody już używane przez Zamawiającego będą sprzedawane w trakcie trwającej
umowy, a Zamawiający będzie otrzymywał nowe. Trudno znaleźć powód, dla którego
w takiej sytuacji Odwołujący nie mogliby bilansować kosztów kupna i sprzedaży
samochodów z kosztem ich dostosowania do potrzeb Zamawiającego – dopiero taki bilans
kosztów jest rzeczywistym kosztem udostępnienia pojazdów w ramach realizacji przedmiotu
zamówienia. Zamawiający wymagał w SIWZ jedynie uwzględnienia w cenie kosztów
dostosowania samochodów do jego potrzeb – a taki wymóg obaj Odwołujący spełnili. O tym,
że taki sposób postępowania jest przyjęty, świadczy również zachowanie innych
wykonawców w postępowaniu (według oświadczenia Zamawiającego na rozprawie, inni
wykonawcy, którzy składali wyjaśnienia w trybie art. 90 ust. 1 Prawa zamówień publicznych,
opisywali kalkulacje ceny w sposób analogiczny do kalkulacji Odwołujących).
Izba nie dopatrzyła się również w postępowaniu Odwołujących znamion czynu
nieuczciwej konkurencji. Odwołujący złożyli ofertę z ceną trzecią i czwartą w rankingu ofert.
Zamawiający prowadząc procedurę wyjaśniającą na ogólnym poziomie, rzeczywiście nie
wyjaśnił, dlaczego w postępowaniu ceny tak bardzo się od siebie różniły. Niezależnie od
powyższego, mimo różnicy w cenach, badając jedynie złożone przez Odwołujących
wyjaśnienia (będące reakcją na ogólne wezwanie do wyjaśnień) trudno się dopatrzyć
znamion czynu nieuczciwej konkurencji.
Izba nie badała pozostałych oświadczeń innych wykonawców biorących udział
w postępowaniu, bowiem rozpatruje odwołania tylko w granicach postawionych w nich
zarzutów (art. 192 ust. 7 Prawa zamówień publicznych), a zatem rozstrzygnięcie również
dotyczy wyłącznie Odwołujących.
Izba nie rozpatrywała zarzutów, podnoszonych przez obu Odwołujących na
rozprawie, a odnoszących się do ofert konkurencyjnych – nie były one podniesione
w odwołaniach, a nawet gdyby były – to i tak nie mógł by zostać rozpatrzone ze względu na
okoliczność, że wartość postępowania ustalono na kwotę poniżej tzw. progów w unijnych,
a więc odwołanie może dotyczyć wyłącznie czynności wymienionych w przepisie art. 180 ust.
2 Prawa zamówień publicznych. Tym samym Izba nie mogła też rozpatrywać samoistnie
zarzutu dotyczącego bezpodstawnego unieważnienia postępowania – jednak skoro Izba
nakazała powtórzenie badania i oceny ofert, oczywiste jest, że unieważnienie postępowania
na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 4 było co najmniej przedwczesne.
Wobec powyższych okoliczności Izba stwierdziła, że doszło do naruszenia art. 89 ust.
1 pkt 3 i 4 Prawa zamówień publicznych, naruszenia te miały wpływ na wynik postępowania,
i Zamawiający powinien powtórzyć czynność badania i oceny ofert z udziałem ofert obu
Odwołujących, dlatego orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku na podstawie art. 192 ust.
9 oraz art. 192 ust. 10 Prawa zamówień publicznych oraz w oparciu o przepisy § 3 i § 5
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący:
………………………………