Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 kwietnia 2013r.

Sąd Okręgowy w Elblągu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Bożena Czarnota

Sędziowie: SSO Renata Żywicka

SSO Alicja Romanowska (spr.)

Protokolant : st. sekr. sądowy Anna Tomaszewska

po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2013 r. w Elblągu

na rozprawie sprawy

z powództwa D. B. (1)

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

o odszkodowanie z tytułu naruszenia zakazu konkurencji

na skutek apelacji wniesionej przez powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Ostródzie

z dnia 28 listopada 2012r., sygn. akt IV P 104/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok i zasądza od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz powoda D. B. (1) kwotę 12 300 zł (dwanaście tysięcy trzysta złotych) z odsetkami ustawowymi od 15 kwietnia 2012r. do dnia zapłaty,

II.  zasądza od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz powoda D. B. (1) kwotę 2700 zł (dwa tysiące siedemset złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu za obie instancje.

IV Pa 7/13

UZASADNIENIE

Powód D. B. (1) wniósł pozew przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K. ,w którym domagał się zasądzenia kwoty 12 300zł wraz z odsetkami od 15 kwietnia 2012r do dnia zapłaty tytułem odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji oraz kosztów procesu . W uzasadnieniu pozwu wskazał ,że był zatrudniony u pozwanej do dnia 14 października 2011r . Wraz z umową o pracę strony zawarły umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy .Z treści tej umowy wynikało ,że powód przez okres 6 miesięcy po ustaniu stosunku pracy zobowiązany będzie do powstrzymywania się od prowadzenia działalności konkurencyjnej względem pracodawcy. W trakcie trwania zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy pracownikowi przysługiwało odszkodowanie w wysokości 25% wynagrodzenia otrzymywanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji .Odszkodowanie wypłacone miało być jednorazowo w ostatnim dniu roboczym trwania umowy o zakazie konkurencji.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. Pozwany podniósł ,że strony w dniu 12 grudnia 2011r zawarły przed Sądem Rejonowym w Ostródzie w sprawie IV P 302/11 ugodę, na mocy której ustaliły ,że zawarcie ugody kończy spór między stronami i wyczerpuje wszystkie roszczenia stron wynikające z łączącego ich stosunku pracy .Dodatkowo pozwany podniósł ,że roszczenie powoda jest sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa i nie powinno zgodnie z art. 8 kp korzystać z ochrony. Uzasadniając swoje stanowisko pozwany wskazał ,że powód nie podjął konkurencyjnego zatrudnienia z powodu choroby ,a nie z powodu łączącej strony umowy o zakazie konkurencji.

Sąd Rejonowy w Ostródzie wyrokiem z dnia 28 listopada 2012r w sprawie IV P 104/12 oddalił powództwo i zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1800 zł tytułem zwrotu kosztów procesu .

Rozstrzygnięcie oparto o następujące ustalenia i rozważania;

W sprawie IV P 302/11 z powództwa powoda –pozwanego wzajemnego przeciwko pozwanemu –powodowi wzajemnemu (...) Sp. z o.o .w K. o odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę strony zawarły ugodę następującej treści:

1.pozwany (...) Sp. z o.o. w K. cofa powodowi D. B. (1) oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę złożone w dniu 14 października 2001r ,pismem datowanym na 10 października 2011r ,na co powód wyraża zgodę ,

2. pozwany (...)_ (...) Sp.z o.o. w K. i powód D. B. (1) oświadczają,że rozwiązują łączącą ich umowę o pracę zawartą w dniu 27 listopada 2006r za porozumieniem stron ,z dniem 14 października 2011r ,

3. pozwany (...) Sp.z o.o w K. zobowiązuje się wydać powodowi D. B. (1) nowe świadectwo pracy zgodnie z punktem drugim ugody w terminie 7 dni od dnia zawarcia ugody ,

4.pozwany (...)Sp.z o. o w K. zobowiązuje się zapłacić powodowi D. B. (1) kwotę 6000zł tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę ,płatne w terminie 7 dni od dnia zawarcia ugody wraz z odsetkami ustawowymi w razie uchybienia w terminie płatności ,

5. Strony zgodnie oświadczają ,że wyrażają zgodę na powyższą treść ugody i zawarcie niniejszej ugody kończy spór między stronami wywołany pozwem głównym i pozwem wzajemnym oraz wyczerpuje wszelkie roszczenia stron wynikające ze stosunku pracy.

W ocenie Sądu Rejonowego zawarcie powyższej ugody kończyło spór między stronami w przedmiotowej sprawie ,także w zakresie powództwa wzajemnego ,jak i wyczerpywało wszystkie roszczenia stron wynikające ze stosunku pracy .Taki sens i cel ugody wynikał z literalnego jej brzmienia .Zdaniem Sądu I instancji ugoda dotyczyła także odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji i dlatego oddalił powództwo w tym zakresie ..

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł zgodnie z par 6 pkt 5 w zw z par 11 .1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28.09.2002r w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu

Apelację od powyższego orzeczenia wywiódł powód zaskarżając wyrok w całości. Zaskarżonemu wyrokowi pozwany zarzucił

1. naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 101 ² par 1 kp poprzez niewłaściwą jego wykładnię i w konsekwencji niezastosowanie tego przepisu i uznanie,że roszczenie o wypłatę odszkodowania z tytułu umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy stanowi roszczenie wynikające z łączącego strony stosunku pracy,

2. naruszenie przepisów prawa materialnego –art. 65 par 2 k.c.poprzez niewłaściwe jego zastosowanie i nieuwzględnienie zgodnego zamiaru stron i celu zawarcia ugody ,a także okoliczności towarzyszących zawarciu ugody ,w tym roszczeń zgłaszanych przez pozwanego w procesie o uznanie rozwiązania umowy o pracę za bezskuteczne i wypłatę odszkodowania oraz w niniejszym procesie ,wskazujących ,że pozwany zgłaszał w stosunku do powoda szereg różnego rodzaju roszczeń wynikających ze stosunku pracy,

3.naruszenie przepisów postępowania ,które miało istotny wpływ na treść wydanego w sprawie orzeczenia tj art. 299 kpc poprzez nieprzeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron ,w sytuacji ,gdy dowód ten mógłby doprowadzić do wyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy,a w szczególności wyjaśnienia zakresu ugody.

Wskazując na te zarzuty powód wniósł o:

1.zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie kwoty dochodzonej pozwem wraz z kosztami procesu za postępowanie pierwszoinstancyjne ,a także zasądzenie kosztów procesu za instancję odwoławczą ,

ewentualnie

2.uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów procesu. o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu apelacji powód podniósł ,że Sąd Rejonowy nie poczynił żadnych ustaleń oraz nie powołał żadnych argumentów wskazujących na to,że roszczenie powoda o zapłatę odszkodowania za powstrzymywanie się od podejmowania działalności konkurencyjnej ,wynikające z zawartej przez strony umowy o zakazie konkurencji,stanowi roszczenie wynikające ze stosunku pracy .Wykładnia postanowień ugody łączącej strony nastąpiła zaś z całkowitym pominięciem woli stron ją zawierających .

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów procesu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda zasługuje na uwzględnienie i musiała skutkować zmianą zaskarżonego wyroku.

W pierwszej kolejności wskazać należy ,że jest zasadny, podnoszony przez pozwanego w apelacji, zarzut naruszenia art. 65 kc. Zgodnie z art. 65 par 1 kc oświadczenie woli należy tak tłumaczyć ,jak tego wymagają ze względu na okoliczności ,w których zostało złożone, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje.

Sąd I instancji przyjął ,że ugoda, jaką zawarły strony w sprawie IV P 302/11, obejmowała wszystkie roszczenia wynikające ze stosunku pracy. Sąd Rejonowy przyjął, że odszkodowanie z tytułu umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy stanowi roszczenie związane ze stosunkiem pracy i w oparciu o powyższe oddalił powództwo. Sąd Rejonowy, rozpoznając niniejszą sprawę, powołał się jedynie na literalną treść ugody zawartą w sprawie IV P 302/11 i nie przeprowadził w zasadzie żadnego postępowania dowodowego odnośnie zamiaru stron i celu zawarcia ugody, a także okoliczności towarzyszących jej zawarciu ,mimo, że strony procesu prezentowały w tym zakresie zgoła odmienne stanowiska .Sąd Rejonowy nie uwzględnił także wniosku dowodowego powoda, który wnosił o przesłuchanie stron celem ustalenia rzeczywistej woli stron zawierających ugodę ,nie wskazując powodów pominięcia tego dowodu .

W ocenie Sądu Okręgowego ,w świetle podnoszonych zarzutów,niezbędne stało się uzupełnienie materiału dowodowego i dopuszczenie dowodu z przesłuchania stron na okoliczność ustalenia woli stron przy zawieraniu ugody z dnia 12 grudnia 2011 r w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym w Ostródzie IV P 302/11.

Z zeznań powoda D. B. (1) wynika, że wolą stron przy zawieraniu w dniu 12 grudnia 2011r ugody było przede wszystkim zakończenie sporu między stronami odnośnie złożonego przez niego żądania odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę w trybie art. 52 par 1 pkt 1 k.p ,a także roszczeń pracodawcy zgłaszanych w pozwie wzajemnym – dotyczących korzystania przez D. B. (1) z samochodu służbowego. Powód wyjaśnił także, że z jego inicjatywy doszło do zawarcia w treści ugody klauzuli, że ugoda wyczerpuje wszelkie roszczenia wynikające ze stosunku pracy, bowiem obawiał się, że pracodawca w przyszłości wystąpi z innymi roszczeniami wynikającymi ze stosunku pracy. Powód zeznał, że w trakcie uzgadniania warunków ugody strony nie dokonywały żadnych ustaleń ,co do zwolnienia go z umowy o zakazie konkurencji po rozwiązaniu stosunku pracy i w jego ocenie ugoda nie dotyczyła tych kwestii.

/ zeznania D. B. 00:07:56-00:12 :45 nagrania z rozprawy 18 kwietnia 2013r/

Również z zeznań S. P. (1) –prezesa pozwanej spółki ,który zawierał w jej imieniu ugodę, wynika, że zarówno podczas ustalania warunków ugody jak i przed Sądem strony nie dokonywały żadnych ustaleń co do łączącej ich umowy o zakazie konkurencji. Z zeznań wynikało także, że spółka nie zwolniła D. B. (1) z umowy o zakazie konkurencji. W ocenie S. P. (1) ugoda jednak obejmuje wszystkie roszczenia między stronami ze stosunku pracy ,za które uważa on również roszczenia wynikające z umowy o zakazie konkurencji .

/zeznania S. P. 00:12:45-00:28:21 nagrania z rozprawy z 18 kwietnia 2013r /

W ocenie Sądu Okręgowego zeznania obu stron procesu co do przedstawienia treści ustaleń między nimi przed zawarciem ugody są zbieżne. Żadna ze stron nie wskazywała, że doszło do jakichkolwiek ustaleń w przedmiocie łączącej ich umowy o zakazie konkurencji, a tym bardziej ,że strony odstąpiły od tej umowy. Dlatego też w ocenie Sądu Okręgowego, dokonując wykładni oświadczeń woli stron przy zawieraniu ugody, w żaden sposób nie można przyjąć ,że dotyczyła ona również roszczeń z tytułu umowy o zakazie konkurencji. W tym miejscu wskazać należy, że w toku postępowania przed Sądem Rejonowym w Ostródzie w sprawie IV P 302/11 żadna ze stron zarówno w pismach procesowych ,ani, co wynika z protokołów, jak i przed Sądem, nie podnosiła żadnych kwestii związanych z umową o zakazie konkurencji. Nie bez znaczenia jest także, że strony w tym postępowaniu korzystały z pomocy prawnej zawodowych pełnomocników .Gdyby zatem wolą stron zawierających ugodę było także odstąpienie od umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, to w ocenie Sądu Okręgowego, takie zapisy zostałyby zawarte wprost w ugodzie, mimo, że pierwotnie strony zgłaszały w sprawie w stosunku do siebie roszczenia z innego tytułu /choć wynikające ze stosunku pracy./ W świetle powyższego ,skoro strony nie dokonały żadnych ustaleń w przedmiocie umowy o zakazie konkurencji ,a w szczególności zwolnienia powoda z umowy o zakazie konkurencji ,to zdaniem Sądu Okręgowego brak jest podstaw do przyjęcia, że ugoda sądowa zawarta w sprawie IV P 302/11 dotyczyła także tej umowy .

W związku z powyższymi ustaleniami za zasadny należy uznać podniesiony w apelacji przez powoda zarzut naruszenia art. 101 ² par 2 kp.

Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy związana jest z istniejącym stosunkiem pracy ,ale jest to odrębna umowa, która stanowi odrębne zobowiązanie. Jest to umowa znajdująca się na granicy między prawem pracy a prawem cywilnym. Z prawem pracy łączą ją względy formalne –jest uregulowana w kodeksie pracy ,zaś o odszkodowaniu dla byłego pracownika orzeka sąd pracy .

Z prawem pracy łączą ją także względy merytoryczne – jest ona zawierana przez pracodawcę z pracownikiem ,a jej przedmiotem jest zakaz konkurencji ,z uwagi na ważne informacje, które pracownik uzyskał w czasie trwania stosunku pracy. (...) cywilnoprawnych można dopatrzeć się w tym, że dotyczy ona obowiązków już po ustaniu stosunku pracy prawa. Kodeks pracy wymaga również zawarcia tej umowy w formie pisemnej ,pod rygorem nieważności. Umowa ta jest umową zawieraną na określony okres czasu i jest odpłatna. Umowa o zakazie konkurencji rozwiązuje się wraz z upływem czasu ,na jaki została zawarta. Nie ma jednak wątpliwości ,że strony mogą rozwiązać ją wcześniej za porozumieniem stron przed upływem tego terminu. Pracownik może jednak skutecznie zrzec się w ugodzie zawartej z pracodawcą odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy, jeśli jest to połączone ze zwolnieniem pracownika z tego zakazu. /vide wyrok SN z 13.05.2004r I PK 603/03,OSNP 2005 nr 3 poz 34;wyrok SN z 7.09.2005r II PK 296/04 OSNP 2006 nr 13-14 ,poz 208/.

Zgodnie z art. 101 ² par 3 kp pracownikowi przysługuje odszkodowanie należne z tytułu umowy o zakazie konkurencji.Nie zasługuje przy tym na uwzględnienie zarzut pozwanego, że skoro powód po rozwiązaniu stosunku pracy był niezdolny do pracy z uwagi na chorobę i z tego powodu nie wykonywał żadnej działalności,w tym konkurencyjnej,a także nie poniósł szkody z tego tytułu, to nie przysługuje mu odszkodowanie z umowy o zakazie konkurencji. W tym miejscu warto zauważyć,że prowadzenie działalności konkurencyjnej nie oznacza jedynie podjęcia pracy, czy prowadzenia osobiście działalności konkurencyjnej . Działalność taka może polegać także np. na prowadzeniu działalności poprzez osoby trzecie, albo przystąpieniu do podmiotów, które zajmują się działalnością konkurencyjną .Przytoczyć w tym miejscu należy także wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 28 listopada 2000 r. w sprawie III AUa 89/00 ,w którym wskazano ,że pracodawca nie jest zwolniony z obowiązku zapłaty odszkodowania przewidzianego w art. 101 ² kp w sytuacji, gdy były pracownik, związany klauzulą antykonkurencyjną, nie może podjąć działalności konkurencyjnej w okresie obowiązywania zakazu z powodu innych przeszkód natury faktycznej czy prawnej, niż wynikające z zakazu konkurencji. Warunkiem uzyskania przez byłego pracownika odszkodowania przewidzianego w tych przepisach nie jest brak innych dochodów w okresie objętym zakazem konkurencji. Przewidziane w art. 101 ² kp odszkodowanie ma w istocie charakter odszkodowania ryczałtowego, a więc niezależnego od tego czy rzeczywiście i jaką szkodę poniósł były pracownik na skutek powstrzymywania się od działalności konkurencyjnej w okresie objętym umową. Sąd Okręgowy w pełni podziela to stanowisko.

Wysokość odszkodowania i termin jego wymagalności nie była przez pozwanego kwestionowana .Dlatego też Sąd Okręgowy, zgodnie z art. 386par 1kpc, zmienił zaskarżony wyrok i zasądził kwotę odszkodowania w wysokości 12 300zł wskazaną w pozwie.

O odsetkach Sąd Okręgowy orzekł zgodnie z art.481 par 1 kc.

O kosztach orzeczono zgodnie z art. 98 kpc i 108 kpc w zw z par 6 ust 5 i par 12 ust 1 pkt 2 i par 13 ust 1pkt1 rozp Ministra Sprawiedliwości z 28.09.2002r w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

W związku z faktem ,że pozwany zmienił firmę i siedzibę ,co wynika wprost z odpisu pełnego z rejestru przedsiębiorców KRS ,Sąd Okręgowy uwzględnił powyższe przy określaniu pozwanego w wyroku.