Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lutego 2015r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 lutego 2015r. w O.

sprawy z odwołania U. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania U. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 13.05.2014r. znak (...)

orzeka:

1. zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje U. B. prawo do emerytury począwszy od dnia 01.04.2014r.;

2. stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

UZASADNIENIE

W dniu 30.04.2014r. U. B. złożyła w (...) Oddział w P. wniosek o ustalenie uprawnień do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Po rozpoznaniu tego wniosku decyzją z dnia 13.05.2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. odmówił jej prawa do tego świadczenia uznając, że nie udowodniła wymaganego 15 - letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

U. B. decyzję powyższą zaskarżyła, wnosząc od niej odwołanie. W uzasadnieniu odwołania wskazała, że organ rentowy niezasadnie odmówił jej prawa do emerytury i niezasadnie nie uznał jako pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od 01.08.1972r. do 02.09.1998r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Wskazał, że U. B. nie spełnia warunków do przyznania wcześniejszej emerytury, o których mowa w art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż nie posiada wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. ZUS nie uznał bowiem jako okresu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od 01.08.1972r. do 02.09.1988 r. w Hucie (...), gdyż w świadectwie pracy w szczególnych warunkach z dnia 07.03.2005r. brak charakteru pracy oraz powołania się na Rozporządzenie Rady Ministrów z 07.02.1983r.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił i zważył, co następuje:

Odwołanie U. B. jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że podstawą do ubiegania się przez odwołującą o prawo do emerytury jest art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z §4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, gdyż urodziła się ona 5.09.1954r. Zgodnie z tymi przepisami prawo do emerytury przysługuje ubezpieczonemu urodzonemu po 01.01.1949r., jeżeli:

- osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet,

- nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego lub złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa,

- w dniu 01.01.1999r. udowodnił 20-letni ( w przypadku kobiet) okres składkowy i nieskładkowy, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Zasadniczo okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy (tak: § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r.). Zgodnie jednak z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego możliwe jest wykazywanie okoliczności, od których zależy nabycie uprawnień, w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń wszelkimi dowodami (wyrok SN z dnia 06.09.1995r., II URN 23/95, OSNP 1996/5/77, wyrok SN z dnia 02.02.1996r., II URN 3/95, OSNP 1996/16/239).

Na okoliczność wykonywania pracy w szczególnych warunkach U. B. przedstawiła świadectwo wykonywania pracy w szczególnych datowane na 07.03.2005r., z którego wynika, że w okresie od 01.08.1972r. do 02.09.1988r. wykonywała ona pracę zdobnika szkła, sortowacza – pakowacza na stanowisku zdobnik szkła, brakarz szkła, wymienionym w wykazie A dział V, XIII poz. 19,3 pkt. 1 i 9 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 07.07.1987r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego ( vide k. 8 akt rentowych).

Wobec zakwestionowania przez organ rentowy powyższego świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, zasadniczą kwestią wymagająca przesądzenia w przedmiotowej sprawie było rozstrzygnięcie, czy charakter pracy odwołującej w spornym okresie pozwala na przyjęcie, że była to praca wykonywana w szczególnych warunkach.

Na powyższe okoliczności Sąd przesłuchał świadków oraz odwołującą w charakterze strony, przeprowadził też dowód z dokumentów z akt osobowych.

Świadek H. M. zeznała, że pracowała razem z odwołującą w Hucie (...) – Zakładzie (...) w D.. Podała, że ona pracowała tam od 01.08.1972r. na stanowisku zdobnika szkła. Również odwołująca pracowała jako zdobnik szkła.

Podobnej treści zeznania złożyła I. M., która podała, że również ona pracowała z odwołującą w Zakładzie (...) w D.. Zeznała, że odwołująca pracowała jako zdobnik szkła. Zdobiła szkło, pracowała też na brakarni również w warunkach szczególnych. Świadek dodała, że odwołująca prace te wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Zeznania świadków korespondują w pełni z zeznaniami odwołującej, która przesłuchana w charakterze strony potwierdziła, że do Huty (...) została przyjęta na stanowisko zdobnika szkła. Prawie przez cały okres zatrudnienia pracowała jako zdobnik szkła. Jedynie na około pół roku przed końcem zatrudnienia została przeniesiona na stanowisko brakarza. Żeby ozdobić szkło kryształowe musiała najpierw naostrzyć kamień karborundowy paskami blachy. Potem w szkle narzynała wzory. Był to kolejny element produkcji szkła kryształowego. Podczas ostrzenia wydobywały się kamyki. Potem przez ostatnie około pół roku, została przeniesiona do nieco lżejszej pracy na stanowisko brakarza szkła. Jako brakarz, musiała przeglądać i poprawiać szkło, które było wcześniej ozdobione przez zdobników szkła. Musiała wszystko sprawdzić w skrzynkach i poprzestawiać każdą sztukę, sortowała i sprawdzała szkło. To wszystko było elementem produkcji, odbywało się na hali.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków i odwołującej, nie znajdując żadnych podstaw by kwestionować ich szczerość i zgodność z rzeczywistym stanem rzeczy. Świadkowie są osobami obcymi dla odwołującej. Nie mają żadnego interesu w składaniu fałszywych zeznań. Ich zeznania wzajemnie się uzupełniają, tworząc logiczną całość. Świadkowie pracowali razem z odwołującą w spornym okresie, zatem posiadają wiedzę w przedmiocie rzeczywistego charakteru jej pracy.

Zeznania świadków i odwołującej korespondują też w pełni z zachowaną dokumentacją z akt osobowo – płacowych. Z dokumentu z dnia 01.08.1972r. wynika, że odwołująca została przyjęta do pracy w Hucie (...) w Zakładzie w D. na stanowisko zdobnika szkła. Z ogólnego świadectwa pracy znajdującego się w aktach osobowych wynika, że odwołująca w spornym okresie była zatrudniona na stanowiskach zdobnika szkła i brakarza szkła. Podobnie z adnotacji z kart zarobkowych wynika, że stanowisko pracy odwołującej było określane bądź jako zdobnik, bądź jako brakarz.

Powyższe dokumenty nie budziły wątpliwości Sądu co do ich wiarygodności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, tym bardziej, że korespondowały z dowodami osobowymi.

Reasumując powyższe Sąd doszedł do przekonania, że przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że jako pracę wykonywaną w szczególnych warunkach należy zaliczyć U. B. okres od dnia 01.08.1972r. do 02.09.1988r. tj. łącznie 16 lat, 1 miesiąc i 2 dni. Odwołująca niewątpliwie we wskazanym okresie jako zdobnik szkła, a następnie brakarz szkła wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, prace, o których mowa w Wykazie A, stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, Dziale V poz. 19 – prace przy produkcji wyrobów ze szkła kryształowego i dziale XIII poz. 3 – formowanie wyrobów szklanych. Wskazać też należy, że stanowiska zdobnika szkła oraz sortowacza - brakarza wyrobów szklanych (w procesie produkcyjnym) są wymienione w wykazie A dziale V poz. 19 pkt. 1 i dziale XII poz. 3 pkt 8 i poz. 12 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 07.07.1987r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego.

U. B.spełniła też wszystkie pozostałe przesłanki warunkujące nabycie uprawnień do wcześniejszej emerytury wynikające z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Na dzień 01.01.1999 r. udowodniła okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat tj. łącznie zgromadziła 21 lat, 5 miesięcy i 13 dni, osiągnęła wiek 55 lat w dniu (...) i nie jest członkiem OFE (vide dokumenty z akt emerytalnych oraz zeznania odwołującego w charakterze strony).

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd w oparciu o art. 477 ¹⁴§2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 13.05.2014r. i przyznał U. B. prawo do emerytury począwszy od dnia 01.04.2014r. tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym został złożony wniosek o świadczenie – stosownie do treści art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zgodnie z treścią art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Sąd był zobowiązany, przyznając odwołującej prawo do emerytury, do zamieszczenia z urzędu w sentencji wyroku rozstrzygnięcia w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego odnośnie do nieustalenia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji tj. zarówno przyznającego prawo do świadczenia, jak też jego brak (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28.04.2010 roku, II UK 330/09, LEX 604220). W ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie brak było podstaw do obciążenia organu rentowego odpowiedzialnością za nieustalenie wszystkich okoliczności niezbędnych do wydania decyzji o przyznaniu odwołującej prawa do wcześniejszej emerytury. ZUS nie dysponował bowiem niezbędnymi i wystarczającymi dokumentami pozwalającymi na uznanie pracy odwołującej w spornym okresie jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Przełożone przez odwołującą świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach było dotknięte brakami formalnymi. Dopiero na etapie postępowania sądowego po przeprowadzeniu stosownego postępowania dowodowego odwołująca w sposób niewątpliwy wykazała, że zgromadziła wymagany ustawą 15 letni okres pracy w warunkach szczególnych. Z tych względów orzeczono jak w pkt. 2 wyroku.