Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 stycznia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Jacek Liszka

Protokolant: st. sekr. sądowy Małgorzata Houda

po rozpoznaniu w dniu 14 stycznia 2015 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania J. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 12 września 2014 roku nr (...)

w sprawie J. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu się J. S. emeryturę począwszy od dnia 21 sierpnia 2014 roku.

Sygn. akt IVU 1400/14

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 14 stycznia 2015 roku

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. decyzją z dnia 12 września 2014 roku odmówił J. S. prawa do emerytury. W uzasadnieniu tej decyzji wskazano, iż ubezpieczony nie spełnia warunków, od których zależy prawo do emerytury w myśl art. 32 w zw. z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż nie wykazał on co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach, lecz 13 lat, 11 miesięcy i 10 dni takiej pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł J. S. domagając się jej zmiany poprzez przyznanie prawa do emerytury. Ubezpieczony stwierdził, iż posiada ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych uwzględniając także jego okres zatrudnienia od 1.09.1969 r. do 19.01.1974 r. w (...) w B., kiedy to stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał czynności w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych. Na dowód powyższego wniósł o przesłuchanie wskazanych w odwołaniu osób.

W odpowiedzi na odwołanie organ emerytalny domagał się jego oddalenia, powołując argumentację z zaskarżonej decyzji. Jak stwierdzono ubezpieczony nie udowodnił, aby w spornym okresie zatrudnienia wykonywał stale i w pełnym wymiarze pracę mechanika samochodowego zatrudnionego wyłącznie w kanałach remontowych.

Bezsporne między stronami było:

J. S. urodzony w dniu(...) r. ukończył 60 lat w dniu (...) r. Posiada na dzień 1.01.1999 r. łączny staż zatrudnienia wynoszący ponad 29 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Nadto Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W okresie od 1.07.1969 r. do 19.01.1974 r. odwołujący był zatrudniony w (...)w B. na stanowisku mechanika samochodowego. Zarząd ten zajmował się budową dróg i mostów, a także remontami dróg na terenie powiatu (...). W związku z tym Zakład posiadał sprzęt drogowy typu koparki, spycharki, walce, ciągniki rolnicze oraz samochody ciężarowe i wywrotki w liczbie kilkudziesięciu sztuk. Z samochodów osobowych była tylko jedna W. i kilka Ż.. Na warsztacie w którym pracował ubezpieczony były dwa stanowiska do pracy w kanałach remontowych (w których naprawiano samochody ciężarowe ) oraz jedno bez kanału.

Dowód:

- akta ZUS,

- zeznania świadka M. K. - k. 13-14,

- zeznania świadka S. B. - k. 14-15,

- zeznania odwołującego - k. 15-16.

W czasie tego zatrudnienia odwołujący wykonywał prace naprawcze od spodu samochodów ciężarowych w kanałach remontowych, jak i naprawiał pompy wtryskowe, gaźniki poza kanałem. Jego praca w głównej mierze polegała na naprawie zwieszeń, półosiek, skrzyń biegów, wałów pędnych, resorów tych samochodów ciężarowych w kanałach remontowych. Nie zajmował się natomiast naprawą elektryki, światłami, wymianą kół czy opon – robili to sami kierowcy. Poza kanałem naprawiał tylko pompy wytryskowe i gaźniki i sporadycznie skrzynie biegów. Pracował tak stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, nie wykonując innych prac. W czasie powyższego zatrudnienia w okresie od 26.10.1971 r. do 16.10.1973 r. odbywał zasadniczą służbę wojskową.

Dowód:

- akta ZUS,

- zeznania świadka M. K. - k. 13-14,

- zeznania świadka S. B. - k. 14-15,

- zeznania odwołującego - k. 15-16.

Dokumenty dające podstawę dla poczynienia ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie Sąd uznał za autentyczne i wiarygodne. Poza tym treść i forma tych dokumentów nie budziły zastrzeżeń i wątpliwości uczestników postępowania, nie ujawniły się też takie okoliczności, które należałoby brać pod uwagę z urzędu, a które podważałyby wiarygodność tej kategorii dowodów i godziły w ich moc dowodową od strony materialnej czy formalnej. Dokumenty urzędowe stanowiły zatem dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone (art. 244 k.p.c.), a dokumenty prywatne, że osoba która je podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 kpc).

Wiarygodne w ocenie Sądu były także zeznania świadków i odwołującego się. Korespondowały one ze sobą wzajemnie jak i z materiałem dowodowym zgromadzonym w niniejszej sprawie. Depozycje te nie zawierały żadnych wewnętrznych sprzeczności, były logiczne i spójne. Razem wzięte dały pełny i jasny obraz badanej rzeczywistości. Należy również zaznaczyć, że zeznania te w kwestii dotyczącej wykonywania pracy przez odwołującego w kanałach remontowych były nie tylko spójne, lecz co bardziej istotne, zgodne z zasadami doświadczenia życiowego.

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem postępowania było ustalenie czy odwołującemu przysługuje prawo do emerytury w niższym wieku z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Zdaniem ZUS odwołujący udowodnił stosownymi dokumentami 13 lat, 11 miesięcy i 10 dni pracy w szczególnych warunkach.

Z powyższych względów zwrócić uwagę należy na regulację zawartą w art. 184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS (tekst jedn. Dz.U. z 2013 roku poz. 1440 ze zm.) zgodnie, z którą ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, tj. 60 lat życia dla mężczyzny, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (czyli w dniu 1.01.1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. 25 lat dla mężczyzny.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2).

Z kolei według art. 32 wyżej powołanej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami (o których mowa w ust 2-3 tegoż artykułu), zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 – tj. 65 lat w przypadku mężczyzn. Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa powyżej, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Przepis art. 32 ust. 4 powołanej ustawy stanowi natomiast, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Za owe przepisy dotychczasowe należy uważać przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 ze zm.) wydanego na podstawie upoważnienia zawartego w art. 55 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. 1982 r. Nr 40 poz. 267 ze zm.).

Zgodnie z uchwałą składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 13 lutego 2002 roku (sygn. akt III CZP 30/2001, OSNAPiUS 2002/10 poz. 243 ) zawarte w art. 32 ust. 4 ustawy odesłanie do przepisów dotychczasowych, sankcjonujących obowiązywanie rozporządzenia, można odnosić tylko do tych przepisów rozporządzenia, które regulują materię określoną w przepisie ustawy, a więc wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk, oraz warunki, na jakich osobom wykonującym te prace przysługuje prawo do emerytury. Zachowały zatem moc przepisy § 4-8a określające wiek emerytalny i okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach pracowników wykonujących prace wyszczególnione w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, przepisy § 9-15 określające wiek emerytalny i warunki przechodzenia na emeryturę osób zatrudnionych w szczególnym charakterze, a ponadto przepis § 3 określający ogólny wymagany okres zatrudnienia oraz przepis § 2 ust. 1 stanowiący, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Zgodnie zatem z § 4 rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, iż odwołujący spełnia wszystkie przesłanki nabycia prawa do emerytury. Otóż ukończył 60 lat, posiada na dzień 1.01.1999 r. wymagany okres ogólnego stażu pracy, bo wynoszący ponad 29 lat, jak również legitymuje się okresem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze na stanowiskach objętych wykazem A cytowanego rozporządzenia wynoszącym co najmniej 15 lat pracy.

Należy w tym miejscu zauważyć, iż zgodnie z art. 473 k.p.c. w postępowaniu przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się żadnych ograniczeń dowodowych. To sprawia, że fakt zatrudnienia, bądź jego brak w warunkach szczególnych może być dowodzony za pomocą każdego środka dowodowego, w tym z zeznań świadków.

Trzeba także zaznaczyć, iż w niniejszym postępowaniu nie przedłożono dokumentacji pracowniczej z badanego okresu zatrudnienia w (...)w B.. Pomimo, iż po myśli art. 6 kc w zw. z art. 300 kp ciężar dowodu w sprawie spoczywał na odwołującym, to jednak nie można obarczać go winą za to, że jego akta osobowe nie znajdują się w żadnej z możliwych w tym zakresie instytucji. Ubezpieczony nie powinien zatem ponosić negatywnych konsekwencji z okoliczności, iż jego dokumentacja pracownicza ze spornego okresu nie zachowała się.

Przeprowadzone natomiast w niniejszej sprawie dowody z pozostałych dokumentów, zeznań świadków, jak i odwołującego w sposób jednoznaczny potwierdziły, że ubezpieczony podczas okresu zatrudnienia od 1.07.1969 r. do 19.01.1974 r. w (...)w B. stale i w pełnym wymiarze wykonywał pracę mechanika pojazdów mechanicznych w kanałach remontowych, a poza kanałami naprawiał w zasadzie jedynie pompy wtryskowe i gaźniki do silników spalinowych. Trzeba przy tym podkreślić, iż biorąc pod uwagę specyfikę tego przedsiębiorstwa zajmującego się budową dróg i mostów, a co za tym idzie okoliczność, iż na stanie przedsiębiorstwa były praktycznie wyłącznie samochody ciężarowe i ciężki sprzęt drogowy oraz ówczesne technologie napraw samochodów we wczesnych latach 70-tych nie może dziwić fakt, że ubezpieczony wykonywał prace naprawcze samochodów ciężarowych od spodu, to jest w kanałach remontowych. Takie stanowisko jest logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego. Całkowicie inaczej wyglądałaby sytuacja gdyby nie chodziło o samochody ciężarowe i ciężki sprzęt budowlany. Były to prace objętą Wykazem A Działem XIV pkt 16 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Odnosząc się natomiast do wykonywanych przez niego poza kanałem remontowym napraw pomp wtryskowych i gaźników do silników, to należy podkreślić, iż takie czynności stanowią również pracę w warunkach szczególnych i są wymienione w Wykazie A Dziale XIV pkt 14 tego rozporządzenia.

Jeśli chodzi z kolei o okres od 26.10.1971 r. do 16.10.1973 r., kiedy to odwołujący pozostając w spornym zatrudnieniu odbywał zasadniczą służbę wojskową, to należy stwierdzić, że podlega on również zaliczeniu do wymaganego stażu co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych jako przesłanki nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym.

Jak wynika z ugruntowanego stanowiska judykatury wyrażonego w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6.04.2006 r. (III UK 5/06, OSNP 2007/7-8/108) okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 32 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,), jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia. Pracownikowi, który we wskazanym terminie po zakończeniu służby wojskowej podjął pracę u pracodawcy, u którego był zatrudniony w chwili powołania do tej służby, okres służby podlega wliczeniu do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem. Przez "wszelkie uprawnienia związane z zatrudnieniem" należy przy tym rozumieć nie tylko uprawnienia "ze stosunku pracy", ale i uprawnienia związane z tym stosunkiem, a więc także uprawnienia w sferze ubezpieczeń społecznych, będące pochodnymi pozostawania w stosunku pracy (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2009 r., I UK 126/09, uchwała Sądu Najwyższego 7 sędziów z dnia 16 października 2013 r., II UZP 6/13).

Zgodnie z art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 21.11.1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 461 ze zm.) pracownikowi, który w ciągu trzydziestu dni od dnia zwolnienia z czynnej służby wojskowej podjął pracę u pracodawcy, u którego był zatrudniony w dniu powołania do tej służby, czas odbywania służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia u tego pracodawcy w zakresie wszystkich uprawnień wynikających ze stosunku pracy.

Odnosząc powyższe do omawianego stanu faktycznego nie może być jakichkolwiek wątpliwości, iż okres kiedy to odwołujący odbywał zasadniczą służbę wojskową podlega zaliczeniu do wymaganego okresu co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Otóż zarówno przed tą służbą, jak i zaraz po jej odbyciu odwołujący wykonywał tą samą, opisaną wyżej pracę w warunkach szczególnych.

Tym samym, biorąc pod uwagę powyższy okres zatrudnienia w (...) w B. wraz z okresem zaliczonym przez ZUS ubezpieczony spełnia wymagany warunek co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Mając powyższe na uwadze, działając na mocy wskazanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującemu emeryturę począwszy od dnia 21.08.2014 r., tj. od dnia złożenia wniosku o przedmiotowe świadczenie.