Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 18. października 2005 roku (...) Bank (...) Spółka akcyjna z siedzibą w K. (dalej zwana także: (...) Bank (...)) wystąpił przeciwko G. K. i B. K. (1) o zapłatę kwoty 67.795,16 zł wraz z odsetkami w wysokości 30% w stosunku rocznym od dnia 1. października 2005 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż na podstawie umowy nr (...) o korzystanie z karty (...) charge umożliwił pozwanym korzystanie z dwóch kart VISA oraz rozliczanie transakcji w ciężar rachunku bankowego. Podniósł, iż w związku z brakiem regularnych wpłat z tytułu obciążenia rachunku za transakcje kartami VISA od maja 2005 roku do 31. lipca 2005 roku na rachunku pozwanych powstało saldo debetowe w wysokości 67.795,16 zł (pozew, k. 2-4).

W dniu 2. lutego 2006 roku wezwano pełnomocnika powoda do uzupełnienia braków formalnych pozwu poprzez przedłożenie prawidłowego pełnomocnictwa, w terminie tygodniowym, pod rygorem zwrotu pozwu.

Wobec nieuzupełnienia braków formalnych pozwu w terminie, zarządzeniem z dnia 6. marca 2006 roku zwrócono pozew, zaś w uzasadnieniu poinformowano stronę powodową, że po uprawomocnieniu się zarządzenia, sprawie zostanie nadany ponowny bieg pod nową sygnaturą, z tym, że za datę wniesienia pozwu zostanie przyjęta data wykonania zarządzenia, tj. 16. lutego 2006 roku (zarządzenie, k. 58).

Odpisy pozwu wraz z zobowiązaniem do wniesienia odpowiedzi na pozew doręczono pozwanym odpowiednio w dniach: 31. lipca 2006 r. (k. 66) i 2. sierpnia 2006 r. (k. 65). Zakreślony pozwanym na złożenie odpowiedzi na pozew termin upłynął bezskutecznie.

Wobec tego, że pozwani nie złożyli odpowiedzi na pozew, w dniu 15. września 2006 roku Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w W. Wydział IX Gospodarczy w sprawie o sygnaturze akt IX GC 3561/06 wydał wyrok zaoczny, w którym zasądził solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwotę 67.795,16 zł wraz z odsetkami w wysokości 30% rocznie od dnia 1. października 2005 roku do dnia zapłaty, Sąd zasądził również solidarnie od pozwanych zwrot kosztów procesu na rzecz powoda w wysokości 7.005,00 zł. Ponadto Sąd nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa – kasy Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w W. od powoda kwotę 1.180,00 zł tytułem uzupełniającej opłaty od pozwu. Sąd nadał wyrokowi w pkt 1 rygor natychmiastowej wykonalności (wyrok zaoczny, k. 72).

Odpis wyroku zaocznego został doręczony pozwanemu G. K. w dniu 30. września 2006 roku. Przesyłkę zawierającą odpis wyroku zaocznego skierowaną do pozwanej B. K. (1) odebrał dorosły domownik – G. K. w dniu 30. września 2006 roku (zwrotne potwierdzenie odbioru, k. 73-74).

Wyrok zaoczny z dnia 15. września 2006 roku wydany przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w W. Wydział IX Gospodarczy w sprawie o sygnaturze akt IX GC 3561/06 stał się prawomocny - względem G. K. – z dniem 8. października 2006 roku (zarządzenie, k. 76).

W dniu 23. października 2007 roku Sąd na wniosek powoda, nadał klauzulę wykonalności co do pkt I i II wyroku zaocznego z dnia 15. września 2006 roku (zarządzenie, k. 90).

W dniu 10. grudnia 2012 roku pozwana B. K. (1) wniosła sprzeciw od wyroku zaocznego z dnia 15. września 2006 roku wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu.

Uzasadniając wniosek o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu, pozwana wskazała, że przesyłkę zawierającą odpis wyroku zaocznego odebrał jej ojciec – G. K., z którym ówcześnie zamieszkiwała. Wskazała jednocześnie, iż G. K. nie przekazał pozwanej przesyłki, jak również nie poinformował jej o zapadnięciu wyroku zaocznego w niniejszej sprawie. Dopiero w dniu 4. grudnia 2012 roku pozwana dowiedziała się o wydanym przeciwko niej wyroku zaocznym, po tym, jak dnia 3. grudnia 2012 roku odnotowała na swoim rachunku bankowym zajęcie komornicze. Pozwana podniosła także, iż wprawdzie niniejsze roszczenie jest związane formalnie z działalnością prowadzoną przez pozwanych w formie spółki cywilnej, to jednak działalność ta była prowadzona wyłącznie przez pozwanego – G. K., pozwana zaś nie miała wiedzy o zaciąganych przez pozwanego zobowiązaniach, sama zaś nie zaciągała zobowiązań w ramach prowadzonej przez ojca działalności gospodarczej, jak również nie osiągała z tego tytułu żadnych zysków. Pozwana wskazała ponadto, iż wszelka korespondencja skierowana do niej, a dotycząca niniejszej sprawy, w tym zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, były odbierane przez ojca pozwanej, który nie przekazywał jej korespondencji, pozostając w przeświadczeniu, że powód wywiąże się z dokonanych przez strony na etapie przedprocesowym ustaleń, iż wobec pozwanej B. K. (1) nie będzie wysuwał żadnych roszczeń (wniosek o przywrócenie terminu, k. 96-100).

W sprzeciwie od wyroku zaocznego pozwana wniosła o uchylenie wyroku zaocznego w całości, oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko pozwana zakwestionowała swoją odpowiedzialność za dochodzone roszczenie co do zasady jak i wysokości. Pozwana wskazała, iż mimo, że niniejsze roszczenie jest związane formalnie z działalnością prowadzoną przez pozwanych w formie spółki cywilnej, to jednak działalność ta była prowadzona wyłącznie przez pozwanego – G. K., pozwana zaś nie miała wiedzy o zaciąganych przez pozwanego zobowiązaniach, sama zaś nie zaciągała zobowiązań w ramach prowadzonej przez ojca działalności gospodarczej, jak również nie osiągała z tego tytułu żadnych zysków. Podniosła, że nie miała jakiegokolwiek wpływu na działania podejmowane w ramach spółki, a obszar jej działania pozostawał zupełnie niezwiązany z posiadanym przez pozwaną wykształceniem. Wskazała także, że tylko pozwany G. K. korzystał z kart kredytowych VISA, wydanych przez powoda. Pozwana B. K. (1) zakwestionowała także wysokość roszczenia podnosząc, że powód w żaden sposób nie udowodnił, aby pozwani dokonywali jakichkolwiek transakcji z wykorzystaniem ww. kart, nie wykazał zatem swojego roszczenia tak co do zasady, jak i wysokości. Wskazała, że powód wprawdzie powołuje się na wyciągi bankowe, jednakże takowych nie przedstawił, zaś oświadczenie załączone do pozwu o wysokości zadłużenia nie jest dowodem na istnienie zobowiązania. Pozwana podniosła ponadto, iż powód niezgodnie z umową, 30% stawką odsetek objął pełną kwotę należności głównej. Tymczasem odsetki w takiej wysokości dotyczyły jedynie należności nieautoryzowanych, czyli kwot nadwyżki ponad limit przyznany klientowi banku. Pozwana podniosła także, że powód zwolnił pozwaną z długu, a ona to zwolnienie przyjęła. Wskazała, że wzięła udział wraz z pozwanym G. K. w spotkaniu z pracownikami powoda, na którym powód zobowiązał się nie egzekwować żadnych należności od pozwanej. Pozwana wskazała, iż powyższą okoliczność potwierdza fakt, iż powód przez 7 lat od ww. negocjacji nie podejmował wobec pozwanej czynności egzekucyjnych. Pozwana dodała, wskazując na art. 5 k.c., że wystąpienie przez powoda z roszczeniem przeciwko pozwanej w tych okolicznościach stanowi nadużycie prawa podmiotowego i jako takie nie korzysta z ochrony, gdyż pozwana nie miała żadnego wpływu na zaciągnięte przez jej ojca zobowiązania, albowiem faktycznie tylko on prowadził działalność gospodarczą (sprzeciw od wyroku zaocznego, k. 103-108).

Postanowieniem z dnia 2. kwietnia 2013 roku Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w W., IX Wydział Gospodarczy oddalił wniosek pozwanej B. K. (1) o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu od wyroku zaocznego oraz odrzucił sprzeciw pozwanej B. K. (1) od wyroku zaocznego wniesiony w dniu 10. grudnia 2012 roku (postanowienie, k. 139-140).

W dniu 23. kwietnia 2013 roku pozwana B. K. (1) wniosła zażalenie na postanowienie z dnia 2. kwietnia 2013 roku (zażalenie, k. 149-151).

Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 29. lipca 2013 roku, uwzględniając zażalenie pozwanej B. K. (1), uchylił postanowienie Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w W. z dnia 2. kwietnia 2013 roku (postanowienie, k. 161-163).

Na rozprawie w dniu 10. grudnia 2013 roku – wyznaczonej w celu rozpoznania wniosku pozwanej o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od wyroku zaocznego – przesłuchany w charakterze świadka G. K. zeznał, iż zawarł z powodem porozumienie, w ramach którego powód zobowiązał się nie egzekwować długu od córki – pozwanej B. K. (1), wobec czego świadek nie przekazał córce korespondencji sądowej zawierającej odpis wyroku zaocznego i nie informował jej o przebiegu niniejszego postępowania, gdyż uważał, że ta sprawa jej nie dotyczy. Zeznał, że kontakty z córką były sporadyczne, a pozwana dowiedziała się o niniejszym postępowaniu dopiero wtedy, kiedy komornik zajął jej konto. Świadek zeznał, że był zaskoczony faktem, że powodowa spółka nie wywiązała się z powziętych z pozwanymi na etapie przedsądowym ustaleń i wszczęła egzekucję przeciwko jego córce. Również pozwana zeznała, iż kontakty z ojcem w okresie, kiedy nastąpiło doręczenie odpisu wyroku zaocznego, były sporadyczne, zaś ojciec nie przekazał jej żadnej korespondencji. Wyjaśniła, że dopiero w grudniu 2012 roku – po powzięciu przez nią informacji od Komornika Sądowego o toczącym się postępowaniu egzekucyjnym, ojciec G. K. poinformował ją, że nie zawiadomił jej o wydanym w sprawie wyroku zaocznym dla jej dobra.

Zgodnie z art. 138 § 1 k.p.c., jeżeli doręczający nie zastanie adresata w mieszkaniu, może doręczyć pismo sądowe dorosłemu domownikowi. Wskazać należy, że art. 138 § 1 k.p.c. wprowadza domniemanie prawidłowości doręczenia, tzn. że pismo dotarło do rąk adresata. Domniemanie to może być jednak obalone, np. przez wykazanie, że adresat nie zapoznał się z jego treścią. W takim wypadku terminy procesowe związane z pismami biegną dla adresata dopiero od dnia ich faktycznego otrzymania (postanowienie SN z dnia 4. września 1970 r., I PZ 53/70, OSNC 1971, nr 6, poz. 100; postanowienie SN z dnia 12. stycznia 1973 r., I CZ 157/72, OSNC 1973, nr 12, poz. 215).

W związku z powyższym, wobec wykazania przez pozwaną, że nie zapoznała się z treścią wyroku zaocznego (nie otrzymała adresowanej do niej korespondencji), Sąd uznał nieprawidłowość doręczenia pozwanej B. K. (1) odpisu wyroku zaocznego z dnia 15. września 2014 roku oraz nakazał ponownie doręczyć pełnomocnikowi pozwanej odpis tego orzeczenia. Jednocześnie, Sąd uchylił zarządzenie z dnia 26. października 2006 roku w przedmiocie uznania wyroku zaocznego za prawomocny względem pozwanej B. K. (1). Sąd postanowił także odrzucić wniosek pozwanej o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu od wyroku zaocznego. Wskazać bowiem należy, iż skoro wyrok zaoczny nie został skutecznie doręczony pozwanej, to nie rozpoczął biegu termin do wniesienia sprzeciwu. W konsekwencji, wniosek pozwanej o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu należało odrzucić, jako niedopuszczalny. Termin do wniesienia sprzeciwu od wyroku zaocznego nie rozpoczął biegu, zatem pozwana nie mogła temu terminowi uchybić. Jednocześnie, Sąd nadał bieg sprzeciwowi pozwanej od wyroku zaocznego z dnia 15. września 2006 roku. Pełnomocnikowi powoda zaś doręczono odpis sprzeciwu i zobowiązano do ustosunkowania się do podniesionych w nim zarzutów w terminie 14 dni, pod rygorem pominięcia twierdzeń i zarzutów oraz oddalenia wniosków dowodowych, sformułowanych z uchybieniem powyższemu terminowi (protokół z rozprawy, k. 188-191).

W odpowiedzi na sprzeciw od wyroku zaocznego z dnia 9. stycznia 2014 r. powód podniósł zarzut braku legitymacji procesowej czynnej z uwagi na zbycie przysługującej mu względem pozwanych wierzytelności na rzecz osoby trzeciej. W ocenie powoda, to na pozwanej spoczywa obowiązek wykazania powołanych w sprzeciwie okoliczności, albowiem załączone do pozwu oświadczenie banku, dotyczące istnienia zadłużenia pozwanych i jego wysokości, ma moc prawną dokumentu urzędowego. Powód zaprzeczył okoliczności zwolnienia pozwanej z długu wskazując, iż takie zwolnienie winno być dokonane w formie pisemnej, przez osoby umocowane do składania oświadczeń woli w imieniu banku. Jednocześnie, powód wskazał, iż wraz ze zbyciem wierzytelności przekazał nabywcy wszelką dokumentację związaną z niniejszą sprawą, wobec czego nie może udokumentować dochodzonego roszczenia za pomocą innych środków dowodowych niż zaprezentowane przy pozwie (odpowiedź na sprzeciw, k. 202-203).

W kolejnym piśmie procesowym z dnia 7. lutego 2014 roku strona powodowa wniosła o przypozwanie (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą we W. wskazując, iż temu podmiotowi, wskutek cesji wierzytelności, przysługuje przedmiotowe roszczenie (przypozwanie, k. 211).

W piśmie z dnia 20. czerwca 2014 roku (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W. oświadczył, że wstępuje do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego po stronie powodowej. Interwenient uboczny wniósł o utrzymanie w mocy wyroku zaocznego z dnia 15. września 2006 roku w całości oraz o zasadzenie na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Interes prawny w przystąpieniu do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego uzasadnił następstwem prawnym względem powoda w zakresie dochodzonego roszczenia. W uzasadnieniu pisma interwenient uboczny zakwestionował, aby doszło do zwolnienia pozwanej z długu (pismo interwenienta ubocznego, k. 241-242, 290-291).

Na rozprawie w dniu 16. września 2014 roku pełnomocnik pozwanej oświadczył, iż nie zgłasza opozycji wobec wstąpienia interwenienta ubocznego do sprawy oraz nie składa wniosku o wejście interwenienta ubocznego na miejsce powoda w niniejszej sprawie (rozprawa, k. 318-320).

Sąd ustalił, co następuje:

G. K. zawarł z B. K. (1) umowę spółki cywilnej – (...) PHU spółki cywilnej z siedzibą w W.. Spółka zajmowała się skupem płodów rolnych i obrotem zbożem. Działalnością spółki kierował G. K.. Pozwana B. K. (1) nie miała wpływu na działalność spółki. Koszty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej w ramach umowy spółki pokrywał G. K., również tylko on korzystał z wypracowanych z działalności spółki zysków. Działalność B. K. (1) jako wspólnika ograniczała się natomiast do spraw organizacyjnych, składało się na nią przygotowywanie deklaracji do ZUS, Urzędu Skarbowego czy też wysłanie i odbieranie korespondencji na poczcie. Działalność spółki nie była związana z wykształceniem i umiejętnościami B. K. (1), która w czasie trwania spółki odbywała specjalizację po ukończonych studiach magisterskich z zakresu psychologii (okoliczności bezsporne, zeznania świadka G. K., k. 223-224, wyjaśnienia B. K. (1), k. 319-320).

W dniu 20. sierpnia 2001 roku (...) Bank (...).V. z siedzibą w W. zawarł z G. K. i B. K. (2) (obecnie K.), (...) PHU spółki cywilnej z siedzibą w W., umowę rachunku bankowego (umowa, k. 16).

W dniu 14. maja 2004 roku w (...) Bank (...) Spółka akcyjna z siedzibą w K. (Bank) zawarła z G. K. i i B. K. (1) umowy nr (...), na mocy których zostały wydane przez Bank, na wniosek wspólników spółki cywilnej, dwie karty (...) charge z miesięcznym limitem w wysokości 20.000,00 zł. G. K. i B. K. (1) upoważnili Bank do pobierania wszelkich należności Banku z tytułu ww. umów z ich rachunku bankowego, prowadzanego przez (...) Bank (...) S.A. Oddział w W.. Jednocześnie zobowiązali się do zapewnienia odpowiedniej wysokości środków na rachunku bankowym, umożliwiających automatyczne pobieranie należności w dniu spłaty zadłużenia. Brak środków na rachunku bankowym skutkował naliczaniem odsetek przewidzianych dla zadłużenia przeterminowanego. Wysokość odsetek podwyższonych, pobieranych przez Bank od zadłużenia przeterminowanego, obowiązująca w dniu zawarcia umowy wynosiła 30% (umowa nr (...), umowa nr (...), k. 14-15).

Kartami (...) charge wydanymi na podstawie powyższych umów dysponował tylko G. K. (okoliczności bezsporne, zeznania świadka G. K., k. 223-224, zeznania B. K. (1), k. 319-320).

W 2005 roku strony umowy prowadziły negocjacje odnośnie spłaty powstałego na rachunku bankowym wspólników spółki cywilnej (...) PHU s.c. zadłużenia. B. K. (1) uczestniczyła wraz z G. K. w jednym spotkaniu z pracownikami (...) Banku (...), na którym padło zapewnienie, że od B. K. (1) Bank nie będzie dochodził spłaty zadłużenia (zeznania świadka G. K., k. 223-224, zeznania B. K. (1), k. 319-320).

W piśmie z dnia 25. lipca 2005 roku (...) Bank (...) wezwał wspólników (...) PHU s.c. do zapłaty kwoty 62.577,82 zł wraz z odsetkami w wysokości 30% w skali w roku, w kwocie 1.126,92 zł (wezwanie do zapłaty z potwierdzeniem odbioru, k. 9-11).

W oświadczeniu z dnia 12. października 2005 roku (...) Bank (...) (Bank) wskazał, iż na podstawie umowy nr (...) o korzystanie z karty (...) charge (...) Banku (...) z dnia 14. maja 2004 roku oraz na podstawie umowy rachunku bankowego z dnia 20. sierpnia 2001 roku wspólnicy spółki cywilnej (...) oraz B. K. (1) są zobowiązani względem Banku do zapłaty kwoty 67.795,16 zł oraz odsetek w wysokości 30% od dnia 1. października 2005 roku. Wskazał, iż powyższe zadłużenie powstało z tytułu nieautoryzowanego salda debetowego na rachunku bankowym w związku z brakiem regularnych wpłat wynikających z obciążenia rachunku transakcjami kartami (...) od maja 2005 roku do dnia 31. lipca 2005 roku. Niniejsze zaświadczenie zostało wydane na podstawie art. 95 ustawy z dnia 29. sierpnia 1997 roku Prawo bankowe w celu udokumentowania roszczeń Banku (oświadczenie, k. 5).

W piśmie z dnia 29. sierpnia 2005 roku (...) Bank (...) poinformował, iż wyraża zgodę na spłatę zadłużenia do końca września i jednocześnie wezwał wspólników (...) PHU s.c. do zapłaty kwoty 64.384,94 zł wraz z odsetkami w wysokości 30% w skali w roku, w kwocie 1.534,65 zł (wezwanie do zapłaty z potwierdzeniem odbioru, k. 6-8).

Powyższych ustaleń faktycznych Sąd dokonał na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w postaci oryginału oświadczenia (...) Bank (...) z dnia 12. października 2005 roku oraz odpisów dokumentów załączonych do pozwu, uwierzytelnionych przez pełnomocnika powódki w trybie przewidzianym w przepisie art. 129 § 2 k.p.c. Powołane przez powódkę odpisy dokumentów prywatnych zasługują na wiarę. Ich wiarygodność nie była kwestionowana przez strony niniejszego postępowania, Sąd zaś nie znalazł podstaw, by czynić to z urzędu.

Okoliczności dotyczące faktycznego zakresu czynności i działań podejmowanych przez pozwaną w ramach umowy spółki cywilnej, zawartej z G. K., przebiegu negocjacji dotyczących spłaty zadłużenia z powodem oraz wiedzy pozwanej co do czynności podejmowanych w ramach spółki cywilnej przez G. K., Sąd ustalił na podstawie zeznań świadka G. K. oraz wyjaśnień pozwanej B. K. (1). Sąd przyznał uznał je za wiarygodne, albowiem były one spójne, logiczne i wzajemnie się uzupełniały. Podkreślenia wymaga, iż sam fakt pozostawania świadka i pozwanej w relacjach rodzinnych nie stanowi per se podstawy do zakwestionowania ich mocy dowodowej, ponadto wskazać należy, że wobec świadka wyrok zaoczny uprawomocnił się, wobec czego nie był on bezpośrednio zainteresowany rozstrzygnięciem sprawy. Nadto, okoliczności faktyczne wynikające z zeznań świadka i wyjaśnień pozwanej, nie zostały zakwestionowane przez stronę powodową, która tylko prezentowała odmienną ocenę prawną tych faktów, bądź stała na stanowisku, że są one nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd oddalił pozostałe wnioski dowodowe, zgłoszone przez interwenienta ubocznego, jako objęte prekluzją dowodową. Zgodnie z art. 79 k.p.c., interwenient uboczny jest uprawniony do wszelkich czynności procesowych dopuszczalnych według stanu sprawy. Interwenient uboczny, który przystąpił do sprawy po stronie powodowej, nie może powoływać nowych faktów i dowodów, które uległy prekluzji (wyrok SN z dnia 3. lutego 2010 roku, II CSK 455/09, OSNC 2010, nr 6, poz. 95). Kwestia zwolnienia z długu, na które powoływała się pozwana, stała się sporna między stronami już na etapie wniesienia sprzeciwu od wyroku zaocznego. W odpowiedzi na sprzeciw strona powodowa ograniczyła się do polemiki z wywodami sprzeciwu, a zakreślony na powołanie nowych wniosków dowodowych termin upłynął bezskutecznie.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Pomiędzy stronami bezsporny był fakt zawarcia umów: rachunku bankowego oraz o korzystanie z kart (...) charge. Sporna była natomiast okoliczność: istnienia i wysokości dochodzonego roszczenia. Pozwana zakwestionowała fakt powstania oraz wysokość dochodzonego roszczenia, w tym również sposób wyliczenia wysokości zadłużenia i naliczenia odsetek umownych od należności głównej. Wobec powyższego powód, zgodnie z art. 6 k.c., powinien był wykazać fakt powstania zadłużenia po stronie pozwanej oraz jego wysokość, a także sposób naliczenia odsetek umownych. Powód – jako dowód wykazujący powyższe okoliczności – przedstawił jedynie oświadczenie o wysokości zadłużenia. Powód powołał się przy tym na treść art. 95 ustawy z dnia 29. sierpnia 1997 roku Prawa Bankowego twierdząc, że niniejsze oświadczenie ma moc dokumentu urzędowego.

Zgodnie z brzmieniem przepisu art. 244 § 1 k.p.c., dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Zgodnie zaś z treścią przepisu art. 95 ust. 1 ustawy z dnia 29. sierpnia 1997 roku Prawo bankowe (Dz. U. z 2012 r., poz. 1376), księgi rachunkowe banków i sporządzone na ich podstawie wyciągi oraz inne oświadczenia podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banków i opatrzone pieczęcią banku, jak również sporządzone w ten sposób pokwitowania odbioru należności mają moc prawną dokumentów urzędowych w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych oraz ustanowionych na rzecz banku zabezpieczeń i mogą stanowić podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych. Wskazać jednak należy, że art. 95 ust. 1 ustawy z dnia 29. sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15. marca 2011 r. (sygn. akt P 7/09), w części, w jakiej nadaje moc prawną dokumentu urzędowego księgom rachunkowym i wyciągom z ksiąg rachunkowych banku w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych w postępowaniu cywilnym prowadzonym wobec konsumenta, został uznany za niezgodny z art. 2, art. 32 ust. 1 zdanie pierwsze i art. 76 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W powołanym powyżej orzeczeniu Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że ustawodawca, poprzez regulację art. 95 ust. 1 Prawa Bankowego, ze skutkami które przepis ten rodzi dla postępowania cywilnego, zróżnicował sytuację podmiotów uczestniczących w sporze sądowym, pogarszając pozycję prawną konsumentów, co stoi w sprzeczności z zasadą równości przewidzianą w art. 32 ust. 1 Konstytucji. Konsekwencją przywołanego wyżej orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego była zmiana ustawy Prawo bankowe, dokonana ustawą z dnia 19. kwietnia 2013 roku. Zgodnie z treścią art. 95 ust 1a prawa bankowego, wprowadzonego ustawą dnia z 19. kwietnia 2013 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz ustawy o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. z 2013 r., poz. 777), moc prawna dokumentów urzędowych, o której mowa w ust. 1, nie obowiązuje w odniesieniu do dokumentów wymienionych w tym przepisie w postępowaniu cywilnym.

Zgodnie z art. 3 k.c. ustawa nie ma mocy wstecznej, chyba że to wynika z jej brzmienia lub celu. W razie zmiany ustawy w toku postępowania cywilnego, rozwiązania w kwestii zagadnienia czasowego zasięgu mocy obowiązującej tej ustawy należy poszukiwać w przepisach przejściowych nowej ustawy. W takim przypadku ustawodawca stosuje zasadę jednolitości postępowania (postępowanie toczy się aż do jego zakończenia według przepisów, które obowiązywały w chwili jego wszczęcia), zasadę stadiów postępowania (postępowanie toczy się według przepisów, pod rządem których zostało wszczęte, aż do zakończenia określonego stadium), albo zasadę czynności postępowania (od najbliżej czynności postępowania toczy się ono według przepisów nowych). Z reguły w przepisach przejściowych nowych ustaw procesowych stosowana jest zasada czynności postępowania (zasada bezpośredniego działania nowej ustawy); ma ona zastosowanie także wtedy, gdy nowe ustawy nowelizujące nie zawierają przepisów międzyczasowych (H. Pietrzkowski, Metodyka pracy sędziego w sprawach cywilnych, Warszawa 2012, LexisNexis, s. 492-493). Ustawa z dnia 19. kwietnia 2013 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz ustawy o funduszach inwestycyjnych nie zawiera przepisów intertemporalnych, zatem przepis art. 95 ust 1a prawa bankowego stosuje się bezpośrednio także do postępowań wszczętych przed tą datą, z chwilą wejścia w życie ustawy, co wynika wprost z art. 3 ustawy zmieniającej.

W następstwie stwierdzenia niekonstytucyjności art. 95 ust. 1 Prawa Bankowego oraz treści nowego art. 95 ust 1a prawa bankowego, wprowadzonego ww. ustawą z 19 kwietnia 2013 r., przewidziane m.in. dla oświadczeń podpisanych przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banków i opatrzonych pieczęcią banku domniemanie zgodności z prawdą oświadczenia w nim zawartego nie może mieć zastosowania w niniejszej sprawie. Wprawdzie Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 15. marca 2011 r. zakwestionował konstytucyjność wyciągu z ksiąg Banku, jako mającego moc dokumentu urzędowego wyłącznie w stosunku do konsumentów – to jednak – wobec wprowadzenia przepisu art. 95 ust 1a prawa bankowego, zasada ta objęła wszystkie sprawy cywilne (postępowanie cywilne). Podkreślenia wymaga, iż Trybunał Konstytucyjny orzekł o częściowej niekonstytucyjności powyższego przepisu, jednakże wynikało to wyłącznie z ograniczonego zakresu orzekania, Trybunał był bowiem związany granicami pytania prawnego. Tymczasem treść art. 95 ust 1a prawa bankowego, wprowadzonego ustawą z 19 kwietnia 2013 r., pozbawia wszystkie dokumenty wskazane w ust. 1 tego przepisu mocy dowodowej równej mocy dokumentów urzędowych, a zatem nie tylko w postępowaniach cywilnych z udziałem konsumentów, lecz także do innych podmiotów, w tym przedsiębiorców. Powyższe wynika już z gramatycznej wykładni powołanego wyżej przepisu. Intencje ustawodawcy nie pozostawiają wątpliwości, zwłaszcza gdy uwzględnić argumentację zawartą w uzasadnieniu projektu ustawy nowelizującej. Wskazano tam, że przedsiębiorca jest bowiem profesjonalistą tylko w zakresie prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Poza zakresem obejmującym rodzaj prowadzonej działalności nie jest on profesjonalistą. Profesjonalistą jest kiedy prowadzi działalność gospodarczą, a nie kiedy występuje przed sądem. Nie można od niego wymagać innej staranności, niż od zwykłego konsumenta. Trudno zatem różnicować sytuację przed sądem cywilnym osoby fizycznej mającej osobisty rachunek w banku od sytuacji tej samej osoby, gdy założyła rachunek na potrzeby swojego przedsiębiorstwa. Ponadto, trudny do zaakceptowania dualizm zaistniałby, gdyby ten sam dokument w odniesieniu do jednego podmiotu miał moc dowodową dokumentu urzędowego, a w stosunku do innego już nie. Należy przy tym podkreślić, że banki nadal mogą korzystać – na ogólnych zasadach – przewidzianych w k.p.c. instrumentów służących dowodzeniu swoich twierdzeń i dowodzeniu prawdziwości informacji zawartych w dokumentach bankowych. Dokumenty bankowe mogą być dowodem w sprawie (uzasadnienie projektu ustawy z dnia 19. kwietnia 2013 roku o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz ustawy o funduszach inwestycyjnych, Dz. U. z 2013 r., poz. 777, druk sejmowy nr 605, publ. www.sejm.gov.pl).

Przekładając powyższe, abstrakcyjne rozważania na okoliczności niniejszej sprawy należy stwierdzić, że przedstawiony przez powoda dokument w postaci oświadczenia o wysokości zadłużenia nie korzysta w niniejszym postępowaniu z mocy prawnej dokumentu urzędowego. Wobec powyższego, w ocenie Sądu treść oświadczenia z dnia 12. października 2005 roku nie dowodzi faktu istnienia zadłużenia pozwanej oraz jego wysokości. Dokument ten ma w tej sytuacji charakter dokumentu prywatnego, stanowiącego – stosownie do treści art. 245 k.p.c. – dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie w nim zawarte. Złożenie takiego dokumentu nie eliminuje więc obowiązku wskazania przez powoda dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzi skutki prawne, do czego obliguje strony art. 232 k.p.c., w szczególności odnośnie okoliczności przez pozwaną kwestionowanych. Wskazać w tym miejscu należy, że zaprzeczenie podstawy faktycznej powództwa przez pozwaną powoduje, że fakty na które powoływał się powód, stają się sporne i muszą zostać przez niego udowodnione. Strona powodowa zatem – wobec zakwestionowania treści oświadczenia z dnia 12. października 2014 roku, które stanowiło jedyny zaoferowany przez powoda dowód na wykazanie wysokości dochodzonego roszczenia, winna udowodnić tę okoliczność innymi środkami dowodowymi, tymczasem nie podjęła ona w tej kwestii żadnej inicjatywy dowodowej. Powód podniósł jedynie, iż dochodzoną wierzytelność zbył w drodze cesji wierzytelności na rzecz innego podmiotu, i tym samym utracił legitymację procesową. Wskazał ponadto, że wobec dokonania przelewu, przekazał on temu podmiotowi wszelką dokumentację związaną z niniejszą sprawą.

W pierwszej kolejności wskazać należy na treść art. 192 pkt 3 k.p.c., zgodnie z którym, z chwilą doręczenia pozwu zbycie w toku sprawy rzeczy lub prawa, objętych sporem, nie ma wpływu na dalszy bieg sprawy; nabywca może jednak wejść na miejsce zbywcy za zezwoleniem strony przeciwnej. Zatem powód, mimo zbycia wierzytelności, zachował legitymację do występowania w sprawie. Interwenient uboczny zaś może za zgodą obu stron, wstąpić do procesu na miejsce strony, do której przystąpił, jako następca procesowy, czego w niniejszej sprawie nie uczynił. Wobec tego, to na powodzie nadal spoczywał ciężar dowodu wykazania zasadności i wysokości dochodzonego roszczenia. Zgodnie z art. 79 k.p.c. interwenient uboczny jest uprawniony do wszelkich czynności procesowych dopuszczalnych według stanu sprawy. Wskazać należy, że interwenient uboczny przystępując do sprawy nie podjął również żadnej inicjatywy dowodowej w zakresie wysokości dochodzonego roszczenia. Podkreślenia wymaga, że powód, wnosząc o przypozwanie (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjego Zamkniętęgo z siedzibą we W., na zaawansowanym etapie postępowania, w kolejnym piśmie procesowym, wniesionym już po złożeniu odpowiedzi na sprzeciw pozwanej, w praktyce pozbawił interwenienta ubocznego możliwości wykazania powyższych okoliczności. Interwenient uboczny bowiem, który przystąpił do sprawy po stronie powodowej, nie może powoływać nowych faktów i dowodów, które uległy prekluzji (wyrok SN z dnia 3. lutego 2010 roku, II CSK 455/09, OSNC 2010, nr 6, poz. 95). Nie można podzielić zaprezentowanego przez powoda poglądu o niemożliwości udowodnienia swojego roszczenia z uwagi na zbycie wierzytelności i przekazanie dokumentacji jej dotyczącej następcy prawnemu. Powód miał możliwość złożenia wniosku o zobowiązanie osoby trzeciej do przedstawienia dokumentów, znajdujących się w jej posiadaniu (art. 248 k.p.c.), czego jednak nie uczynił.

W procesie decyzyjnym Sąd nie może oprzeć swojego rozstrzygnięcia na okolicznościach, które nie zostały udowodnione, a które stanowią podstawę dochodzonego roszczenia. Dowodzenie własnych twierdzeń nie jest obowiązkiem strony (ani materialnoprawnym, ani procesowym), a tylko spoczywającym na niej ciężarem procesowym. Nie istnieje zatem żadna możliwość egzekwowania od strony aktywności w sferze dowodowej; sąd nie może nakazać czy zobowiązać do przeprowadzenia dowodu. Tylko od woli strony zależy, jakie dowody sąd będzie prowadził. Przeciwko stronie natomiast – co wynika z art. 6 k.c. – skierują się ujemne następstwa jej pasywnej postawy; fakty nieudowodnione zostaną pominięte i nie wywołają skutków prawnych z nimi związanych (Pyziak-Szafnicka M. (red.). Kodeks cywilny. Część ogólna. Komentarz. LEX 2009).

W związku powyższym powództwo należało oddalić wobec nieudowodnienia przez stronę powodową wysokości dochodzonego roszczenia, na podstawie art. 6 k.c. W związku z tym Sąd uchylił wyrok zaoczny Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w W., IX Wydział Gospodarczy z dnia 15. września 2006 roku w części, tj. w zakresie dotyczącym pozwanej B. K. (1), na podstawie art. 347 k.p.c oraz oddalił w tym zakresie powództwo.

W świetle przesądzenia powyższych okoliczności dalsze rozważania dotyczące zwolnienia pozwanej z długu, sposobu naliczania odsetek umownych od dochodzonej należności głównej oraz naruszenia art. 5 k.c. uznać należało za zbędne i nie mające znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

W niniejszej sprawie za datę wniesienia pozwu została przyjęta data 16. lutego 2006 roku, zatem o kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. oraz art. 149 ustawy z dnia 28. lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2010 nr 90, poz. 594). Zgodnie z treścią art. 149 powyższej ustawy w sprawach wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się, do czasu zakończenia postępowania w danej instancji, dotychczasowe przepisy o kosztach sądowych. Ustawa z dnia 28. lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych weszła w życie w dniu 2. marca 2006 roku, a zatem już po wniesieniu pozwu w niniejszej sprawie, wobec czego znajdą zastosowanie przepisy ustawy z dnia 13. czerwca 1967 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2002, nr 9, poz. 88) oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17. grudnia 1996 roku w sprawie określenia wysokości wpisów w sprawach cywilnych (Dz. U. 1996, nr 154, poz. 753). W niniejszej sprawie interwencja uboczna miała charakter samoistny, a zatem znajdą zastosowanie przepisy o współuczestnictwie jednolitym (art. 81 k.p.c. w zw. z art. 73 § 2 k.p.c.), tym samym rozstrzygnięcie o zwrocie kosztów procesu, tak jak rozstrzygnięcie sporu, dotyczy także interwenienta. Zgodnie z art. 105 § 1 zd. 1 k.p.c., współuczestnicy sporu zwracają koszty procesu w częściach równych. Na zasądzoną od powoda oraz interwenienta ubocznego na rzecz pozwanej z tego tytułu kwotę składają się: minimalna stawka zastępstwa procesowego wykonywanego przez radcę prawnego w wysokości 3.600,00 zł (§ 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.), kwota 54,00 zł uiszczona przez pozwaną tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictw oraz koszty postępowania zażaleniowego przed sądem drugiej instancji, tj. opłata od zażalenia w kwocie 678,00 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika należne stosownie do § 12 ust. 2 pkt 1 powyższego rozporządzenia w wysokości 900,00 zł, co łącznie daje kwotę 5.232,00 zł.

Sąd nie zasądził od powoda i interwenienta ubocznego na rzecz pozwanej zwrotu opłaty od wniesionego sprzeciwu od wyroku zaocznego, gdyż zgodnie z art. 348 k.p.c. koszty rozprawy zaocznej i sprzeciwu ponosi pozwany, choćby następnie wyrok zaoczny został uchylony.

Na mocy art. 21 ustawy z dnia 13. czerwca 1967 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nakazał pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa – kasy Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w W. tytułem kwotę 1.276,70 zł, tytułem uzupełniającej opłaty od pozwu.

Na mocy art. 21 ustawy z dnia 13. czerwca 1967 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nakazał pobrać od interwenienta ubocznego na rzecz Skarbu Państwa – kasy Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w W. tytułem kwotę 255,60 zł, tytułem uzupełniającej opłaty od interwencji ubocznej.

Mając na uwadze wszystkie wymienione wyżej okoliczności, na podstawie powołanych w uzasadnieniu przepisów Sąd orzekł jak w wyroku.

SSR Aleksandra Zielińska-Ośko

(...)