Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 czerwca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa A. C., P. C.

przeciwko K. T.

o opróżnienie lokalu mieszkalnego i o zapłatę

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Rejonowego w Radomsku

z dnia 26 lutego 2014 roku, sygn. akt I C 175/13

oddala apelację i zasądza od powodów A. C., P. C. solidarnie na rzecz pozwanej K. T. kwotę 300,00 (trzysta) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt II Ca 325/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Radomsku nakazał pozwanej K. T. opróżnienie lokalu mieszkalnego położonego w D. (...) lokal nr (...), gmina R. wraz ze wszystkimi osobami, które z nią zamieszkują i rzeczami stanowiącymi jej własność i wydanie nieruchomości powodom A. C., P. C.; oddalił powództwo w pozostałej części oraz zniósł wzajemnie koszty postępowania między stronami.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Współwłaścicielami w 1/3 części lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w D. (...)są od 18 listopada 2010 roku powodowie - małżonkowie A. C. i P. C.. Dla nieruchomości, na której znajduje się przedmiotowy lokal urządzona jest księga wieczysta prowadzona w Sądzie Rejonowym w Radomsku (...). Przedmiotową nieruchomość, po 1/3 części otrzymali: małżonkowie A. C. i P. C., małżonkowie Z. i R. T., U. S. w drodze darowizny od ojca powódki H. T.. Mieszkanie stanowiło wyłączną własność H. T.,

Pozwana zamieszkuje w przedmiotowym domu od 25 lat, najpierw pozostając w związku konkubenckim z H. T., później to jest od 24 września 2011 roku jako jego żona, a po jego śmierci na podstawie użyczenia. W zamian za darowiznę otrzymaną od H. T. jego dzieci w osobach A. C., U. S., Z. T. zobowiązały się spłacić pozwaną w kwocie 15000 złotych, która to kwota miała zostać zapłacona po sprzedaży mieszkania.

Pozwana jest emerytką i z tego tytułu otrzymuje uposażenie w kwocie 1200 złotych.

W ocenie Sądu I instancji pozwana zamieszkała w D. (...) lokalu nr (...) za zgodą właściciela - H. T.. Po jego śmierci aż do dnia doręczenia pisma z dnia 14 marca 2013 roku nikt formalnie nie sprzeciwiał się, temu, że pozwana zamieszkiwała w tym lokalu. W konsekwencji należy uznać, że do tego dnia strony procesu łączyło użyczenie niniejszego lokalu, będące kontynuacją stanu wynikającego z faktu, że pozwana była wieloletnią konkubiną, a później żoną poprzedniego właściciela, któremu przysługiwało prawo dożywotniej służebności, a z którym zamieszkiwała wspólnie w przedmiotowym lokalu. Uznać zatem należy, że do momentu, gdy powodowie nie oświadczyli pozwanej, że rozwiązują oni tę umowę, to miała ona prawo uważać, że przysługuje jej prawo zamieszkiwania w lokalu na dotychczasowych warunkach.

Pełnomocnik powodów nie skorzystał z przysługującego mu prawa i nie przedstawił żadnych dowodów, które potwierdziłyby jego, odmienne w tym zakresie, stanowisko prezentowane w toku niniejszego procesu, a na nim stosownie do treści art. 6 k.c. w związku z art. 232 k.p.c. spoczywał ciężar dowodu w tym zakresie.

Sąd Rejonowy zważył, iż podstawę prawną roszczenia powodów w zakresie punktu pierwszego pozwu stanowi art. 222 § 1 k.c.

W zakresie punktu drugiego pozwu przypomnieć należy treść art. 18 ustawy o ochronie praw lokatorów, zgodnie z którym "osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie". W odniesieniu do przedmiotowej sprawy podnieść w należy, że wygaśnięcie umowy użyczenia, nastąpiło wobec pozwanej ze strony powodów dopiero w dniu doręczenia odpisu pisma z dnia 14 marca 2013 roku, to jest 31 marca 2013 roku, licząc termin doręczenia pisma przez pocztę. Roszczenia do tej daty należy zatem uznać za całkowicie nieuzasadnione.

Dodatkowo należy zauważyć, że podstawą oddalenia powództwa w przedmiocie żądania odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości jest art. 5 k.c. Po pierwsze, należy { zauważyć, że pozwana zamieszkuje w lokalu należącym wcześniej do jej męża i miała prawo | przypuszczać, że do momentu spłacenia jej przez jego dzieci może pozostawać w tym I mieszkaniu. Wolą męża było bowiem zabezpieczenie jej przyszłości a kwota 15 tysięcy złotych I miała umożliwić jej znalezienie sobie mieszkania. Tymczasem termin spłaty został określony nieprecyzyjnie i do tej pory nie została ona zapłacona przez dzieci męża. Po drugie, pozwana powinna mieć czas na znalezienie sobie nowego mieszkania, co jak wiadomo nie jest łatwe i trudno wymagać, aby uczyniła to niezwłocznie po rozwiązaniu stosunku użyczenia. Uznać należy zatem, że okres do końca 2013 roku jest tym czasem, który powinien wystarczyć na opuszczenie przez pozwaną lokalu bez konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów w postaci czynszu płatnego na rzecz pozwanych.

Na marginesie powyższych rozważań, nawet gdyby uznać powództwo o zapłatę za częściowo zasadne, to zwrócić uwagę należy, iż przedmiotem roszczenia może być jedynie, stosownie do udziału we własności, jedna trzecia część odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości, albowiem, stosownie do treści art. 209 k.c, dochodzenie całej należności nie stanowi czynności zachowawczej.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o art. 100 k.p.c, uznając, że strony wygrały proces w równych częściach, co stanowiło podstawę do wzajemnego zniesienia kosztów procesu.

Pełnomocnik powodów zaskarży wyrok w części, tj. co do pkt 2 w zakresie oddalenia powództwa co do kwoty 4500 zł.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1) naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

a) przepisu art. 229 KPC poprzez uznanie że strony łączyła umowa użyczenia pomimo że pozwana w toku postępowania przyznała, że nie pytała właścicieli nieruchomości (lokalu) o zgodę na zajmowanie nieruchomości, przepisu art. 230 KPC poprzez pominięcie okoliczności, iż Powódka jak i świadkowie wskazali że strony nie łączyła umowa użyczenia, a fakt ten został przyznany przez pozwaną w sposób konkludentny wobec nie kwestionowania przez pozwaną tego faktu w toku procesu, a także nie zasądzenie od pozwanej odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości (lokalu) w kwocie 4500 zł (po 500 zł za miesiąc) pomimo iż strona pozwana nie kwestionowała wysokości roszczenia,

przepisu art. 233 §, 1 KPC poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, dokonanie przez Sąd błędnych ustaleń faktycznych niezgodnych z treścią materiału dowodowego, brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zebranego w sprawie tj. z pominięciem zeznań Powodów, świadków oraz Pozwanej, dokumentów załączonych do pozwu, sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego wyprowadzenie z materiału dowodowego wniosków z niego nie wynikających, skutkujące uznaniem przez Sąd I instancji, że strony łączyła umowa użyczenia oraz że pozwana miała prawo przypuszczać że może zajmować nieruchomość, a także że w przedmiotowej sprawie ma zastosowanie art. 5 KC,

przepisu art. 328 § 2 KPC w zw. z art. 233 § 1 KPC poprzez nie dokonanie oceny wszystkich dowodów zebranych w sprawie oraz nie wyjaśnienie na jakiej podstawie w niniejszej sprawie Sąd ustalił że strony łączyła umowa użyczenia oraz dlaczego Sąd odmówił ochrony prawnej działaniu powodów, pomimo że ich działanie nie stanowiło czynienia z przysługującego im prawa własności nieruchomości użytku sprzecznego z zasadami współżycia społecznego, skoro obowiązkiem Sądu jest podanie w uzasadnieniu wyroku wskazania podstawy faktycznej rozstrzygnięcia oraz odniesienie się do argumentów zgłaszanych przez strony, a więc: ustalenia faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej.

2) naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie:

przepisu art. 5 KC poprzez błędną wykładnię i zastosowanie w stanie faktycznym sprawy, co skutkowało odmówieniem ochrony prawnej działaniu powodów, pomimo że ich działanie nie stanowiło czynienia z przysługującego im prawa własności nieruchomości, użytku sprzecznego z zasadami współżycia społecznego, a w konsekwencji nie zasądzeniem od pozwanej odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości,

przepisu art. 225 KC poprzez jego nie zastosowanie, a w konsekwencji nie zasądzenie odszkodowania od pozwanej za bezumowne korzystanie z nieruchomości,

przepisu art. 710 KC poprzez błędną wykładnię i zastosowanie pomimo, że z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że strony nie łączyła umowa użyczenia nieruchomości,

przepisu art. 209 KC poprzez błędną wykładnię i ustalenie że nie ma on zastosowania do całego roszczenia o odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości.

Wskazując na powyższe, wnosił:

1) o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w zakresie żądania zasądzenia kwoty 4500 zł tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystania przez pozwaną z nieruchomości (lokalu nr (...) położonego w D. (...)) w okresie od 1 marca do 1 grudnia 2013 r.

2) o zasądzenie na rzecz powodów od pozwanej kosztów postępowania za II instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik pozwanej wnosił o jej oddalenie oraz zasądzenie od powodów na rzecz pozwanej kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje: apelacja nie jest zasadna.

Sąd II instancji nie podziela zarzutu apelującego obrazy przez Sąd Rejonowy przepisu art. 233 § 1 k.p.c. W tym miejscu godzi się przypomnieć, że zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Granice swobodnej oceny dowodów wyznaczają w szczególności: obowiązek wyprowadzenia przez sąd z zebranego materiału dowodowego wniosków logicznie prawidłowych (zgodnych z zasadami logicznego rozumowania), ramy proceduralne (ocena dowodów musi respektować pewne warunki określone przez prawo procesowe, w szczególności przepisy art. 227-234 k.p.c. ), wreszcie poziom świadomości prawnej sędziego oraz dominujące poglądy na sądowe stosowanie prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 685/98, OSNAPiUS 2000, nr 17, poz.655). W kontekście tych uwag zdaniem Sądu Okręgowego brak jest podstaw do kwestionowania przeprowadzonej w niniejszej sprawie oceny dowodów. Z przeprowadzonych przez Sąd I instancji w niniejszej sprawie dowodów wynika, że strony łączyła umowa użyczenia lokalu. Umowa ta została skutecznie zawarta z poprzednikiem prawnym powodów tj. H. T.. Wobec powyższego skoro umowa była ważnie zawarta , to pozwana nie miała obowiązku uzyskania zgody od następców prawnych H. T. na dalsze zamieszkiwanie w przedmiotowym lokalu.

Skoro umowa użyczenia była zawarta na czas nie oznaczony, to użyczenie stosownie do treści art. 715 k.c. kończy się, gdy biorący uczynił z rzeczy użytek odpowiadający umowie albo upłynął czas, w którym mógł użytek ten uczynić.

Sąd Okręgowy nie podziela, stanowiska zawartego w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, że wygaśnięcie umowy użyczenia nastąpiło automatycznie po doręczeniu przez powodów stronie pozwanej pisma z dnia 14 marca 2013 r. Jak to wyżej wskazano umowa mogłaby ulec rozwiązaniu, ale w sytuacji kiedy strona powodowa stosownie do treści art. 6 k.c. udowodniłaby, spełnienie istnienia przesłanek wskazanych w art. 715 k.c., czego niestety nie wykazała.

W tym przypadku brak jest podstaw do żądania zasądzenie od pozwanej na rzecz powodów wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z lokalu. Zaskarżony wyrok w ocenie Sądu II instancji jest zgodny bowiem z prawem. Nie ma z tego powodu obowiązku dokonywania oceny skorzystania przez Sąd Rejonowy z instytucji art. 5 k.c.

Ponieważ zarzuty apelacji nie są uzasadnione dlatego i na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji

Na oryginale właściwe podpisy