Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 13 lutego 2015r

Sąd Okręgowy w Koninie, I Wydział Cywilny

po rozpoznaniu w dniu 13-02-2015 r. w Koninie

na rozprawie

sprawy z powództwa P. M. (1)

przeciwko L. M. (1)

o opróżnienie lokalu mieszkalnego i zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Turku

z dnia 11 grudnia 2014r. sygn. akt I C 481/14

1.Oddala apelację.

2.Przyznaje ze Skarbu Państwa ( Sądu Okręgowego w Koninie ) na rzecz adwokat M. R.

kwotę 738 zł brutto tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi

z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

Iwona Złoty Aleksandra Bolczyk Iwona Przyłębska – Grzybowska

Sygn. akt I 1Ca 18/15

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Turku wyrokiem z dnia 11 grudnia 2014 roku wydanym w sprawie o sygn. akt I C 481/14 oddalił powództwo P. M. (1) wywiedzione przeciwko L. M. (1)
o wydanie oraz zapłatę za bezumowne korzystanie z lokalu
i zasądził od Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Turku) na rzecz adwokata M. R. kwotę 1.476 złotych tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.

Sąd I instancji ustalił, że jeszcze przed ślubem rodzice L. M. (1) założyli dla niej książeczkę mieszkaniową
i na jej podstawie w 1991 roku uzyskała ona prawo do nabycia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w T..

Na mocy Uchwały Zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w T., nr (...), dnia 19 kwietnia 2000 roku na rzecz L. M. (1) i P. M. (1), ówczesnych małżonków, dokonano przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu nr (...), położonego w budynku nr (...) przy Os. (...)
w T., pozostającego w Zarządzie Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w T., w spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Owo dwupokojowe mieszkanie o pow. 48 m ² małżonkowie zajmowali wspólnie z córkami J. i A.. Wyrokiem z dnia 30 marca 2001 roku w sprawie o sygn. II K 83/01 P. M. (1) został skazany za znęcanie się nad żoną. Wyrok uprawomocnił się 5 lutego 2010 roku. Mocą ugód zawartych przed Sądem Rejonowym w Turku w sprawach: (...) 135/03 i (...) 303/03
i wyrokiem w sprawie IIIRC 154/11, P. M. (1) zobowiązał się łożyć na rzecz córek i żony L. M., alimenty oraz ponosić koszty utrzymania mieszkania. Wyrokiem z dnia 29 czerwca 2006 roku Sąd Okręgowy w Koninie, w sprawie o sygn. I C 237/04, rozwiązał małżeństwo L. i P. M. (1) przez rozwód z winy P. M. (1), ustalił obowiązek alimentacyjny wobec dzieci, ograniczył P. M. (1) władzę rodzicielską nad córkami i nakazał mu opróżnienie lokalu przy Osiedlu (...). Po rozwodzie P. M. (1) nadal mieszkał z byłą żoną i dziećmi. Byli małżonkowie nie dokonali podziału majątku wspólnego. Dochodziło między nimi do licznych nieporozumień i awantur, również na tle używania mieszkania. Toczyły się spory sądowe. P. M. (1) uważał, że żona wymaga leczenia psychiatrycznego i nadużywa alkoholu. L. M. (1) zarzucała mu, że to on cierpi na zaburzenia osobowości ze skłonnością do urojeń i paranoi. P. M. (1) otrzymał skierowanie na leczenie w psychiatrycznym zakładzie zamkniętym w S. ale leczenia nie podjął. Kilkakrotnie, już po rozwodzie, wyprowadzał się z mieszkania, przy Osiedlu (...). Pomieszkiwał u rodziców i wynajętych lokalach.

Sąd Rejonowy ustalił, że aktem notarialnym z dnia 29 lipca 2008 roku L. M. (1) darowała córce J. M. 1/2 udziału przysługującego jej do spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu nr (...), położonego przy Osiedlu (...).

L. M. (1), P. M. (1) i J. M. nie uiszczali należnych opłat za używanie lokalu przy Os. (...). P. M. (1) ostatecznie opuścił mieszkanie przy Os. (...) w 2010 roku i zamieszkał w innej części miasta. W 2012 roku kupił mieszkanie przy ulicy 3. M.
w T. i tam się zameldował.

Wyrokiem z dnia 5 lutego 2013 roku Sąd Rejonowy w Turku
w sprawie o sygn. I C 387/12 zasądził od P. M. (1) na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej (...)" w T. kwotę 13.565,50 zł wraz z odsetkami, solidarnie z J. M. i L. M. (1), wobec których obowiązek zapłaty stwierdzony został prawomocnym Nakazem zapłaty z 4 czerwca 2012 roku, wydanym przez Sąd Rejonowy w Turku w sprawie sygn. I Nc 185/12. W oparciu o przedmiotowy wyrok, opatrzony klauzulą wykonalności, wierzyciel - Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w T. wszczęła przeciwko P. M. (1) egzekucję
w sprawie Km 1256/13.

Sąd I instancji ustalił, że wyrokiem zaocznym z dnia 20 lutego 2014 roku wydanym w sprawie o sygn. I C 531/13 Sąd Rejonowy w Turku zasądził od L. M. (1) na rzecz P. M. (1) kwotę 12.000 zł z ustawowymi odsetkami od dat
i kwot wskazanych w pozwie wniesionym dnia 11 czerwca 2013 roku, obejmującym odszkodowanie za bezumowne korzystanie
z lokalu przy Os. (...), za okres od 11 czerwca 2008 roku do 11 czerwca 2013 roku. Sąd Rejonowy ustalił przy tym, że L. M. (1) nie złożyła sprzeciwu od wydanego przeciwko niej wyroku. L. M. (1) zamieszkuje nadal
z córką J., wnukiem i partnerem córki. Stosunki miedzy nimi układają się prawidłowo. J. spodziewa się drugiego dziecka. Młodsza z córek wyszła za mąż i wyprowadziła się do T..

Sąd I instancji ustalił, że między byłymi małżonkami nadal trwał konflikt. Pismem z dnia 3 marca 2014 roku P. M. (1) wezwał L. M. (1) do natychmiastowego uregulowania zadłużenia w wysokości 1/2 części. W piśmie
z dnia 18 marca 2014 roku wypowiedział jej „możliwość zajmowania mieszkania w części mu przysługującej” i wezwał do jego opuszczenia z dniem 31 marca 2014 roku, z zaznaczeniem, że brak reakcji narazi ją na dodatkowe koszty.

Zadłużenie w opłatach za lokal przy Os. (...), nadal nie jest regulowane. Opłaty wnoszą nieregularnie tylko J. M. i L. M. (1). Dług wg stanu na dzień 30 czerwca 2014 roku, za okres od 1 lipca 2013 roku do 30 czerwca 2014 roku wynosił 4.753,71 zł. Całość zadłużenia z tego tytułu wynosi ok. 30.000 zł wraz odsetkami.

Sąd Rejonowy ustalił, że powiatowy Zespół ds. Orzekania
o Niepełnosprawności w K. zaliczył L. M. (1) do osób z znacznym stopniem niepełnosprawności, do dnia 30 czerwca 2020 roku. Uznał ją za całkowicie niezdolną do pracy, wymagającą stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, wymagającą korzystania z systemu środowiskowego wsparcia. L. M. (1) pobiera stałą rentę dającą wraz z zasiłkiem pielęgnacyjnym kwotę ponad 1.000 zł. Ma ustalone prawo do alimentów w kwocie 300 zł od byłego męża. W 2014 roku dokonała wymiany okien i podłóg w mieszkaniu, ponosząc na ten cel wydatek kwocie ponad 3.200 zł. W Sądzie Rejonowym w Turku zawisła sprawa z powództwa P. M. przeciwko L. M. o ustanie obowiązku alimentacyjnego. Powództwo zostało oddalone. Trwa postępowanie międzyinstancyjne. J. M. nie pracuje. Na syna otrzymuje alimenty w wysokości 400 zł miesięcznie.

P. M. (1) jest rencistą. Po potrąceniach egzekucyjnych otrzymuje 920 zł renty. Mieszka sam.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu
o osobowy i rzeczowy materiał dowodowy.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd I instancji wskazał, że w art. 2 ust.1 pkt ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego ustawodawca zdefiniował pojęcie lokatora. Sąd orzekający wskazał przy tym, że pojęcie „tytułu prawnego do lokalu” nie zostało zdefiniowane w ustawie 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Jest pojęciem bardzo szerokim, gdyż może wywodzić się zarówno z prawa rzeczowego (własność, użytkowanie wieczyste) jak również mieć charakter obligacyjny wynikający z umowy (umowa najmu, dzierżawy, użyczenia, inne umowy). „Inny tytuł prawny” o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 powołanej może mieć oparcie w różnych stosunkach prawnych, w tym również
w stosunkach prawnorodzinnych.

Sąd Rejonowy podkreślił, że istotnie po dokonaniu przez pozwaną darowizny 1/2 części udziału we własnościowym prawie obejmującym lokal nr (...) przy Os. (...) w T., między pozwaną a właścicielami tego prawa tj. córką J. i powodem nie zawarto formalnej umowy najmu bo takich umów się
w stosunkach rodzinnych zwyczajowo nie zawiera, co jest faktem powszechnie znanym. Sąd I instancji wskazał przy tym, że powód nie wystąpił do pozwanej nawet z taką propozycją.
W każdym razie dowodu na powyższe nie przedstawił. Na podobnych zasadach zamieszkuje przy ul. (...) partner córki powoda.

Sąd orzekający wskazał, że w ustalonym stanie faktycznym nie można pominąć i tego, że to na skutek działań rodziców pozwanej, to ona nabyła prawo do spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu, następnie, już po zawarciu małżeństwa, przekształconego we własnościowe. Pozwana jest zameldowana
i mieszka w przedmiotowym lokalu nieprzerwanie od 1991 roku. Córka J. M. nie sprzeciwia się temu. Sąd I instancji wskazał, że pozwana zdaje sobie sprawę z wielkości ciążącego na lokalu zadłużenia z tytułu nieregulowania opłat. Owe opłaty obciążają jednak również powoda jako współwłaściciela prawa. ynie wnosi. jako współwłaściela. równeiż ego akłócał spos. muszyńskiej o ustanie obowiązku alimentaCYJNEGO Pozwana mimo, że nie jest właścicielem, jako osoba stale zamieszkująca i korzystająca z lokalu na mocy art. 4 ust. 6 ustawy dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych (j.t. D.z. U. z 2013r. poz. 1222 ze zm.) odpowiada solidarnie z osobami którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokalu za wszelkie związane z nim opłaty. Pozwana – jak podniósł Sąd I instancji - wie o tym. Nie wnosiła sprzeciwu od nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w Turku w sprawie sygn. I Nc 185/12. Sytuacja materialna i zdrowotna pozwanej jest niezwykle trudna. Pozwana jak wynika z orzeczenia (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności jest osobą
z ustalonym znacznym stopniem niepełnosprawności, wymagającą opieki osób trzecich. O wielu lat zmaga się z wieloma schorzeniami.

Sąd orzekający wskazał, że powód nie wykazał, aby pozwana swoim zachowaniem zakłócała spokój i porządek i celowo doprowadziła do zadłużenia lokalu. Na zachowanie matki nie skarży się córka J.. Pozwana w miarę możliwości stara się modernizować lokal. Powód dokonał zakupu innego mieszkania
i w ten sposób zaspokaja swoje potrzeby w tym zakresie.
W ocenie Sądu Rejonowego wystąpienie z przedmiotowym powództwem miało na celu dokuczenie pozwanej, którą powód obwinia za wszystkie swoje niepowodzenia życiowe.

W dalszej części rozważań Sąd orzekający podkreślił, że zgodnie z art. 5 k.c. nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Zasady współżycia społecznego w rozumieniu art. 5 k.c. są pojęciem pozostającym w nierozłącznym związku z całokształtem okoliczności danej sprawy i w takim całościowym ujęciu wyznaczają podstawy, granice i kierunki jej rozstrzygnięcia
w wyjątkowych sytuacjach, które przepis ten ma na względzie. Dlatego do zastosowania tego przepisu konieczna jest ocena całokształtu szczególnych okoliczności danego rozpatrywanego wypadku w ścisłym powiązaniu nadużycia prawa z konkretnym stanem faktycznym.

Sąd Rejonowy wskazał, że zawarty w art. 5 k.c. zakaz nadużycia prawa można traktować jako normę legitymującą sąd do dokonywania korekty obowiązujących przepisów prawa w każdym przypadku, gdy uzna wynik ich stosowania za niesłuszny
i niesprawiedliwy.

Zdaniem Sądu orzekającego zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala na przyjęcie, że żądanie powoda w przedmiocie opróżnienia przez pozwaną zajmowanego przez nią mieszkania przy Os. (...), stoi w sprzeczności z art. 5 k.c. W przedmiotowym stanie faktycznym uwzględnienie powództwa sankcjonowałoby bowiem oto sytuację, w której właściciel dobra majątkowego, do którego powstania się nie przyczynił w żaden sposób, usuwałby z domu osobę, która w jego powstaniu czynnie uczestniczyła. Powód jest jedną ze stron konfliktu w rodzinie i aktualnie, jakby w odwecie, za założony przez pozwaną pozew o zapłatę, wystąpił z przedmiotowym powództwem. Mając na uwadze przedstawioną argumentację prawną oraz zebrany
w sprawie i wyżej oceniony, materiał dowodowy, Sąd I instancji nie znalazł podstaw do uwzględnienia żądania w części dotyczącej eksmisji i powództwo oddalił.

W ocenie Sądu Rejonowego powód nie przedstawił też żadnych dowodów na poparcie żądania w zakresie zasądzenia odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu. Nie udowodnił wysokości roszczenia. Sąd I instancji wskazał, że należy pamiętać, iż jest to mieszkanie składające się z 2 pokoi, kuchni, łazienki o pow. 48 m ², zamieszkałe aktualnie przez 4 osoby w tym 3 dorosłe. Trudno nawet – w ocenie Sąd Rejonowego - hipotetycznie wyobrazić sobie wynajęcie pokoju w tym mieszkaniu osobie trzeciej za określone w pozwie kwoty 400 zł i 790 zł. Pozwanemu nie udało się wciągnąć do procesu córki J. mimo starań podejmowanych w tym kierunku. Jako współwłaścicielowi przysługuje mu z mocy art. 209 k.c. prawo do wystąpienia z przedmiotowym powództwem, ale i ono winno być ocenione pod kątem art. 5 k.c.

Powodowi w ocenie Sądu I instancji nie chodzi o zachowanie wspólnego prawa ale o dokuczenie pozwanej. Powód bowiem doskonale orientuje się w jej sytuacji materialnej
i zdrowotnej. W stanie faktycznym przedmiotowej sprawy trudno w ogóle mówić o bezumownym zajmowaniu lokalu przez pozwaną skoro J. M. - współwłaścicielka - zamieszkiwaniu matki się nie sprzeciwia. Odwołując się ponownie do definicji tytułu prawnego do lokalu mieszkalnego Sąd I instancji przyjął za ugruntowanym, poglądem doktryny i judykatury, że „jest to pisemne lub ustne oświadczenie woli, jednostronne lub w formie umowy stron, albo orzeczenie lub decyzja właściwego sądu lub organu, z którego wynika dla danej osoby możliwość korzystania z lokalu, czy też rozporządzania nim”. Pozwana w ocenie Sądu orzekającego zajmuje lokal na podstawie ustnej umowy użyczenia. W tym stanie rzeczy trudno w przypadku powódki mówić o bezumownym korzystaniu z lokalu.

Mając na uwadze przedstawioną argumentację i art. 5 k.c. żądanie powoda w części zasądzenia odszkodowania uznano za nieuprawnione i oddalono.

Na podstawie § 19 ust.1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (j.t. Dz.U. z 2013r. poz. 461) zasądzono ze Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej (...) koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu, wraz z podatkiem VAT.

Apelację od powyższego wyroku złożył powód zaskarżając go co do punktu 1. i zarzucił:

-

naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 222 § 1 k.c. i art. 5 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie w przedmiotowej sprawie, polegające na uznaniu, iż żądanie powoda w przedmiocie opróżnienia przez pozwaną zajmowanego przez nią mieszkanie przy Osiedlu (...) w T., stanowi nadużycie prawa i stoi w sprzeczności z bliżej nieokreślonymi
w treści zaskarżonego wyroku zasadami współżycia społecznego, podczas gdy treść art. 222 § k.c. nie pozostawia wątpliwości, iż w sprawach o opróżnienie lokalu odwołanie do art. 5 k.c. winno być wykluczone,

-

sprzeczność istotnych ustaleń Sądu przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku z treścią zebranego
w sprawie materiału dowodowego, skutkującą nieuzasadnionym przyjęciem, iż pozwana posiada tytuł prawny do zajmowania lokalu w oparciu o ustną umowę użyczenia, podczas gdy wniosek taki nie znajduje oparcia w żadnym z przeprowadzonych dowodów, a powód stanowczo zaprzecza, aby zawierał jakąkolwiek umowę
z pozwaną.

W oparciu o te zarzuty apelujący wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 1. poprzez uwzględnienie powództwa w całości i:

-

nakazanie pozwanej L. M. (1), aby opuściła i opróżniła ze swoich rzeczy ruchomych oraz wydała powodowi lokal mieszkalny oznaczony nr (...) położony w budynku mieszkalnym oznaczonym nr. 6 znajdującym się przy Osiedlu (...) w T., zarządzanym przez Spółdzielnię Mieszkaniową (...), co do którego powodowi przysługuje 1/2 części spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu,

-

zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kwoty 9.130,00 złotych tytułem odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego nr (...)
w budynku na Osiedlu (...) w T., wraz z ustawowymi odsetkami szczegółowo opisanymi w treści apelacji,

2.  zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz pełnomocnika powoda według norm przepisanych kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu w postępowaniu odwoławczym, które nie zostały opłacone nawet w części.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda okazała się nieuzasadniona.

Ustalenia faktyczne Sądu I instancji, istotne dla rozstrzygnięcia, nie budzą bowiem żadnych wątpliwości. Stąd te ustalenia, jak i poczynione przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wywody prawne, Sąd odwoławczy w pełni podziela i przyjmuje za podstawę własnego rozstrzygnięcia.

Wbrew stanowisku apelującego Sąd I instancji nie dopuścił się żadnych uchybień, które musiałyby skutkować koniecznością zmiany, bądź uchylenia zaskarżonego orzeczenia.

Lektura całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego potwierdza bowiem słuszność tezy wywiedzionej przez Sąd I instancji, że oba wykreowane przez apelującego żądania ocenić należy jako nadużycie prawa co , wyczerpuje przesłanki przepisu art. 5 k.c.

Przede wszystkim należy stwierdzić, że wystąpienie
z roszczeniem windykacyjnym stanowi wykonywanie uprawnień przez właściciela, a zatem – wbrew stawianym zarzutom - podlega ocenie także z punktu widzenia zgodności z zasadami współżycia społecznego i społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa. Zatem jako zasadę należy przyjąć istnienie możliwości oddalenia roszczenia windykacyjnego właśnie – jak to prawidłowo uczynił Sąd Rejonowy - na podstawie art. 5 k.c. (vide: E. Skowrońska - Bocian, (w) K. Pietrzykowski, k.c. Komentarz, art. 222 Nb 21, Warszawa 2008).

Oczywiście z możliwości jaką stwarza norma art. 5 k.c. można korzystać w zupełnie wyjątkowych wypadkach i z niezwykłą ostrożnością, gdyż oddalenie powództwa windykacyjnego oznacza odmówienie ochrony prawu własności, niemniej nie sposób
a priori przyjmować – co próbuje przeforsować apelujący - że stosowanie art. 5 k.c. przy powództwie windykacyjnym jest niedopuszczalne.

Nie można bowiem przewidzieć wszystkich sytuacji faktycznych i uwarunkowań prawnych jakie mogą wystąpić
w określonej sprawie, które spowodują, że w konkretnych okolicznościach danej sprawy zastosowanie art. 5 k.c. będzie wyjątkowo dopuszczalne. Zasady współżycia społecznego
w rozumieniu powołanej normy prawnej są bowiem pojęciem pozostającym w nierozłącznym związku z całokształtem okoliczności danej sprawy i w takim całościowym ujęciu wyznaczają podstawy, granice i kierunki jej rozstrzygnięcia
w wyjątkowych sytuacjach, które przepis ten ma na względzie.

Dla zastosowania art. 5 k.c. konieczna jest zatem ocena całokształtu szczególnych okoliczności danego wypadku
w ścisłym powiązaniu nadużycia prawa z konkretnym stanem faktycznym.

Sąd Najwyższy również dopuszcza w wyjątkowych wypadkach możliwość oddalenia powództwa windykacyjnego na podstawie art. 5 k.c. (vide m.in.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 grudnia 1993 roku, I CRN 200/93).

W ocenie Sądu Okręgowego w rozpoznawanej sprawie zachodzi właśnie szczególnie wyjątkowy wypadek pozwalający na zastosowanie art. 5 k.c. dla oddalenia powództwa windykacyjnego.

Sąd Rejonowy szczegółowo uzasadnił swe stanowisko
w kwestii zastosowania art. 5 k.c. i Sąd odwoławczy w pełni je aprobuje.

W okolicznościach rozpoznawanej sprawy apelujący w istocie wykonuje swe uprawnienia właścicielskie w sposób sprzeczny
z zasadami współżycia społecznego i społeczno - gospodarczym przeznaczeniem prawa.

Pomijając bowiem wyartykułowane szeroko podstawy zastosowania w przedmiotowej sprawie przepisu art. 5 k.c. (które – jak zaznaczono – są trafne) podnieść trzeba, że kluczowym dla stwierdzenia, iż roszczenie apelującego sprzeciwia się klauzuli generalnej nadużycia prawa jest fakt, iż to wyłącznie działania poprzedników prawnych pozwanej L. M. (1) doprowadziły do nabycia - pierwotnie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu, przekształconego następnie (już po zawarciu przez strony związku małżeńskiego) w spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Apelujący nie przyczynił się natomiast w żaden sposób do uzyskania tego składnika majątkowego, stąd żądanie wydania nieruchomości, która zresztą nie należy w całości do P. M. (1) stanowi w istocie nadużycie prawa, tym bardziej, iż pozwana przedmiotowy lokal zajmuje za zgodą swojej córki, której przysługuje 1/2 udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do tego lokalu.

Za trafne jednocześnie ocenić trzeba – błędnie zarazem kontestowane przez apelującego - stanowisko Sądu Rejonowego, że wytoczenie przedmiotowego powództwa oceniać można jako działanie retorsyjne, tym bardziej, że przedmiotowe powództwo wywiedzione zostało w dniu 4 kwietnia 2014 roku, a zatem zaledwie po dwóch dniach od złożeniu przez pozwaną pozwu
o zapłatę przeciwko skarżącemu.

Z uwagi na fakt, że apelujący - w zasadzie poza negacją możliwości zastosowanie normy art. 5 k.c. do roszczeń windykacyjnych - nie podnosi innych, merytorycznych argumentów
w tym przedmiocie, szersza ocena zaskarżonego orzeczenia w tej części jest bezprzedmiotowa.

Jednocześnie, z uwagi na lapidarny zarzut odnoszący się do oceny przez Sąd I instancji roszczenia odszkodowawczego, za bezumowne korzystanie z lokalu przez pozwaną, Sąd Okręgowy wskazuje jedynie, że – poza uznaniem przez Sąd orzekający – iż L. M. (1) zajmuje lokal na podstawie ustnej umowy użyczenia zawartej z córką stron, za podstawę oddalenia także tego roszczenia przyjął przepis art. 5 k.c., co w ocenie Sądu odwoławczego jest trafne. Sąd I instancji na poparcie swego stanowiska, także w tej części, powołał szereg argumentów, które Sąd Okręgowy w całości podziela i aby ich nie powtarzać, czyni częścią swego uzasadnienia w kontekście oceny zarzutu negującego rozstrzygnięcie w zakresie roszczenia odszkodowawczego.

W konsekwencji Sąd Okręgowy, na zasadzie art. 385 k.p.c. oddalił apelację powoda jako bezzasadną.

O kosztach zastępstwa procesowego w udzielonego powodowi
z urzędu w postępowaniu apelacyjnym orzeczono na podstawie z § 6 pkt 4 i art. 13 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz § 2 ust.
3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 461 j.t.).

Iwona Złoty Aleksandra Bolczyk Iwona Przyłębska – Grzybowska