Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 20 maja 2014 roku Sąd Rejonowy w Zgierzu stwierdził, że spadek po S. W., synu J. i E., zmarłym w dniu 23 lipca 2010 roku w Z., ostatnio stale zamieszkałym w C. gmina O., na podstawie ustawy nabyli: żona H. W. z domu N. oraz zstępni E. B. z domu W. i M. W., po 1/3 części każde
z nich (punkt 1); stwierdził, że spadek po H. W. z domu N., córce A. i S., zmarłej w dniu 23 lutego 2013 roku
w Z., ostatnio stale zamieszkałej w C. gmina O., na podstawie ustawy nabyli zstępni E. B. z domu W.
i M. W., po 1/2 części każde z nich. Ponadto Sąd ustalił,
że każdy z uczestników ponosi we własnym zakresie koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Sąd Rejonowy ustalił, że S. W. zmarł jako żonaty, pozostawił żonę – H. W. oraz dwoje dzieci – E. B.
i M. W.. Innych dzieci naturalnych ani przysposobionych nie miał. Spadkobiercy nie składali oświadczeń spadkowych. Nikt nie zrzekał się dziedziczenia, a spadkodawca nie sporządził testamentu. Spadkodawczyni H. W. zmarła jako wdowa, pozostawiła dwoje dzieci –
E. B. i M. W.. Innych dzieci naturalnych ani przysposobionych nie miała. Spadkobiercy nie składali oświadczeń spadkowych. Nikt nie zrzekał się dziedziczenia, a spadkodawczyni nie sporządziła testamentu.

Sąd Rejonowy dokonał ustaleń faktycznych na podstawie zapewnienia spadkowego złożonego przez E. B. oraz odpisów aktów stanu cywilnego. Podstawę prawną rozstrzygnięcia stanowił przepis art. 931 § 1 k.c., (postanowienie: k. 15; uzasadnienie postanowienia: k. 23 – 23odw.).

Uczestnik M. W. w apelacji od opisanego postanowienia
w całości, wniósł o jego uchylenie i ponowne rozpoznanie sprawy w pełnym trybie unormowanym w przepisach Działu IV Rozdziału 8 Kodeksu postępowania cywilnego, tj. z zastosowaniem dyspozycji art. 672 k.p.c.

Skarżący zarzucił w apelacji naruszenie art. 672 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i brak wezwania spadkobierców przez ogłoszenie i przyjęcie „za pewnik” w istotnych kwestiach zapewnienia spadkowego wnioskodawczyni; naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez bezzasadne przyjęcie, że złożone przez wnioskodawczynię zapewnienie jest wystarczającym dowodem na brak istnienia innych, niż wskazanych w zapewnieniu spadkobierców, (apelacja: k. 17 – 18).

Wnioskodawczyni w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie
i zasądzenie od uczestnika kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Wskazano, że zarządzenie przez sąd ogłoszenia wzywającego spadkobierców jest obligatoryjne, jeśli nie złożono zapewnienia spadkowego albo gdy sąd uzna je za niewystarczające. W niniejszej sprawie nie zachodzą żadne wątpliwości, ani sprzeczności, które powodowałyby konieczność wydania przez sąd zarządzenia w przedmiocie ogłoszenia. Ponadto wnioskodawczyni podniosła, że uczestnik nie stawił się na rozprawę, w czasie której mógł zgłosić ewentualne wątpliwości, (odpowiedź na apelację: k. 27 – 28).

Skarżący w piśmie procesowym z dnia 27 listopada 2014 roku podtrzymał swoje stanowisko w sprawie, (pismo: k. 32 – 33).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelację jako bezzasadną należało oddalić.

Sąd pierwszej instancji przeprowadził prawidłowo postępowanie dowodowe, na podstawie którego dokonał istotnych do rozstrzygnięcia sprawy ustaleń. Ustalenia te Sąd Okręgowy w Łodzi uznaje za prawidłowe
i przyjmuje za własne. Należy bowiem przywołać utrwalone stanowisko Sądu Najwyższego, zgodnie z którym w postępowaniu apelacyjnym nie wymaga się dokonywania ustaleń na podstawie dowodów przeprowadzonych we
własnym zakresie oraz ich samodzielnej oceny, jeżeli sąd odwoławczy nie
dostrzega potrzeby ponowienia dowodów dopuszczonych w postępowaniu pierwszoinstancyjnym oraz podziela ocenę ich wiarygodności wyrażoną przez sąd pierwszej instancji. Wówczas wystarczająca jest aprobata dla stanowiska przedstawionego w orzeczeniu sądu pierwszej instancji (zob. m.in. postanowienie SN z dnia 22 lipca 2010 r., sygn. I CSK 313/09, niepubl.; wyrok SN z dnia 16 lutego 2005 r., sygn. IV CK 526/04, niepubl.; wyrok
SN z dnia 20 maja 2004 r., sygn. II CK 353/03, niepubl.). Sąd Okręgowy
w Ł. podziela przedstawiony pogląd.

Sąd pierwszej instancji nie naruszył art. 233 i art. 672 k.p.c.

Ocena dowodów dokonana przez Sąd Rejonowy jest prawidłowa. Stosownie do art. 233 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., sąd ma swobodę w ocenie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. W orzecznictwie Sądu Najwyższego słusznie przyjmuje się, że zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. może tylko wtedy być uznany za usprawiedliwiony, jeżeli sąd zaprezentuje rozumowanie sprzeczne z regułami logiki, zasadami wiedzy lub
z doświadczeniem życiowym. Sprzeczność ta występuje, w szczególności
w sytuacji, gdy z treści dowodu wynika, co innego niż przyjął sąd, gdy pewnego dowodu nie uwzględniono przy ocenie, gdy sąd przyjął pewne fakty za ustalone, mimo że nie zostały one w ogóle lub w dostatecznie potwierdzone, gdy sąd przyjął pewne fakty za nieudowodnione, mimo, że nie było ku temu podstawy. Ponadto, jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, chociażby w równym stopniu na podstawie tego samego materiału dowodowego udałoby się wysnuć wnioski odmienne (zob. postanowienie SN
z dnia 10 stycznia 2002 r., sygn. II CKN 572/99; wyrok SN z dnia
27 września 2002 r., sygn. II CKN 817/00). Z zebranego materiału dowodowego Sąd pierwszej instancji wyprowadził wnioski logicznie poprawne, co doprowadziło do ustalenia kręgu spadkobierców ustawowych po S. W. i H. W. z domu N..

Stosownie do art. 672 k.p.c., jeżeli zapewnienie spadkowe nie było złożone albo jeżeli zapewnienie lub inne dowody nie będą uznane przez sąd za wystarczające, postanowienie w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku może zapaść dopiero po wezwaniu spadkobierców przez ogłoszenie. Sąd Okręgowy w pełni podziela pogląd wyrażony w judykaturze, zgodnie z którym sąd nie może poprzestać na złożonym zapewnieniu i przyjąć go za dowód, że nie ma innych spadkobierców, jeżeli okaże się ono niewystarczające. Ma to miejsce m.in. wtedy, gdy podniesiony został fakt lub zarzut, że - poza ujawnionymi - istnieją inni spadkobiercy i powołane zostały dowody, które mogą wskazywać na prawdziwość tych twierdzeń (tak SN w postanowieniu
z dnia 8 listopada 2012 roku, I CSK 163/12, LEX nr 1267159). Trafnie podniosła także wnioskodawczyni, iż uznanie zapewnienia i innych dowodów za niewystarczające rodzi obowiązek wezwania spadkobierców przez ogłoszenie, a podstawę tego uznania mogą stanowić ujawnione sprzeczności w treści złożonych zapewnień lub dowodów przedłożonych przez wnioskodawcę jak i nie dające się usunąć wątpliwości. Wątpliwości te mogą dotyczyć zarówno sfery faktów zawartych w treści złożonych zapewnień jak
i trudno uchwytnych dla osób postronnych, lecz dostrzeżonych przez sąd okoliczności, towarzyszących przebiegowi poszczególnych czynności lub też wyrażanych przez zainteresowanych reakcji na przeciwstawne do ich informacji twierdzenia.

W niniejszej sprawie, wnioskodawczyni złożyła pełne zapewnienie spadkowe, które swoją treścią odpowiada warunkom z art. 671 § 2 k.p.c.
W zapewnieniu zgłaszający się spadkobierca powinien złożyć oświadczenie co do wszystkiego, co mu jest wiadome: o istnieniu lub nieistnieniu osób, które wyłączałyby znanych spadkobierców od dziedziczenia lub dziedziczyłyby wraz z nimi; o testamentach spadkodawcy. Sąd pierwszej instancji dokonał prawidłowej oceny złożonego zapewnienia spadkowego, w tym w świetle zgromadzonych w sprawie aktów stanu cywilnego i stosownie do art. 671 § 1 k.p.c. przyjął je za dowód, że nie ma innych spadkobierców.

Skarżący w żadnym stopniu nie podważył prawdziwości zapewnienia spadkowego złożonego przez wnioskodawczynię, w szczególności dla rozstrzygnięcia sprawy nie mają znaczenia okoliczności dotyczące tego, iż spadkodawcy nie łożyli na utrzymanie uczestnika, zaś wnioskodawczyni była na ich wyłącznym utrzymaniu.

Mając na uwadze powyższe, należało uznać, że apelacja jako bezzasadna podlega oddaleniu na podstawie art. 385 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy w Łodzi orzekł na podstawie art. 520 § 3 k.p.c. i art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., zasądzając je od uczestnika jako strony przegrywającej postępowanie na rzecz wnioskodawczyni. Na koszty postępowania wnioskodawczyni złożyła się kwota 60 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika procesowego w osobie adwokata (§ 9 pkt 2 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia MS z dnia
28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, jedn. tekst Dz. U. z 2013, poz. 461). Zgodnie z art. 520
§ 3 k.p.c., jeżeli interesy uczestników są sprzeczne, sąd może włożyć na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio, jeżeli uczestnik postępował niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie. Przegrywającym sprawę w rozumieniu art. 520
§ 3 k.p.c. jest ten uczestnik, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone. W niniejszej sprawie, apelacja uczestnika została oddalona, przy czym należy podkreślić, iż uczestnik nie powołał żadnych okoliczności merytorycznych na poparcie apelacji i zgłoszonych w niej zarzutów.